Book Title: Sursundari Charitra Part 02
Author(s): Ajitsagarsuri
Publisher: Mahudi Swetambar Murtipujak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022742/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 092 KCLC ct daa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sursundri Charitra PART-2 Acharya Ajit Sagar Suri Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ By Acharya Ajit Sagar Suri (C) 1000 Price Rs. 20-00 Prakashak. Shree Mahudi Swetamber Murtipujak Trust Mahudi Printed By Navprabhat Printing Press Gheekanta Road AHMEDABAD : 380001 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EFZEE58681KARAKARAKARAKAKARAKARKEKAKKKKAREZE T PRAKARAKARAKARAKARAF ZEE KARAFZF EXTANKARAKETERSAFA k FAKA FAXAB KAKARARA KHAKHA 'FFFFAKE FAKE KARAKAT KAKKA (HKARAKALEXAFAKE ARE FRFANAG ba XX RA ceAganiSTha AcArya zrImad buddhisAgara sUrIzvarebhyA namaH zrImAn dhanezvaramuni viracita bhAga-2 A zrI surasuMdarI cAtra 5 prasiddha vaktA AcArya zrImad ajitasAgara sUrIzvarajI ma. IRAF AFRA RARARAR EEEEE KUBERKEKARAKAKAXA KARAKARAKKKKKka KAKK RFREE PRAKARAKARAKARFARZFEFARZFEFAR Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka tathA prAptisthAna : zrI mahuDI (madhupurI) jaina bhare. . pU. TrasTa mahuDI tA. vijApura (u. gu.) (C) sarvahakka prakAzakane svAdhIna. dvitIya AvRtti vIra saMvata 2513 vi. saM. 2043 sane 1986 kiMmata : 20-00 mudraka sahakAra : navanItabhAI je. mahetA sAgara prInTarsa pAdazAhanI piLa, modInuM kaheluM, rIlIpharoDa, amadAvAda-1 mudraka : navaprabhAta prInTIMga presa ghIkAMTA roDa novelTI sInemA pAse, amadAvAda-380001 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.A.zrImad aJEsaUAra sUrizvarajI ma.sA. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya zrI mahuDI (madhupurI) jaina zvetAMbara mUrtipUjaka TrasTane svaparama pUjya, zAsana prabhAvaka prasiddha vaktA AcArya bhagavanta zrImadda ajitasAgara sUrIzvarajI ma. sA. viracita saMskRta caritra grantha tathA gujarAtI caritra granthane punaH prakAzita karavAnuM puNyamayI kArya karavAne mahAna anupama lAbha maLe te mATe Aje avarNanIya AnaMda anubhave che. "bhImasena-caritra'nI trIjI AvRttinuM prakAzana karyA pachI TuMka samayamAM ja "sura-suMdarI caritra" granthane sAhitya rasIka janatA samakSa rajU karI "eka kadama Age baDhAvatA savizeSa AnaMda thAya, te svAbhAvika ja che. taduparAMta have pachI "ajitasena-zIlavatI' saMskRta-pranya TuMka samayamAM ja prakAzIta karIzuM. temaja "zrI supArzvanAtha caritra' bhA. 1-2 gujarAtI pustakanuM mudraNa kArya cAlu che, je thoDA samaya pachI prakAzIta thaze. zrI kumArapAla bhUpAla-caritra' gujarAtI grantha tathA "zrI caMdrarAja-caritra' saMskRta pratanuM prakAzana karavA amo kRtanizcayI chIe......... anantAnta parama tAraka, parama upakAraka zrI tIrthakara jinezvara paramAtmAnA parama kalyANakAro zAsanamAM jinAjJAsAra garbhita, vairAgyarasa vahetI dharmakathAomAM AtmAne rasa taraboLa banAvI jinavANImAM parama zraddhAnuM ubhAvana karI, samyaga-jJAna yukta zuddha cAritranuM AlaMbana prApta karI saMsAravatI dareke dareka cha satya sukhanA svAmI bane, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja ekamAtra zraddheya-dhyeyane mukhya lakSa rAkhI anAdi ananta kAlina anantAnanta zrI tIrthakara bhagavo tathA anantAnanta AcArya bhagavato Adi e pracura rasAtmaka dharmakathAonA akhalita pravAhane vaheto rAkhIne je mahattama upakAra karyo che, te zata-sahastra mukhathI paNa varNavI zakAya tema nathI. caturgatimaya A saMsAra anantAnanta duHkhathI khANa che... kyAMya paNuM sukhane to chAMToya nathI. hIna puNyavanta pApAtmAo aneka prakAre dUHkhanI ja paraMparAo prApta kare che, te to eka sahaja rIte samajAya tevI vAta che, paraMtu janmanI AraMbhIne ja jyAM akhUTa sukhanA bhaMDAro chalakAtA hoya che, tevA mahAna puNyavanta AtmAone paNa eja janmamAM kevA kevA prakAranA bhayaMkara duHkhane asahya anutApa sahana karavo paDe che, te jyAre dharmakathAnakemAM anubhavanI eraNa para caDhIne jANavA maLe che, tyAre vartamAnakAlina zraddhA-bhraSTa nIti-bhraSTa ane saMskArabhraSTa jana-jIvananA bujhAtA zraddhA dIpane punaH prakAzIta kare, nIti hIna ane saMskAra-hIna mAnavajIvanamAM nIti ane saMskAranuM punaH saMskaraNa prasthApita thAya, tevA satsAhityane jana-jana ane ghaTa-ghaTamAM pracAra/prasAra thAya, tevA Thesa prayatnanI tAtI jarUra che, tene svIkAra karavo ja rahyo. nAti-bhraSTa maDadAla jIvana jIvavA mATe A mAnava jIvana nathI, paraMtu AtmAnI ananta zaktinuM utthAna karavA mATe ja A mahAmUlyavAna mAnava jIvana che. AtmAnI ananta zaktinuM utthAna karavA ane AtmAne muktinA maMjhIle prasthApita karavA mATe Atma-lakSI banavAne parama utkRSTa puruSArtha antaramAM jAgRta bane, te mATe sarvotkRSTa dharmakathA sAhityane Adara karIe. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta granthanA puNya prakAzana kAryamAM preraNA karanAra parama pUjya, zAstra vizArada, aSTAttara zatAdhika grantharatna praNetA yAganiSTha Aya bhagava Mta zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI ma. sA.nA paTTadhara parama pUjya, prazamarasanidhi, vAtsalya mUrti, AcArya bhagavanta zrImata kIrti sAgara sUrIzvarajI ma. sA. nA paTTadhara parama pUjya parama zAsana prabhAvaka, AyAya bhagavanta zrImata suedhasAgarasurIzvarajI ma. sA. ne jeTaleA paNa AbhAra mAnIe, teTalA alpa ja gaNAze. temaja parama pUjya, prazAntamuti, AcAya bhagavanta zrImad manahara kIrti sAgara sUrIzvarajI mahArAja sAhebe mudraNa kAryAM aMgenI tamAma javAbadArI uThAvAne suMdara mArgadarzana ApI je avarNanIya mahattama upakAra karyA che; te mATe amArA hRdayanA bhAveA vyakta karavA amArI pAse kAI ja zabdo nathI, te mATe ame| antaHkaraNa pUrvaka lAcAra chIe. navaprabhAta prinTarsanA mAlikAnA tathA mudraka sahakAra mATe navanItabhAI je. mahetAnA AbhAra mAnIe chIe. prAnta prastuta sura-suMdarI granthamAM aMkti karelA divya ane bhavya kathAgata bhAvene ApaNA jIvana parama zraddheya-dhyeya banAvavA saphaLa banae; eja zubhecchA saha virAma... Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 anukramaNikA kramAMka viSaya patraka | kramAMka viSaya patrAMka 1 citragatinuM AkAza 3 [ 18 sudharmane vairAga, dIkSA 33 mArge prayANa ane AcArya pada 2 devanuM Agamana 4 | 19 dhanavAhanane viSayA- 36 3 kuzaLa pRcchA ane prazna 4 dhinatA 4 citragatine divya maNi 5 | 20 AcAryazrInuM Agamana 38 arpaNa ane upadeza 5 zA mATe Apo cho ? 5 | 21 viSayAsakata prANunI 42 kAraNa kaho. zI gati ? 6 navAhanathI dehAMtabhA 6 | rara mahilA svarUpa 7 deva satyanA pakSe...... 8 23 bhartuharinuM amaraphaLa 45 8 zatruone jItavA.... 9 24 gurune upadeza ane 49 9 bhAvI anartha dhanavAhanane parama vairAgya 10 kanakamAlAnI pAchaLa 13 25 anaMgavatI sahita pa0 navAhana ane kanaka- | dhanavAhananI dIkSA mAlAne saMtApa 26 subaMdhu ane sulocanA para 11 navAhananI ugratA 17 27 matimohane dUra karanAra papa 12 bANa-prayoga ane 19 brama vinAzaka cUrNa zastra-praga 28 be bhaginI sAthe 56 13 nAginI vidyA 21 | sucanAnuM milana ane 14 citraganI duHsthiti 23 | 15 devanuM Agamana 27 29 muni dhanavAhana ane 58 16 citravegane pUrvabhava 28 sAvI anaMgavatI cAritra 17 AcAryazrIne upadeza 32 | pAmI bIjA devaloka pravajayA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamAMka viSaya patrAMka | kramAMka viSaya patrAMka 30 devane upasarga 59 49 viSaya rAganI prabaLatA 81 31 citraveganuM vRttAna 61 50 kanakavatIne samAgama 83 32 citragati-priyaMgumaMjarI 62 51 maitrInuM lakSaNa 87 33 upasarga nivAraNa 63 | para dUdha-jaLa sarakhI 87 34 muni-rakSA sajajana maitrI 35 nAstika-kapila 53 citravegane jIvanadAtA deva 88 36 kapilane parAjaya 54 devane upadeza 37 kapilane zikSA 55 citraveganI mAgaNI 89 pallImAM gamana pa6 navAhanane vidyAbhaMga 89 38 padmarAja ane samara- 70 57 devane prabhAva vidyAsiddha 90 ketu-dIkSA 58 siddhakuTa zikhare zAzvata 90 39 mArga bhraSTa munie 70 tIrtha zrI jinendra bhakti pallImAM aThThAI mahetsava dharaNendra 40 kapilane samAgama 71 pAse vidyA-prApti 41 duSTa kapilanuM ghAtakIpaNuM cha3 | 59 supratiSThane divyamaNinI 91 kara kapilane deva-zikSA 73 | prApti ane bIjInake-gamana 60 divyamaNine divya- 91 41 padma-samaraketu munie 74 devalekamAM | 61 dhanadevane divyamaNi- 91 44 dhanavAhanane janmadIkSA 75 arpaNa 45 punaH deva-prazna 62 dhanadevanuM kuzAgranagara 93 46 citraveganI devane 78 tarapha prayANa kanakamAlAnI puchA 63 nRpatine dhanadevanI bheTa 93 47 viSa-bhakSaNa 64 dhanadeva sAgarazreSThinuM 94 48 citraveganI mUcha milana prabhAva 76 78 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka viSaya patraka | kamAMka viSaya patrAMka 5 sAgarazreSThinuM 79 siMhaguphA najIka 103 AmantraNa 94 dhanadevano nivAsa 66 zrIkAntAnA rUpamAM 95 80 supratiSThane malavA 104 mohita dhanadeva dhanadevanuM gamata 67 dhanadevamAM Asakta 96 81 siMhaguphAnI bhayaMkara 104 zrIkAntA hRdaya bhedaka sthiti 68 zrIkAntAne sarpadaMza 96 82 devazarmA sAthe dhana- 105 69 atyaMta vyAkula 97 devanuM milana ane - zreSThi parivAra supratiSka viSe puchA 70 maMtra-prayoga 97 83 pallI-dahananuM vRtAnta 108 71 sAgarazreSThinuM patnIne 99 ane devazarmAne dehAAzvAsana nta ane navakAra maMtra zravaNa 7ra maMtra niSphaLatA ane 99 84 dhanadevane antaH 109 dhanadevanuM Agamana paritApa ane hasti73 dhanadevanI zrIdattane 99 nApura pratigamana pRchA 85 zrIkAntA ane kama- 110 74 zrIdatta-dhanadevane 100 lAvatI devInuM milana vArtAlApa 86 zrIkAntAne garbhAdhAna 112 75 divyamaNi vaDe dhana- 101 ane putra janma deve karela viSApahAra 87 prasUti-karma 76 zrIkAntAne dhanadeva 101 88 janma vadhAI 113 sAthe vivAha 89 amArI udUghoSaNA 114 lagnotsava 90 dhanadevanuM rAjAne 115 77 dhanadevanI vidAya 102 bheTachuM ane nima78 svadeza-prayANa 103 | -Nu-svIkAra 113 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAMka kramAMka viSaya patrAMka 107 samarapriya subhaTane 135 kramAMka viSaya 116 91 bheAjana-vidhi 92 putranAmakaraNavidhi 117 zrIdevaH nAmabhidhAna 93 kamalAvatI--rANIne 118 putra-ciMtA 94 putra-prApti mATe 120 upAsanA 95 durbhAsana upara aThThama 121 tapa a abhigraha 96 vidhruprabhadevanuM Aga- 122 mana ane vArtAlApa 97 kuMDala-arpaNuM ane 123 vidAya 123 98 svapna-darzana 99 svapnavedI puruSAte 124 svapnA pRcchA. 100 dhanadevanu` svapnAtha 125 kathana 101 divya-maNi-aNu 129 102 gartpatti 130 103 dAhada svarUpa 131 104 manmatta hAthI 132 105 ekAkI-kamalAvatI 133 106 kamalAvatInI zeAdha 134 pRcchA 108 nimittakanu Agamana 137 108 svapna data 139 110 kamalAvatanA samAgama 140 111 anubhUta vRttAntakathana 144 146 112 adbhUta-sarAvara 113 zrIdattanuM Agamana 114 kuzAgranagara prati- 148 150 gamana 115 bhayaMkara vanapradeza 116 putra-janma ane putrarakSA 117 putra-apaharaNa ane 158 kamalAvatAnA vilApa 118 tApasInuM Agamana 160 129 tapasvinInA Azra 162 mamAM kulapatinA upadeza. 