________________
જાતિભેદ
૨૩૩
શકાય ? તેને ઘેાડા પણ કહી શકાય અને ગધેડા પણ કહી શકાય ખરા ?
આ—હૈ ગાતમ, તેને ધાડા કે ગધેડે નહિ કહી શકાય. તે એક ત્રીજી જ જાતનું પ્રાણી થાય છે. તેને આપણે ખચ્ચર કહીએ છીએ. પણ બ્રાહ્મણ અને ક્ષત્રિયના સંબંધથી થયેલા બાળકમાં એવા પ્રકાર દેખાતા નથી.
ભ—હે આવશાયન, એ બ્રાહ્મણુ બંધુએમાં એક વેદપડન કરેલા સારા સુશિક્ષિત હેાય અને બીજો અશિક્ષિત હાય, તેા બ્રાહ્મણા કયા ભાઈ ને શ્રાદ્ધમાં અને યજ્ઞમાં પહેલું આમંત્રણ આપશે ?
આ—જે સુશિક્ષિત હશે તેને જ પહેલું આમ ત્રણ અપાશે. ભ—હવે એમ સમજ કે, આ એ ભાઈ એમાં એક ભારે વિદ્વાન પણ અયંત દુરાચારી છે; ખીજો વિદ્વાન નથી પણ અત્યંત સુશીલ છે; તેા તે એમાં પહેલું ાતે આમંત્રણ અપાશે?
આ~~ ગેાતમ, જે શીલવાન હશે તેને જ પહેલું આમંત્રણ અપાશે; દુરાચારી માણસને આપેલું દાન મહાફલદાયક શી રીતે થાય ? ભ હું આશ્વલાયન પહેલાં તે જાતિને મહત્ત્વ આપ્યું, પછી વેદપઠનને અને હવે શીલને મહત્ત્વ આપી રહ્યો છે. આથી હું જે ચાતુર્વણ્યશુદ્ધિનું પ્રતિપાદન કરું છું, તેને જ તે સ્વીકાર
કર્યાં છે.
બુદ્ધ ભગવાનનું આ ભાષણ સાંભળીને આશ્વલાયન માથુ નીચું કરીને મૂંગા રહ્યો. આગળ શું ખેલવું તે તેને સૂઝયું નિહ. પછી ભગવાને અસિતદેવલ ઋષિની વાર્તા કહી. અને અન્ત આશ્વલાયન યુદ્ધતા ઉપાસક થયા.
અધિકાર લોકોએ આપવા જોઇએ
બ્રાહ્મણવર્ણ જ શ્રેષ્ઠ છે અને ખીજા વર્ષાં હીન છે એટલું કહીને જ બ્રાહ્મણોના આગેવાને સ્વસ્થ નહેાતા બેસતા. તેમણે ચારે વર્ણીનાં કબ્યા અને અકબ્યા કયાં છે તે કહેવાને અધિકાર પોતાના
