________________
પ્રબુદ્ધ જીવ જ યોગી શ્રી પૃષ્ઠ ૩૨ % પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ૬ માર્ચ ૨૦૧૭
દ્રિજી વિર જ પ્રબુદ્ધ જીવત
કરે છે.
૬ પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક BE પ્રબુદ્ધ જીવત જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક : પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષક ## પ્રબુદ્ધ
- અંતર્મગ્ન – આત્માનંદમાં લીન રહેતા હતા, આ સત્ય તેમનાં (૫) સ્વતંત્ર લેખો (મુનિસમાગમ, મોક્ષસિદ્ધાંત આદિ) હું આધ્યાત્મિક લખાણો ઉપરથી સરળતાથી પારખી શકાય છે. (૬) સ્વતંત્ર બોધવચનમાળાઓ (પુષ્પમાળા, વચન સપ્તશતી હું રુ શ્રીમદ્જીના જીવનમાં આપણે જોઈએ છીએ કે કર્મ બાંધ્યાં તે આદિ) $ ભોગવવા નિરુપાયપણે લાંબો સમય ધીરજ ધરે છે, પણ અંતર (૭) અંગત નોંધો (રોજનીશી, હાથનોંધ આદિ) હું આત્મવૃત્તિની અસમાધિ સમયમાત્ર પણ સહન કરવા તેઓ તૈયાર (૮) શ્રીમદ્જીના ઉપદેશની મુમુક્ષુઓએ કરેલી નોંધો (ઉપદેશ હૈં £ નથી; એટલું જ નહીં પણ અસમાધિથી પ્રવર્તવા કરતાં દેહત્યાગ છાયા, વ્યાખ્યાનસાર આદિ) શું ઉચિત માને છે. અંતર આત્મવૃત્તિને ભૂલ્યા વિના શ્રીમદ્જીએ હવે આ વિવિધ પ્રકારનાં લખાણોનો અનુક્રમે પરિચય હું કેવી ધીરજ, કેવી આત્મવિચારણા અને પુરુષાર્થમય તીક્ષણ મેળવીએ. ઉપયોગદૃષ્ટિ રાખી છે એ તેમના ઘણા પત્રોમાં સ્પષ્ટપણે જોવા
(૧) પત્રસાહિત્ય કે મળે છે.
શ્રીમદ્જીનો પત્રસંગ્રહ તેમના સાહિત્યમાં અત્યંત મહત્ત્વનું ? શ્રીમદ્જીની આવી અસાધારણ અત્યંતર દશાનો નિચોડ સ્થાન ધરાવે છે. વિ. સં. ૧૯૪૨ થી વિ. સં. ૧૯૫૭ સુધી તેમણે રે હું તેમના પ્રેરક લખાણોમાં મૂર્તસ્વરૂપ પામ્યો છે. કોઈ પણ સાધકના લખેલા પત્રોમાંથી લગભગ ૮૫૦ જેટલા પત્રો ઉપલબ્ધ છે. તેમણે હૈં હું આંતર જીવનની નોંધોના આવા સમૃદ્ધ કહી શકાય એવા ગ્રંથો જુદી જુદી ૪૦થી વધારે વ્યક્તિઓને આ સોળ વર્ષ દરમ્યાન જુદા છે હું ગુજરાતી ભાષામાં બહુ ઓછા છે. એ દૃષ્ટિએ “શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર' જુદા સમયે જુદાં જુદાં સ્થળેથી તત્ત્વવિચારણા સંબંધી પત્રો લખ્યા છે * બૃહદ્ ગ્રંથ ગુજરાતી સાહિત્યમાં એક સીમાસ્તંભરૂપ છે. ગુજરાતી હતા. પરમ ઉપકારક અને સર્વગ્રાહી બોધ ધરાવતા આ પત્રોમાંથી ૪ ૬ ભાષાના સાહિત્યના ઇતિહાસમાં તે એક અનોખું સ્થાન પ્રાપ્ત કેટલાક પત્રો બે-ત્રણ લીટી જેટલા નાના છે, તો કેટલાક પત્રો ?
