Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 459

४५८
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-३/९४ संसाराद्विमोचयन्ति ।। [भा.१६८१] सीसो पडिच्छओवा कुलगणसंघो नसोग्गतिंनेति ।
जेसच्चकरणजोगातेसंसारा विमोएंति ।। वृ-शिष्यः प्रतीच्छको वा कुलं वा गणा वा सङ्घो वा नसुगर्ति नयति, किन्तु ये सत्यकरणयोगास्ते संसाराद्विमोचयन्ति ।। [भा.१६८२] सीसोपडिच्छतोवाकुलगणसंचो वा एतेइहलोए ।
जेसच्चकरणजोगातेसंसारा विमोएंति ।। वृ-सुगमाः शीतगृहसमः सङ्घ इत्युक्त ।तत्रशीतगृहसमतां व्याख्यानयति[भा.१६८३] सीसे कुलब्विएवा गणब्विय संघब्विए यसमदरिसी ।
ववहारसंथवेसुयसोसीयधरोवमो संघो ।। वृ-शिष्ये स्वदीक्षिते कुलव्विएत्ति स्वकुलसम्बन्धिनि गणसम्बन्धिनो सङ्घसम्बन्धिनि च जाते समदर्शी । किमुक्तंभवति? शिष्याणां कुलगणसङ्घसम्बन्धिनांच परस्परंव्यवहारे जाते समदर्शी तथा संस्तवेषु पूर्वसंस्तुतेषु पश्चात्संस्तुतेषुचान्यैः समंव्यवहारे जाते समदर्शी अतः स सङ्घः शीतगृहोपमः । यथा शीतगृहमाश्रितानां स्वपरविशेषाकरणतः परितापहारी तथा व्यवहारार्थमागतानां सङ्घोऽपि स्वपरविशेषाकरणतः परितापहारीतिभावः । सम्प्रतिसङ्घशब्दस्य व्युत्पत्तिमाह[भा.१६८४] गिहिसंघायं जहिउंसंजमसंघायगंउवगएणं ।
नाणचरणसंघायंसंघायततो हवइसंघो ।। वृ- गृहिणां संसारिणां मातापित्रादीनांसङ्घातं हित्वा परित्यज्य संयमसङ्घातमुपगतः सन् नमिति वाक्यालङ्कारे । यो ज्ञान चरण सङ्घातं सङ्घातयति आत्मनि स्थितं करोति । स ज्ञानचरणे सङ्घातयन्भवति सङ्घः । सङ्घातयतीति सङ्घ इतिव्युत्पत्ते विपरीतस्तुसङ्घो नभवति । [भा.१६८५] नाणचरणसंघायं रागद्दोसेहिंजो विसंघाए ।
- अबुहो गिहिसंघायंमि अप्पाणंमेलितोनसोसंघो ।। वृ-योज्ञानचरणसंघातंरागद्वेषैः अनेकैर्व्यक्त्यपेक्षयाबहुवचनंविसंघातयतिविघटयति ।सोऽबुधो मूर्यो गृहिसङ्घाते आत्मानं संघातयति मेलयति स परमार्थतो न सङ्घः, । ज्ञानचरणसङ्घातनलक्षणप्रवृत्तिनिमित्ताभावात् । तस्यापायरुपंफलमाह[भा.१६८६] नाणचरणसंघायं रागद्दोसेहिंजो विसंघाए ।
सोभमिहिसंसारंचउरंगतंअणवदग्गं ।। वृ-यो ज्ञानचरणसङ्घातं रागद्वेषैर्विसंघातयति विघटयति संसारे चतुषु अङ्गेषु नारकतिर्यङ्नरामरगातिरुपेष्वन्तः पर्यन्तो यस्य स चतुरङ्गांतः । तंअणवदगंकालतोऽपरिमाणंभविष्यति, तस्य च संसारंपरिभ्रमतो वितथव्यवहारकारित्वोन्मार्गदशनया तीर्थकराशातनयाचबोधिरपिभवान्तरेदुर्लभा । तथा चाह[भा.१६८७] दुक्खेन लहइबोहिं, बोद्धोवियनलभत्ते चरितंतु ।
उम्मग्गदेसणाएतित्थकरासायणयाएय।। वृ- वितथं हि व्यहारं कुर्वता तेनोन्मार्गोदेशितः तीर्थकरश्चाशातितस्तत उन्मार्गदशनया तीर्थकराशातनयाचसंसारंपरिभ्रमन् दुःखेन लभतेबोधि,बुद्धोऽपिचन लभतेचारित्रं, ।
कस्मानलभतेइत्याह[भा.१६८८] उम्मगदेसणाए संतस्सयच्छायणाए मग्गस्स ।