120 putra--apahAra-prazna 121 surathakumAranu 151 156 Agamana 122 supratiSThane vijaya 123 surathakumAranuM svadezagamana 164 165 166 168 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka viSaya patraka | kamAMka viSaya patraka 124 vana-praveza 170 136 surasuMdarInI akathya 205 125 surathane durAcAra 171 Antara vedanA 126 rAtrInA samaye kama- 173 137 surasuMdarIne zrImatI 209 lAvatInuM nigamana sakhInuM AzvAsana 127 kamalAvatInuM kuvAmAM 174 | 138 Agamana nAstika. 210 patana ane pati matavAdika paritrAjikA sAthe milana buddhilA 128 seMvaka samaMtabhadranuM 178 | 139 nAstikamata khaMDana 212 Agamana ane nivedanA 140 buddhilAne upahAsa 215 129 AkAzamAMthI divya 181 1. ane kapaTa rUpavAna yuvatinuM 141 surasuMdarInA pitA 216 kusumAkara udyAnamAM naravAhana rAjanI panana... 130 surasuMdarInuM Agamana 183 142 zatru jyarAjA samakSa 217 131 surasuMdarInuM svavR- 184 buddhilAe raju karela surasuMdarInuM citra paTa ane varNana 132 zakAtura surasuMdarInuM 187 143 zatrujya rAjAnI 218 rUdana ane kamalAva mAMgaNIne tiraskAra tIne prabodha ane yuddha-prAraMbha 133 haMsikA ane sura- 189 144 nagarImAM vyApaka 222 suMdarIne vArtAlApa khaLabhaLATa 134 citrapaTTa-darzana ane 199 145 surasuMdarInuM apaharaNa ra24 mUccha 146 apaharaNakArakanuM ra25 135 sakhIone hAsya 200 surasuMdarIne AdhA sana-vRttAnta ciMtA. vinoda Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 kramAMka viSaya patraka | kamAMka viSaya patraka 147 citravega cakravartI 226 ] 16ra samudra madhye koNa? 256 148 guru samAna anya 228 163 makaraketu ! 557 upakArI koNa ? | 164 vidyA prApti 259 149 saMsAranI asAratA 228 sAdhanA-siddhi 150 citravegane rAjyA- 230 165 vidyA sAdhakano ghAta 264 bhiSeka 166 yuvati-darzana 265 151 viSa-vRkSa 232 17 mUrzita 152 viSa-vRkSa-phaLa 233 168 zuM priyavalabhA ? 268 bhakSaNa ane mUcha 169 viSApahAra 269 553 tarUNanA utsaMgamAM 234 ] 170 bAlAnuM rUdana 271 154 priyaMvadAne meLApa 236 ! 171 zoka nivAraNa 272 ane pRthvI 17ra yuddha-samAraMbha 273 154 surasuMdarIne navajIvana 240 173 makaraketunuM sAhasa 275 156 divyamaNi-prabhAve 241 174 vaitAla-Agamana 277 viSApahAra apaharaNa 157 bhayaMkara vaitAlanuM 242 1 175 akasmAta utpAta 278 Agamana surasuMdarInuM 176 vahANabhaMga 281 AkAzamAge apaharaNa 177 deva-darzana 283 158 zatru jayarAjAne 248 178 namasakAra mahAmaMtranA 285 nagara ghere prabhAve! 159 zatruMjayarAjAnuM 249 179 amegha deva-dazana 286 mastaka chedana 180 surasuMdarI pazcAtApa 287 160 dhanadevanuM Agamana- 251 mUcha vRttAnta 181 putra-apaharaNa 288 161 samudra-varNana 254 | 182 kamalAvatI-vilApa 2. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka viSaya patraka | kramAMka viSaya patrAMka 183 amaraketu-rAjA 288 | 203 rAja-zikSA 313 184 supratiSTha-sUri 290 | 204 kumArane atyAcAra 314 kevalajJAna | 205 kana karatha vilApa 315 185 dharma-dezanA 292 206 cUrNane prayoga 316 186 pApanI-pravRtti ane 293 umA dazA pApanuM phaLa 207 rAjA bhIkSA mATe 317 187 dharmathI rahita cha 298 paribhramaNa 188 dharmanA prakAra 298 208 dhanavAhana-rAjA 319 189 tatvanA prakAra 298 209 dakSAzruta ane 320 190 jIva tatvanA bheda 298 tapazcaraNa 191 ajIva tatvanA bheda 299 310 sudhI sUri pAse 322 192 puNya tatvanA bheda 299 211 unmAdanAzaka cUrNa 322 193 pApa tattanA bheda 299 212 cAritra-grahaNa 3ra3 194 Asrava tattvanA bheda 299 213 strI-viraha ane 325 195 saMvara tatvanA bheda 299 unmAda 196 nirjarA tatvanA bheda 300 | 214 mahira Azrama 326 197 baMdha tatvanA bheda 300 215 upasarga 337 198 yatidharma 300 216 surAdhama 330 199 ama keturAjAne 33 prazna putrane koNa haraNa 217 kamalAvatI ane karI gayuM? kAlabANa asura 200 pUrvabhava 303 | 218 nabhovAhananI 335 201 paritrAjikA 311 | ajJAnatA 202 kAmI puruSo akAya 313 | 219 ajJAnathI aMdha 336 karatA na aTake AtmA 332 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka viSaya patraka | kramAMka viSaya patrAMka 220 patnI saha citravega 230 dharmopadeza 346 aSTApada upara jina 231 amaraketune prazna 348 darzana | 232 dharaNendranuM Agamana 349 221 vananikuMjamAM 233 vimala maMtrInuM 350 bALaka ? makaraketu 337 222 svayaMprabhAdevI te 234 prazaMkara rAjAnuM 351 suMdarI gata janmanA bAhubala pitAe A janma 235 dIkSA 351 mAM apaharaNa karyuM 338 230 sAMDhanA jhapATAmAM 223 dhipha -saMsAra 338 | ane vimalanA kAlabANa asure samudramAM nAkhyo ane putronA upahAsa 352 surasuMdarInuM 237 cakravatI-padavI 353 224 apaharaNa 339 238 mAtA pitAne darzana 354 devanuM yavana ane dhana ane vaMdananI utkaMThA devanuM 239 putranuM svAgata 355 225 vahANa samudramAM... 339 | 240 pitA putrane samAgama 356 226 dhanadevane prazna...? 340 241 naravAhana rAjA 358 227 dhanavAhana kevalI pAse 242 lagnane nirNaya 359 supratiSkatanI 500 243 vivAhotsava 360 rAjaputro sAthe dIkSA 341 244 AcAryanA darzane 228 nagara zobhA 342 amaraketu 361 229 surasuMdarI sakhI 344 245 pUjyazrIne prazna...meM priyavaMdAne pRcchA evA zA pApa karyA vidyAcAraNa muni haze ? damoSane | 246 mRga-mRgalI 363 362 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya mAMka 247 bhadhana-mukti 248 rANIne jAtismaraNa mAna 249 bhava bairAgya-dIkSA 256 vinaya eja mukhyasUtra 369 251 citravega muni-sUri 370 pada 25ra makaraketunI dharma pravRtti rAjyapAlana 253 svapna darzana 254 udyAna vihAra 255 praznottara-vinAda patrAMka 365 256 sap-6za, vidhAtaka-viSa 257 divya-maNi 258 gabha-dhAraNa 259 gabha cinha- prasavakALa 260 gabha-prabhAva 261 madanaveganA tyAga 262 anaMgaketukumAra 243 vasaMta samaya 264 anaMgaketunA 366 367 371 374 375 376 381 383 384 385 14 kramAMka patrAMka viSaya vivAhahatsava 391 392 265 jalaveganA upadrava 266 madanaveganI vidyAsiddha 393 394 396 267 parAjaya 399 268 madanavega zikSA 269 madanavegane chuTakAra|397 270 tra-mukha yAgI 271 adRzya aMjana vidyA 399 thaDara adRzya madanavega 273 makaraketunA daurAgya 401 274 citravega sUri dezanA 402 275 prazna : putra veranuM 403 400 kAraNa ? 276 maraketu bairAgya ane dIkSA 277 deha bhALyo, agnie munie dhyAnathI kama bALyA. 208 kevaLajJAna 386 388 279 granthakAra sUcanA 389 280 prazasti 390 281 antima zubhecchAsa zubha bhAvanA 405 410 410 411 412 413 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI surasuMdarI caritra bhAga-2 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARARARARA AAKARAKARAKARAR MENKAKNEMENENEMENENKY CARARARARASARA ZFEFARARE ::Wat.full ceAganiSTha AcAya zrImad buddhisAgara sUrIzvarenceA namaH zrImAn dhanezvaramuni viracita zrI surasuMdarI cAtra bhAga - 2 prasiddha vaktA : AcArya zrImad ajitasAgara sUrIzvarajI ma. Wan KAKAKAKAKAKAKAKARARAKAKARARARA! KARANARARARA KAKAR NARAN Page #23 -------------------------------------------------------------------------- Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra citragatinuM prayANa he supratiSTha! A pramANe mane kahIne citragati priyagumaMjarI sahita AkAzamArge cAlato thaye ane anukrame te potAnA sthAnamAM pahoMcI gayo. tyArapachI he supratiSTha! tamAlavRkSanA patra samAna zyAma evA AkAzamAM huM paNa kanakamAlA sahita upaDI gayA. navIna ane vikasvara kamalanA samUhavaDe ArachAdita ane nirmala che jala jamanA, temaja uttama hasanI zreNIo vaDe virAjIta evAM vizAla sarovarane avalokana karato, phUlanA bhArathI namI gayelI hajAro zAkhAo vaDe suzobhita evAM vRkSo jemanI aMdara rahelAM che, keyalanI mAphaka madhurazabdane uccAratA girIdronA pravAhane jete, kiMmara ane devanAM joDalAoe Azraya karAyelAM caMdrakAMta maNiyanI mahAn kAMti vaDe vyApta ane ati mane hara evAM girivaranAM moTAM zikharonuM ullaMghana karato, aneka prakAranA vyApAramAM udyakta thayelA vidyAdharonA samudAyathI vyAsa ane AnaMdamAM magna thayelAM nara ane nArIonA samUhathI bharapUra evAM aneka grAmanuM ava. lakana karato karate huM dakSiNa dizA tarapha cAlatuM hatuM, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tevAmAM anukrame eka nirjana pradeza Avyo. teTalAmAM tyAM darathI vijaLInI latAsamAna kaMIka tejasvI padArtha amArA jevAmAM Avyo. eka tejomaya deva te joI meM kahyuM he vallabhe ! ApaNuM sanmukha AvatuM ati tejasvI A zuM dekhAya che? A keIpaNa padArtha hovuM joIe, ema mArUM mAnavuM che. teNIe kahyuM, he priyatama! sthirapaNuM hovAthI ene vijaLI ke ulkA te kahI zakAya ja nahIM. paraMtu deva athavA devavimAna hovuM joIe. he supratiSTha! e pramANe ame banne jaNa anumAna karatAM hatAM, teTalAmAM divya zarIradhArI eka suravara ekadama amArI pAse AvyA. praNAma karI te bele; he citravega ! tame khuzImAM che? he bhadra ! mane tame oLakhe che ke nahIM? tyAra pachI meM tene kahyuM, hA sAmAnya rIte tamane jANuM chuM, tame keIpaNa deva che. vizeSapaNe huM Apane oLakhate nathI. . . . Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tyAra pachI deva che. ApaNe ghaNA samayane paricaya che, chatAM paNa mane tame oLakhatA nathI. pachI vinayapUrvaka praNAma karI meM kahyuM ke, | he mahAbhAga ! tamArI sAthe mAre A janmamAM to paricaya nathI. paraMtu je anya bhavamAM hoya te kahI zakAya nahIM. vaLI ApanA darzanathI mArI daSTi bahu praphulla thaI che. hRdaya paNa pramudita thayuM che. te uparathI huM jANuM chuM pUrvabhavamAM keIpaNa ApaNe saMbaMdha have joIe. e pramANe mArUM vacana sAMbhaLI te deve ati tejasvI evA eka maNane pragaTa karI mane kahyuM, he mitra! A uttama maNiratnane tuM grahaNa kara. he sutanu! A maNi ApavA mATe ja huM tArI pAse Avyo chuM. mATe sarpAdika viSane haraNa karanAra evA A amUlya maNine te svIkAra kara. tyArabAda meM tene kahyuM, he suravara ! prathama tuM mane eno javAba Apa ke; keIpaNa niSkAraNa pravRtti hotI nathI, ema uttama purUSenuM kahevuM che. te tuM zA kAraNa mATe mane A divya maNi Ape che? ane pUrvabhavamAM tArI sAthe mAro kevI rIte saMbaMdha hato ? pachI te deva che . Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra he subhaga! tuM je puche che, tenuM vRttAMta bahu moTuM che. atyAre ene kaMI prasaMga nathI, temaja te tarapha lakSa rAkhavAnuM tAre prayojana nathI. sarva Apattione dUra karavAmAM samartha evA A maNine sukhethI tuM grahaNa kara. tyArapachI meM kahyuM; he surottama! mane kyAMthI Apatti AvavAnI che? jethI te Apattine dUra karavA mATe tame mane A maNi Ape che? deva bolyA. he suMdara! tArUM sarvacaritra prajJapti vidyAe nabhevAhana rAjakumAranI AgaLa kahyuM che. potAnI strInA apahArathI te bahu ja kapAyamAna thayo che. temaja krodhane lIdhe jene adharoSTa vAraMvAra pharakayA kare che. bahu vidyAdharonA parivArathI vIMTAele e te navAhana rAjA tArA vadhane mATe pitAnA sthAnamAMthI nIkaLe che. tArI pAchaLa cAlato cAlatA hAlamAM te tArI najIkamAM AvI pahoMcyo che. mATe tenAthI dehAMta karanArI evI moTI Apatti tane AvI paDaze. