Jai Jiya Kappo

Author(s): Labhsagar
Publisher: Agamoddharak Granthmala

Page 101

यति जीतकल्पे पतित्पन्नो जिह्वानिालनेन साधूननुशशास / विपक्षे आर्यसमुद्रनिदर्शनं-ते हि रसगृद्धिभीता एकतः सर्वं मिलित्वा भुञ्जते स्म / तथाच-'अरसं विरसं वावि सव्वं भुंजे न छड्डए' इति सूत्राभिहितं कृतं स्यात् / अमनोज्ञलाभेऽपि मनोज्ञभक्तादिनिमित्तं गोचरचर्या दीर्घा स्यात् / तथाच सूत्रार्थपरिमन्थो भवेत् / अमनोज्ञभक्तपरिष्ठापने च जन्तुविराधना स्यात् / यस्मादेते दोषोः ततो विधिना भोक्तव्यम् / स चाऽयम्-आचार्य-ग्लान-बाल-वृद्ध-प्राघुर्णकादीनां प्रायोग्यं पूर्व दत्त्वा शेषं मनोज्ञममनोज्ञं च द्रव्याविरोधेन करम्बयित्वा मण्डलीरात्निको मण्डल्या सह भुङ्क्ते / एवं सर्वेषां समता स्यात् / पूर्वोक्तदोषाश्च परिहृता भवन्ति / एवममनोझं कलुषं पानीयं परिष्ठाप्य मनोज्ञमच्छं पिबतो दोषा ज्ञेयाः / कलुषपानीयपरिष्ठापने च मक्षिका पिपीलिकादिबहुत्रसजन्तुघातो भवति / अत्रापीयं सामाचारीकलुषमच्छं च जलं पृथक्कृत्वा प्रथमं कलुषं पिबन्ति पश्चादच्छम् / एवं गृद्धिदोषो न स्यात् / आचार्याऽभावितशैक्षग्लानादीनामच्छं दीयते / भाजनकल्पकरणबहिर्भूमिव्यापारणादावच्छं जलं गृह्यते / अन्यथा सागारिकः कलुषजलं दृष्ट्वा सपाखण्डिष्वेते अधमतरा अशुचित्वादित्यपभ्राजनां लोके. करोति, अनादरं वा तद्व्यान्यद्रव्यव्यवच्छेदं वा / कारणैः पुनरमनोज्ञं परिष्ठाप्य मनोज्ञं गृह्णानोऽपि प्रायश्चित्त-' भाग् न स्यात् / तथा अशनादिचतुर्विधाहारगतकियद्वस्तुविशेषग्रहणविषयं प्रायश्चित्तं क्रमेणोपदर्शयन्नाहअसणे अकारणं दुद्धदहिअभोगम्मि गुरुग लुद्धस्स / पाणम्मि गुरुग विअडे सचित्तजलि छलहु लहुमीसे / व्याख्या-इहाशनाहारमध्ये साधूनां दुग्धध्यादिविकृतयः कारणं विना न कल्पन्ते गृहीतुम् / अकारणग्रहणे चायं दोषः 'विगई विगईभीओ विगइगयं जो उ भुंजए साहू / विगई विगइसहावा विगई विगई बला नेई' / / बीभत्सा विकृता वा गतिर्विगतिः-नरकतियककुमनुष्यत्वकुदेवत्वलक्षणा / अथवा विविधा गतिविगतिः-संसारः / अथवा संयमो गतिः, असंयमो विगतिः तस्या भीतो विगतिभीतो यः साधः विकृति-क्षीरादिकां विकृतिगतं-विकृतिप्रकारं विकृतिर्वा यस्मिन् द्रव्ये गता तत् विकृतिगतं क्षोरान्नादिकं भुक्ते स दुर्गतिं यातीति वाक्यशेषः / यतो विकृतिबलाज्जीवमनिच्छन्तमपि विगति-नरकादिकां नरतिप्रापयति / एतदपि कुतः ? / विकृतियतो विकृतिस्वभावा-विकारजननस्वभावा संयमयोगभ्रंशजननस्व. भावेत्यर्थः / यत एवमतो विकृतयो न ग्राह्याः कारणमन्तरेण / सम्प्रति चेयं सामाचारी साधूनां-दुग्धदधिगुडरूपा एतास्तिस्रो विकृतयो विकृष्टतपऔषधादिकारणं विना न कल्पन्ते / घृततैलविकृती तु प्रत्यहं न कल्पेते, संयमयोगनिर्वाहार्थं पुनः कदाचित्कल्पेते / उद्गाहिमविकृतिरपि जिह्वालौल्येन न कल्पते / एवं पानखादिमस्वादिमाहारगतकि यद्वस्तूनि न कल्पन्ते / तद्ब्रहणे च प्रायश्चित्तं / तद्यथो अशने-अश नाहारमध्ये अकारणं-कारणं विना दुग्धदधिभोगे-दुग्धदधिग्रहणे लुब्धस्य- गृद्धस्य साधोर्गुरुका मासाश्चत्वारः स्युः / 'लुब्धस्येति'वचनात् तक्राद्यभावे तद्ग्रहणेऽपि न दोषः / तथा पाने-पानाहारमध्ये विकटे-मद्ये गृहीते गुरुकाश्चत्वारो मासा भवन्ति / सचित्तजले गृहीते षड्लघु प्रायश्चित्तम् / मिश्रे-सचित्तोऽचित्तरूपे जले गृहीते लघुमासो भवति / इह च साधूनां कल्पाध्ययनोक्तानि पानीयान्यमूनि 'उस्सेइमसंसेइमचाउलओदगं च तिलतुसजवाणं / आयामं सोवीरं सुद्धविअडमिअ जलं नवहा' /