________________
૩૪
ભગવાન બુદ્ધ
જંગલી ઘેાડાઓ જે જગ્યાએ પાણી પીવા આવતા તે પાણીના શેવાળને અને પાસેને ઘાસને મધ પડતા. ઘડાઓ તે ઘાસ ખાતાં ખાતાં તે લેકેએ તૈયાર કરેલી એક મેટી વાડની અંદર ચાલ્યા જતા. તેઓ અંદર ગયા પછી ઘેડ પકડવાવાળાઓ વાડને દરવાજે બંધ કરી દેતા અને ધીરે ધીરે ઘોડાઓને પિતાના કાબુમાં લાવતા. ( આજે પણ આવા જ કેઈ ઉપાયોથી માયસોરના લેકે હાથીઓને પકડે છે એ વાત જાણીતી છે.) જંગલી ઘોડાઓને લગામ નાખીને આ લેકે ઘડાઓને કાજના વેપારીઓને વેચી નાખતા હોવા જોઈએ. વેપારી કે ઘડાઓને ત્યાંથી મધ્યદેશમાં બનારસ વગેરે જગ્યાએ લાવીને વેચતા.૧
કાઓજ દેશના સામાન્ય લોકોની કીડાઓ, પતંગિયાં વગેરે પ્રાણીઓને મારવાથી જ આત્મશુદ્ધિ થાય છે એમ માનતા હતા.
कीटा पतंगा उरगा च भेका हन्त्वा किमि सुज्झति भक्खिका च । पते हि धम्मा अनरियरूपा
कम्बोजकान वितथा बहुन्नं ॥२ કીડાઓ, પતંગિયાં, સર્પ, દેડકા, કૃમિઓ અને માખીઓ મારવાથી મનુષ્ય પ્રાણી શુદ્ધ થાય છે, એવો અનાર્ય અને અતશ્ય ધર્મ કાજના બહુજન માને છે.'
આ ઉપરથી આજના સરહદપરના લેકની જેમ આ લોકે પણ પછાત હતા એવું દેખાય છે.
મને રથપૂરણી અથામાં મહાકપિનની વાર્તા છે. તે સરહદપરની કુવતી નામની રાજધાનીમાં રાજ્ય કરતા હતા, અને પછી બુદ્ધના ગુણ સાંભળીને તે મધ્યદેશમાં આવ્યો. ચન્દ્રભાગા નદીને કાંઠે તેને
૧ ઉદાહરણ માટે તડુલનાલિજાતક જુઓ. ૨ ભૂરિદત્તજાતક લેક ૯૦૩.
