Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 381

३८०
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-२/६१ स्वभावेन नतु कपटभावतो मृदुस्वभावमरोषण स्वभावं तथा प्रकृत्या स्वभावेन सम्मतमभिमतं समस्तस्यापि गच्छस्येति गम्यते स्वजनसम्बन्धभावतो वा निजकमात्मीयं ज्ञात्वा गणस्य गुरुः स्थापयितव्यः । तस्य चतुर्भङ्गवर्तिनः सचित्तादिषु यआभवन व्यवहारस्तमभिधित्सुराह[भा.१३०६] साहारणंतुपढमे बिइएखेत्तंमि तइयसुहदुक्खे।
अनहिजंतेसीसे सेसेएक्कारस विभागा ।। वृ- प्रथमे वर्षे साधारणं विमुक्तं भवतियो यावल्लभ्यते तस्य तदितीये वर्षे यत् क्षेत्रे तदीये लभ्यते तद्गच्छवर्तिनां साधूनां, शेषं गणधरस्य, तृतीये वर्षे समदुःखोपभोगालभन्ते । तत्तेषामेव गन्छवर्तिनामाबावयति शेषं गणधरस्य, चतुर्थादिषु वर्षेषु सर्वंगणधरस्य, एष आभवव्यवहारोऽनधीयानेशिष्ये । किमुक्तं भवति । ये स्थापिताचार्यस्य समीपे न पठन्ति तान् प्रतिद्रष्टव्यः, । ये पुनराचार्यस्य समीपे पठन्ति तेषामेकादशविभागास्तथा चाह-शेषेऽधीयाने एकादशविभागाः प्रकारा आभवव्यवहारस्यतानेव प्रतिपिपादयिषुराह[भा.१३०७] पुबुद्दिढे पडित्थेपच्चुद्दिढ़ पवादयंतस्स ।
संवच्छरंमि पढमे पडिच्छज्जं एव सचित्तं ।। वृ-प्रतीच्छकेगच्छान्तरादध्ययनार्थमधिकृतच्छोपसम्पदंप्रपन्नेयत्आचार्यपदस्थापनातः पूर्वमुद्दिष्टं सचित्तंउपलक्षणमेतत् अचित्तं वस्त्रपात्रकंबलादिप्रथमे वर्षेभवति सम्पद्यतेतत्सर्वं तस्य प्रतीच्छकस्य एषप्रथमो विकल्पः । यत्पुनराचार्यपदस्थापनातः पश्चादुरिष्टंप्रथमेवर्षेसम्पद्यते । सचित्तादिकंतत्सर्वं प्रवाचयतोऽधिकृतस्थापनाचार्यस्याध्यापयितुः एष द्वितीयो विकल्पः । [भा.१३०८] पुव्वं पच्छुद्दिढ़पडिच्छए जंतुहोइसचित्तं ।
संवच्छिरंमि बितिएतंसव्वं पवाययं तस्स ।। वृ-आचार्यपदस्थापनातः पूर्वं उद्दिष्टं यत्सचित्तमुपलक्षणमेतत् अचित्तं वा द्वितीये संवत्सरे भवति सम्पद्यते क्वेत्याह-प्रतीच्छके गच्छान्तरादागत्य सूत्रस्यार्थस्य वा प्रतीच्छनं प्रतीच्छा तया चरति । प्रतीच्छिकस्तस्मिंस्तत्सर्वं प्रवादयतोऽध्यापयितुरधिकृतस्थापिताचार्यस्य वेदितव्यम् ।
एष तृतीयोऽपि विकल्पः ।। [भा.१३०९] पुव्वं पच्छुद्दिष्टंसीसंमि उजंतु होइसच्चित्तं ।
संवच्छरंमि पढमेसव्वं गुरुस्स आभवति ।। वृ- आचार्यपदस्थापनातः पूर्वं पश्चाद्वा उद्दिष्टं यत्सचित्तमुपलक्षणत्वादस्याचित्तं वस्त्रादिकं शिष्ये प्रथमे वर्षेभवतिसम्पद्यते तत्सर्वंभवति । एथ चतुर्थो विभागः ।। [भा.१३१०] पुबुद्दिलं तस्सय पच्छुद्दिढे पवाइयं तस्स ।
संवच्छरंमि बिइएसीसंमि उजंतुसच्चित्तं ।। वृ- यत्सच्चितमचित्तवाचार्यपदस्थापनातः पूर्वमुद्दिष्टंसचित्तमचित्तंवाशिष्येद्वितीयेसंवच्छरेभवति सम्पद्यते तत्सर्वं तस्य शिष्यस्या भवति एप पञ्चमो विभागः । यत्पुनराचार्यपदस्थापनातः पश्चादुष्टिं सचित्तमचित्तं वा शिष्ये द्वितीये संवत्सरे भवति सम्पद्यते तत्सर्वं प्रवाचयतोऽधिकृतगुरोराभवति एष षष्ठो विभागः।
[भा.१३११] पुव्वं पच्छुट्टिं सीसंमि उजंतु होइसच्चित्तं ।