________________
૩૨૦
ભગવાન બુદ્ધ
(એ પાંચ રન)ને લેભ રાખ નહિ. ૨૦
આ પદાર્થોનું આકર્ષણ તજીને તે સ્મૃતિમાન, સુવિમુક્ત ચિત્ત, વખતોવખત સદ્દધર્મનું ચિંતન કરવાવાળો, એકાગ્રચિત્ત ભિક્ષુ અંધકારને નાશ કરવા સમર્થ થશે (એમ ભગવાને કહ્યું). ૨૧
રાહુલવાદમુત્ત આને ચૂળરાહુલવાદ અને અબુલદિકરાહુલેવાર એમ પણ કહે છે, એ મનિઝમનિકામાં છે. તેનો સારાંશ આ પ્રમાણે –
એક વખત ભગવાન બુદ્ધ રાજગૃહની પાસે વેણુવનમાં રહેતા હતા, અને રાહુલ અમ્બલફ્રિકાઝ નામની જગ્યાએ રહેતા હતા. એક દિવસ સાંજે ભગવાન ધ્યાનસમાધિ પતાવીને રાહુલ રહેતા હતું ત્યાં ગયા. રાહુલે ભગવાનને દૂરથી જોઈને આસન માંડયું અને પગ જોવા માટે પાણું લાવી મૂકવું. ભગવાન આવ્યા અને તે આસન પર બેસીને તેમણે પગ ધોયા. રાહુલ ભગવાનને નમસ્કાર કરીને એક બાજુએ બેઠે.
ભગવાને પગ દેવાના પાત્રમાં થોડું પાણી બાકી રાખ્યું અને તેમણે રાહુલને પૂછયું, “રાહુલ, આ થોડું પાણું તને દેખાય છે?” - “ હા ભદન્ત,” રાહુલે જવાબ આપ્યો. - “ રાહુલ, જેમને જુકે બોલતાં શરમ લાગતી નથી, તેમનું શ્રમણત્વ આ પાણીની જેમ ક્ષુલ્લક છે.”
પછી તે પાણી ફેંકી દઈને ભગવાન બેલ્યા, “રાહુલ, તું આ ફેકેલું પાણી જુએ છે ને?”
હા ભદન્ત,” રાહુલે જવાબ આપે.
રાહુલ, જેમને જુઠું બોલતાં શરમ આવતી નથી, તેમનું શ્રમણત્વ આ પાણીની માફક ત્યાજ્ય છે.”
* આ એક પ્રાસાદ હતો એમ અકથામાં કહ્યું છે, પણ તે સંભવનીય લાગતું નથી. આ રાજગૃહની પાસેનું એક ગામ હતું એમ જણાય છે.