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 surasuMdarIyaritra A maNinA prabhAvathI tuM bhaya'kara Apattine paNa tarI jaiza. mATe huM suMdara ! peAtAnA prANarakSaNane mATe A divya maNinA tuM svIkAra kara. vaLI A rAjAnI sarvavidyAo naSTa prAya thaI jaze. mATe le. A maNine peAtAnA mastaka upara kezapAzanI aMdara gupta rIte tuM khAMdhI rAkha. jethI tArA kAIpaNa parAjaya karI zakaze nahIM. divyamaNinA prabhAvathI nabheAvAhana he subhaga ! te nabhAvAhana rAjA bahu sama che ane te tane aneka prakAranI vedanAe karaze. kadAcit te vedanAe zAMta na thAya te, A maNinA jalavaDe mahu sAvaceta rahIne tAre zarIre si`cana karavu'. ema karavAthI tarata ja savedanAo naSTa thaI jaze ane zarIranI kAMti navIna jevI dIpavA lAgaze. mATe he bhadre ! A divyamaNi haMmezAM tAre peAtAnI pAse rAkhavA. he suMdara ! huM pAte ja paNa te vidyAdhara thakI tArU' rakSaNa karU, paraMtu hAlamAM mAre evu' bhAre eka kAma AvI paDayuM che ke; te karyA sivAya mAre cAle Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tema nathI. tethI te mAruM kArya karIne jaladI pAcho huM ahIM AvIza. huM je kahuM chuM, te tAre satya mAnavuM. emAM anyathA bhAva tAre karavo nahIM. kAraNa ke, deve satyane lIdhe Ave pakSapAta kare che. kahyuM che ke - A duniyAmAM devane kaMIpaNa svArtha hote nathIchatAM paNa teo je pakSapAta kare che, rAjAe svAdhIna hovA chatAM je AjJAnuM ullaMghana karatA nathI; pracaMDa tejasvI evA agni vigere padArtho paNa je zAMta thAya che. tene uttama purUSa satyavacanenuM ja phala mAne che. vaLI eTaluM tAre avazya dhyAnamAM rAkhavuM. te navAhana vidyAdhara vidyAnA baLathI bahuja garviSTha thayelA che. mATe enI sAthe tAre saMgrAmamAM utaravuM nahIM. kAraNa ke tArA karatAM te vivAmAM bahu moTo che. jene vidyAo siddha hoya che, tene kaMI paNa bAkI rahetuM nathI. dayAlu mAtA jema potAnA bALakanuM saMrakSaNa kare che tema vidyAdevI potAnA AzritanuM pAlana kare che. pitAnI mAphaka hitakAryamAM joDI de che. pitAnI strInI mAphaka kalezane dUra karI haMmezAM AnaMda Ape che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra anargata evI saMpattione vistAra che. sarvadizAomAM satkIrtine phelAve che. eTaluM ja nahIM, paraMtu kalpalatAnI mAphaka siddha thayelI savidyA kayuM kArya siddha nathI karatI? arthAt dareka kAryanI siddhi thAya che. jo ke, purUSatvanA abhimAnavALA purUSoe anyane apakAra sahana karavo e bahu ja duSkara che. tema chatAM khAsa kAraNa hoya te paNa yuddhane AraMbha na ja karavo. kahyuM che ke - sAma, dAma ane bheda e samasta athavA eka eka vaDe zatruone jItavA mATe vijIgISae prayatana kara. paraMtu keI divasa yuddha vaDe vijayanI IcchA rAkhavI nahIM. A nItivacana paNa tAre yAda rAkhavAlAyaka che. kAraNa ke, tenI sAthe jo tuM yuddha karIza, te tArA prANane avazya nAza thaze. mATe mArA vacana upara vizvAsa rAkhI tAre yuddha saMbaMdhi vicAra paNa karavo nahIM. kAraNa ke, kesarIsiMha hAthInA vadha mATe pitAnA hRdayamAM kUdavA mATe saMkucita thAya che. te zuM eTalA mAtrathI enuM parAkrama upahAsane pAtra thAya che kharuM? arthAt nathI thatuM. tema tuM paNa vidyAo siddha karyA bAda potAne avasara Ave tyAre tane jema rUce tema karaje. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 surasuMdarI caritra zIghragAmI purUSa latA gRhanI aMdara paribhramaNa kare che, te paNa te jaladI gamana karI zake che. have bahu kahevAnI kaMI jarUra nathI. A dIvya maNi navAhana rAjAnI sarva vidyAone. prabhAvahIna karI nAkhaze. te pachI tAre potAnA zarIre prayAsa karavAnuM zuM prajana che ? e pramANe bahu AgrahapUrvaka te deve mane kahyuM.. eTale meM tene hAtha joDI prayatnapUrvaka praNAma karyA. ane kahyuM, jevI ApanI AjJA. divyamaNi pradAna * tyArapachI te surottama mArI upara bahu prasanna thayo ane potAnA hAthavaDe bahumAnapUrvaka te dIvya maNi mArA mastaka upara teNe bAMdhyo. bAda mArA zarIranI rakSA paNa teNe karI. he supratiSTha! teNe A dIvyamaNi mArA mastake bAMdhyA eTale ekadama mArA hRdayamAM ghaNe ja AnaMda, thayo ane mArA zarIramAMthI samasta bhaya naSTa thayA. tyArapachI te surattama samagra bhayathI mukta, sArabhUta evA snehamAM magna, kAMtA sAthe rahelA evA mane aneka prakAranAM vacana. vilAsa vaDe hitopadeza ApIne potAnI kAMti vaDe gaganAM Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 surasuMdarI caritra gaNune dIpAvate, rU5 vaDe kAmadevane parAjaya karate ane zIghagamana karate ekadama adRzya thaI gaye. bhAvI anartha : paropakAramAM bahu rasika evo te surottama mane divyamaNi ApIne adazya thaI gayo. teja samaye huM paNa mArI strI sahita dakSiNa dizA. tarapha cAlate thayo. paraMtu mArA hRdayamAM citA thavA lAgI. te nabhevAhana vidyAdharane meM ghaNe aparAdha karelo che. tethI te mArI upara bahu kedhAyamAna thayelo. che, te have te zuM karaze? e hAlamAM kaMI samajAtuM nathI athavA enAthI kaMIpaNa banI zake tema nathI. kAraNa ke te surottame mArA zarIranI rakSA karelI. che. temaja A divyamaNine alaukika prabhAva paNa jAgrata. che. mATe ghaNI vidyAonA prabhAvathI garviSTha thayelA te, vidyAdharathI keIpaNa mAro apakAra thaI zake tema nathI. temaja teno kodha paNa niSphala thavAne che athavA vRthA AvA vicAra karavAnI mAre kaMI jarUra nathI. pUrvanA. karmane anusAre je kaMI thavAnuM haze; te avazya thayA. vinA raheze nahIM. vaLI mArI pAse dIvyamaNi rahelA che, tene prabhAva. eTalo badhe jAgarUka che ke, keI paNa viba mane naDI. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 surasuMdarI caritra zake tema nathI. temaja te devanI sahAya paNa mane sArI rIte maLelI che. tema chatAM prAcIna puNyanA uDDaya malavAn che; jethI peAtAnI bhavitavyatA je pramANe nirmANa karelI haze, te keAIthI nyUnAdhi thaI zake tema nathI; kahyuM che ke-- grISma RtunA pracaMDa tApane lIdhe bahu tapI gayelA ane eja kAraNathI atizaya tRSA vaDe bahu vyAkulita cittavALA eka hAthI pANInI zeAdhamAM bahu phAMphAM mAratA hatA. tevAmAM svaccha jaLathI bharelu. eka taLAva tenA jovAmAM AvyuM. pANI pIvAnI dhunamAM ne dhunamAM ekadama te karIdra aMdara utaryAM ke, tarata ja kInArAnI pAsamAM pANI sukAI javAthI kAdava thaI gayA hatA; tenI adara evI rIte te hAthI khu'cI gayA ke; pANI paNa dUra rahyuM ane kAMThA paNa maLI zakayA nahI. arthAt tyAMne tyAM sajajaDa thaI gayA. jo ke, te hAthIne jalapAnanI bahu ja bhAvanA hatI. paraMtu daivayeAge ubhayathI paNa bhraSTa thayA, mATe mAre paNa ahI anya kaMi vicAra karavAnuM kaMI prayeAjana nathI. e pramANe hu' aneka prakAranA sa'kalpa vikalpa karatA te sIdhe raste jatA hatA, teTalAmAM mArI strInu' zarIra bhayane lIdhe ekadama ka*pavA lAgyuM'; ane vyagracite te AlI, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. surasuMdarI caritra he nAtha! ApaNI pAchaLa Avate kaI paNa A vidyAdhara dekhAya che. ghaNuM karIne A navAhana rAjA hovo joIe. kAraNa ke; bIjA ghaNuM vidyAdharo enI pAchaLa AvatA dekhAya che. e uparathI huM mAnuM chuM ke, jarUra ApaNe zatru AvI pahoMce. kanakamAlAne saMtApa have zatru najIkamAM AvyuM che. mATe he priyatama! Apane je kaMI upAya karavAno hoya te jaladI kare, jethI Apane keI prakAranI pIDA thAya nahI, ane huM paNa virahanA tIvra duHkhane svAdhIna thAuM nahIM, te sAMbhaLI meM paNa pAchuM mukha vALI te tarapha joIne kahyuM, he suMdarI ! tAruM kahevuM satya che. narbhavAhana rAjAne ja A upakama dekhAya che, paraMtu tuM ATalo bhAre beda zA mATe kare che ! je ke; aneka vidyAdharonA parivAra sahita A vidyAdhareMdra ahI ekadama Avaze te bhayanI kaMI sImA raheze nahI. paraMtu he suMdarI! jANyA pachI bhaya rAkhavo zA. kAmane ? A jagatanI aMdara dareka prANuoe jyAM sudhI. bhaya na Avyo hoya tyAM sudhI bhayathI DaravuM joIe. paraMtu te bhayanuM Agamana thayA bAda bIlakula bhayabhIta. thavAnI jarUra nathI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra pachI te deza, kALa ane sAdhanAdikane vicAra karI pitAne jema cagya lAge te pramANe pravRtti karavI joIe. he sutanu! tArA sAMbhaLatAM ja te surAttame kahyuM navAhana rAjA tArI pAchaLa Ave che. to have - zA mATe tuM ene joIne DarI jAya che ? he sutanu ! devatAe ApelA A divyamaNanA prabhAvathI sarva sAruM thaze. ene joI ne tuM bIlakula kheda karIza nahI. have ApaNe kaI bIjo upAya karIe te samaya rahyo nathI. kAraNa ke, bahu vegathI gamana karata e A vidyAdhara have ApaNI najIkamAM AvI pahoMce che. vaLI A vidyAdhara bahu dUra hoya te paNa enAthI ApaNe nAsI zakIe tema nathI. kAraNa ke enI vidyAne prabhAva bahu -alokika che. he sutanu! ApaNe te have enI daSTigocara thaI cUkayAM chIe, mATe upAya saMbaMdhI kaMI paNa ciMtA karavAnI have jarUra nathI. he priye ! mArA prAcIna karmonA saMbaMdha pramANe jema bhAvI haze tema banaze. A jagatanI aMdara bahuM zeka karavAthI ISTa siddhi thatI nathI. te zA mATe vRthA -a5lApa karo ? Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 15 ema mAruM vacana sAMbhaLI te bAlAe svAbhAvika bahu bhIrU hovAthI potAnA netramAMthI sthala azru pravAha cAlatA karyA ane bahu bhaya tathA zAkane pragaTa karatI te -bhIrU pharIthI kahevA lAgI. hA ! nAtha ! hA! prANavallabha ! devane lIdhe pApakAriNI evI huM vAMsanA phaladdagamanI jema tamArA vinAzane mATe thaI paDI chuM. he prANapriya ! te samaye je meM mArA prANane tyAga karyo hata te, he nAtha! zuM tame AvI ApattimAM paData kharA ? he svAmIna ! je huM mArI mAtAnA garbhamAMthI paDI gaI heta, athavA je bAlya avasthAmAM marI gaI hata te mArA mATe Apane A Apatti bhogavavI caData nahIM, AdyamAM madhura e ApaNe paraspara guMthAyele A gADha prema khacarI (azvatarI)ne garbhanI mAphaka duraMta duHkhane hetu thaI paDayo. he svAmina ! hAlamAM tame kamane Azraya laI bahu thAkI gayA che, tethI A dusaha vedanAnA nivAraNa mATe kaMI paNa upAya ciMtavatA nathI. tyArabAda pachI meM kahyuM he suMdarI ! tAre koI paNa kheda karavo nahIM. