Prabuddha Jivan 2015 03 Anekantvad Syadvad ane Nayvad Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 23

અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્વા. માર્ચ ૨૦૧૫ • પ્રબુદ્ધ જીવન છે અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક ૯ પૃષ્ઠ ૨૩
વાદ, સ્વાદુવાદ અને
અનેકાન્તવાદ, સ્યાદુર્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક ક અકાત્તવાદ, ચાટ્વીદ અને નયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાન્તવાદ, સ્યાદ્ર્વાદ અને વયવાદ વિશેષાંક 4 અનેકોત્તવlદ, સ્યાદ્ વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક - અનેકન્તિવાદ, સ્થીર્વાદ
$ એ આવડત મેળવી શકતા હોય છે. માનવીનો જ વિચાર કરો ને? ટૅન્શન હોય છે. ટેન્શન વિનાનો માણસ તમને જોવા મળે તો એને શું શું એનામાં કેટલી બધી અનંત શક્યતાઓ અને સંભાવનાઓ પડેલી તમારું મોટું સદ્ભાગ્ય માનજો. આ ટૅન્શનના અનેક પ્રકારો હોય છું $ છે. ક્યારેક તો એવું પણ બને કે તદ્દન વિરોધી લાગતા ગુણધર્મો છે, ત્યારે એમાંથી આપણા જીવનને માર્ગદર્શક કોણ બની શકે ? ૐ એક જ વસ્તુમાં હોય. જેમ કે કાચી કેરી ખાટી હોય છે, અને પાકી તમને આશ્ચર્ય થશે, પરંતુ આની ચાવી ઉદાર વ્યક્તિત્વ, ગહન હૈ 0 કેરી અત્યંત મધુર અને મિષ્ટ હોય છે.
ચિંતનશક્તિ અને ઉત્કૃષ્ટ દાર્શનિક વિચારો આપનારા દિગ્ગજ વિદ્વાન હું આ રીતે બે તદ્દન વિરોધી બાબતો પણ વ્યક્તિમાં હોય છે. અને શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિના ‘સન્મતિ-તર્ક-પ્રકરણ' (૩૭૦)માં કું એથી જ એક વ્યક્તિનો વિચાર કરીએ, ત્યારે એને વિશે માત્ર સારો આલેખાયેલી છે. એમાં આ ઉચ્ચ કોટિના વિદ્વાન અને સાહિત્યકાર હું કે ખોટો ખ્યાલ રાખ્યો ન ચાલે. એ સારો હોય છતાં એ સંપૂર્ણ કહે છે. છે સારો ન હોય, એનામાં ઉમદા
‘જગતના એકમાત્ર ગુરુ છે # ગુણો હોય છતાં થોડીક
એવા અનેકાંતવાદને નમસ્કાર હું માનવીય મર્યાદાઓ પણ હોય. '૨૦૧૫નો વિશિષ્ટ પર્યુષણ અંક છે, જેમના વિના સંસારનો છું $ અથવા સામે પક્ષે એમ પણ | જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વ્યવહાર પણ અસંભવ છે.' કહી શકાય કે જે વ્યક્તિના
આનો અર્થ એ થયો કે ગુરુ છે પણ હૃદયમાં શેતાન વસતો હોય, આ વિશિષ્ટ અંકની વિદુષી માનદ્ સંપાદિકા:
જેમ વિદ્યા અને માર્ગદર્શન હું ત્યાં ક્યાંક માનવતાનો અંશ ડૉ. રશ્મિબેન જિતુભાઈ ભેદા
આપે છે, એ જ રીતે જીવન છે પણ વસેલો હોય છે. શ્રીમતી ભારતીબેન ભગુભાઈ શાહ
જીવવા અંગે અનેકાંતવાદ છું આમ તદ્દન વિરોધી
માર્ગદર્શન આપે છે. વ્યક્તિ જેમ છે બાબતો એક સાથે વસતી હોય જૈન પરંપરામાં પરમ તત્ત્વને, આત્માને, પરમાત્માને જાણવાના
ગુરુ પાસેથી શિક્ષા મેળવીને છે હું એવો વિચાર કરીએ તો આપણે સાધનાનો માર્ગ એટલે છ આવશ્યક ક્રિયાઓને ‘ષડું આવશ્યક'
પોતાનું જીવન ઉજાળે છે, એ હું મનુષ્યને સાચી રીતે ઓળખી કહેવામાં આવે છે જેમાં સામાયિક, લોગસ્સ, વંદન, પ્રતિક્રમણ,
જ રીતે એ અનેકાંતવાદને હું કાયોત્સર્ગ અને પ્રત્યાખ્યાન (પચ્ચખાણ)નો સમાવેશ થયેલો છે. શકીએ છીએ. આવી રીતે
સમજીને એનું જીવન ઊજળું છું જીવનના દરેક ક્ષે ટામાં અન્ય ધર્મમાં પણ આવી ક્રિયાઓ છે.
