________________
પ્રબુદ્ધ જીવ જ રોગી શ્રી પૃષ્ઠ ૬૨ % પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ૬ માર્ચ ૨૦૧૭ દ્રિજી વિરાર પ્રબુદ્ધ જીવન
પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિરોષક ## પ્રબુદ્ધ જીવત જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક BN પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિરોષક # પ્રબુદ્ધ
આ જીવને અનાદિથી માત્ર રૂપી પદાર્થનો જ પરિચય હોવાથી આ જ્ઞાન જ્ઞાનીના વાક્યનો યથાર્થ પરમાર્થ સમજાતા પ્રગટે છે.
આત્મસ્વભાવ સમજમાં આવવો દુર્ગમ્ય છે. માટે તે સ્વરૂપ સયોગી અહીં શ્રીમદે મોક્ષાર્થી જીવોની યોગ્યતા એની આંતરિક હું જિન, દેહધારી સાકાર અરિહંત પરમાત્માના અવલંબનથી સહેજે પરિણતિ અનુસાર અલગ અલગ ભૂમિકા પ્રમાણે બતાવી છે. જે હું હું સમજમાં આવવા યોગ્ય છે એટલે ભગવાન જિનનું અવલંબન એ જીવોનું મન વિષય વિકારમાં આસક્તિવાળું છે અર્થાત્ વિષયો છું દિ મુમુક્ષુઓ માટે પરમ આધાર, અનન્ય શરણરૂપ ઉપકારી છે. પ્રત્યેની આસક્તિ ઘટી નથી, સવિશેષ કષાય પ્રવર્તતા હોય તે જ
શ્રીમદ્ આગળ કહે છે, જિનપદ અને નિજપદની એકતા છે, જીવ માટે સગુરુ અને સધર્મનો યોગ કે અયોગ સમાન જ છે; તેમાં કાંઈ ભેદભાવ નથી અર્થાત્ જેવું ભગવાન જિનનું અનંત અર્થાત્ યોગ મળ્યો હોય તો પણ તે ન મળ્યા બરાબર જ છે, તે જ જ્ઞાનાદિ ઐશ્વર્યયુક્ત શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપરૂપ પરમપદ પ્રગટ છે, વ્યર્થ, નિષ્ફળ જાય છે. તત્ત્વપ્રાપ્તિ માટે એ જીવોની યોગ્યતા કે મેં તેવું જ આ જીવનું પણ મૂળ સ્વરૂપ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપરૂપ છે. નથી. મેં એટલે કે મૂળ સ્વરૂપે પરમાત્મા જિન અને આ આત્માના સ્વરૂપમાં જેની વિષયાશક્તિ તથા કષાય મંદ થયા હોય, જેની મન- કે Rા ભેદ નથી. પણ વર્તમાનમાં જિન ભગવાનનું પરમાત્મા પદ પ્રગટ વચન-કાયાની પ્રવૃત્તિમાં સરળતા, નિષ્કપટતા હોય તથા
છે, વ્યક્તિ છે અને આ જીવનું સ્વરૂપ કર્મોથી આવરિત છે છતાં માયારહિત હોય તેમ જ જેનામાં કરુણા, કોમળતા અને હું છે. તે કર્મોનો ક્ષય કરી પોતાનું શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ જિન ભગવાનના આજ્ઞાપાલન આદિ ગુણો હોય તેવા અલ્પારંભી જીવો તત્ત્વપ્રાપ્તિ ૨ [ પરમાત્માપદની જેમ પ્રગટ થઈ શકે છે તે સમજાવવા માટે માટે પ્રથમ ભૂમિકામાં ગણવા યોગ્ય છે. જે આત્માર્થીઓની શબ્દ, છે કે ભગવાનના ઉપદેશનું રહસ્ય જેમાં વણાયેલું છે એવા શાસ્ત્રો, રસ, સ્પર્શ આદિ પાંચેય ઇંદ્રિયોની વિષયાસક્તિ મંદ થઈ છે, હું ગણધરાદિ આચાર્યોએ પ્રબોધ્યા છે. આ શાસ્ત્રોનો આશય અત્યંત વિષયો પ્રત્યે જતી મનની વૃત્તિઓને રોકીને ઇંદ્રિય સંયમ સાધ્યો રે
ગહન હોવાથી તે અત્યંત દુર્ગમ્ય છે, સહજ સમજાય એવું નથી. છે, પરમાર્થના સાધનો સત્સંગ, સાસ્ત્ર, સર્બોધ આદિ પ્રત્યે છે - જેમ કે નાની નૌકાથી દુસ્તર એવા સાગરને પાર કરવો અત્યંત જેને રૂચિ પ્રગટી છે, જેને આત્માથી કોઈ પણ ‘પદાર્થ ઈષ્ટ નથી? હું 8 કઠિન છે તેમ પોતાની અલ્પ મતિથી જિન ભગવાનના ઉપદેશનું એવી દઢ પ્રતીતિ થઈ છે તેથી જગત, જગતના ભાવો, સાંસારિક છે