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra he sutanu ! je purUSa avicArI sAhasa kArya kare che, tenuM pariNAma AvuM ja Ave che. vaLI je pitAnA ane paranA baLane vicAra karyA sivAya kAryane prAraMbha kare che te puruSa jarUra apamAna ane maraNane svAdhIna thAya che. temaja vaLI je purUSe nItipUrvaka cAle che, teo keI divasa ApattiomAM AvI paDatA nathI. eTalA ja mATe sapuruSa nItinuM ullaMghana karI rekhA mAtra paNa calAyamAna thatA nathI. kahyuM che ke nItizAstranA jANakAra puruSo bhale niMdA kare, athavA stuti kare, lakSamInI prApti thAya athavA potAnI IcchA pramANe maraNa kAla tatkAla Ave athavA yugAMtare thAya, tenI bilakula darakAra nahIM karatA dhIrapuruSe nyAya mArgathI ulaTe raste DagaluM mAtra paNa cAlatA nathI. enuM kAraNa eTaluM ja che ke, adharmane mArga avale nahI. chatAM he sutanu! meM tArUM haraNa karyuM tethI mArAmAM nItino mArga lezamAtra paNa kyAM rahyo ? temaja premane vaza thaI ApaNe rAjaviruddha kArya kareluM che. | mATe he sutanu! have Apatti joIne viSAda karo nahI. tema chatAM paNa te suMdarI ! kadAcit deva anukUla haze te ApaNe Apatti paNa saMpattirUpa thaI jaze. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra T - - - - he kamalAkSI ! A zatru bahu balavAna che. enI AgaLa keInuM parAkrama cAlI zake tema nathI. paraMtu pUrvapArjIta puNyanI prabaLatA hoya te ja tenuM nivAraNa thaI zake tema che. he suMdarI ! je tevuM puNya hoya te puruSArtha karavAnI kaMI jarUra nathI. temaja je kiMcit mAtra puNya na hoya te paNa puruSAtana karavuM vRthA che kAraNa ke vijaya meLavavAmAM puNyane ja huM pradhAna mAnuM chuM. he vallabhe! eka bAju mAruM puNya che ane bIjI tarapha madonmatta A zatru ubhe che. have ApaNe ahIM javAnuM che ke, A banemAMthI kene vijaya thAya che? nabhovAhanane samAgama he supratiSTha! mArI priyAnI sAthe huM keTalIka vAtacIta karato hato; teTalAmAM bahu jhaDapathI cAlato nabhovAhana rAjA amArA najIkanA pradezamAM AvI pahoMcyA ane tarata ja te tvaritagatie mArI pAse Avyo. jenA hRdayamAMthI krodhAgninI javAlAo bahAra nIkaLatI hatI. jethI tenA gaMDasthalanI kAMti bahu zokane sUcavatI hatI. mArI upara krUra dRSTi karI te bolyo. bhAga-2/2 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra * re! re! cirAdhama ! ubhayathI viruddha evA A kRtyanuM AcaraNa karIne have tuM kayAM jaIza? " re! re! pAmara! konA balathI AvuM A kArya te AcaryuM che? mArI strInuM haraNa karI have nAsavAnA upAya tuM zeAdhe che, paraMtu have tuM kaI prakAre chuTavAne nathI ane kasAInA vADAmAM gaelA sasalAnI mAphaka hAlamAM tuM maraNa pAmIza. re! mUDha ! AvA akRtyanI buddhi tane kyA adhabhIe ApI? athavA daiva jyAre kopAyamAna thAya che, tyAre te puruSane zuM lAkaDI laIne mAre che? re ! mUDha ! he puNyahIna ! he utpathagAmI ! re nirlajaja ! tArI upara yamarAjA kharekhara kupita thaye che, tethI AvuM sAhasa karyuM che. durAcAra! jenA balavaDe te A rAjaviruddha kArya karyuM che, tenuM nAma tuM jaladI ahIM pragaTa karI? vaLI tuM kahI zake, mane kahyuM nahIM. A huM pote ja mArA tIkSaNa evA adhacaMdra bANa vaDe tArA mastakane cheTuM chuM; je tArAmAM kaMIpaNa parAkrama hoya te yuddha karavA tuM taiyAra thA. have tAruM jIvana AvI rahyuM che re mUkha! tane eTale paNa vicAra na AvyuM ke, balavAnanI sAthe vaira karavuM, te maraNanI ja nizAnI che. ema kahI teNe pitAnA dhanuSa tarapha daSTi karI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra bANu prayoga he supratiSTha! bahu roSane lIdhe lAla netrone dhAraNa karato navAhana vidyAdhara ekadama dhanuSa caDhAvIne mArI upara bANanA prahAra karavA lAgyo. have te dhanuSamAMthI chuTele bANa bahu vegathI mArI najIkamAM AvI zilA upara athaDAelAnI mAphaka pazcAt mukhe tarata ja te pAcho vaLe. te je te vidyAdharanA hRdayamAM bahu vismaya thaye, jethI ekadama zaMkita thaI kSaNamAtra kaMIka vicAra karIne te belyo; are ! adhama! tuM ema jANaoN hoIza; kSudravidyAnA prabhAvathI meM kevuM enuM bANa niSphala karyuM che? ema tArA manamAM tuM dhArate haIza; paraMtu mArA agnizastra vagerethI hAlamAM tuM chuTavAne nathI. e pramANe chelata te vidyAdhara pitAnAM sarva zastronI racanA karavA lAgyo, temaja maMtro bhaNune anukrame eka eka te mArI upara mUkavA lAgyo. samaMtraka zastra - he supratiSTha! kodhathI aMdha banelA purUSone keIpaNa prakArano vicAra hoto nathI. mAtra pitAne vijaya ane anyane parAjaya te tarapha teonuM lakSaya hoya che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 surasuMdarI caritra tyArapachI viSayarUpI viSathI gherAI gayelA te adhame Agneya nAme bhayaMkara astrane mArI upara cheDavAnI taiyArI karI. - aneka agninA kaNiAo jenI AsapAsa uchaLI rahyA che, skUraNayamAna evI hajAro javAlAe vIMTAI rahelI che ane ati bhayaMkara evuM te Agneya astra mArA vadhane mATe ekadama teNe cheDayuM. te paNa mArI pAse AvyuM te kharuM, paraMtu te divya maNIne prabhAvathI zaktihIna thaI gayuM, temaja mArI pAchaLa bhamIne ekadama zAMta thaI gayuM. tyAra pachI teNe anukrame vAyu Adika sarva zastro anukrame mArI upara ajamAvI joyAM. paraMtu teo paNa mArA maNinA prabhAvathI dUrathI ja lIna thaI gayAM. arthAt te samaMtraka astronI kaMIpaNa zakti cAlI nahIM, tyArapachI amegha zaktivALAM chatAM paNa te sarva zaone niSphala thayelAM jANIne te rAjakumAranuM mukha kAMtihIna thaI gayuM ane tenuM hRdaya vismayane lIdhe cakti thaI gayuM. - eka kSaNamAtra vicAra karI pharIthI paNa te balya, he becarAdhama ! mArA camatkArI maMtra, vidyA ke oSadhinA prabhAvathI A sarva zastrone prabhAva meM aTakAvyo che, ema tArA manamAM tuM garva karIza nahIM. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 21 kAraNa ke, A mAAM ameghazane maMtra ke taMtravaDe keIpaNa haNavAne zaktimAna che ja nahIM. paraMtu A mArA zastroe je tane na ha tenuM kAraNa tuM sAMbhaLa. A bahu pApakArI che, enuM mRtyu sukhathI thavuM na joIe, adhamIonuM maraNa te bahu duHkhathI ja thavuM joIe. mATe he kumAra ! ene te duSTa maraNathI ja tAre mAro ucita che. e pramANe mane upadeza ApavAne mATe A divya astroe tane mAryo nathI; paraMtuM tArI vidyA vaDe emanI zaktie lapAI nathI. | he mUDha! joke, have tuM pAtAlamAM jaIza te paNa mArA paMjAmAMthI chuTavAnI AzA rAkhIza nahIM. athavA mayUra paNa trIjI vAra uDate sukhethI pakaDI zakAya che. re ! khecarAdhama ! hAlamAM tuM mArI dRSTigocara thayo che. have huM nAsIne kayAM javAnuM che ? have tuM tane bahu duHkhI karIne mAravAne chuM, e vAta tAre nakakI samajavI. ema kahIne he sapratiSTha! bahu krodhanA AvezamAM AvelA te novAhane, nAginI vidyAnuM AvAhana karyuM ke; tarata ja ugra vizva vikArane dhAraNa karatA ane bhayaMkara evA sarpoe mArA aMgamAM vIMTAIne karmo vaDe rAgamAM Asakta thayelA jIvanI jema mane sajajaDa bAMdhI nAMkhyo. mArI dareka sata tAra , tane bahu kayAM ja Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tyAra pachI te baMdhanathI mArA zarIre bahu bhAre vedanAo thaI. temaja sarponA bhAra vaDe AkAzamAMthI huM pRthvI upara paDI gaye. mArAM dareka aMga tIvra vedanAne lIdhe atyaMta vyAkula thaI gayAM hatAM, A zAlmalIvRkSanI nIce bebhAna thaI huM paDI rahyo, uMcI phaNAo karI duSTa viSadharo mArA zarIrane bahu mardana karavA lAgyA, jethI mAruM zarIra tuTavA lAgyuM ane ekadama huM acetana thaI gaye. | mArI prANa priyA paNa dusaha evI mArI pIDAne joI bahu duHkhI thaI te bIcArI gadagada kaMThe rUdana karavA lAgI, hA ! Aryaputra! hA ! vallabha! A anarthanuM kAraNa huM banI chuM. hA ! pApibda evI huM te samaye kAmadevanA maMdiranI aMdara tenI samakSa kema na marI gaI? hApriyatama ! mArA mATe Apa AvI duraMta vedanAonA bhoga thaI paDyA che. hA! Aryaputra! hAlamAM ApanA virahathI mArUM jIvita rahevAnuM nathI. he dhanadeva! te citraga vidyAdharanuM evuM bhASaNa sAMbhaLIne te samaye mane saMkalpa utpanna thaye. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdUrI.caritra prathama je strInA pralApanA zabda mArA sAMbhaLavAmAM AyaiA, te enI srI kanakamAlAnA ja nakkI hAve. joie. 23 tyArapachI kSAMtara pachI je purUSanA zabda meM sAMbhaLyeA te enA zatrunabhAvAhananA che; athavA A nika kalpanA karavAnI mAre zI jarUra che! prathama ahI rahIne hu' je kaMi peAtAnuM caritra A citravega kaheze te sAMbhaLuM. ema vicAra karyA bAda hai dhanadeva! tenAM sava vacana sAMbhaLavA mATe e prArabha karyAM. citraveganI du:sthiti bahu vedanAthI pIDAtA citravega khelyA. he supratiSTha ! e pramANe bahu prakAranA vilApa karatI ane du:khathI pIDAyelI mArI strI kanakamAlAne, nabhAvAhana uThAvIne jhaDapathI cAlyA gayA. tyArapachI duHsaha sarpAe karelI vedanAthI ka'patA ane adhikamAM strInA viyAgathI utpanna thayelA duHkha vaDe atyaMta tapta huM behAla rahyo chuM. teTalAmAM huM supratiSTha! tame paNa mArA puNyane lIdhe A sthAnamAM AvyA ane tamAe A divyamaNInA jaLa vaDe mane apAra vedanAmAMthI mukta karI. mATe huM parAmakArI ! Ape mane jIvatadAna Apyu che, emAM kaI sata nathI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra vaLI A maNanA prabhAvathI te duSTasarpo mane karaDI zakyA nahIM. anyathA AvA apAra duHkhathI pIDAte huM kayAMthI jIvate rahI zakta ? yamarAjAnA sukhasamAna bhayaMkara seMkaDo bhujaMgenA pAzamAMthI keIpaNa prANI bacI zake kharo? mAtra maNIne prabhAva mAro uddhAraka thaI paDe. he supratiSTha! tamoe je mane pUchayuM hatuM ke, tene AvI moTI ApattimAM kiNe nAkhyo che? te sarva mArI hakIkta meM ApanI AgaLa savistara nivedana karI. supratiSThane vicAra he dhanadeva! te samaye A pramANe bahu anItibhareluM te citraga vidyAdharanuM vRttAMta sAMbhaLI meM mArA hAyamAM vicAra karyo, aha! A paNa eka jovA jevuM che. AvA vidvAna chatAM paNa premanA vaza thaI viSayamAM lubdha banelA purUSe, A saMsAramAM vividha prakAranI ApAe pAme che. parAkanI vArtA te dUra rahI, paraMtu rAgathI vimehita cittavALA temaja kArya ane akAryanA jJAnathI bhraSTa thayelA prANIo, AlekamAM ja meTI Apattine pAme che. : Aloka ane paralokamAM samagra jIvane zArIrika athavA mAnasika evAM sarva asahyAnuM mukhya kAraNa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 surasuMdarI caritra ghAra e rAga ja kahelo che; ane te rAgane lIdhe ja lake asAra evA viSayasukhamAM Asakta thAya che. - kyAM sudhI purUSa tatvajJAnathI ajJAta che, tyAM sudhI teo viSayasukhane anusare che. , jyAM sudhI prANIonA hRdayamAM rAgasaMbaMdhI AvI mUDhatA kure che, tyAM sudhI A asAra viSaye sukhakArI lAge che. paraMtu gurunA upadeza vaDe jayAre tavAdha thAya che ane pitAnA hRdayamAM purato vicAra karI, jeo sAra ane asArane viveka jANe che, teone viSayasukha ke parigraha upara Asakti rahetI nathI. mAtra ajJAnatAne laIne ja rAgAdikane vaza thaI anaMta vedanAo veThavI paDe che. temaja A dunIyAnI aMdara durlabha evI manuSyajAtine viSe gADha premathI baMdhAyelA jIvo rAgAMdha banI je Apattione anubhave che, tevAM dukhe narakane viSe paNa azakya hoya che. vaLI priyavastunA viyogathI tapta thayelA prANIo viparIta AcArane AcaratA chatAM narakasthAnamAM nArakInI mAphaka haMmezAM bahu duHkhI thAya che. rAgathI mAhita thayelA cha AlekamAM vadha, baMdhana ane maraNAdika aneka prakAranI pIDAone bhogave che. 