બનાવી શકે છે. જે અને કાંતવાદનો દૃષ્ટિકોણ | ઉપરના પ્રત્યેક વિષય અને અન્ય ધર્મનાં વિષય ઉપર તજજ્ઞ વ્યવહા૨જગતમાં આ અપનાવવામાં આવે તો એક | વિદ્વાનો પોતાનું ચિંતન આ અંકમાં પ્રકાશિત કરશે.
અનેકાંતવાદ કઈ રીતે ઉપયોગી હૈં છે નવી દૃષ્ટિ, નવો અભિગમ | ક્રિયા અને જ્ઞાનના સમન્વયનો આ વિશિષ્ટ અંક જિજ્ઞાસુ માટે બની શકે ? આને માટે આપણે શું છે અને નવો સંવાદ રચી શકાય, | એક અમૂલ્ય નજરાણું બની રહેશે.
એ વિચારવું જોઈએ કે આ કારણ કે અને કાતની | પ્રભાવના માટે ઇચ્છિત નકલો માટે સંઘની ઑફિસમાં ૦૨૨
જગતમાં જે વસ્તુ તમને { આકાશમાં તમે સમન્વયનું | ૨૩૮૨૦૨૯૬ ઉપર સંપર્ક કરવા વિનંતી. ૧૦૦ થી વધુ નકલોનો |
‘ટૅન્શન' આપતી હોય છે, એ મેઘધનુષ સર્જી શકો છો. પરંતુ ઑર્ડર હશે તો અંકમાં પ્રભાવનાકારનું નામ છાપી શકાશે.
જ તમને ‘ટૅન્શનમાંથી મુક્ત છે હું આજના ટેન્શનભર્યા યુગમાં એક નકલની કિંમત રૂ. ૬૦/
પણ કરી શકતી હોય છે. જેમ 8 અનેકાન્તને સમજવો કઈ રીતે
કે કોઈ નેતા ચૂંટણીમાં વિજય ? કે અને એની સમન્વય સાધના
-તંત્રી
મેળવવા માટે પુષ્કળ પ્રયત્ન કરે, ૪ કે કરવી કઈ રીતે ?
રાતદિવસ પ્રચાર કરે, જીતશે કે જે 9 આજે આપણે જાણીએ છીએ કે મોટા ભાગના માણસો ટૅન્શનથી નહીં એની ચિંતા સેવે, મતદાનના દિવસે તો પોતાની જાતને નિચોવી કું
ગ્રસ્ત હોય છે. કોઈને આર્થિક તંગીને કારણે આજીવિકાનું ટેન્શન નાખે અને પછી પરિણામ આવે ત્યારે એ ‘ટૅન્શન’ અનુભવતા હોય છે 8 હોય છે. તો કોઈને નજીક જઈને પૂછશો તો કહેશે કે પુત્રીના છે, પણ જે સત્તાપ્રાપ્તિની પ્રક્રિયા ‘ટૅન્શન’ જગાવનારી હતી, તે જ છે
વિવાહ અંગે કે પુત્રના વર્તન અંગે મન ટેન્શનમાં રહે છે. સામાન્ય વ્યક્તિને સત્તા પ્રાપ્તિ થતાં “ટેન્શન'મુક્ત કરી દે છે. આનો અર્થ એ હું માનવીને પોતાની રોજિંદી જિંદગી સારી રીતે ગાળવા માટેનું ટેન્શન થયો કે સત્તા એ ‘ટૅન્શન’ સર્જી શકે છે અને સત્તા એ ‘ટૅન્શન'મુક્ત છે હોય છે અને સત્તાધારી નેતાને પોતાની સત્તા જાળવવા કે વિસ્તારવા પણ કરી શકે છે. ધનપ્રાપ્તિ આપણને તનાવમુક્ત કરી શકે છે અને હું
'અનેકાંન્તવાદ, સ્યાદ્ર્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક F અનેકાન્તવાદ, ચાટ્વીદ અને વયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાન્તવાદ, સ્વીટ્વીદ અo નયવાદ વિશેષાંક F અનેકાન્તવાદ, સ્યાદ્ વીદ અને વયવીદ વિશેષાંક 4 અનેકાન્તવાદ, સ્વીટ્વીદ
અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાંતવાદ, સ્યાદુર્વાદ અને તેયવાદ વિશેષાંક ર્ક અનેકાંતવાદ, ચાટ્વીદ અને વયવીદ વિશેષાંક F અનેકાંતવાદ, ચાર્વાદ અને