Prabuddha Jivan 2015 03 Anekantvad Syadvad ane Nayvad Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 108

અનેકાંતવાદ, સ્ય
પૃષ્ઠ ૧૦૮૦ પ્રબુદ્ધ જીવન ૦ અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક ૯ માર્ચ ૨૦૧૫
તવાદ, સ્યાદ્વાદ અને
હું અને અનંત જણાવ્યો છે.
અપેક્ષા ભેદે શાશ્વત અને યશાશ્વત કહ્યો છે. દ્રવ્યની અપેક્ષાએ જીવ છું છે. એ જ પ્રમાણે લોકની શાશ્વતતા, અશાશ્વતતા વિશે ભગવાન નિત્ય છે અને ભાવની અપેક્ષાએ અનિત્ય છે. આમાં શાશ્વતવાદ $ ૨ બદ્ધ અવ્યાકત કહ્યું જ્યારે જૈન દર્શન કહે છે કે લોક શાશ્વત પણ છે અને ઉચ્છેદવાદ બંનેના સમન્વયનો પ્રયત્ન છે. ચેતન જીવ દ્રવ્યનો છે અને અશાશ્વત પણ. ત્રિકાળમાં એવો એકેય સમય નથી જ્યારે લોક વિચ્છેદ ક્યારેય થતો નથી એ દૃષ્ટિએ જીવને નિત્ય માની ! હું કોઈ ને કોઈ રીતમાં ન હોય તેથી તે શાશ્વત છે. પરંતુ તે અશાશ્વત શાશ્વતવાદનો સ્વીકારે છે. જ્યારે જીવની જુદી જુદી અવસ્થાઓ જેવી
પણ છે કારણ કે હંમેશાં એકરૂપ નથી રહેતો. તેમાં ઉત્સર્પિણી અને કે બાલવ, પાંડિત્ય વગેરે અસ્થિર છે તે અપેક્ષાએ ઉચ્છેદ અવસ્થાનો ૬ અવસર્પિણીને લીધે અવનતિ અને ઉન્નતિ પણ જોવામાં આવે છે. પણ સ્વીકાર છે. ભગવાન મહાવીરે જમાલી સાથેના પ્રશ્નોત્તરમાં છે તેથી તે અશાશ્વત પણ છે.
જીવની શાશ્વતતા અને અશાશ્વતતા વિશે જે સ્પષ્ટીકરણ કર્યું છે જે હું જીવ અને શરીરનો ભેદ છે કે અભેદ એ પ્રશ્ન ભગવાન બુદ્ધ ભ
ભગવતી સૂત્રમાં છે-ત્રણે કાળમાં એવો કોઈ સમય નથી જ્યારે રે $ અથાકૃત કહ્યો છે. ચાર્વાકો શરીરને જ આત્મા માનતા જ્યારે જીવ ન હોય તેથી જ જીવને શાશ્વત, નિત્ય કહેવામાં આવે છે. પરંતુ છે હું ઓપનિષદ આત્માને શરીરથી
જીવ નારક મટીને તિર્યંચ બને છે. જે ક તદ્દન ભિન્ન માનતા. જ્યારે જૈન
‘પ્રબુદ્ધ જીવન’નો
તિર્યંચ મટીને મનુષ્ય થાય છે. આમ હૈ દર્શન તે બંને મતોનો સમન્વય
અનેક અવસ્થાઓ ધારણ કરે છે. હું કરીને આત્માને શરીરથી ભિન્ન
ડીઝીટિલાયઝેશન યુગમાં પ્રવેશ એ અપેક્ષાએ અનિત્ય છે તેથી જીવ છું શું પણ કહે છે અને અભિન્ન પણ
શાશ્વત અને અશાશ્વત બને છે. શું કહે છે. જો આત્માને શરીરથી | શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના આ મુખપત્રનો પ્રારંભ
આવી રીતે ભગવાન બુદ્ધના હું શું તદ્દન જૂદો માનવામાં આવે તો | સન ૧૯૨૯ થી થયો. ત્યારથી આજ સુધીના અંકો બધા અવ્યાકૃત પ્રશ્નોનું નિરાકરણ છે ૐ કાર્યક્ત કર્મોનું ફળ તેને ન | સંસ્થાની વેબસાઈટ ઉપર મુકવાનો પ્રારંભ થઈ ગયો ભગવાન મહાવીરે વિધિમાર્ગનો શું મળવું જોઈએ અને જો અત્યંત છે. ઉપરાંત આ સર્વ અંકોની સી.ડી. પણ તૈયાર થશે.
