Prabuddha Jivan 2015 03 Anekantvad Syadvad ane Nayvad Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 19

અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્વા. માર્ચ ૨૦૧૫ • પ્રબુદ્ધ જીવન છે અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક ૯ પૃષ્ઠ ૧૯
વાદ, સ્વાદુવાદ અને
# સ્પર્શે છે એને હાથી થાંભલા જેવો લાગે છે. જે પૂંછડીને સ્પર્શે છે, અવિરોધનું મૂળ તપાસનાર અને તેમ કરીને તેવા વિચારોનો સમન્વય શું છું એને હાથી દોરડા જેવો લાગે છે. એ પછી મહાવત આ બધાને કરનાર શાસ્ત્ર તે અનેકાંતવાદ. $ હાથથી આખાય હાથીનો સ્પર્શ કરાવીને એના સમગ્ર આકારનો આપણે જાણીએ છીએ કે મનુષ્યજાતિએ છેલ્લા પાંચ હજાર છું છે ખ્યાલ આપે છે અને એ રીતે એ ખંડદર્શનને બદલે અખંડદર્શન વર્ષમાં ઓછામાં ઓછાં પંદર હજાર યુદ્ધ કર્યા છે અને આ યુદ્ધમાં મેં પણ પામે છે.
કારણોમાં મતાંધતા, આગ્રહ અને અહંકાર છે. આજે તો ધર્મ કે છે ઉં અનેકાંતદર્શન કહે છે કે સત્ય એક જ છે, એનું સ્વરૂપ અનેક સંપ્રદાયના ઝનૂની આગ્રહ કે આવેશે વિશ્વ પર સંહારક આતંકનું 8 કું હોઈ શકે. એ સત્યનું જુદી જુદી અપેક્ષાએ દર્શન કરવું જોઈએ. રૂપ લીધું છે. આવે સમયે વિશ્વને મૌલિક અને સંવાદી દર્શન ૩ હું સાદી રીતે વિચારીએ તો એક જ વ્યક્તિ કોઈનો પિતા હોય છે, અનેકાંતવાદ આપી શકે તેમ છે. એ દૃષ્ટિએ જૈનદર્શને સંપૂર્ણ જ્ઞાનને ૬
કોઈનો મિત્ર હોય છે, તો કોઈનો પતિ હોય છે. અને તેથી જ એ પામવા માટે આપેલું આ આગવું અને વિશિષ્ટ દર્શન છે. આ દર્શન છે મેં પોતાની પ્રત્યેક જવાબદારીમાં જુદો જુદો દેખાતો હોય છે. પોતાના એ સ્યાદ્વાદ કે અનેકાંતવાદને નામે ઓળખાય છે અને સ્યાદ્વાદનો શું છું મંતવ્યને તટસ્થતાથી વિચારવું અને વિરોધીના મંતવ્યોની આદરપૂર્વક અર્થ થાય છે “અપેક્ષાપૂર્વક કથન કરવું.” એનો અર્થ એ કે અન્ય છું વિચારણા કરવી એ અનેકાંતનો પાયો છે.
વ્યક્તિનું દૃષ્ટિબિંદુ જોવું અને જાણવું જરૂરી છે. “મારું તે સાચું શું ૐ ભગવાન મહાવીર અને એમના શિષ્યો વિરોધી મતવાળાને નહીં, પણ “સાચું તે મારું' એવી ઝંખનાથી અનેકાંતવાદના માર્ગે હૈં સ્ને હથી પોતાનો મત
ચાલી શકાય. સમજાવતા હતા. હકીકતમાં ગ્રંથ વાધ્યાયા
માનવીના અહંકારનું વિષ છે છે જૈનદર્શનની સૌથી મહાન
નિર્મળ કરવાનું અમૃત છે શું શું ઘટના ગણધરવાદમાં શ્રી ભદ્રંકર વિદ્યા દીપક જ્ઞાન વિજ્ઞાન સ્વાધ્યાય સત્રના ઉપક્રમે
અને કાંતવાદ, જૈનદર્શનની હે અગિયાર ગણધરોને ભગવાન | શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ દ્વારા આયોજિત વ્યાપક દૃષ્ટિ આમાં પ્રગટ થાય છે મહાવીરે દેવયોનિ શું? | પ.પૂજ્ય ગુરુદેવ ડૉ. રાકેશભાઈ ઝવેરીની
છે. એ અન્ય દર્શનોના વિચારો હું નરકગતિ શું? કર્મ છે કે | અમૃતમય વાણી દ્વારા
તરફ પૂર્વગ્રહયુક્ત વિરોધનો છે નહીં? જીવ અને શરીર એક ભગવાન મહાવીરની અંતિમ દેશના