બે-ત્રણ પાનાં જેટલા મોટા પણ છે. શું પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં વયાનુક્રમે શ્રીમદ્જીનું આંતર જીવન, શ્રીમદ્જીના સુપ્રસાદરૂપ પરમ વિશિષ્ટ પત્રસાહિત્યનો રૅ છું તત્ત્વજ્ઞાન સંબંધીના તેમના નિર્ણયો, મુમુક્ષુઓને આપેલ સચોટ સ્વાદ ચાખવા જગત ભાગ્યશાળી બન્યું તે માટે જગત તેમના છે માર્ગદર્શન, અત્યંતર દશાનાં અવલોકનો આદિ પારમાર્થિક સત્સંગીઓનું ઋણી છે. આ મુમુક્ષુઓનું નિમિત્ત ન મળ્યું હોત તો શા વિષયોનો સમાવેશ થાય છે. જીવને સ્વાનુભવ કઈ રીતે થઈ તેમના ઉત્તમોત્તમ પત્રસાહિત્યનો ઉદ્ભવ થવા પામ્યો ન હોત. G શકે તે માર્ગ, અનુભવસિદ્ધપણે અત્યંત સરળ ભાષામાં આ ગ્રંથમાં શ્રીમદ્જીનું માર્ગદર્શન મેળવવા તેમના સત્સંગીઓ તેમને પત્રો ? ૐ દર્શાવવામાં આવ્યો છે. અધ્યાત્મને લગતા કોઈ પણ મુદ્દાનું લખતા અને શ્રીમજી તેમને વિવિધ દૃષ્ટિકોણથી, તેમની કક્ષાને શું હું અસંદિગ્ધ સ્પષ્ટીકરણ પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં મળી રહે છે. અનેક અનુરૂપ, સરળ ભાષામાં તાત્ત્વિક માર્ગદર્શન આપતા. શ્રીમદ્જીએ છે - વિદ્વાનોના મત અનુસાર આત્માર્થી જીવોને માર્ગદર્શન કરવાને આપેલા પરમ રહસ્યભૂત ખુલાસાઓ ઉપરથી વસ્તુતત્ત્વ ? શું આ ગ્રંથ પરિપૂર્ણ રીતે સમર્થ છે. જે આત્માર્થીઓના હાથમાં આ સમજાવવાની તેમની નિપુણતાનો પરિચય થાય છે. તેમણે કેવા શું આ ગ્રંથ આવ્યો છે અને જેમણે તેનું ભાવપૂર્વક અધ્યયન કર્યું છે, તેમનાં વાત્સલ્યભાવથી પોતાના આરાધક વર્ગનું જીવન ઘડ્યું હતું એ મેં વિચારોમાં અને જીવનમાં અવશ્ય પલટો આવ્યો છે. તેથી તેમના પત્રોમાં સુંદર રીતે ઝળકે છે. કોઈ પણ પ્રકારની ભૌતિક હૈં છે આત્મપ્રાપ્તિ માટે શ્રીમદ્જીનું માર્ગદર્શન પરમ શ્રદ્ધેય ગણાય મહત્ત્વાકાંક્ષા તેમને સ્પર્શી ન હતી. જાણે મુમુક્ષુ જીવોનું કલ્યાણ ; Bણ છે. આત્મદર્શન પામવામાં અનુપમ નિમિત્ત બની શકે એવું સામર્થ્ય કરવા જ દેહ ધારણ કર્યો હોય એવું અમાપ ઉપકારવંત તેમનું ## છે અને ગૌરવ ધરાવનાર આ “શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર' ગ્રંથમાં સંગૃહીત જીવન હતું. સાહિત્યનું નીચે પ્રમાણે વર્ગીકરણ કરી શકાય –
શ્રીમજીની સાચી ઓળખ પામી, તેમનો પ્રત્યક્ષ નિકટ છે છે (૧) પત્રસાહિત્ય (શ્રી સૌભાગ્યભાઈ, શ્રી અંબાલાલભાઈ સમાગમ પામનાર ભાગ્યશાળી મુમુક્ષુઓમાં સર્વશ્રી જૂઠાભાઈ હૈં આદિ મુમુક્ષુઓ ઉપર લખાયેલા પત્રો)
ઉજમશી, સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈ, અંબાલાલ લાલચંદ, લલ્લુજી હું (૨) સ્વતંત્ર ગ્રંથો (મોક્ષમાળા, શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર આદિ) મુનિ, મહાત્મા ગાંધીજી, મનસુખભાઈ કિરતચંદ, પોપટલાલ | $ (૩) સ્વતંત્ર કાવ્યો (બિના નયન, અપૂર્વ અવસર આદિ) મોહકમચંદ, ધારશીભાઈ કુશળચંદ, ત્રિભુવનભાઈ માણેકચંદ, શું કે (૪) ભાષાંતરો (પંચાસ્તિકાય આદિ ગ્રંથો) તથા વિવેચનો (શ્રી ખીમજી દેવજી વગેરે હતા. તે સર્વ ઉપર શ્રીમદ્જીનો ઘણો પ્રભાવ આનંદઘનજી આદિનાં પદો).
પડ્યો હતો અને તેમનાં જીવનની દિશા બદલાઈ ગઈ હતી. આ છે
પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક શા પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ
પ્રબુદ્ધ જીવન
વકીલ હો તો એથી અર્ધા વિચારને મનન કરી જજે,
પ્રબુદ્ધ જીવન
