________________
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસના છૂટા બોલ
કરીને કહેવાય છે કે “આજે શ્રી વીરભગવાન નિર્વાણ પામ્યા.”
(૨) ભાવિનો ભૂતમાં આરોપ :- વળી, ભાવિનો ભૂતમાં આરોપ કરીને નૈગમનો બીજો ભેદ કહેવાય છે. જેમ કેવલીને ભવિષ્યમાં સિદ્ધપણું પ્રાપ્ત થશે, તે નજીકમાં થવાનું હોવાથી કેવલીને સિદ્ધ કહેવામાં આવે ત્યારે ભાવિના સિદ્ધપણાનો ભૂતમાં ઉપચાર થાય છે અર્થાત્ “સિદ્ધ થયેલા” એમ કહેવારૂપ ભૂતપણામાં ઉપચાર છે.
(૩) ભૂત અને ભાવિનો વર્તમાનમાં આરોપ :- જેમ ચોખા રંધાય છે” એમ કહીએ ત્યાં કેટલાક ચોખા ગંધાયેલા છે, તે રૂપ ભૂતમાં વર્તમાનનો આરોપ છે અને કેટલાક ચોખા રંધાવાના બાકી છે તે રૂપ ભવિષ્યમાં વર્તમાનનો આરોપ છે. મૂળ બોલ :
(d) સંગ્રહ : ૨
૧. ઓઘ સંગ્રહ, ૨. વિશેષ સંગ્રહ.
ભાવાર્થ:
૨૩
(d) સંગ્રહનય :- સંગ્રહનયના બે ભેદ છે.
(૧) ઓઘ સંગ્રહનય :- ઓઘ સંગ્રહનય સત્તા માત્રને ગ્રહણ કરનાર છે, તેથી સર્વ પદાર્થોનો સંગ્રહ કરે છે.
(૨) વિશેષ સંગ્રહનય :- વિશેષ સંગ્રહનય અજીવને છોડીને જીવરૂપે સર્વ જીવોનો સંગ્રહ કરે છે, તે રીતે અન્ય પણ વિશેષ સંગ્રહ કરે છે. તેથી વિશેષ સંગ્રહનય છે.
મૂળ બોલ ઃ
(e) વ્યવહાર :૨
૧. સામાન્ય સંગ્રહ ભેદક, ૨. વિશેષ સંગ્રહ ભેદક.
ભાવાર્થ
=
(e) વ્યવહારનય :- વ્યવહારનયના બે ભેદ છે.
