________________
२४८
૨ સામુહિતિહાસ છે. પરંતુ સુરત કિયામાં બહુ જ શ્રમસાધ્ય હોય છે. બગીચાઓમાં તેમજ જંગલમાં ફરવાનું પસંદ કરે છે, સદાય ક્રોધી રહે છે, અને સ્વપ્નમાં ઝાડ તથા પર્વત ઉપર ચઢતી હોય છે. આવી સ્ત્રીઓને ભેગ પ્રિય હેતું નથી. આ પ્રમાણે કફ, પિત્ત તથા વાયુની પ્રકૃતિવાળી સ્ત્રીઓનું વર્ણન છે. પરંતુ આ શુદ્ધ ભેદ કવચિત્ જોવામાં આવે છે. માટે ભાગે એક બીજાથી મિશ્ર પ્રકૃતિ જ દેખાય છે. ૨૬ થી ૩૧
सुरविद्याधरगंधर्वयक्षराक्षसपिशाचवानरकपिभिः ॥ अहिखरबिडालसिंहैस्तुल्यान्या प्रकृतिरत्रैषा
॥३२॥ अल्पाशिनी सुगंधा समुज्ज्वला चारुमानसा शुद्धा ॥ प्रियवसना तनुनिद्रा निर्दिष्टा सा सुरप्रकृतिः ॥३३॥ विद्याधरस्वभावा भवति कलागुणविचक्षणा शांता ॥ चन्द्रानना सुभोगा मनोहरस्थानबद्धरतिः
॥३४॥ उद्यानवनासक्ता कलस्वरा गीतनृत्यरक्तमनाः ॥ परिचितसुगंधमाल्या गंधर्वप्रकृतिबला सा आरामजलक्रीडास्ता विभूषणपरायणा कान्ता॥ प्रायो यक्षप्रकृतिर्द्धनरक्षणकांक्षिणी रमणी
॥३६॥ बह्वशना क्रुद्धमना हन्ति पतिं प्राणलग्नमप्युग्रा॥ सा राक्षमस्वभावाकटुकालापा दुराचारा
॥३७॥ शौचाचारभ्रष्टा रूपविहीना भयंकरा सततम् ।। प्रस्वेदमलोपेता भवति पिशाचकृतिरशुभा
॥३८॥ दानदयानियमरतिः पतिव्रता देवगुरुकृताज्ञा च ॥ कार्याकार्यविविक्ता नरस्वभाषा भवति नारी स्थैर्य क्वापि न कुरुते समस्तदिग्वीक्षणेक्षणासत्ता॥ उत्कालगतिलब्धा दुर्वेषा सा कपिप्रकृतिः
॥४०॥ अन्यच्छिद्रान्वेषणपरायणा कुटिलगामिनी रौद्रा ॥ धृतवैरा क्रोधरुचिरहिस्वभावा च वनिता स्यात् ॥४१॥
