________________
જેની સપ્તપદા
યુક્તિથી તે મતનુ" ખંડન કર્યુ છે. સાયાધિ હેત્વાભાસને તે નૈયાયિકા અસિદ્ધના એક પેટાભાગ માને છે, તેનું લક્ષણ પશુ તે અનૈકાન્તિક હેત્વાભાસ કરતાં જૂદુ કરે છે, ( ‘સોધિશે હેતુર્યાયવાસિદ્ધ: । સાધ્યન્યાવત્વે સતિ સાધનાન્યાપક્ત્વમુવધિ: તર્કસ‘ગ્રહ), તેથી સામાન્ય ‘ અનૈકાન્તિક હેત્વાભાસ ’ સાથે ‘ સેાપાધિક હેવાભાસ'ની તુલના ધટતી નથી. ‘ સંદિગ્ધ વિપક્ષવૃત્તિ ' સાથે કદાચ તુલના કરી શકાય. આ ગ્રંથકાર શ્રી યશસ્વાગરે આમાં અને ‘ સ્યાદ્વાદમુક્તાવળી માં તેમ ક્યા આધારે લખ્યું હશે ? તે કળી શકાતુ નથી. ( ૩૮ )
(
'
૨૯૭ નય...વસ્તુમાં રહેલ અમુક ધર્મ ( ગુણુ કે પર્યાય ) વિષેના અભિપ્રાયનું નામ નય ’ છે. અભિપ્રાય અનેક હાઈ શકે તેથી નયે પણ તેટલા જ થઇ શકે છે. ( · નાવા વચળપા તાવા ચૈવ કુંતિ નયવાળ્યા ’.) સંક્ષેપમાં જૈનશાસ્ત્રકારોએ નયના એ ભેો પાડી તે વિષે ગંભીર વિચાર કર્યાં છે. એ ભેદમાં એક તે ‘ દ્રવ્યાશિક ’ અને ખીજો ‘ પર્યાયાથિક' છે. ‘દ્રવ્ય ’ એટલે ત્રણે કાળમાં રહેનારૂં મૂળ-તત્ત્વ ( કારણ ). તેને ઉદ્દેશીને કરાતા વિચાર ( અભિપ્રાય ) તે ‘· દ્રવ્યાચિકનય ' કહેવાય. ‘ પર્યાય ’ એટલે મૂળતત્ત્વ ( વસ્તુ ) નાં બદલાતાં રૂપાન્તરે ( આકારા કાર્યોં ), તે સંબંધી અભિપ્રાય તે ‘પાઁયાર્થિકનય’ કહેવાય. અભિપ્રાય એ એક જ્ઞાન છે એટલે નય પણ જ્ઞાન સ્વરૂપ છે.
"
ܕ
જેટલા ભેદા છે તે બધાને
·
નયના સાત અથવા તેથી વધારે સમાવેશ આ એમાં થઈ જાય છે; એટલે કે નયના તે બધાય પેટા ભેો છે' એમ ગાથા ૩ ) કહ્યું છે. દ્રવ્યાર્થિનય એ દષ્ટિવાળા હાઇ કરી વસ્તુની ‘ નિત્યતા ' બતાવે છે. ‘ સંગ્રહનય ’ અને ‘ વ્યવહારનય ' પણ
દ્રવ્યાર્થિક અને પાર્થિક સન્મતિત ટીકામાં ( કાંડ ૧
અભેદ
>
: ૫૮ :
