________________
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસના છૂટા બોલા ભાવાર્થ
ત્રણેય=દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય એ ત્રણેય, એકાકારે મળી ગયેલા જણાય છે=આ દ્રવ્ય છે, આ ગુણ છે, આ પર્યાય છે એ રીતે જુદી પ્રતીતિ જણાતી નથી; પરંતુ જે દ્રવ્ય જણાય છે તે જ કોઈક ગુણસ્વરૂપ અને પર્યાયસ્વરૂપ પ્રતીત થાય છે. માટે પરસ્પર અભિન્નતા છે. મૂળ બોલ :
(૭) કારણમાં કાર્યની ઉત્પત્તિ અભેદથી ઉત્પન્ન થાય છે. ભાવાર્થ :
કારણમાં કાર્યની ઉત્પત્તિ અભેદથી ઉત્પન્ન થાય છે અર્થાત્ દ્રવ્યરૂપ કારણમાં તે તે પર્યાયરૂપ કાર્યની ઉત્પત્તિ અભેદથી થાય છે. માટે દ્રવ્ય-ગુણપર્યાયનો પરસ્પર અભેદ છે. મૂળ બોલ - -
(U) ભેદ, અભેદ અને ભેદભેદનાં પક્ષકાર દર્શનો - ભાવાર્થ
દ્રવ્ય, ગુણ અને પર્યાયના પરસ્પર ભેદ, અભેદ અને ભેદભેદના પક્ષને સ્વીકારનારાં દર્શનો કયાં છે ? તે બતાવે છે – મૂળ બોલ :
(૧) નૈયાયિકો :- એકાંત ભેદ માને છે. ભાવાર્થ :
(૧) નૈયાયિકદર્શનઃ- નૈયાયિક એકાંત ભેદ માને છે. આથી જ તૈયાયિક અસત્કાર્યવાદી છે. તેથી અવયવોમાં નિમિત્તકારણ સામગ્રીથી અવયવી પ્રગટ થાય છે, તે અવયવમાં સમવાય સંબંધથી રહે છે તેમ સ્વીકારીને અવયવઅવયવીનો એકાંત ભેદ માને છે.
