Book Title: Jaini Saptpadarthi
Author(s): Himanshuvijay
Publisher: Dipchand Bandiya

View full book text
Previous | Next

Page 16
________________ ૧૪. જેની સપ્તપદાથી પ્રસ્તાવના. નામ પાડવામાં થયું હોય એ શક્ય છે. જૈન દર્શન વિષયનો આ ગ્રંથ હાઈ કરી “જેની શબ્દ એની આગળ લગાડી આનું પૂરું નામ “ ની સતપવાથ” રાખ્યું છે. આ અનુકરણ બુદ્ધિપૂર્વક હાઈકરી યથાર્થ અને શોભાસ્પદ છે, કારણ કે –સદરહુ ( જૈનીસપ્તપદાથ ) ગ્રંથમાં જૈન આગમ અને તત્વાર્થસૂત્ર વિગેરે ગ્રંથોમાં ઉલિખિત જીવ, અજીવ, આશ્રવ, બન્ધ, સંવર, નિર્જરા, અને મોક્ષ એ સાત પદાર્થોનું (તનું) પ્રતિપાદન છે. “નવતત્વ” વિગેરેમાં પુણ્ય અને પાપને ઉપર લખેલ સાત તથી જુદાં ગણું નવ તો માન્યાં છે. જ્યારે સદરહુ ગ્રંથમાં પુણ્ય અને પાપ એ આશ્રવના જ પ્રકારે હાઈ કરી “પુપપદયમાઢવાન્સમેવ” ( રૂ–૨) પુણ્ય પાપ આશ્રવના અંદરજ આવી જાય છે” એમ કહી તે બેને જુદાં તત્વ તરીકે નહિ ગણતાં સાત જ તો વર્ણવ્યાં છે. એટલે કે તત્ત્વદષ્ટિએ સાત કે નવ એ બન્ને કલ્પનાઓમાં કશે તફાવત નથી. શૈલીના સંબંધની ઘણીખરી બાબત ઉપર સ્વરૂપમાં લખાઈ ગઈ છે. જેના સિદ્ધાન્તના ગ્રંથ બે પદ્ધતિના છે. ગ્રંથની શૈલી. જેમાં એક તે “આગમ પદ્ધતિ” અને બીજી “ ન્યાયપદ્ધતિ અર્થાત તર્ક પદ્ધતિ છે પહેલી પદ્ધતિના ગ્રંથમાં ભગવતી સૂત્ર, સૂત્ર કૃતાંગ વિગેરે આગમ તથા વિશેષાવશ્યક ભાષ્ય, નંદિસૂત્ર, જીવવિચાર, નવતત્ત્વ, કર્મગ્રંથ વિગેરે પ્રકરણદિગ્રન્થનો સમાવેશ કરી શકાય છે. બીજી પદ્ધતિના ગ્રંથમાં ન્યાયાવતાર, સ્યાદ્વાદમંજરી, પ્રમાણમીમાંસા, અનેકાન્તજયપતાકા, સ્યાદ્વાદ રત્નાકર, સન્મતિ તર્ક વગેરેનો અન્તર્ભાવ થઈ શકે છે. બીજી પદ્ધતિ એટલે કે ન્યાય પદ્ધતિના ગ્રંથમાં મોટે ભાગે પ્રમાણ નય વિષયના તથા તેમાં પણ વાદક “વાદવિવાદના” ગ્રંથેજ જેનોમાં

Loading...

Page Navigation
1 ... 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102