________________
પ્રબુદ્ધ જીવ જ રોગી શ્રી પૃષ્ઠ પ૨ પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ૬ માર્ચ ૨૦૧૭
દ્રિજી વિરાર પ્રબુદ્ધ જીવન
સંતકવિ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીનાં ‘સુબોધ સંગ્રહ’માં નારી ચેતનાને જાગૃત કરતી ગરબીઓ તથા અન્ય પદો
u ફાલ્ગની ઝવેરી
વિદ્યાવ્યા છે
૬ પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક BE પ્રબુદ્ધ જીવત જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક : પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષક ## પ્રબુદ્ધ
[ ફાલ્ગની ઝવેરીએ શ્રીમનાં પ્રારંભિક કાવ્યો પર એમ. ફિલ. કર્યું છે. હાલ મુંબઈ વિદ્યાપીઠના ગુજરાતી વિભાગમાં કબીર અને શ્રીમદ્જી વિશે તુલનાત્મક દૃષ્ટિએ પીએચ. ડી કરી રહ્યાં છે. ]
બહુરત્ના વસુંધરા ઉક્તિને સાર્થક કરતી, ભારતની ભૂમિમાં જાતિસ્મરણજ્ઞાન પ્રગટ્યું હતું. જાતિસ્મરણજ્ઞાન એટલે પોતાના મેં અનેક મહાત્મારૂપી રત્નો પાક્યાં છે. તેમાં પણ સૌરાષ્ટ્રની પવિત્ર પૂર્વના એક અથવા વધુ ભવોનું જ્ઞાન, અને પછી તે જ્ઞાનમાં કાર ભૂમિનાં ફળદ્રુપ ઉદરેથી વિશ્વને કેટલાંય સંતો, યુગપ્રવર્તકો અને ઉત્તરોત્તર વધારો થયો હતો. આ જ્ઞાને શ્રીમદ્જીની સંસાર પ્રત્યેની આ
સર્જકરનો મળ્યાં છે. આવા જ એક અલૌકિક રત્ન મહાત્મા દૃષ્ટિ બદલાવામાં ખૂબ મહત્ત્વનો ભાગ ભજવ્યો હતો. સંસારની હું છે ગાંધીજીનાં મહાત્મા સંતકવિ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીનો વિક્રમની અસારતા, આત્માના અસ્તિત્વની ખાતરી થતાં તેમનાં પારમાર્થિક ર શું વીસમી શતાબ્દિમાં ધન્ય ભૂમિ સૌરાષ્ટ્રના શાંત રળિયામણા જીવનનો વિકાસ અતિ ઝડપી બન્યો. કે બંદર વવાણિયામાં પ્રાદુર્ભાવ થયો હતો.
વિદ્યાભ્યાસની ત્વરિતતા અને બાળપણનાં ધાર્મિક સંસ્કારો મહાપુરુષોનાં જીવનની આસપાસ સૂચક ઘટનાઓનું વર્તુળ સંતકવિ શ્રીમદ્જી પ્રથમથી જ પ્રતિભાશાળી બાળક હતા. હું { ઉદભવતું હોય છે, તેમ સંતકવિ શ્રીમદ્જીના જન્મ પહેલાં સ્મૃતિનું સતેજપણું, હૃદયની સરળતા, વાણીની સ્પષ્ટતા, છે - સેવાભાવી દંપતી શ્રી રવજીભાઈ અને દેવબાઈને કુળદીપક પુત્રના વિચારની નિર્મળતા, સ્વભાવનું ગાંભીર્ય આદિ ગુણો તેમનામાં ૬ ઈં માતા-પિતા થવાની આશિષ મળેલી. વવાણિયાના યોગિની બાળપણથી વિકસ્યા હતા. સાત વર્ષની વયે નિશાળમાં છે શું રામબાઈએ તેમના પુત્ર વિષે આગાહી કરતાં કહ્યું હતું કે તે શ્રીમદ્જીની અસાધારણ સ્મરણશક્તિને કારણે શિક્ષક પણ હું જ શરદના ચંદ્રમા જેવો કવિઓમાં શિરોમણી થશે તે પુત્ર સોરઠની આશ્ચર્યચકિત થયેલા. તેમનું વાંચન ખૂબ વિશાળ હતું. આઠ વર્ષની છે હૈ નામના વધારશે, તેના મંદિરો થશે અને તેના શબ્દ શબ્દ જ્ઞાનીઓ ઉંમરે કવિતા રચવાની શરૂઆત કરેલી. માતાએ સિંચન કરેલા હું શું તથા સાધકો સિદ્ધિ મેળવશે. ઈ. સ. ૧૮૬૭ની કાર્તિક પૂર્ણિમાએ જૈન ધર્મના સંસ્કાર અને જૈનધર્મીઓના સંસર્ગથી, પ્રતિક્રમણ સૂત્ર શું હું પૂર્ણચંદ્ર જેવા પ્રભાવશાળી નરરત્નનો જન્મ થયો.