ભાવ રાખતું નથી, બલ્ક અપેક્ષા 8 છે કે જુદાં? એ શંકાઓનું
વિશેષે તેને પણ સત્ય માને છે કે નિવારણ આપ્યું, ત્યારે એમણે ‘ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર' ગ્રંથ
અને એ રીતે કોઈ પણ વસ્તુ કે વેદના વાક્યોનો જ નવો અર્થ ત્રિદિવસીય સ્વાધ્યાય
પદાર્થનું સાંગોપાંગ જ્ઞાન છુ તારવી આપ્યો હતો. એમની
કરાવે છે. આને પરિણામે તો હું વાતને અસત્ય કહેવા કે સ્થળ : બિરલા માતુશ્રી સભાગૃહ-મરીન લાઈન્સ-મુંબઈ જૈનદર્શન અન્ય દર્શનોના
ઠેરવવાને બદલે એ જ વાક્યોનું દિવસ: ૨૦૧૫ મે માસ, તારીખ ૫, ૬, ૭ મંગળ, બુધ, ગુરુ સિદ્ધાંતને સમાદર આપે છે અને # જૂદું અર્થઘટન આપીને સમય : ત્રણ દિવસ સાંજે સાડા છ થી નવ
માધ્યસ્થભાવે સંપર્ણ વિરોધોનો હું સમજાવે છે. સંયોજિકા: રેશ્મા જૈન- 9920951074
સમન્વય કરે છે. આથી તો શ્રી મહાત્મા ગાંધીજીએ કહ્યું છે
સિદ્ધસેન દિવાકર, શ્રી કું પ્રવેશ : જિજ્ઞાસુઓને પોતાનું નામ સરનામું ઑફિસમાં વહેલી કે, “મારા જેવા અલ્પાત્માને
હરિભદ્રસૂરિજીની, પં. $ તકે નોંધાવી લેવા વિનંતિ. ૨૩૮૨૦૨૯૬ સ્વાધ્યાયના દિવસના ૪ માપવા સારું સત્યનો ગજ કદી
આશાધર, રાજશેખર, ફ એક સપ્તાહ પહેલાં જીજ્ઞાસુઓને પ્રવેશ પત્ર પોતાના સરનામે ટૂંકો ન થાય.” એવા આ
ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી જેવા છે મોકલવામાં આવશે. સત્યના ગજને પામવાની
જૈન સાધુઓએ વૈદિક અને ૬ પ્રક્રિયા એટલે અનેકાંતવાદ. ત્રણ દિવસ સ્વાધ્યાયના સૌજન્યદાતા
બૌદ્ધ ગ્રંથો પર સુંદર વિવેચન છે એક અર્થમાં કહીએ તો
ભાગ્યશાળી
લખ્યું છે અને એ રીતે પોતાની અનેકાંત દ્વારા પૂર્ણ સત્યનું
બિપીનચંદ્ર કે. જૈન
ગુણગ્રાહિતા, હૃદયની કું જ્ઞાન થાય છે. વિરોધી દેખાતા
નિલમબેન બી. જૈન
વિશાળતા અને સમન્વયવૃત્તિનો ઈ હું વિચારોમાં વાસ્તવિક
પરિચય આપ્યો છે.
અનેકાન્તવાદ, સ્યાદુર્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક ક અકાત્તવાદ, ચાટ્વીદ અને નયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાન્તવાદ, ચાર્વાદ અને વયવાદ વિશેષાંક 4 અનેકોત્તવlદ, સ્યાદ્ વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક 4 અનેકન્તિવાદ, સ્થીર્વાદ
અનેકાન્તવાદ, ચાટ્વીદ અને નયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાન્તવાદ, સ્યાદુર્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્ વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાન્તવાદ, સ્યાદવીદ
'અનેકાન્તવાદ, સ્વાદુવાદ અને નયવાદ વિશેષાંક
અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્વીદ અને વયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાંતવાદ, સ્યાદુર્વાદ અને તયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાંતવાદ, સ્યાદુર્વાદ અને તયવાદ વિશેષાંક F અનેકાંતવાદ, ચાર્વાદ અને