________________
દિવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસના છૂટા બોલ
પ૩ (a) લોકાકાશ પ્રદેશ - લોકાકાશના પ્રદેશો સંખ્યાથી અસંખ્યાત છે.
(b) અલોકાકાશ પ્રદેશ - અલોકાકાશના પ્રદેશો સંખ્યાથી અનંત છે; કેમ કે અલોકાકાશ અંત વગરનો છે. મૂળ બોલ :
(i) જીવાસ્તિકાયના ભેદો :- (૧) જીવાસ્તિકાય વ્યક્તિ, (૨) જીવાસ્તિકાય સમુદાય. ભાવાર્થ :
(i) જીવાસ્તિકાયના બે ભેદો છે : (૧) જીવાસ્તિકાય વ્યક્તિ - જીવ નામની એક વ્યક્તિ એ જીવાસ્તિકાયનો વ્યક્તિરૂપ ભેદ છે. (૨) જીવાસ્તિકાય સમુદાય:- સર્વ જીવોનો સમુદાય અર્થાત્ સંસારી અને મુક્ત - સર્વ જીવોનો સમુદાય એ જીવાસ્તિકાયનો સમુદાયરૂપ ભેદ છે. મૂળ બોલ :
(૧) જીવાસ્તિકાય વ્યક્તિના ભેદો - (i) સ્કંધ, (ii) દેશ, (iii) પ્રદેશ. ભાવાર્થ -
જીવાસ્તિકાય વ્યક્તિના ભેદો :- (i) સ્કંધ, (ii) દેશ, (i) પ્રદેશ. એક જીવરૂપ એક વ્યક્તિ એક જીવાસ્તિકાય છે, જે અસંખ્યાત પ્રદેશોના સ્કંધસ્વરૂપ છે. તેની વિચારણા કંધ, દેશ અને પ્રદેશથી થાય છે; કેમ કે અખંડ એક જીવ સ્કંધરૂપ છે અને કલ્પનાથી તેનો એક દેશ ગ્રહણ કરવામાં આવે ત્યારે તેના દેશની પ્રાપ્તિ થાય છે અને તેને આશ્રયીને જ તેમાં કયા દેશમાં ક્રિયાકાળમાં વીર્યનું અધિક પ્રવર્તન અને કયા દેશમાં વીર્યનું અલ્પ પ્રવર્તન છે ? તેની વિચારણા થઈ શકે છે. જેમ હાથની ચેષ્ટાકાળમાં સર્વ આત્મપ્રદેશોમાં વીર્યવ્યાપાર હોવા છતાં જે હાથમાં કંપન થાય છે તે હાથના આત્મપ્રદેશોમાં અધિક વર્યાશો છે અને તે હાથથી અત્યંત દૂરવર્તી પગાદિના આત્મપ્રદેશોમાં વીર્યવ્યાપાર હોવા છતાં પગાદિના આત્મપ્રદેશોમાં અત્યંત અલ્પ વિર્યવ્યાપાર છે. તે દેશના વિભાગથી જાણી શકાય છે. આત્માનો પ્રકૃષ્ટ એવો નાનો દેશ તે પ્રદેશ છે આ પ્રદેશના
