Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 327

३२६
व्यवहार -छेदसूत्रम्-१-२/४१ चतुर्थः । तत्र प्रथमे द्वितीयेवा भङ्गे न प्रविशति, प्रथमभंगे परिहारिणो द्वितीयभंगे वास्तव्यानामनर्थसंभवात्तृतीयभंगेपुनरिच्छयाप्रवेशः, यदिसशेनाशिवेनगृहीताः परिहारीगच्छश्चततः प्रवेश्यते,अथ विसदृशेन, एकसोममुखीभिरपरः कालमुखीभीरक्तमुखीभिर्वातदा न प्रवेश्यते, अन्यतरस्यानर्थसंभवात्, यस्तु चतुर्थो भंगः सशुद्धः एव सम्प्रति प्रथमादिषु भङ्गेषु प्रतिषिद्धमपि प्रवेशनं कुर्वतः प्रायश्चित्तविधिमाह[भा.१०५२] अइगमनेचङगुरुगा साहसागारिगामबहि ठेति। .
. कप्पट्ठसिद्ध सन्नी साहुगिहत्थं पवेसेति ।। वृ-प्रथमादिषु प्रतिषेधमतिक्रम्य गमनं प्रवेशनमिति गमनं तस्मिन् प्रायश्चित्तं चतुर्गुरुका मासाः आज्ञाऽनवस्था मिथ्यात्वविराधनाश्च दोषास्तथा यदि प्रथमादिषु भङ्गेषु प्रतिषिद्धेऽपि प्रवेशने कृते साधुरेकोऽपिकालंकरोति तदाचरमंपाराञ्चितंनामप्रायश्चित्तं । अथशैय्यातरस्यकालकरणंततश्चत्वारो गुरुकाः ।यत एवं प्रायश्चित्तमतः परिहारिकेणग्रामस्यबहिः स्थित्वा यदिकल्पस्थकं पश्यति । यदिवा सिद्धत्ति सिद्धपुत्रं अथवासंज्ञितंश्रावकंसाधुंवा विचारादिविनिर्गतंगृहस्थंवा, ततः सन्देशंकथयित्वा प्रेषयति यथा गत्वा साधूनामाचक्ष्य बहिः प्रव्रजितो युष्मान् द्रष्टुकामस्तिष्ठति । स तथा प्रेषितः साधुनामाख्याति ततः किमित्याह[भा.१०५३] गंतूणपुच्छिऊणंतस्य यवयणं करेतिन करेंति ।
. एगा भोगणसव्वे बहिठाणंवारणंइयरे ।। वृ-ग्रामाभ्यन्तरवर्तिनः साधवः परिहारिणः समीपंगत्वा पृच्छंति निराबाधंभवतोवर्तते । तत्र यदि ब्रूतेग्रहितोऽहमशिवेनेति ।तदातस्सयवयणंकरितिनकरितित्तितस्य परिहारकस्यवचनंप्रवेशलक्षणं तेकुर्वन्ति । यदिवानकुर्वतिकिमुक्तंभवति? प्रथमेद्वितीयेवाभङ्गेनकुर्वन्तितृतीयभंगेचतुर्थेकुर्वन्ति, तृतीये यतनामाह-एगा भोगनेत्यादि, तृतीये भङ्गे यदि सशमशिवं तत एकस्मिन्नुपाश्रयेतंकुर्वन्ति । अथविसशःतर्हि नैकस्मिन्नुपाश्रयेस्थापनीयोऽन्यतरस्यानर्थसंभवात् । किन्तुभिन्नेतस्मिन्नप्यसम्बन्धे अर्थव्यवच्छिनंगृहनकिमपिलभ्यते, ।ततः सम्बन्धेऽपिगृहे पृथग्द्वारेस्थापनीयः एगाभोगणसव्वेति । एकस्य साधोराभोगनं प्रतिजागरणं किमुक्तं भवति । एकः साधुस्तं ग्लायन्तं परिहारिणं प्रतिजागर्ति, शेषाः सर्वेऽपि साधवः तत्प्रायोग्यमौषधादिकं याचन्ते । बहिठ्ठाणमिति यदि पुनः परिहारिणो वसतावानयने शय्यातरोऽप्रतिंकरोतितदा ग्रामस्य बहिर्वसतेदूरवायोऽन्यो वाटकादिस्तत्रपरिहारिणः स्थानं कर्तव्यम् । वारणं इयरे इति, अथ सागारिको यस्तं प्रतिचरति यश्चतत्र गत्वा शरीस्वार्तां पृच्छति तस्मिन् वारणं प्रतिषेधं करोति । यथा-यूयमशिवगृहीतस्य समीपं गच्छत आगच्छत एवं च तेन सह सम्पर्कं कुर्वाणाअस्माकमप्यशिवं संचारयिष्यतस्तस्मान्माकोऽपियुष्मन्मध्येतत्रयासीत्, तदायतना कर्तव्यासाचाग्रेस्वयमेव वक्ष्यतेसाम्प्रतमेगाभोय[ग]णेसव्वे इतिव्याख्यानयन्नाह[भा.१०५४] वोज्छिन्नघरस्सासइपिहद्दुवारे वसंतिसंतिसंबद्धे ।।
एगोतंपडिजग्गति,जोगंसव्वेविज्ञोसंति ।। .. ___ वृ-व्यवच्छिन्नग्रहस्य असम्बद्धस्योपाश्रयस्य असतिअभावेसम्बद्धेऽप्युपाश्रये वसति । कथंभूते इत्याह-पृथग्द्वारे विभिन्नद्वारेततएकोतमितितंपरिहारिणंप्रतिजागर्तिप्रतिचरति,शेषाः सर्वेऽपिसाधवो योग्यमौषधादिकंझोषयन्ति-मार्गयन्ति ।आभोगनंमार्गणंझोषणमितिह्येकार्थउक्तंच-'आभोगणंति