રહસ્ય સહજતાથી સમજવું શક્ય નથી, એ શાસ્ત્રોનું રહસ્ય જ્ઞાની પ્રવૃત્તિ એ સર્વ બંધનના કારણ જાણી તે પ્રત્યે વૈરાગ્ય, ઉદાસીનતા, હું 5 એવા સદગુરુનું અવલંબન લેવાથી પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. જેને આવા ઉપેક્ષાભાવ જાગૃત થયો છે તેવા આત્માર્થી નિગ્રંથ મુમુક્ષુજનો ૪ પ્રજ્ઞાવંત, સ્વાનુભાવી, આત્મરામી સદ્ગુરુનું પ્રાપ્ત થાય છે મધ્યમ ભૂમિકામાં છે. પણ ઉત્તમ જીવ તો તે છેશું તેને સર્વ શાસ્ત્રોનો સાર સમજમાં આવતા, તે પરમ સુખધામ નહિ તૃષ્ણા જીવ્યાતણી, મરણ યોગ નહિ ક્ષોભ; હું એવું પરમાત્મપદ, તેનો બોધ, તેની પ્રતીતિ પામી તે કૃતાર્થ મહાપાત્ર તે માર્ગના, પરમ યોગ જિતલોભ. ૬ થઈ જાય છે. માટે સગુરુ એ મુમુક્ષુ માટે સુગમ અને સુખખાણ અર્થાત્ જેને જીવનની તૃષ્ણા નથી અર્થાત્ વધારે જીવાય તો હું ૬ એવું પરમ અવલંબન છે. અત્યંત ભક્તિપૂર્વક જિનચરણની સારું એવી ઇચ્છા નથી તેમજ મરણના યોગ વખતે પણ કોઈ ૬ { ઉપાસના કરવી, આત્મજ્ઞાની એવા મુનિજનોના સત્સંગમાં વ્યગ્રતા, ક્ષોભ કે અશાંતિ નથી પણ પરમ શાંતભાવે સમાધિમરણ શું
અતિશય આદર, રૂચિ થવી, મન-વચન-કાયાના યોગનો માટે તૈયાર છે, તેવા મહાભાગ્ય જીવો મોક્ષપ્રાપ્તિ માટે સર્વશ્રેષ્ઠ યથાશક્તિ સંયમ કરવો, ગુણીજનોના ગુણો પ્રત્યે પ્રમોદ યોગ્યતાવાળા છે, ઉત્કૃષ્ટ છે. તે મહાપુરુષો પરમ યોગી, જ્ઞાન
જાગવો, અંતર્મુખ યોગ રાખવો. આમ કરનારને શ્રી સદ્ગુરુ ધ્યાનમાં નિરંતર મગ્ન રહેનારા, મન-વચન-કાયાના યોગને ક દ્વારા જિન દર્શનના સિદ્ધાંત જે પ્રથમાનુયોગ, કરુણાનુયોગ, જીતનારા, પોતાના શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપમાં રમણતા કરી નિરંતર છે | ચરણાનુયોગ અને દ્રવ્યાનુયોગ-આ ચાર અનુયોગમાં ગુંફિત સમાધિ સુખમાં મગ્ન રહેનારા, જિતલોભ, અર્થાત્ ચારે કષાયોનો
થયેલા છે તેનું રહસ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. જેમ તીર્થંકર પરમાત્મા જય કરનારા એવા પરમ યોગી, સયોગી જિન તે મોક્ષમાર્ગના છુ $ દ્વારા માત્ર ત્રિપદીનો-ઉપનેઈવા, વિઘવા, પ્રવેઈવા બોધ સર્વોત્કૃષ્ટ અધિકારી છે. હું થતા જ પ્રજ્ઞાવંત એવા ગણધરોને તે ત્રિપદી ચોદ પૂર્વનું જ્ઞાન આમ પહેલા અગિયાર દોહરામાં શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મોક્ષમાર્ગ ૬ પ્રગટાવવા લબ્ધિવાક્ય થતી તેમ સદ્ગુરુની કૃપાથી, બોધથી પામવા માટે ત્રણ અનિવાર્ય તત્ત્વ સમજાવે છે–સધર્મ, સદ્ગુરુ ૬ { જીવ શાસ્ત્રસમુદ્રનો પાર પામે છે. જેમ સાગરના જળમાંથી એક અને જીવની પાત્રતા. આમાંથી એક પણ તત્ત્વ ઉભું હોય તો શું ૬ બિંદુ માત્ર ચાખી જોતા આખા સમુદ્રના જળનો ખ્યાલ આવે છે મોક્ષપ્રાપ્તિ થતી નથી. હુ તેમ જિન પરમાત્માના પ્રવચનો રૂપી સમુદ્ર અર્થાત્ ચૌદ પૂર્વનું
(વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પાનું ૬૬)
પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ૪ પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવતઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ક્ષ પ્રબુદ્ધ
પ્રબુદ્ધ જીવત
નવું વૈર વધારીશ નહીં, કારણ વૈર કરી કેટલા કાળનું સુખ ભોગવવું છે એ વિચાર તત્ત્વજ્ઞાનીઓ કરે છે.
પ્રબુદ્ધ જીવતા