આદિ પુસ્તકોથી ક્ષમા, મૈત્રી તથા અહિંસાના પાયા ઉપર શું કું પુત્રનું નામ લક્ષ્મીનંદન રાખવામાં આવ્યું પરંતુ ચાર વર્ષની રચાયેલા પરમોદાત્ત વિચારો તેમના હૃદયને સ્પર્શી ગયા. તેમનો ફેં ૬ વયે રાયચંદ રાખવામાં આવ્યું, અને પછી આ અદ્ભુતજ્ઞાનશ્રી ઉર્ધ્વગામી આત્મા વૈરાગ્યપ્રધાન જૈન ધર્મ પ્રત્યે વધુ આકર્ષાયો. ૬
સંપન્ન પુરુષનું ‘શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી' એવું ગુણનિષ્પન્ન નામ બની પદર્શનરૂપ મહાસમુદ્રનું મંથન કરી તત્ત્વનવનીતની પ્રાપ્તિનું . ૬ ગયું. તેમનો સાત વર્ષ સુધીનો બાલ્યકાળ નિર્દોષ રમત-ગમતમાં, ભગીરથ કાર્ય તેમણે આદર્યું હતું. શું ઉન્નતિ કલ્પનાઓમાં અને જીવનમાં આગળ રહેવાની આત્માની વિદ્યમાનતા, નિત્યતા, કર્મ કર્તાપણું, હું
ભાવનાઓમાં વ્યતીત થયો હતો. વસ્ત્ર પહેરવાની, સ્વચ્છતા કર્મભોકતાપણું, મુક્તિ અને મુક્તિના ઉપાયની સાધના તે તેમનું કે રાખવાની, ખાવા-પીવાની, સૂવા-બેસવાની બધી ચેષ્ટા તેમની જીવનલક્ષ્ય બન્યું. 3 વિદેહી હતી. રમતગમતમાં વિજય મેળવવાની અને રાજેશ્વર જેવી સોળ વર્ષ અને પાંચ માસની ઉંમરે વિ. સં. ૧૯૪૦માં હું શુ ઊંચી પદવી મેળવવાની તેમને જીજ્ઞાસા રહ્યા કરતી. સરળતા, “મોક્ષમાળા' નામનો દર્શનપ્રભાવક ગ્રંથ તેમણે લખ્યો હતો. શું દૈ તેજસ્વિતા, સાત્ત્વિકતા, નિસ્પૃહતા જેવા અનેક ગુણો તેમનામાં શ્રીમદ્જીની અસાધારણ પ્રજ્ઞા વિવિધ વિષયના અનેક ગ્રંથોનો શું હું સહજ ખીલેલાં હતા. તેમનો હસમુખો ચહેરો તથા મૃદુ અને સાર ગ્રહી, મોક્ષમાર્ગમાં ઉપયોગી એવા ગ્રંથના સર્જન દ્વારા મેં ૬ વહાલું બોલવું દરેકને મનમોહક થઈ પડતું હતું. તેમની જનસમુદાયનું કલ્યાણ કરવામાં પ્રવૃત્ત થઈ. તત્ત્વજ્ઞાનના ૧૦૮ ૬ હું બુદ્ધિપ્રતિભા અને અભુત સ્મરણશક્તિને કારણે વિદ્યાદેવી દૃષ્ટાંતસભર પાઠ દ્વારા જૈન ધર્મના ગૂઢ સિદ્ધાંતોનું નિરૂપણ કર્યું. હૈ ૬ સરસ્વતી જન્મથી જ પ્રસન્ન હોય તેમ જણાતું હતું.
બાર ભાવનાનું પરમ ભાવવાહી સ્વરૂપ આલેખતો ‘ભાવનાબોધ' સંતકવિ શ્રીમદ્જીને ઈ. સ. ૧૮૭૪માં સાત વર્ષની વયે નામનો ગ્રંથ તેઓશ્રીએ રચ્યો. તેમણે પોતાના જીવનના મુખ્ય છે
પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક 3 પ્રબુદ્ધ જીવતા : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવનઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિરોષક ## પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ
પ્રબુદ્ધ જીવન |
સંસાઅયોજનમાં જો તું તારા હિતને અર્થે અમુક સમુદાયનું અહિત કરી નાખતો હો તો અટકશે.
પ્રબુદ્ધ જીવન
