________________
પરિશિષ્ટ ત્રીજું
૩૨૧
પછી તે પાત્ર ઊંધું વાળીને ભગવાન બોલ્યા, “ રાહુલ, જેમને જુઠું બોલતાં શરમ આવતી નથી, તેમનું શ્રમણત્વ આ ઊંધા રાખેલા પાત્ર જેવું સમજવું જોઈએ.”
પછી તેને ચતું કરીને ભગવાન બોલ્યા, “ રાહુલ, આ ખાલી પાત્ર તું જુએ છે ને?'
હા ભદન્ત,” રાહુલે જવાબ આપ્યો,
રાહુલ, જેમને જુઠું બોલતાં શરમ આવતી નથી, તેમનું શ્રમણત્વ આ પાત્રની જેમ ખાલી છે.”
હે રાહુલ, લડાઈ માટે સજજ કરેલે રાજાને ભેટે હાથી પગથી લડે છે, માથાથી લડે છે, કાનથી લડે છે, દાંતથી લડે છે, પૂછડીથી લડે છે, પણ એકલી સૂંઢ સાચવી રાખે છે. ત્યારે મહાવતને લાગે છે કે, આ આટલે મોટા રાજાનો હાથી, બધાં અવયવોથી લડે છે, ફક્ત સૂંઢ રાખી મૂકે છે, તેથી તેણે સંગ્રામવિજયને જીવિત અર્પણ કર્યું નથી. જે તે હાથી બીજા અવયવોની સાથે સુંઢના પણ પૂરી રીતે ઉપયોગ કરે તે મહાવત સમજે છે કે, હાથીએ સંગ્રામવિજયને પિતાનું જીવિત અર્પણ કર્યું છે, હવે તેનામાં કોઈ ખામી નથી રહી. તેવી જ રીતે જેમને જુઠું બોલતાં શરમ આવતી નથી, તેમણે કોઈ પણ પાપ છેડયું નથી એમ હું કહું છું. તેથી રાહુલ, મશ્કરીમાં પણ જુઠું ન બોલવાને અભ્યાસ કરજે.
રાહુલ, અરીસાને ઉપયોગ શ?”
“(તે) પ્રત્યવેક્ષણ (નિરીક્ષણ) કરવા માટે (છે), ભદન્ત,” રાહુલે જવાબ આપ્યો.
“તેવી જ રીતે, રાહુલ, ફરી ફરી પ્રત્યવેક્ષણ (પૂરે વિચાર) કરીને કાયાથી, વાચાથી, અને મનથી કર્મ કરવાં.
રાહુલ, જ્યારે તું કાયાથી, વાચાથી, કે અથવા મથી ૧. કાન વડે બાણુ બચાવવાનું કામ કરે છે, પૂછડીએ બાંધેલા પથ્થરના કે લોઢાના ડંડા વડે ભાંગતોડ કરે છે, એવા અથામાં અર્થ કર્યો છે.
૨. અસત્ય રાખીને બીજા પાપોનો ત્યાગ કર્યો હોય, તે શ્રમણ સાચો યોદ્ધો નથી; તેમણે શ્રમણત્વને પિતાનું જીવિત અર્પણ કર્યું નથી.
