________________
७) ब्रह्मचर्य प्रतिमा : कामविकाराचा त्याग करणे म्हणजे ही सातवी प्रतिमा . ८) आरंभत्याग प्रतिमा : व्यापार , धंदा , चूल पेटविणे , स्वयंपाक करणे इत्यादी पाप क्रियांचा त्याग आरंभत्यागात येतो . ९) परिग्रह त्याग प्रतिमा : धन-धान्य , घर-दार , जमीन आदी परिग्रहांचा त्याग केला जातो. स्वामित्वपणा राहत नाही. १०) अनुमतिविरतित्याग प्रतिमा : पापारंभ , व्यापार-धंदा करण्याविषयी , माझ्यासाठी अमुक पदार्थ करा, असे अनुमोदन वा संमती न देणे अनुमतिविरतीत्यागात येते. ११) उद्दिष्टविरतित्याग प्रतिमा : उद्दिष्ट आहाराचा त्याग करणे, या शेवटच्या प्रतिमेचे ध्येय आहे. हा श्रावक मुनीच्या जवळ राहतो व तप करतो. ___ अशाप्रकारे या ११ प्रतिमा श्रावकाची मुनिधर्मासाठी तयारी करण्यास उपयुक्त आहेत . या श्रावकांच्या आचारधर्माचा पुढील भावी जीवनाशीदेखील निगडित संबंध आहे. हे श्रावकधर्माचे आचरण पुढील भावी जीवनातील सद्गतीचे रिझर्व्हेशन तिकीटच म्हटले तर ते चुकीचे होणार नाही . भक्ष्य-अभक्ष्य :
जे पदार्थ खाण्यास योग्य नाहीत, त्यांना अभक्ष्य म्हणतात. यांचे पाच प्रकार आहेत. ज्यात त्रस हिंसा, स्थावर हिंसा होते ते पदार्थ जे प्रमादकारक, अनिष्ट आणि अनुपसेव्य आहेत ते अभक्ष्य. कांदा, लसूण, बटाटे, गाजर, मुळी आदी कंदमुळांचा त्याग करणे. उकळलेले दूध २४ तास चांगले राहते. ताक १२ तास. तूप, गूळ, तेल एक वर्षपर्यंत, मीठ (दळलेले) ४८ मिनिटे, खिचडी, कोथिंबीर, कढी, दाळ, भाजी सहा तासापर्यंत. पोळी, पुरी, हलवा, कचोरी १२ तासपर्यंत चांगले राहते. पावसाळ्यात तीन दिवस, हिवाळ्यात सात दिवस व उन्हाळ्यात पाच दिवस पीठ चालते. श्रावकाचे षट् कर्म :
देवपूजा , गुरू-उपासना , स्वाध्याय , संयम , तप आणि दान श्रावकाची षटकर्म आहेत . यांचे पालन व्हायला पाहिजे . देवपूजा : ___सर्वज्ञ , हितोपदेशी विकारांपासून दूर अशा देवाची पूजा करणे . सुगंधित पाणी, दुधाने भगवंताची पूजा करणे. जिनमंदिरात नृत्य, गीत व वाद्याने महोत्सव करणे , वंदना करणे, चंदन-धूप चढविणे, छत्र , चामर , पताकांनी मंदिर सजविणे , श्रद्धापूर्वक देवाची पूजा , भक्ती करणे देवपूजेत येते .
जैन धर्माची ओळख / ३१
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