'chevaTe marIne teo durgatimAM cAlyA jAya che ane tyAM aneka jAtanAM dukhene sahana kare che. ' Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 surasuMdarI caritra kharekhara rAga e dukhanuM svarUpa che, samagra ApatienuM kAraNa paNa rAga ja che rAga vaDe pIDAyelA prANuo Aghora saMsAramAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. prANIonA hRdayamAM jyAM sudhI rAgane prAdurbhAva nathI thayuM, tyAM sudhI ja parama sukhanI AbAdI hoya che. hRdayanI aMdara rAgano praveza thAya te tarata ja hajAro dune tyAM nivAsa thAya che. e pramANe meM mArA mananI aMdara vicAra karIne, he dhanadeva ! meM tene kahyuM, he citraga! hAlamAM have tAre keIpaNa prakArano zeka kare nahIM. kAraNa ke, A saMsAra haMmezAM AvA duHkhanuM sthAna gaNAya che. mATe Apattio paNa anukrame AvyA kare che. temAM tAre zoka karavo nahIM. jarA, maraNa, roga ane ISTaviyoga jemAM bahudhA rahelA che evA A saMsAramAM prANIone potAnA karmane anusAre duHkha thayA kare che. te zA mATe tuM viSAdamAM paDe che? tyArapachI citravega che. he bhadra! mane ane kaI paNa kheda thato nathI. mAtra eka ja citA mArA hRdayamAM asahya dukhane apanA karI hI che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra te bIcArI rUdana karatI mArI strIne navAhana rAjA ahIMthI balAtkAre kevI rIte ane kyAM laI gayA haze? vaLI hAlamAM te jIvatI haze ke kema? ema. keTalIka tenI avasthA jANavAne mane ciMtA rahyA kare che, ema te vidyAdhara mane kahete hate. teTalAmAM he bhadra! dhanadeva! je hakIkata tyAM banI. te tuM sAMbhaLa. devAgamana kamalanA patrasamAna netrone dhAraNa karate, vizAla. vakSasthalane vahana karato ane potAnI kAMti vaDe digamaMDalane ujavala karate eka deva AkAzamAMthI nIce utaryo. potAnI pAse AvatA te dIvyamUrtine joI te. citravega ekadama ubhuM thayuM ane te devanA prabhAvathI. tenuM mukhakamala ekadama praphula thaI gayuM; bahu vinayapUrvaka citravege te devane praNAma karyA. pachI te deva sukhAsana upara beThe ane be he bhadra ! hAlamAM tuM sukhI che? divyamaNinA. prabhAvathI tArI sarva Apattio nivRtta thaI? te sAMbhaLI citravega belyo. ApanA prabhAvathI. hAlamAM kuzaLa chuM. paraMtu hAlamAM mane eka kautuka che. tene tame khulAso kare. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 surasuMdarI caritra he deva! pUrvabhavamAM tamArI sAthe mAro saMbaMdha -kevA prakArane hato? vaLI te divyamaNa ApIne te samaye kayA kAryane mATe bahu usuka thaI tame ahIMthI gayA hatA ? te sAMbhaLI deva che . he sutanuM! je kArya mATe huM ahIM AvyuM hatuM, te vRttAMta huM tane kahuM - chuM. te tuM ekAgra manathI sAMbhaLa. -dhanabhUti sAthavAha - A ja budvIpamAM eravata kSetra che, temAM rahelA AryadezanI aMdara vijayavatI nAme nagarI che, jenI samRddhi vaDe devapurI paNa nirmAnapaNuM dhAraNa kare che, te nagarImAM pitAnI kIrti vaDe suprasiddha e -dhanabhUti nAme sArthavAha rahete hate. dAkSiNya ane dayAnuM te sthAna gaNAto hato. jainadharmamAM haMmezAM udyogI hate. caMdranI mAphaka kalAone nidhAna, hAthInI mAphaka te niraMtara dAna (dravya-mada) ApavAmAM pravartamAna, divasanI mAphaka hamezAM mitra (sUrya-vayasya)ne satkAra karanAra, paMDitenA netra ane manane saMtoSa ApanAra te zreSThI lokamAM bahu mAnavaMta gaNAte hato. temaja prazAMta AkRtine dhAraNa karatI, pativratA - strIomAM prazaMsA karavA lAyaka, satya, zIla ane dayAvaDe yukta temaja ati manohara rUpavALI suMdarI nAme khyAtimatI tenI strI hatI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 29: niraMtara te dakSati bane jaNAvizuddha evA zrAvakadharmane samyapha prakAre pAlatAM hatAM, temaja supAtra evA munivaronI bhaktimAM temanA divase vyatIta thatA hatA. jemane samaya dharmakarmamAM nirgamana thAya che, te.. purUSone ja A dunIyAmAM jIvatA samajavA. A jagatamAM daza daSTAMtathI durlabha evo manuSyabhava pAmIne paNa jenA divase dharma vinAnA Ave che ane cAlyA jAya che, te purUSa lohakAranI dhameNunI mAphaka kevala zvAsa lIdhA kare che, te jIvate gaNAto nathI. arthAt . tevA dharmahIna purUSe pRthvI upara bhArabata gaNAya che. ema samajI te daMpatI banne jaNa samyava, gurU ane dharmanI ArAdhanAmAM tatpara rahetA hatAM, temaja te. suMdarI zeThANa pitAnA patine deva samAna mAnatI hatI. sudhama ane dhanavAhana. patibhaktimAM tatpara evI te suMdarIe anyadA pradhAna svapnathI sUcita che bhAgyasaMpatti jenI ane sAmudrikazAstranA niyama pramANe aneka uttama lakSaNe vaDe saMpUrNa evA eka putraratnane janma Apyo. vaLI te putra rUpamAM anaMgasamAna, tejamAM sUryasamAna, saumyatAmAM caMdranA biMbasamAna ane sukha ApavAmAM janadharmasamAna hato. te putranA janmakALathI bAra divasa thayA eTale pitAnAM mAtApitAe ghaNA AnaMda sAthe pitAnA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 surasuMdarI caritra kulavRddhonI samakSa vidhipUrvaka sudhamAM evuM tenuM nAma pADayuM. anukrame te bAlacaMdranI mAphaka pratidivasa pitAnAM mAtApitAnA prema sAthe vRddhi pAmavA lAgyo, tyArabAda keTalAka samaya vyatIta thatAM te dharmapatnIne ane eka putra thayo, jenuM nAma dhanavAhana pADavAmAM AvyuM, bAda te sudhama paNa ATha varSane thayo. sudarzana AcArya anyadA pitAnA pavitra caraNakamala vaDe pRthvIne pavitra karatA, vizuddha upadeza vaDe bhavyajanone uddhAra karatA, dayAdrahRdaya vaDe krara prANIone prazAMta karatA, " ugra tapazcaryAnA prabhAva vaDe rAgAdika zatruone nirmala karatA, temaja seMkaDo munio jemanA caraNakamalanI sevAmAM rahelA che evA zrI sudarzana AcArya te nagarImAM padhAryA. vaLI pratibaMdharahita che vihAra jemane, caturdaza pUrvanA jANakAra ane sarva guNanA AdhArabhUta evA te AcArya mahArAje pUrva tathA uttaradizAnA madhyabhAgamAM eTale IzAnakeNamAM rahelA naMdana nAme udyAnamAM nivAsa karyo. sarva nagaravAsI leke paNa bahu bhaktipUrvaka sUrIzvarane vAMcavA mATe taiyAra thaI bahAra nIkaLyA. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 surasuMdarI caritra aha ! gurU vinA jJAnanI prApti thatI nathI. temaja jJAnanA abhAve dharmanuM svarUpa samajAtuM nathI. guNarUpI rane saMgraha karavAmAM samudramAna evA sadagurUone samAgama A duniyAmAM na hoya te vicakSaNa puruSa paNa dharmane jANI zakato nathI, jemake, vizAla ane svaccha netravALe purUSa paNa aMdhakAramAM rahelI aneka vastuone dIpaka vinA dekhI zakatuM nathI. arthAt phAMphAM mAryA kare che, paraMtu ISTavastu meLavI zakatA nathI. vaLI dhanabhUti zreSThI paNa pitAnA putrane sAthe laI bhakti vaDe gurUvaMdana mATe cAlatA thA, bAda udyAnanI najIkamAM gaye eTale dUrathI vAhanane tyAga karI teNe aMdara praveza karyo. pachI vastra vaDe uttarAsaMga karIne pitAnA putrasahita teNe traNavAra gurUne pradakSiNA pUrvaka uttama bhakti vaDe vaMdana karyuM. bAda ati bhayaMkara evA A saMsArarUpI samudramAM DUbatA prANIone tAravAmAM nAva samAna dharmalAbha gurU mahArAje ApyuM, eTale te sArthavAha anyamunione praNAma karI parajana sahita pRthvI upara beTho. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 surasuMdarI caritra dharmopadeza sudarzana AcArya pitAne ucita evA bhavya Asana upara virAjamAna hatA, zraddhA jIjJAsuo animeSa daSTi vaDe sUrIzvaranA mukhAraviMdanuM pAna karatA hatA, apUrvazAMtine samaya jANuM dayAlu saddagurUe gaMbhIranAda vaDe ekSapurInA mArga samAna zrIjinedrabhagavAne kahelA dharmane kahevAne prAraMbha karyo. - he bhavya prANIo ! samyakdarzanarUpa jenuM mULa che, paMcamahAvratarU5 meTo ane bahu daDha jeno kaMdha che, pAMca samIti, traNa gupti, tapa ane saMyamAdika jenI zAkhA ane prazAkhAo vistarI rahI che. vividha abhigraharUpa gucchathI vyApta, manahara zIlAMgarUpI pothI yukta, uttama labdhirUpI pupivaDe vyApta svarga ane mekSAdikanAM manohara sukhe vaDe vibhUSita, saMsAra saMbaMdhI tIvra tApa vaDe tapI gayelA prANIone zaraNarUpa ane duraMta duHkhane vidAravAmAM apUrva kAraNabhUta evo cAritrarUpa kalpavRkSa zrIniMdra bhagavAnanI AjJA vaDe vistArapUrvaka prasarI rahyo che. vaLI he bhavyAtmAo ! indriyonI gati bahu caMcala che, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 surasuMdarI caritra viSayanI saMgati paNa kevala duHkhane ja hetu che. krodhAdika kaSAye durgatinuM kAraNa che. ekavAra paNa je pramAda sevavAmAM Ave to te pramAda jIvane bhavasamudramAM pADe che. ema bahu prakAre bhayaMkara evA saMsAranuM svarUpa te sabhAnI aMdara spaSTa rIte sUrIzvare prakAzita karyuM. bAda amRta samAna atimiSTa ane utkRSTa evuM te sUrIzvaranuM vacana sAMbhaLI vairAgyadazAne anubhavatA sarva pariSadanA loko gurUne vaMdana karI potapotAnA sthAnamAM gayA. sudhamane virAgya dhanabhUtizreSThIne putra sudharma gurUmahArAjanuM vacanAmRtanuM pAna karIne dharmamAM vizeSa prItimAna thayA, ane asAra evA A saMsAranA bhayathI udvigna thayo chatAM, gurUmahArAjane praNAma karI vinayapUrvaka belyo. he bhadadhitAraka ! A bhayaMkara saMsAravAsanA baMdhanamAMthI mukta karanAra evA he jagadaguro ! janma, jarA ane maraNanA bhayathI kaMTALelo huM mArA mAtApitAnI AjJAthI ApanA caraNakamalamAM saMsArastAriNuM evI utkRSTa dIkSAne grahaNa karavA IcchuM chuM, te sAMbhaLI gurUmahArAja bAlyA. he dharmarachu ! vairAgyanI dRDhatA hoya temaja mAtAbhAga-2/3 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra pitAnI AjJA hAya tA, A kAryamAM tArI bhAvanA nivighnapaNe siddha thAo. bAda tIvra vairAgyavAn te sudhama peAtAnA mAtApitAnI AjJA laI gurUnI sevAmAM AvyeA. gurUe paNa lAyaka jANI tene dIkSA ApI. 34 mAda gurUe temane banne prakAranI zikSA ApI. Ate paNa buddhimAn hAvAthI temAM bahu pravINa thayA. temaja sauMyama, tapa ane vinaya karavAmAM bahu udyukta thayA. anukrame te munivara gurUmahArAjanA caraNakamalamAM sUtrasiddhAntanA abhyAsa karavA lAgyA. mahAbuddhizAlI hAvAthI te munIMdra 15kAlamAM sUtra ane tenA arthamAM ghaNI sArI rIte pravINa thayA. dareka vidhividhAnamAM vidvAna thayA. caudapUrvanA jANakAra thayA. temaja saguNAnA AdhArabhUta thayA. khAi savamunio temaja peAtAnA gurU paNa temane ahu mAnapUrvaka jovA lAgyA. A samAtra jJAnanA mahimA che. vaLI jJAnathI aneka guNe prakaTa thAya che. zAstramAM paNa kahyuM che ke; A duniyAmAM vizuddha evu jJAna, mithyAtvarUpI aMdhakArane bhedavAmAM sUrya samAna kahyuM che, vaLI A jagamAM jJAnane netranI upamA ApelI che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 35 | nItirUpI nadIne pragaTa karavAmAM kula girisamAna temaja kAma, krodha, meha ane lobharUpI kaSAyone nimaeNla karanArUM paNa jJAna che. vaLI jJAna e mekSarUpI pramadAne vaza karavAmAM maMtrasamAna che temaja hRdayane pavitra karanAra, svargapurInA prayANamAM duMdubhi samAna ane vividha saMpadAonuM kAraNa paNa jJAna ja kaheluM che." ahe! A jagatamAM jJAnane mahimA sarvottama kahelo che ane jJAnanA prabhAvathI ja purUSanI kiMmata aMkAya che. jJAna vinAnA prANIo uccakulamAM janmIne paNa pazunI yegyatAne choDatA nathI. jJAnI purUSa sva ane paranA upakArI bane che, ajJAnI leke ubhayanA paramavairI bane che, jJAnI purUSa lokamAM pUjyatAne pAme che, rAjAmahArAjAo paNa temanI AjJAmAM rahe che. AcArya padavI sudarzanasUrIzvare potAnA ziSya sudhamamunine jJAnAdi guNe vaDe saMpUrNa hovAthI sUripadane lAyaka jANI uttama muhUrtamAM potAnA sthAnamAM sthApana karyA. bAda te sUri paNa saMlekhanA sAdhIne sukhasamAdhie mekSasthAnamAM gayA. