________________
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસના છૂટા બોલ ભાવાર્થ :
દ્રવ્યોનાં જીવ વગેરે નામો છે, ગુણોનાં જ્ઞાન વગેરે નામો છે અને પર્યાયોનાં દેવાદિ નામો છે. આ જીવદ્રવ્યને આશ્રયીને કહ્યું. તે રીતે અજીવદ્રવ્યનાં ધર્માસ્તિકાયાદિ નામો છે. તેમાં વર્તતા ગતિસહાયકતા આદિ ગુણોનાં નામો છે અને પ્રતિક્ષણ તે તે જીવ, પુદ્ગલદ્રવ્યને ગતિ આદિના પર્યાયના ઉપખંભકને પ્રાપ્ત કરતા ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યમાં વર્તતા પર્યાયોનાં નામો છે. માટે દ્રવ્યમાં અને ગુણ-પર્યાયમાં પરસ્પર ભિન્નતા છે.
* ભિનતા છે. મૂળ બોલ :| (૬) દ્રવ્યો છ છે. ગુણો અને પર્યાયો અનંત અનંત છે. ભાવાર્થ
દ્રવ્યો છે છે: જીવાસ્તિકાય, પુદ્ગલાસ્તિકાય, ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય અને કાળ. વળી, ગુણો અને પર્યાયો અનંત અનંત છે. જો કે જીવદ્રવ્ય અને પુદ્ગલદ્રવ્ય સંખ્યાથી અનંત છે તોપણ પ્રત્યેક દ્રવ્યમાં ગુણો અને પર્યાયો અનંત છે. તેથી દ્રવ્ય અને ગુણ-પર્યાયમાં પરસ્પર ભિન્નતા છે. મૂળ બોલ :(૭) ગુણો અને પર્યાવયુક્ત :- દ્રવ્ય | આમ લક્ષણો પણ
સહભાવી ધર્મ - ગુણ | ત્રણેયનાં જુદાં
ક્રમભાવી ધર્મ - પર્યાય | જુદાં છે. ભાવાર્થ :
ગુણ-પર્યાયયુક્ત દ્રવ્ય એ પ્રમાણે દ્રવ્યનું લક્ષણ છે. સહભાવી ધર્મદ્રવ્યના યાવત્કાળભાવી ધર્મ, તે ગુણ છે અને ક્રમભાવી ધર્મ-દ્રવ્યમાં ક્રમસર થનારા ધર્મ, તે પર્યાય છે એ પ્રમાણે ગુણ અને પર્યાયનાં લક્ષણ છે. આમ ત્રણેયનાં લક્ષણો પણ જુદાં જુદાં છે માટે ત્રણેની પરસ્પર ભિન્નતા છે. મૂળ બોલઃ
(0) કેટલીક પરસ્પર અભિન્નતા -
