________________
૪૦
દિવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસના છૂટા બોલ ઘટનક્રિયાકાળવાળા ઘટને અને ઘટનક્રિયાકાળ રહિત ઘટને ઘટરૂપે સ્વીકારે છે. વળી, સમભિરૂઢનય ઘટનક્રિયારહિત કાળવાળા ઘટને ઘટરૂપે સ્વીકારવા છતાં ઘટ અને કુંભ વચ્ચે ભેદ જોનારી સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિવાળો છે, તેનાથી સ્થૂલતાને ગ્રહણ કરનાર શબ્દનય ઘટને અને કુંભને એકરૂપે સ્વીકારે છે તેથી સ્થૂલદૃષ્ટિવાળો છે. વળી, શબ્દનય ઘટને અને કુંભને એકરૂપે સ્વીકારનાર હોવા છતાં તટ:', તી’ અને ‘ત૮' એ પ્રકારના લિંગના ભેદથી એક જ તટનો ભેદ કરે છે અને એકવચન-બહુવચનના ભેદથી પણ “માપ:' અને “નનો પાણીરૂપે ભેદ કરે છે, તેથી કાંઈક વધુ સ્થૂલદષ્ટિવાળો છે. વળી, તેનાથી સ્થૂલદષ્ટિવાળો ઋજુસૂત્રનય તે ત્રણેય શબ્દથી વાચ્ય તટને એકરૂપે સ્વીકારે છે તેથી શબ્દનય કરતાં સ્થૂલતાને ગ્રહણ કરનાર ઋજુસૂત્રનય છે. વળી, ઋજુસૂત્રનય લિંગાદિના ભેદથી તટનો ભેદ નહીં કરનાર હોવા છતાં ત્રિકાળવર્તી તટને સ્વીકારતો નથી પરંતુ વર્તમાનક્ષણવર્તી તટને જ તટ કહે છે તેથી કાંઈક સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિવાળો છે. તેના કરતાં વ્યવહારનય ત્રિકાળવર્તી એવા તે તટને તટરૂપે સ્વીકારે છે, તેથી સ્થૂલતાને ગ્રહણ કરનાર છે. વળી, વ્યવહારનય સન્મુખ દેખાતા તટને જ તટરૂપે સ્વીકારે છે; પરંતુ તટત્વથી સર્વ તટનો સંગ્રહ કરતો નથી. જ્યારે સંગ્રહનય તત્વથી સર્વ તટનો સંગ્રહ કરે છે, માટે વ્યવહારનય કરતાં સ્થૂલતાને ગ્રહણ કરનાર છે. વળી, સંગ્રહનય જીવોની હિંસાને હિંસારૂપે સ્વીકારીને સર્વ હિંસાને સ્વીકારે છે તોપણ અજીવની હિંસાને હિસારૂપે સ્વીકારતો નથી જ્યારે નૈગમનય જીવ અને અજીવ એમ બંનેની હિંસાને હિંસારૂપે સ્વીકારે છે તેથી સંગ્રહનય કરતાં સ્થૂલતાને ગ્રહણ કરનાર નૈગમનાય છે. મૂળ બોલ :
ઉત્તરોત્તર સૂક્ષ્મતા વિષયગ્રાહી - નૈગમ, સંગ્રહ, વ્યવહાર, ઋજુત્ર, શબ્દ, સમભિરૂટ, એવંભૂત. ભાવાર્થ :
નિગમનયથી માંડીને એવંભૂતનય ઉત્તરોત્તર સૂક્ષ્મતાગ્રાહી છે; કેમ કે પૂર્વમાં બતાવ્યા તેને જ વિપરીત રીતે વિચારીએ તો નૈગમનયથી માંડીને એવંભૂતનય ઉત્તરોત્તર સૂક્ષ્મતાગ્રાહી છે.