સ્વીકાર કરીને અનેકાન્તવાદના હું શું અભિન્ન માનવામાં આવે તો
આશ્રયે કર્યું છે. વાચકોના સૂચનો આવકાર્ય છે. છે શરીરનો દાહ થતાં આત્મા પણ
મોક્ષનો માર્ગ અતીન્દ્રિય છે. 8 e નષ્ટ થશે જેથી પરલોકનો
વેબ સાઈટ સંપાદક :
તેમાં ઉપયોગી એવા આત્મા, કર્મ ? હું સંભવ નહિ રહે. અહીં પણ જૈન
શ્રી હિતેશ માયાણી -
એ બેનો સંબંધ, એ સંબંધના ૬ દર્શને બંને વિરોધી વાદોનો
09820347990
હેતુઓ, એનો વિયોગ અને એ હું સમન્વય કર્યો અને ભેદ તેમજ
વિયોગના કારણો એ સઘળું હું છે અભેદ બંને પક્ષોનો સ્વીકાર
અતીન્દ્રિય જ્ઞાનગમ્ય છે. તેથી છે
પ્રસ્તુતકર્તા : જે કર્યો. એકાંત ભેદ કે એકાંત
જીવોને અનેક પ્રકારની ભ્રાંતિઓ, રૅ છું અભેદ માનવાથી જે દોષ આવે
શ્રી રોહિતભાઈ મહેતા -
સ્કૂલનાઓ, સંશયો, વિપર્યયો છું શું છે તે ઉભયવાદ માનવાથી
09920308045
ઉત્પન્ન થયા વિના રહેતા નથી. આ 8િ આવતા નથી. જીવ અને
બધાનું તર્કગમ્ય અને શ્રદ્ધાગ્રાહ્ય છે શરીરનો ભેદ એટલા માટે માનવો જોઈએ કે શરીરનો નાશ થવા નિરાકરણ ન થાય ત્યાં સુધી મુમુક્ષુ આત્મા પણ મોક્ષમાર્ગમાં યોગ્ય છે હું છતાં પણ આત્મા બીજા જન્મમાં રહે છે અને સિદ્ધાવસ્થામાં અશરીરી પ્રગતિ સાધી શકતો નથી. અનેકાન્તવાદથી તેનું બુદ્ધિગમ્ય અને હું ૬ આત્મા પણ હોય છે. અને અભેદતા એટલા માટે કે સંસારી શ્રદ્ધાગમ્ય નિરાકરણ થઈ શકે છે. એક એક ધર્મને ગ્રહણ કરતા ૬ ૬ અવસ્થામાં શરીર અને આત્માનું નીરક્ષીરવત્ તાદાભ્ય હોય છે. દર્શનોની ત્રુટિઓ એનાથી દૂર થાય છે અને વસ્તુનું સર્વદેશીય જ્ઞાન છે કાયા સાથે કોઈ પણ વસ્તુનો સ્પર્શ થતાં આત્મામાં સંવેદન થાય પ્રાપ્ત થાય છે. એટલે જ અનેકાન્તવાદને “સર્વ દર્શનોનું સમન્વય છે
તીર્થ” કહ્યું છે. * * * એવી જ રીતે જીવની નિત્યતા અને અનિયતાનો પ્રશ્ન પણ બુદ્ધ ૨૩, કાંતિ મહેતા રોડ, સનફ્લાવર હૉસ્પિટલ સામે, જુહુ સ્કીમ, છું અવ્યાકૃતની કોટીમાં નાખ્યો છે. જ્યારે ભગવાન મહાવીરે જીવને વિલેપારલે (વેસ્ટ), મુંબઈ-૪૦૦ ૦૫૬.
હુ અનેકન્તિવીદ, સ્યાદ્વવાદ અને તયવાદ વિશેષાંક અનેકન્તિવાદ, સ્યાહ્નવીદ અને નયવાદ વિશેષાંક અનેકન્તિવાદ, સ્યાદ્વવlદ અને નયવાદ વિશેષાંક 4 અનેકાન્તવાદ, સ્યાહ્નવીદ અને વયવાદ વિરોષક અનેકોત્તવાદ, અને
અનેકન્તિવાદ, સ્યાદ્ધવાદ અને નયવાદ વિશેષાંક 4 અનેકાન્તવાદ, સ્યાદ્ધવાદ અને નયવાદ વિશેષાંક ક અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્ધવાદ અને નયવાદ વિશેષાંક 4 અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્ધવાદ અને નયવાદ વિશેષાંક 4 અનેકન્તિવાદ, અને
અને
અનેકાંતવાદ, સ્યાદુર્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક 4 અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્વીદ અને વયવીદ વિશેષાંક ક અનેકાંતવાદ, સ્યાદુર્વાદ અને નયવાદ વિશેષાંક F અનેકાંતવાદ, સ્યાદુર્વાદ અને