Jai Jiya Kappo

Author(s): Labhsagar
Publisher: Agamoddharak Granthmala

Page 144

अतिक्रमादीनां स्वरूपम् सुत्तत्थपोरिसीणं अकरणि मासो उ होइ गुरुलहुगो / चाउकालं पोरिसिओवायणंतस्स चउलहुगा / सूत्रार्थपौरुष्योः-सूत्रपौरुष्या अर्थपौरुष्या इत्यर्थः / अकरणे यथाक्रमं गुरुमासो लघुमासः / अर्थपौरुषी हि प्रज्ञादिविशिष्टसामध्यपेक्षा सूत्रायत्ता च / सूत्रपौरुषो त्वभिनवदीक्षितेनापि जडमतिनापि च यथाशक्ति अवश्यं कर्तव्या। सूत्राभावे सर्वस्याप्यभावाद्, अतः सूत्रपौरुष्या अकरणे मासगुरु / अर्थपौरुष्या अकरणे मासलघु / द्वयोः सूत्रपौरुष्योरकरणे द्वौ लघुमासौ / तिसृणां पौरुषीणामकरणे त्रयो लघुमासा इति सामथ्यात् प्रतिपत्तव्यम् / 'चाउक्काल 'मित्यादि / चतुष्कालं-दिवारात्रिगतप्रथमचरमप्रहररूपेष चतुर्पु कालेषु सूत्रार्थपौरुषोरवपातयतो-भ्रंशयतोऽकुर्वत इत्यर्थः / चतुर्लधुकाश्चत्वारो लघुमासाः / / अणसणमाई नवविहसेसतवोऽकरणि लहुग सत्तीए / वयभंगे लहु सहसप्पमायओ गुरुग दप्पेणं // 230 // व्याख्या - अनशनादेर्नवविधस्य शेषतपसः शक्तौ सत्यामकरणे चतुर्लघुका जीतेनेति सम्भाव्यते / तथा सहसा प्रमादेन वा व्रतभङ्गे लघुमासः / दर्पण-अकुशलपरिणामेन व्रतभङ्गे चतुर्गुरुकाः / व्रतभङ्गे चातिक्रमव्यतिकमातीचारानाचाररूपाः चत्वारो भेदा भवन्ति / एतेषां चाधाकर्म प्रतीत्येदं व्याख्यानम् आहाकम्मामंतण पडिसुणमाणे अतिक्कमो होइ / पयभेआइ वइक्कम गहिए तइएयरो गिलिए / कोऽपि श्राद्धो नालप्रतिबद्धो ज्ञातिप्रतिबद्धो गुणानुरक्तो वा आधाकर्म निष्पाद्य निमन्त्रयति / यथाभगवन् ! युष्मन्निमित्तमस्मद्गृहे सिद्धमन्नमास्ते इति समागत्य प्रतिगृह्यतामित्यादि, तत्प्रतिशृण्वतिअभ्युपगच्छति अतिक्रमो नाम दोषो भवति / स च तावत् यावदुपयोगपरिसमाप्तिः / किमुक्तं भवतियत्प्रतिशृणोति, प्रतिश्रवणानन्तरं चोत्तिष्ठति, पात्राण्युद्गृह्णाति, उद्गृह्य च गुरोः समीपमागत्योपयोगं करोति / एष समस्तोऽपि व्यापारोऽतिक्रमः / उपयोगपरिसमाप्त्यनन्तरं च यदाधाकर्मग्रहणाय पदभेदं करोति, आदिशब्दात मार्गे गच्छति, गृहं प्रविशति, आधाकर्मग्रहणाय पात्रं प्रसारयति, न चाद्यापि प्रतिगृह्णाति / एष सर्वोऽपि व्यापारो व्यतिक्रमः / 'गहिए तइए'त्ति / आधाकर्मणि गृहीते, उपलक्षणमेतत् यावद्वसतौ समानीते गुरुसमक्षमालाचिते, भोजनार्थमुपस्थापिते, मुखे प्रक्षिप्यमाणेऽपि च यावन्नाद्यापि गिलति तावत्ततीयोsतीचारलक्षणो दोषः / गिलिते त्वाधाकर्मण्यनाचारः। एवमन्यत्राप्यतिक्रमादिस्वरूपमवगन्तव्यम् / एतेषु चेदं प्रायश्चित्त, तद्यथा-अतिक्रमे व्यतिक्रमे अतीचारे च मासगुरुः यथोत्तरं तपःकालविशेषितः / अनाचारे चतुर्गुरु / एते च मासगुर्वादयः प्रायश्चित्तभेदा अतिक्रमादिष्वविशोधिकोटयां द्रष्टव्याः / विशोधिकोटयां त्वेत एव मासादयो लघुकाः / अथाष्टम्यादिपर्वदिनेषु यथोक्ततपोऽकरणे प्रायश्चित्तमाहचउछट्टट्ठमऽकरणे अट्ठमिपक्खचउमासवरिसेसु / लहु गुरु लहुगा गुरुगा अवंदणे चेइसाधूणं // 231 // व्याख्या--अत्र यथासङ्ख्येन पदयोजना / सा चैवम्-अष्टम्यां चतुर्थस्याकरणे मासलघु / पाक्षिकेचतुर्दश्यां चतुर्थस्याकरणे मासगुरु / चतुर्मासके षष्ठस्याकरणे चत्वारो लघुमासाः / सांवत्सरिके अष्टमस्याकरणे चत्वारो गुरुमासाः / तथा एतेषु चाष्टम्यादिषु दिवसेषु चैत्यानां जिनबिम्बानामन्यवसतिगतसुसाधूनां चावन्दने प्रत्येकं मासलघु / अथ प्रत्याख्यानाऽकरण-भङ्गप्रायश्चित्तमाहपाणासंवरि भिन्नं नवकाराईण अगहणे भंगे / लहु तदहिअ तंम अभिक्खभंगे दसहिं सपयं // 232 //