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarIyaritra munienA parivAra sahita sudha`sUri paNa nAnA prakAranA dezeAmAM bhavyajanAnA uddhAra karatA pura, gAma ane nagarAmAM vihAra karavA lAgyA. nira'tara pAMca dhAvamAtAe jenuM pAlana kare che evA dhanavAhana paNa vRddhi pAmavA lAgyA. dhanavAhananA visAha 36 anukrame te kumAra avasthAne pAmyA temaja te sakalAomAM pravINu thayA. keTalAka samaya vyatIta thatAM mAtApitAnI dekharekha vaDe kAminI jananAM hRdayane haraNa karavAmAM samartha evA yauvanapaNAne zaiAbhAvavA lAgyA, pitAe peAtAnA putranI zArIrika sa`patti joI tenA mATe rUpa ane guNAdika vaibhavavaDe paripUrNa evI uttama kanyAnI geAThavaNa karI. te kanyAnuM nAma anaMgavatI che. tenA pitAnu nAma haridatta che. te dareka zeThIAemAM pradhAna gaNAya che, ane te zreSThI zrIsupratiSThanagaramAM rahe che. vaLI te kanyA bahu vinayavALI che. uttama lagnamAM meATA utsava sAthe dhanavAhana kumAra te kanyAne paraNyA ane teNIne peAtAnI sAthe lai te peAtAnA nagaramAM gayA. tyAra bAda te dhanavAhana teNInA uttama prakAranuM cauvana, rUpa ane sukumAratAmAM lubdha thaine viSayamAM bahu Asakta thayA chatA gayelA samayane paNa jANatA nathI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 surasuMdarI caritra kAmI purUSanI ceSTAe A duniyAthI viparIta hoya che, eTalA ja mATe A jagatamAM kAmI purUSane AMdhaLAnI upamA ApI che ane te kAmIpuruSa sarvathA vivekahIna gaNAya che. jagatamAM aMdha purUSa mAtra pitAnI AgaLa rahelI dazyavastune dekhato nathI ane kAmAMdhapurUSa te vastutaH je dazyavastu che tene dekhato nathI, eTaluM ja nahIM paraMtu je padArtha vastugata nathI tene dekhe che. jemake; azucithI bharelAM evAM strIonAM netrAdika aMgamAM megaro, kamala, pUrNa caMdra, kalaza ane suzobhita evI latAone tathA paddhone Aropa karIne AnaMda mAne che. A uparathI spaSTa thAya che ke, viSayAsakta purUSonI sthiti dharmamArgamAMthI palaTAI jAya che. sudhamamuninuM punarAgamana tyArapachI eka divasa bhUtalane pavitra karatA, parama kRpAla zrImAna sudharmamunirAja tyAM vijayavatI nagarImAM varSArAtranA prAraMbhamAM padhAryA. pitAnI sAthe muniono parivAra bahu vistAravALo hato. varSAkAla najIkamAM hovAthI cAturmAsanI sthiti temanI ahIM ja mukarara hatI; mATe munioe tyAM sArthavAhanI pAse potAne rahevA mATe makAnanI yAcanA karI. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 surasuMdarI caritra dhanabhUti sArthavAhe pitAnI yAnazAlAonI aMdara suvizuddhasthAna temane ApyuM. pitAnA parijana sahita sArthavAha hamezA gurUnI pAse Ave che. sAmAyikAdikavratamAM rahIne vairAgyabhAvathI niraMtara pite jaina siddhAMtane sAMbhaLe che, dhanabhUti sAthe vAha pitAnA putra dhanavAhanane vAraMvAra kahe che ke, eka divasa tuM gurUnAM darzana karavA te cAla. gurUmahArAja kevo upadeza Ape che, te tuM kaMIka sAMbhaLa te kharo ! - gharamAMne gharamAM zuM besI rahyuM che? ema ghaNuMe teNe kahyuM, paraMtu potAnI strInA premamAM gADha Asakta hevAthI te dhanavAhana gurUnI pAse koI divasa vaMdana mATe paNa te nathI. gurU ciMtA viSayasevanamAM ja rAtridivasane vyatIta karate, dharma kAryamAM nirapekSa, pramadAmAM ja kevalapremI ane anya kAryothI vimukta evA pitAnA nAnAbhAIne joI, gurUmahArAjane vicAra thaye. A bicAre ajJAta mAro bhAI rAgathI vimUDha banI zrI janadharma eTale zuM ? tene lezamAtra paNa vicAra Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 39 karatA nathI. ane kaivala iMdriyAnA viSayAmAM ja mana rahe che. AvI ajJAnatAne lIdhe durlabha evA A manuSyabhava pAmIne paNa dharahita evA A pAmara narakasthAnamAM jaze. temaja ghAra evI aneka tiya cayAnImAM duraMta duHkhAnA bhAktA thaze. rAgathI vimUDha banelA te ajJAnIne kAIpaNa upAya vaDe hu' jAgrut karU", ema vicAra karI gurUe AgrahapUrvaka potAnA bhAIne elAvarAyA, dhanavAhanane peAtAnuM makAna cheADI tyAM javuM e bahu azakatha thaI paDayuM, paraMtu bahu uparAdhane lIdhe mahAmuzIbate te sUrIzvarane vadana karavA AvyA. vaMdana karyAbAda te dhanavAhana sUrIzvaranI AgaLa beTho. gurUmahArAjane upadeza sUrie tene uddezIne hitApadezanA prAraMbha karyAM. he bhadra! viSayarUpI mAMsamAM lubdha thaI tuM tArU'' bhaviSya kema bagADe che ? lagAra vicAratA kara, ana'tapudgala parAvarttanA vaDe A manuSyabhava prApta thAya che, temAM paNa AvA uttamaprakAranA saskulamAM janmIne kevala viSaya sevanathI tuM manuSyabhavane vRthA zA mATe hArI jAya che? Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra he mahAnubhAva ! viSayeAmAM dRDhaprItivALA prANIo azubha karmone upArjana kare che ane pariNAme temanA vaza thaI sasAramAM avatarIne tee adhamayAnIemAM paribhramaNa kare che. temaja te viSayamAM lubdha thayelA prANIo narakasthAnAmAM vadhama'dhanAdika aneka prakAranI duHsaha evI vedanAone cirakAla paryaMta sahana kare che; 40 vigere paraleAkanI vedanA tA bAju upara rahI, paraMtu AleAkamAM paNa viSayamAM Asakta ane prakhaLa iMdricAvALA ghaNA prANIe aneka prakAranAM duHkhA bhAgave che. vaLI iMdriyAnA viSayeA eTalA badhA maLavAna ke; jethI peAtAnA maraNanu' paNa bhAna rahetu' nathI. / jemake; hAthInA samudAyanA tyAga karI hAthiNInI sAthe sparze drinA viSaya sukhamAM Asakta thayeleA hAthI mAtra sparzendriya De; jala-ba'dhamAM paDIne peAtAnA prANanA tyAga kare che; temaja rasaneMdriyamAM lapaTAyele| matsya khaDIzanA leAbhane lIdhe galAmAM leAhaka TakathI vidhAine tarata ja maraNa vaza thAya che. dhrANendriyamAM lubdha evA bhramara paNa maraNa pAme che. anyatra paNa kahyuM che ke;-- dhrANendriyanA sukhamAM vimuDha thayelA bhramara, sugadhita evA eka kamalamAM puSpa para jai beThA, ane tenA sugadhamAM eTalA badhA rasika thayA ke tyAMthI uDavAne U'cI AMkha paNa teNe karI nahI; Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra eTalAmAM sUryAsta thaI gaye; kamaLa ekadama bIDAI gayuM. bhramara te aMdara ja rahI gayo, pachI te vicAra karavA lAge rAtrIne samaya hamaNu puro thaI jaze, suMdara prabhAtakALa pragaTa thaze, sUryano udaya thaze, paMkajanI zobhA khIlI nIkaLaze, eTale huM A baMdhanamAMthI chUTe thaIza. ema te vicAra karatuM hatuM teTalAmAM tyAM AvelA hAthIe kamalinIne mULamAMthI apahAra karyo. A bahu khedanI vAta che ke, kayAM kamaLa ? kayAM bhramara? ane kayAM hAthInuM Agamana ? A uparathI sAramAtra e levAne che. je te bhramara ghANe driyamAM ATalo badho lubdha nahota te AvI sthitimAM AvI paData nahI. samagra dizAomAM prakAza ApatI dIpazikhAne joI pataMgIye paNa potAnA cakSudoSavaDe tene grahaNa karavAnI buddhithI tenI aMdara paDIne maraNa pAme che. saMgIta AdikanA zabda sAMbhaLIne mRga kAnanI TIsIe caDhAvI sAvadhAnapaNe bahu sthira thAya che. eTale jyAre barobara peAtAne lAga Ave che. tyAre te zikArI potAnA bANavaDe te mRgalAnA prANa laI le che. A phakta zravaNedriyano doSa che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra e sarve pUrvokta prANIo ekeka iMdriyanA vaza thaI maraNa dazAne pAme che, te vaLI pAMca indriyAne svAdhIna thaI viSayAmAM Asakta thayelA prANIenI zI gati thavAnI? 42 mATe huM bhadra! pAMce. indriyAne vaza thayelA tu viSaya sukha sevIne dhama thI vimukha thaI ghAra evA narakasthAnamAM gamana kara nahi. mATe huM mahAnubhAva ! viSayasukhanA tyAga karI have tuM dharmAMkA mAM buddhi rAkha. he su...dara ! ati dula bha evA A manuSyajanmane tu saphala kara! manuSyabhavanI saphalatA dharma karma thI thAya che. jemake,-- sAMsArika sukhamAM phasAyelA bhavyAtmA chevaTe AtmabhAna thatAM bahu pazcAttApamAM paDI kahe che; amUlya evA A manuSyabhava pAmIne me' AtmAdvAra mATe saddhamAM prIti karI nahI' ane anAdhama mAM rAcI mAcIne je sukha bhAgaLyu te muSTienA prahAravaTe AkAzane tADana karavu. temaja phAtarAenA khAMDavA barAbara karelu che. arthAt ni ka manuSyajanma huM hArI gayA che. he bhadre ! A uparathI tu' paNa vicAra kara ke; ciMtAmaNisamAna manuSyajanma pAmIne tAre leAkAMtarane mATe kaMipaNa sukRtarUpI bhAtuM karI levuM joie. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 : surasuMdarI caritra zreSTha putra dhanavAhana e pramANe viSayaviSane dUra karanAra gurUmahArAjanuM vacana sAMbhaLI dhanavAhana belyA; he bhagavan! ApanuM kahevuM satya che. mArI IcchA. paNa evI che, paraMtu huM zuM karuM? prathama mArUM kahevuM A5 sAMbhaLe. anaMgavatInAme mArI strI che, tene prema mArI. upara eTale sacoTa rahyo che ke, te bIcArI mArA vinA. kSaNamAtra paNa rahI zakAtI nathI. tevA kAraNane lIdhe tene mUkIne huM paNa kSaNamAtra rahI zakuM tema nathI. teTalAja mATe Apane vAMdavA mATe paNa mArAthI AvI zakAtuM nathI. vaLI mArA virahane lIdhe te varAkI hAlamAM paNa bahu duHkhI thaI haze. he bhagavan! A pramANe mArI sthiti che, te mAre dharmasAdhana kevI rIte karavuM ? ApanA darzanano avakAza paNa mane durlabha thayo. che. te anya dhArmika pravRtti te mArAthI bane ja kayAMthI?' mahilA svarUpa kevala strImAM ja Asakta thayelA dhanavAhananuM vacana sAMbhaLI gurUmahArAja bolyA. he bhadra! asthira cittavALI ane mugdha purUSanA. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 surasuMdarI caritra -manane haraNa karanArI strIone mATe kayo buddhimAna purUSa pitAnA AtmasAdhanane hArI jAya? he subhaga ! pavanathI kaMpatA dhavajasamAna caMcaLacittavALI strIone viSe Asakta thaI je purUSa dharmamAM pramAda kare che, tene kAyarapurUSa jANe; paraMtu purUSa tema karatA nathI. vaLI strIonAM hadaya kevaLa viSathI bharelAM hoya che, ane bahAranI AkRtivaDe teo mane hara hoya che arthAta strIo svabhAvavaDe caNAThI samAna kahelI che. strIomAM satya, zauca ane dayA te bIlakula hatI nathI. akArya karavAmAM teo DaratI nathI, sAhasa karavAmAM paNa teo mukhya gaNAya che. bhayane utpanna karanArI evI te strIone viSe karyo buddhimAna purUSa prIti kare? je te strIo rAgavALI thAya te purUSanA dhanane haraNa kare che. je kopAyamAna thAya te prANane paNa haraNa kare che. AvI duSTa strIono rAga tathA krodha e bane bhaya- janaka hoya che. teone keIpaNa guNa sukhadAyaka nathI. teo pitAnA hRdayamAM anyanuM ciMtavana kare che. :netrovaDe anyane jue che ane saMbaMdha to keI anyanI - sAthe goThave che, AvI caMcaLacittavALI strIone kaI valabha thavA Icache, to te tenI moTI bhUla gaNAya. