________________
द्विदल अन्न , मक्खन (लोणी), फळ टाकून दही व ताक न घेणे .
श्रावकांचे आठ प्रकारे अंतराय दोष आहेत. व्यापारांचे जघन्य , मध्यम व उत्तम प्रकार आहेत . व्यापार करताना लोखंड, लाकूड , लाख , विष , मध (शहद) यांचा वापर करू नये. घोडा , बैल , गाढव , गाडी, रथ , नांगर यांना भाड्याने देऊ नये किंवा घेऊ नये.
लिंबू , चिंचेचे बीज सोडून देणे. वांगे, कंदमुळे, बर्फ - ओला , माती न खाणे , मेवा - ज्याचा रस निघून गेला ते खाऊ नये. शिळे अन्न खाऊ नये. दही आणि गूळ मिश्रित घेऊ नये. जिलेबी , दहीवडे कधीच खाऊ नये. कारण, त्यात त्रस व निगोदचे जीव उत्पन्न होतात .
सर्वप्रथम श्रावकाने अष्टमूलगुण धारण करणे आवश्यक आहे. सप्तव्यसनांचा तसेच मद्य, मास, मधू, पंच उदुंबर फळांचा त्याग करणे प्रथम आवश्यकच आहे. अष्टमूलगुण धारण केल्याशिवाय श्रावक धर्माचा खरा प्रारंभ होत नाही. काही लोक समजतात की , खाण्यात किंवा त्यागात खरा आत्मधर्म नाही. परंतु, हे बाह्य पदार्थ आपल्या शुभ, अशुभ परिणामास निमित्त कारण होतात. म्हणून आपल्या परिणामाच्या विशुद्धीसाठी या बाह्य वस्तूंचा - अभक्ष्य पदार्थांचा त्यागदेखील नितांत आवश्यक आहे. श्रावकाचा आचारधर्म पालन करण्यासाठी ११ प्रतिमांचे (अवस्था) नियमपूर्वक पालन केले पाहिजे. अकरा प्रतिमा : १) दर्शन प्रतिमा : शंकादिक आठ दोष , आठ प्रकारचा गर्व , तीन मूढता , सहा अनायतन या प्रमाणे २५ दोषांचा त्याग करून निर्मळ सम्यग्दर्शन धारण करणारा श्रावक अष्टमूलगुणांचा धारी असतो २) व्रत प्रतिमा : पाच अणुव्रते , तीन गुणव्रते (दिग्व्रत , देशव्रत , अनर्थदंडव्रत), चार शिक्षाव्रतांचे पालन करणारा श्रावक असतो. या नियमांना तो दोष लागू देत नाही. ३) सामायिक प्रतिमा : त्रिकाळ सामायिक करणे . ४) प्रोषध प्रतिमा : प्रत्येक अष्टमी, चतुर्दशीला प्रोषधसहित उपवास करणे. ५) सचित त्याग प्रतिमा : कच्चा भाजीपाला, फळे न खाणे ही सचित त्याग प्रतिमा होय. ६) रात्रीभोजन त्याग प्रतिमा : रात्री चारही प्रकारच्या आहाराचा त्याग करणे.
जैन धर्माची ओळख / ३०
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
