Book Title: Jai Jiya Kappo
Author(s): Labhsagar
Publisher: Agamoddharak Granthmala

View full book text
Previous | Next

Page 22
________________ संवर-निर्जरानिरूपणम् वृत्तः-पात्रबन्धप्रन्थिदानादिक एकदा नवो जातः, ततोऽनुवृत्तः पुरुषान्तरं यावत् , ततः प्रवृत्तः-पुरुषप्रवाहेण / अत एव बहुश आसेवितो महाजनेन-बहुश्रुतनिवहेन / भाष्यकृताप्युक्तं-'वत्तो नामं एक्कसि, अणुवत्तो जो. पुणो बिइअवारे / तइअव्वारपवत्तो सुपरिग्गहिओ महाणेण' // 'बहुसो बहुस्सुएहिं जो वत्तो न य निवारिओ होइ / वत्तणुवत्तपमाणं जीएण कयं हवइ एयं' // एष जीतकल्पः पञ्चमो व्यवहारो भवति ज्ञातव्यः / इह पञ्चसु व्यवहारेषु सत्सु आगमव्यवहारिभ्य एव प्रायश्चित्तमादेयम् , आगमव्यवहारिणो यतिशयिनः सक्लिश्यमानं, विशुद्धथानम् अवस्थितपरिणामं वा ज्ञात्वा श्रुतादधिकं हीनं वा तन्मात्रं वा तावद्ददति यावता शुद्धयति / न श्रुतमनुरुद्धयन्ते / तदभावे श्रुतव्यवहारिभ्यो प्रोमं / ते हि श्रुतमनुवर्तमाना इङ्गिताकारनेत्रक्क्त्रवचनविकारैः भावं-संवेगाद्युपलक्ष्य त्रीन् वारानतीचारालोचनां कारयित्वा परिकुश्चितमपरिकुञ्चितं वा ज्ञात्वा श्रुतोक्तं प्रायश्चित्तं ददति / तथाविधाऽऽसन्नश्रुतधराभावे आज्ञाव्यवहारेण दूरस्थानामपि गीतार्थाऽऽचार्याणां पार्थात् प्रायश्चित्तमानाययितव्यम् / तेषामप्यभावे श्रुतधरपाविधारितप्रायश्चित्तपदेभ्यो धारणाव्यवहारिभ्यो ग्राह्यम् / ते च द्वयेऽपि श्रुतोक्तप्रदत्वात् श्रुतव्यवहारकल्पा एव / सर्वेषां चैषामप्राप्तौ जीतेन व्यवहारः / जीतं-श्रुतोक्तापत्तितो हीनमधिकं वो परम्परयाऽऽचीर्णं तेन व्यवहारः / अयं सर्वत्र यावत्तीथं भवति / एष च ग्रन्थः प्रायश्चित्तप्ररूपणार्थमेवोपक्रान्तस्ततः प्रायश्चिन्तप्राधान्यख्योपनार्थ गाथाद्वयमाहसंवरविणिज्जराओ मुक्खस्स पहो तवो य हो तासि / तवसो अपहाणंगं पच्छित्तं जं च नाणस्स // 2 // सारो चरणं तस्स वि निव्वाणं चरणसोहणत्थं च / पच्छित्तं तेण तयं नेयं मुक्खत्थिणाऽवस्सं // 3 // व्याख्या-संवरणं संवर-आश्रवद्वारप्रविशत्कर्मनिरोधः / आश्रवश्च मिथ्यादर्शनाऽविरतिकषाय-प्रमाद-कायवाङ्मनोयोगाः। तत्र मिथ्यादर्शनं प्रतीतम् / अविरतिः-प्राणातिपातादीनामनिषेधः / कषायाः-क्रोधादयः। प्रमादो-निद्राविकथामधेन्द्रियस्वेच्छाप्रवृत्त्यात्मकः / काययोगों-धावनवल्गनवरण्डाघुल्लङ्घनबाह्वाऽऽस्फालनाद्या अशुभचेष्टाः / वाग्योगोऽङ्गुष्ठपर्वादौ जीव इत्याद्यसद्भूतोद्भावनं 'नवकम्बलो देवदत्त' इत्यादि छलहिंस्रपरुषालीकपैशुन्यवचनादिः / मनोयोगः-परसम्पत्त्यसहनत्वाऽमर्षभयशोकमिथ्याभिसन्धारणरागद्वेषाऽकुशलसङ्कल्पादिः / एतैरैस्तस्य तस्य कर्मणः प्रविशतः सम्यक्त्व-विरतिनिष्कषायत्वा-ऽप्रमत्तत्वशुभयोगत्वाऽङ्गीकरणकपाटदानेन निवारणमित्यर्थः। विशेषेण निर्जरणं विनिर्जरापूर्वोपचितशुभाऽशुभकर्मपरिशाटरूपा / सा पुनः समिति-गुप्ति-श्रमणधर्म-भावना-मूलगुणोत्तरगुणपरीषहो-पसर्गाधिसहनरतस्य भवति / तत्र समितिगुप्तयः प्रतीताः / श्रमणधर्मो दशधा क्षान्त्यादिः / भावना द्वादशधा अनित्यताद्याः। मूलगुणाः पञ्च प्राणातिपातविरत्याद्याः / उत्तरगुणाः ‘पिंडस्स जा विसोही समिइओ भावणा तवो दुविहो / पडिमा अभिग्गहावि अउत्तरगुणमो विआणाहि'।। परीषहाः क्षुदाद्याः-'खुहा पिवासा सीउण्हं दंसाचेलारइथिओ / चरिआ मिसीहिआ सिज्जा अकोसवहजायणा // अलाभरोगतणफासा मलसक्कारपरीसहा / पण्णा अण्णाण सम्मत्तं इस बावीस परीसहा // 2 // उपसर्गाः दिव्याद्याः-'दिव्या माणुस्सया चेव तेरिच्छा य विआहिआ /

Loading...

Page Navigation
1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182