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 4pa vaLI te kAmAsakta yuvatIo jArapurUSanA premane, lIdhe potAnA patine paNa jAnathI mArI nAkhe che. temaja te jAra purUSane anyane mATe teo mArI nAkhe che ane anyane vizvAsa Ape che, paraMtu potAno saddabhAva ke IpaNa ThekANe teo pragaTa karatI nathI. bhartuharie paNa kahyuM che - bhatRharirAjAne eka amara phala prApta thayuM. te. jaI temane vicAra thayo ke A amaraphala priyamAM priya evI mArI rANIne ApavuM te gya che. rAjAe bahumAnapUrvaka te phala potAnI rANI. pIMgalAne ApyuM. bAda te rANIe paNa jANyuM ke, A divyaphalane lAyaka huM nathI. paraMtu mAre vallabha azvapAlaka Avaze tene ApIza; ema vicArIne pote na khAtAM saMketita samaye jyAre te Avyo tyAre, he svAmIjI! A phala Apane mATe rAkheluM che, ema kahI tenA karakamalamAM rANIe arpaNa karyuM. te phala laI azvapAlaka potAnA sthAnamAM gaye ane teNe vicAra karyo; A duniyAmAM hAlamAM vahAlI mane gaNikA che. mATe A phala teNIne ja ApavuM joIe, ema vicArIne te phala teNe gaNikAne ApyuM. gaNikAe vicAra karyo, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ahA ! A amaraphula khAIne mAre zuM karavu che? A divyaphalane lAyaka tA rAjAdhirAja ApaNeA bhUpati che. ema vicAra karIne te phalane bheTa tarIke grahaNa karIne gaNikA rAjAnI pAse gaI ane teNIe praNAma karI rAjAnI AgaLa te phUla mUkayu. 46 tarata ja tene joI rAjA ekadama vismita thaI gayA ane te khelyA; huM kAvide! A phUla tArI pAse karyAMthI ? ema pUchatAM sava vAta temanA jANavAmAM AvI. tarata ja pAte virakta thaI rAjyavaibhavanA tyAga karI tyAgAzramamAM gayA. temaNe kahyuM ke; je rANInuM 'mezAM huM ciMtavana 'karU chuM; te mAre viSe virakta thai anya purUSanuM ciMtavana kare che. te azvapAlaka paNa gaNikAne viSe rakta thayele che; te gaNikA paNa mArI upara prema dharAve che. ahA! A sauMsAramAM kAI koInu kAI priya dekhAtu* nathI. A rANIne dhikkAra che, je mArA premane cheDI azvapAlakamAM Asakta thaI che; te azvapAlakane paNa dhikkAra che. te gaNikAne ane mane paNa dhikkAra che. jemanA prasa`gamAM mAre AvavuM paDayuM ! Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 surasuMdarI caritra vaLI kharekhara dhikkAra to A kAmadevane ja ghaTe che. kAraNake, A sarva anarthane utpAdaka kevaLa kAmadeva ja che. A strIonuM bahu vRttAMta khulluM karavAthI zuM phala? kAraNasara potAnA putrane paNa te duSTAo mArI nAkhe che. tevI kSaNika cittavALI strIo kharI premadaSTithI kene jue che ? mATe he bhadra! vighulatAnI mAphaka caMcaLa hRdayavALI; uparokta prakAranI strIone mATe kayo purUSa dharma kAryamAM zithila AdaravALo thAya? anaMgavatI A pramANe gurunuM vacana sAMbhaLI kiMcit hAsya karIne dhanavAhana belyo. he kRpA ! Ape je strIonAM dUSaNa kahyAM, te duSTa strIo bIjI; mArI strI te bahu sarala che. temaja pativratA che, vaLI satya zIla ane dayAvaDe yukta che; | mArI upara bahu ja te prema dharAve che. anya purUSanuM mukha paNa te jetI nathI, vinayaguNamAM te prathama gaNAya che, nehanI sthiratA tenA jeTalI prAye anyatra saMbhavatI nathI; Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 surasuMdarI caritra vaLI gurUjananI bhaktimAM haMmezAM tatpara rahe che. evI te zI azuddha cAritravALI anya strIonA sarakhI kema kahI zakAya ? vaLI A jagamAM leha tathA adhAdikanuM guNe vaDe meTuM aMtara dekhAya che. anyatra paNa kahyuM che ke : azva, hastI, leha, kASTha, pASANa, vastra, nArI, purUSa ane jala e darekanuM potapotAnI jAtimAM ghaNuM ja aMtara dekhAya che. arthAt guNavaDe nyUnAdhikatA rahelI che. azvajAtimAM koInI dazarUpIA kiMmata te keInI hajAra ane tethI vadhAre paNa heya che. ema darekamAM pitAnA guNe e karIne gaurava lAghavapaNuM hoya che, mATe mArI strI tevI durAcAriNe nathI jethI mane te duHkhadAyaka thAya. punaH gurU upadeza tyAra pachI gurUe tene kahyuM, he mahAnubhAva! je ke, te tArI strI bahu sArI haze, te paNa tene upabhega karavAthI te narakasthAnane mArga che. - jema kipAkanAM phala khAvAthI teo AlokamAM kevaLa duHkhadAyaka thAya che, tema mane hara evuM paNa strIonA bhegavilAsanuM sukha durgatimAM laI jAya che. jema viSamizrita bhajana bahu sarasa hoya te paNa te khAvAthI prANuhAraka thAya che, tema suMdara evI paNa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 49 yuvati jo bhegavavAmAM Ave to te jarUra dugatimAM laI jAya che. mATe he bhadra ! kumatinA kAraNabhUta evI pitAnI strI saMbaMdhI anurAgane tuM cheDI de ane paMcamahAvratane dhAraNa karI cAritramAM tuM prItivALe thA. e pramANe pratidivase saMvegakAraka madhura vacanevaDe sUrimahArAja tene baMdha ApavA lAgyA. pachI strI uparathI dhanavAhanane rAga kaMIka divase divase ochA thavA lAge ane haMmezAM gurUmahArAjanI pAse te AvavA lAgyA. bAda eka divase paramavairAgyane prApta thayelo te dhanavAhana ekAMtamAM gurUnI AgaLa hAtha joDI kahevA lAgyA, he bhagavan! amRtamaya evI ApanI vANI meM sAMbhaLI; chatAM paNa mArA hRdayamAMthI duSTasapanA viSanI mAphaka rAganI pariNati kema dUra thatI nathI ? ' he bhagavana ! strI saMbaMdhI mAro rAga sarvathA tuTavAno saMbhava mane lAgatuM nathI, paraMtu jo Apane yogya lAge te, huM eka bAbata karavA dhAruM chuM ke, viSayasukhanI tRSNa rahita evo huM mArI strInI sAthe ApanA caraNakamalamAM dikSAgrahaNa karUM, jethI huM teNInA darzanamAtra vaDe saMtuSTa rahIza ane mAruM cAritra paNa sacavAze. bhAga-2/4 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 10 surasuMdarI caritra A pramANe mAre vicAra che. je Apane gya lAge te mane dIkSA Ape. bAkI eNInA darzana vinA te mArAthI jIvI zakAya tema nathI. sudharmasUri e pramANe dhanavAhananuM vacana sAMbhaLI sudhI sUri potAnA manamAM vicAra karavA lAgyA, - aho! A jagatamAM ati darata e viSayarAga ke vilasI rahyo che ? dIkSA levAnI IcchA thaI che, chatAM paNa tene strI darzananI abhilASA chuTatI nathI. juo te kharA ! mehanA taraMgo kevA uchaLI rahyA che? astu, e pramANe paNa ene dIkSA ApavI ThIka che. kAraNa ke, dIkSA lIdhA bAda te pote ja sUtrArthamAM nipuNa thaI vivekamAM AvI jaze. temaja te pite ja samajIne rAganA saMbaMdhane choDI deze. e pramANe gurUe vicAra karI anaMgavatI sahita pitAnA bhAI dhanavAhanane vidhipUrvaka dIkSA ApI. bAda temaNe caMdrayazA nAme mahattarikA-eTIsAvInA tAbAmAM anaMgavatI sAcavIne seMpI dIdhI. te pachI te paNa sAdavIonA samudAyamAM rahI uttama prakAranI sAthvInI kriyAne abhyAsa karavA lAgI. dhanavAhana muni paNa gurUcaraNamAM rahIne sUtrArthone sArI rIte abhyAsa karavA lAgyA. ema te banne jaNa sAdhusAvIne yogya evI kriyAo kare che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 51 tattvA mAM paNa te jANakAra thaI gayAM; chatAM paNa paraspara eka bIjAnA hArdika prema temane chuTatA nathI. ema karatAM ghaNA samaya vyatIta thayA, tema chatAM paNa temanI sthiti badalAI nahi. gurUe temane madhura vacanAthI ekAMtamAM kahyu'; tamAe dIkSAvrata lIdhelu che. mATe have tamAre rAga vRtti rAkhavI, te ceAgya gaNAya nahI. avirati yuvatijanane vikAraSTi vaDe jovAnI paNa sAdhune jainasiddhAMtamAM mATuM prAyazcita kahelu` che. tA vratadhArI sAdhvIne savikAra dRSTithI sAdhue sathA na jovI joIe. ane jo rAgaSTithI tenu avaleAkana kare tA hai bhadre ! jainazAstramAM tene meATA ananuM kAraNa kahelu che. anya strI upara dRSTipAta karavA te ucita nathI. tA pachI abAdhIbIjanA kAraNabhUta evI sAdhvInA viSayamAM tA kahevu" ja zu' ? mATe mahAnubhAva ! avivekanA tyAga karI zuddhabhAva vaDe tuM rAganA viccheda kara ane sathA A dRSTinA kuzIlapaNAne tu cheADI de. e pramANe gurUnu* vacana sAMbhaLI dhanavAhanamuni savigna thai vicAra karavA lAgyA ke; atizaya nimyAH Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa2 surasuMdarI caritra rAgane vaza thayelA ane viveka rahita evA munivezadhArI mane dhikkAra che, dhikkAra che. are huM ke nirlajaja gaNAuM? munivratamAM hovA chatAM paNa huM munione achAjatA AvA niMdanIya rAgane cheDI zakti nathI. niravadya evI munidIkSAne grahaNa karIne paNa duSTarAgathI baMdhAyela ane puNyarahita e huM dIrgha saMsArane bhaktA thaIza. hA jIva ! hA pApiSTa ! darzana mAtranA rAgamAM pravRtta thayelo tuM anavadya evA dharmane pAmIne paNa cirakAla paryata nAraka tathA tiryanimAM paribhramaNa karIza. e pramANe bhAvanA karatAM chatAM paNa dhanavAhanamunine anurAga anaMgavatI sAdhvI uparathI utarata nathI temaja te sAdhvIne rAga te muni upara tene tevo rahyA kare che. ema karatAM saMyama, tapa, vinaya ane cAritra pALavAmAM tatpara ane gurUnI AjJA pALavAmAM sAvadhAna evAM te baMnene paNa samaya cAlyo jAya che. sucanA bhaginI anyadA eka divasa vasumatI nAme pitAnI hananI sAthe te anaMgavatI sAdhvI vihAra bhUmie Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 53 bahAra nIkaLI tyAM AgaLa strI sahita eka umatta thayelo purUSa teNanA jovAmAM Avyo. jenuM zarIra bahu dhuLathI kharaDAyeluM hatuM temaja vastro paNa bahu jINuM prAya paherelAM hatAM ane zarIre jatue bahu vaLagelA hatA. vaLI te gAMDAnI mAphaka gAyananI dhUnamAM aneka prakAre nRtya karo ane chokarAMo jenI cAre tarapha vIMTAI vaLelAM hatAM, evA te purUSane joI, anaMgavatI te bane strI purUSane bahu samaya sudhI joI rahI. tyArabAda teNIe vasumatIne kahyuM ke, he Aye! A gAMDAnI pAsamAM rahelI A yuvatI ApaNe bahena sulocanAnA jevI dekhAya che. ja te sAMbhaLI vasumatI paNa sArI rIte dhyAna daI bahu tapAsa karIne zekAtura thaI gaI ane te belI; he bahena ! tAruM kahevuM satya che. A ApaNI hena sucanA che. prathama ene mekhalAvatI nagarImAM subaMdhu sAthe paraNAvI hatI. eka divasa te kanakaratha rAjakumAranA jovAmAM AvI; eTale te rAjaputra teNInA manahara svarUpane joI bahu kAmAtura thaI gaye ane bahu rAgane lIdhe teNe potAnA aMtapuramAM sulocanAne dAkhala karI. pachI tene bahu priya hovAthI te sulocanA samasta aMtaHpuramAM pradhAna thaI paDI. