Jai Jiya Kappo

Author(s): Labhsagar
Publisher: Agamoddharak Granthmala

Page 51

यति-जीतकल्पें दर्शितम् / अथ प्रकृतमेव दर्यते-एवं यतनया एकनदीबहुसङ्घट्टे-एकस्यां एव नद्या बहून् - बारान् सचट्टे जाते सति गुरुको मासः प्रायश्चित्तम् / एकसट्टे-एकवारं सङ्घहे लघुकश्च मासः / यत्र तु सट्टेन गन्तुं न शक्यते, तत्र लेपेन गम्यते / यत्र तु लेपेनाऽपि गन्तुं न पार्यते, तत्र लेपोपरिणापिगम्यते / तत्र चेयं यतना-यदि स साधुग्रहिसार्थसहायस्तत उदकसमीपं गत्वोर्ध्वकायं मुखवत्रिकयाऽधःकायं रजोहरणेन प्रमाोपकरणमेकतः कृत्वा यदि चौरादिभयं न स्यात् ततो गृहस्थानां पश्चादुदकमवतरति / यथा यथा चोण्डमुण्डतरजलमवगाहते तथा तथोपर्युपरि चोलपट्टकमुत्सारयेत् येन न तीम्यते / अथ तत्र सभयं अगाधं वा जलमतो यदा कियन्तोऽपि गृहस्था अग्रतोऽवतीर्णास्तदा मध्ये साधुना अवतरणीयं चोलपट्टकं च दृढं बध्नीयात् / एतेन विधिनोत्तीर्णस्य यदि चोलपट्टकोऽन्यद्वा किश्चिदुपकरणजातं तीमितं, तदाऽयं विधिः-उदकतीरे स्निग्धपृथिव्यामप्कायरक्षार्थं तावत्तिष्ठेद् यावच्चोलपट्टोन्यद्वोपकरणं निष्प्रगलं भवति / अथ तत्र चौरादिभयं ततः प्रगलन्तमेव तं चोलपट्टकं हस्ते दण्डके वा प्रलम्बमानं गृहीत्वा कायेनाऽस्पृशन् गच्छति / यदा च सार्थविरहित एकाकी साधुरुत्तरति, तदाऽयं विधिः-सर्वोपकरणमवतरणतीरे मुक्त्वा आत्मप्रमाणाच्चतुरगुलातिरिक्तां यष्टिं गृहीत्वा तयाऽस्ताघतामनुमीय परतीरात् प्रत्यागत्य सर्वोपकरणमेकत्र कृत्वा तेन परीक्षितजलपथेनोत्तरति / अस्ताघे च जले यत्र लेपोपरिणाऽपि गन्तुं न शक्यते, तत्र बाहुभ्यां न तरणीयं हस्तादिप्रक्षेपे बहूदकोपघातभावात् / किन्तु जलभावितैः कुम्भादिभिः सन्तरणं कार्यम् / तत्र प्रथमं कुम्भेन-घटेन / अथवा घटेश्चतुष्कोष्ठकोणकनिबद्धैः प्रापकेणेत्यर्थः / तदभावे दृतिकेन-वातपूर्णेन / तदभावे तुम्बेन-तुम्बकजाले. नेत्यर्थः / तदभावे उडुपेन-कोट्टिम्बकेन / तदभावे पर्ष्यापर्णीमयभारकैः / तदभावे च नावा गन्तव्य तथाविधकारणे समुत्पन्ने / एतेषां च विपर्यासग्रहणे चतुर्लघुकाः प्रायश्चित्तम् / 'एएसि विवजासे चाउम्मासा भवे लहुगा' इतिनिशीथभाष्यवचनात् / अर्थतेषां लेपादीनामुत्तरार्द्धन प्रायश्चित्तं दर्शयति / यथा-लेपे-लेपगमने, लेपोपरि-कुम्भ-तुम्ब-दृतिको-डुपे-लेपोपरिगमने, कुम्भसन्तरणे, दृतिकसन्तरणे तुम्बसन्तरणे, उडुपसन्तरणे, उपलक्षणत्वात् पर्णीभारकसन्तरणे च चतुर्लघुकाः प्रायश्चित्तम् / अत्र च तुम्बशब्दस्य दृतिकशब्दात पूर्व निबन्धो बन्धानुलोम्यात् / नौसन्तरणप्रायश्चित्तं त्वग्रे प्रतिपादयिष्यते / निष्कारणे सङ्घट्टनेन गमने मासलघु प्रथमवारायां, द्वितीयवारायां तु मासगुरु, एवं दशमवारायां पाराश्चिकम् / अथ लेपेन गमने प्रथमवारायां चतुर्लघुकम् / अभीक्ष्णसेवयाऽष्टभिर्वारामिः पाराश्चिकम् / एवं लेपोपरि-कुम्भादिष्वपि चतुर्लघुकम् / अभीक्ष्णसेवयाऽष्टभिर्वाराभिः पाराश्चिकं द्रष्टव्यमित्यादयो निशीथगता अनेकविशेषाः स्वयमवगन्तव्याः / अथ पूर्वदर्शितसक्रमगमने प्रायश्चित्तमाहथिरसंकमेण लहुगो लहुगा निपञ्चवाय-अथिरेण / गुरुगा सपञ्चवाए जले वि इअ लेवमाईहिं // 46 // व्याख्या-स्थिरसक्रमेण-निश्चलललपरिहारमार्गेण गमने लघुको मासः / तेनैव सङक्रमेण निष्प्रत्यपायेन-अपायरहितेन अस्थिरेण-चलेन गमने चत्वारो लघुकाः / तस्मिन्नेव सप्रत्यपाये चत्वारो गुरुकाः प्रायश्चित्तम् / जलेऽपि सप्रत्यपाये लेपादिमिर्गमने इत्येवं चतुर्गुरुकाः / अब यत्र तथाविधकारणे वा तीर्यते, तनाऽयं विधिः