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 surasuMdarI caritra ' ! .. e pramANe huM mAre sAsare jyAre rahetI hatI te samaye pratyakSapaNe meM sarva jANeluM che. vaLI A! lokapravAdathI te paNa A bAbata sAMbhaLI haze temaja grahavaDe grahaNa karAyelA A purUSa rAjakumAra sarakhe dekhAya che, mATe jarUra A kanakaratha. rAjA ane A sucanA che. : anaMgavatI bolI. he Aye! cAlo ApaNI A bahenane ApaNe belAvIe. ApaNane te oLakhe che ke kema? athavA e paNa gAMDI che? ema vicAra karIne baMne jaNIo tenI pAse jaI madhuravANIvaDe tene belAvavA lAgI. paraMtu pAgalanI mAphaka te kaMIpaNa spaSTa samajI zakI nahIM ane jematema bahu belavA lAgI. tyArapachI dayAla evI te bane sAdhvIe te baMne strI purUSane sudharmAcAryanA caraNakamalamAM laI gaI ane potAnA hRdayamAM bahu viSAda karavA lAgI. bAda te ArthIe AcArya-mahArAjane kahyuM, - he gurUmahArAja ! A amArI mATI bahena che ke nahI? ane je te hoya te enI AvI unmattAdazA zAthI thaI che? - tyAra pachI gurUe potAnA jJAnavaDe satyasvarUpa jANune kahyuM, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra - 55 A sulocanA che ane A kanakaratha yuvarAja che, emAM kaI prakArano saMdeha nathI. A baMne jaNa bharanidrAmAM suI gayAM hatAM, tyAre IrSAvaDe krodhAyamAna thayelI eka tenI sapatnI-zeke e baMnenA mastaka upara maMtreluM cUrNa nAkhyuM. jethI temanI buddhine vibhrama thaye. tyArapachI tenA pitAe bahu vaidyone bolAvyA. teoe paNa ghaNuM upacAra karyo, paraMtu sarva prayAsa temano niSphala thaye. pachI rAjAe temanI maMtra tathA taMtravAdIone belAvI bahu sAravAra karAvI paNa temanI sthitimAM kiMcitamAtra paNa pheraphAra thayo nahi. pachI ekAMta sthAnamAM baMnene rAkhavAmAM AvyAM. temanI rakSAmAM keTalAka purUSone mukarara karyA. bAda keTaloka samaya vyatIta thatAM rakSaka purUSonA pramAdane lIdhe teo baMne jaNa eka sAthe pitAnA sthAnamAMthI bahAra nIkaLI gayAM ane teo pharatAM pharatAM ahIM AvyA che. bramavinAzaka cUrNaga e pramANe AcAryazrInuM vacana sAMbhaLI vasumatI belI. he bhagavana ! je Apa ene upacAra jANatA hava to vicAra karI mati mehane dUra karanAruM praticUrNa emane Apo. pachI gurUe matimohane nAza karavAmAM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 surasuMdarI caritra alavAn evuM praticUNu temane ApyuM, jethI tee mane paNa svastha cittavALAM thaI gayAM. tyArapachI sulAcanA peAtAnI bane vhenAne joI bahu Azcaya pAmI kahevA lAgI. are! A mane svapna Avyu? athavA mArI buddhinA A vibhrama thayA che? te amArI nagarI kayAM? te amArA vaibhava ane te alakArA kayAM gayA ? ane dhuLavaDe kharaDAelAM A amArAM aMga zAthI thayAM che ? temaja dIkSita thayelI A mArI baMne baheneA ahIyAM kayAMthI ? mATe jarUra A IMdrajAla athavA svapna che. tyArapachI vasumatIe temanA unmAdanu* sakAraNa temane samajAvyu. ane vizeSamAM kahyuM; A gurUmahArAjanA mahimAthI tamArA unmAda nivRtta thayA che. vasumatI ane ana gavatI bAda vasumatI kheAlI, he bhadre ! naratha yuvarAja jyAre tane peAtAnA aMtaHpuramAM laI gayA. teja vakhate mAyAvI evA suma'gala vidyAdhare mArI sAthe bahu samaya sudhI viSayabhAganA sukhavilAsa karyAM. tyArapachI te duSTathI hu* jyAre chuTI paDI, tyAre dhanapatideve AvIne mane Adha karyAM. hai sutanu! maiM. caMdrayazAsAdhvInI pAse dIkSA grahaNa karI. A anaMgavatI paNa gurUmahArAjanA mukhathI dharmo Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra padeza sAMbhaLIne saMsAranA bhayathI udvigna thaI. tethI peAtAnA patinI sAthe dIkSA lIdhI. mATe hai sutanu ! teM je A joyu' te svama nathI; paraMtu satya che. A mahApratApI sudhanAme amArA gurU che. 57 tyArapachI bahu khuzI thayelAM te baMne strI puruSa sadASAne vinAza karavAmAM sama evA gurumahArAjanA caraNakamalamAM bahu vinayapUrvaka praNAma karavA lAgyA. tyArapachI gurUe vairAgyakAraka dhama dezanAnA prArama karyAM. bahu savegakAraka gurUnAM vacana sAMbhaLIne baMne jaNu pratiSThAdha pAmyAM. sasAranI anityatA peAtAnA hRdayamAM bhAsavA lAgI. viSayasukhane viSasamAna jovA lAgyAM. karA bAda anukrame baMne jaNe gurUne prArthanA karI. amane saMsAratArakadIkSA ApIne kRtA gurUe paNa temanI ceAgyatA joine vidhipUrNAMka dIkSA ApI tyArapachI peAtAnI baMne aenA sAthe suleAcanAsAdhvI sayamanA mukhyaguNurUpa vinayamAM rakta thaI chatI caMdrayazApravRtti nInI pAsamAM rahI nAnAprakAranI tapazcaryA karavA lAgI. a pramANe peAtAnI gurUNInI pAsamAM rahelI te traNe hunAnA ghaNA samaya dhayAnamAM niCmana thavA lAgyA. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 surasuMdarI caritra he citraga! pachI kanakarathamunine ane dhanavAhana munine paraspara bahuja sneha thayo. pitAnA gurUnI pAsamAM baMne jaNa paMcamahAvrata pALavAmAM bahu pravINa, samiti ane gupti pAlavAmAM samyaphaprakAre upayogavALA thaIne nAnA prakAranI tapazcaya karavAmAM prema dharAvatA chatA niraMtara sUtro ane temanA arthanI mAhitI meLave che. temaja gurUnI AjJAmAM pravartamAna thayelA te baMne jaNa vidhipUrvaka cAritradharmane pALe che. e pramANe caraNakaraNamAM tatpara evA te baMnene bahu samaya vyatIta thayo. zaziprabhadeva tyArapachI eka divase pitAnA AyuSanI samApti najIkamAM jANIne sudharmasUrie sakhyaprakAre saMlekhanA karIne anazana vidhivaDe kALa karyo. pachI te bIjA devalekamAM uttama prakAranA vaibhavavALA caMdrAjInanAme vimAnamAM zaziprabhanAme devapaNe utpanna thayA ane te vimAnanA pite adhipati thayA. tyArapachI dhanavAhanamuni paNa rAga nahIM tuTavAthI caritra pAlIne vidhipUrvaka kAla karI bIjA devalekamAM utpanna thayA. te zaziprabhadevanA sAmAnikadeva tarIke bahu tejasvI zarIradhArI vidhutrabhanAme deva thayA. - have te anaMgavatI sAdhavI paNa dakSA pAlIne rAga nahIM javAthI kALa karIne vidyutaprabhadevanI caMdrarekhAnAme devI thaI. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 / surasuMdarI caritra vidyuprabhadeva - have subaMdhune jIva marIne agnikumAra deva thaye hata, te pApI pitAnA pUrvabhavanuM gaira saMbhArIne kanakaratha. sAdhu ane sulocanAsAvI upara bahu upasarga karavA lAgyA. prANaghAtaka evA te upasargone samabhAvavaDe sahana karIne teo baMne jaNa kola karIne bIjA ka95ne viSe. caMdrAjuna vimAnamAM sAmAnika devapaNe utpanna thayAM. temAM kanakarathane jIva vidyAbhanAme deva thayo ane sulocanAne jIva svayaMprabhAnAme tenI devI thaI. caMdraprabhAdevI have te sulocanAnI bahena te vasumatI paNa zuddha cAritra pALI pitAnuM AyuSa pUrNa karIne kALadharma pAmI. bAda te sucanAne jIva teja caMdrAna vimAnamAM pitAnA pUrvabhavane svAmI je caMdrananAme. deva thayela che, tenI devI paNe utpanna thayA. e pramANe eka vimAnamAM dIvyasukhane anubhavatAM. te sarvenI paraspara gADhaprIti baMdhANa. ahe! A sarva kamane ja vilAsa che. anyathA. teonI sthiti kayAM? ane eka sAthe A dIvyasukhane anubhava kyAM ? kahyuM che ke, A jagamAM dareka prANIonAM janmamaraNa pita.. pitAnA nimitta pramANe thayA kare che. paraMtu kayA jIvane Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra kayA sthAnamAM janma thaze, tevA nizcaya kevalajJAnIne thaI zake. athavA tenA karma uparathI jANI zakAya. kAraNa ke; zubhAzubha karmanuM ja te phUla che. manuSyeAnI AkRti kaI phUla ApatI nathI; kula, zIla, vidyA temaja janmapa ta karelI sevA paikI kAIpaNa phUla ApavA samartha thatAM nathI. mAtra prAcIna tapa vaDe upArjana karelAM karmo vRkSanI jema samayAnusAra le che. mATe huM bhayajanA ! pUrva karmAMnA saMbaMdhane laIne dhanavAhanAdika sarva dizya vaibhavane prApta thayA. vidyutpaladeva ca drArjuna vimAnamAM AThapatyeApama sudhI divyasukhane anubhava karIne tyAMthI cavyA; kAraNa kaipuNyane anusAre divyasukha bhAgavAya che. jyAre peAtAnu sukRta AvI rahe che; tyAre te sthAnAMtaramAM padhAre che. puNya prakRtine laIne prANI devalAkamAM utpanna thAya ane jyAre te kSINa thAya che; tyAre punaH te manuSya lAkamAM janme che. 1 have te vidyutprabha tyAMthI cyavIne A vaitADhayapatamAM dakSiNazreNIne viSe maneAhara evA ratnasa'caya nAme uttamanagaramAM akulavatInI kukSie pavanagati nAme vidyAdharakumAra thayA. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 6. citraveganuM vRttAMta. huM suMdara ! devalAkamAM je dhanavAhananA jIva vidyutpala deva thayA hatA. te tyAMthI cyavIne tuM citravega AleAkamAM utpanna thayA chuM. temaja caMdrarekhA devI. peAtAnu AyuSa pUrNa karI tyAMthI cavIne vaitADhayagirimAM zrIkuMjarAvatta nagarane viSe amitagati nAme vidyAdhara che; tenI citramAlA nAme bhAryonI kukSimAM kanakamAlA. nAme putrIpaNe utpanna thaI che. temaja hecitrageva ! pUrva bhavamAM zramaNapaNuM pAmIne paNa tArA je rAgasaMbaMdha hatA, tenuM A phUla tane. prApta thayuM. hecitravega ! devabhavamAM rUpa, mala; dIpti ane rUddhi. paNa tAre alpa hatI; temaja tArUM' AyuSa paNa madhyama prakAranuM alpa hatu, vaLI A manuSyabhavamAM paNa tamAre banene paraspara ekabIjAnA danathI AraMbhIne duHsahu evu viyAga duHkha bhAgavavuM paDayu.. athavA hai citragati ! A janmamAM te je duHsaha evu'viyAgadukha bheAgavyuM, te tArI AgaLa kahevAthI have zu phUla! te munivrata grahaNa. karIne paNa sarAgapaNAnA tyAga na karyAM; tenA phUla tarIke A du:sahu vedanA tane prApta thai. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra citragati ane priyaMgumaMjarI he citraga! devabhavamAM tAro mitra je caMdrAnA nAme deva hatuM, te paNa tyAMthI cavIne ahIMyAM citragati thayo che. he bhadra! prathama vasumatI nAme je sAvI hatI. te kAlakarIne devalokamAM caMdraprabhAnAme devI thaI hatI ane teja tyAMthI cyavIne priyaMmaMjarI nAme A lokamAM utpanna thaI che. he suMdara! jethI te citragati pUrvabhavamAM tAro mitra hatuMte kAraNathI ekavAra darzanavaDe paNa paraspara tamAro bahu neha thaye. temaja te citragatie upAyapUrvaka te kanakamAlAne saMbaMdha tArI sAthe joDI Apyo ane hAlamAM potAnA karmaSane lIdhe tenI sAthe tAro viyoga thayo che. he citravega ! have ahI hAlamAM bahu vistAra karavAnI kaMI jarUra nathI. mAtra je te mane pUchayuM che, tene huM pratyuttara tane Apu chuM. kanakathanAme te sAdhu anya bhavamAM tane bahu ja priya hato. teja pate kALa karIne tyAMthI devalokamAM vidhutaprabha nAme je deva thayA; teja huM pate tArA priya mitra chuM ane hAlamAM paNa huM te devalokamAM rahuM chuM, he citraga ! AvA kAraNane lIdhe tuM mAro ati priya mitra che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 63 upasarga nivAraka prayAsa pitAnA pUrvabhavane saMbaMdha jANIne citravega che . he surottama! te vakhate tame mane te maNa ApIne bahu utAvaLathI kayAM gayA hatA. ane tevuM utAvaLanuM tamAre zuM kArya AvI paDayuM hatuM ? te sAMbhaLI vidhuprabhadeva che. A mArA vimAnanA adhipati zaziprabhadeve mane AjJA karI; hAlamAM jabudvIpamAM rahelA bharatakSetramAM kuzAgranAme nagaramAM dhanavAhana muni che, temanI pAse jaladI tuM jA. tyAM AgaLa te munI dra pote dhyAnamAM beThelA che. temane pitAnA pUrvabhavanA keI vairIe je che; ane temane joIne atyaMta krodhAyamAna thayela te deva temane mahAna bhayaMkara upasargo karaze. mATe temanI rakSA karavA sArUM jaladI tuM te nagaramAM jA. ane huM paNa iMdranI AjJA laIne tyAM AvuM chuM. e pramANe tenI AjJAne svIkAra karIne bahu jhaDapathI huM ahIM Avyo. teTalAmAM strI sahita nAsate tuM mArA jevAmAM Avyo pachI avadhijJAnanA upagavaDe meM jANyuM ke, A te te vidhutaprabha nAme mAro mitra che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 surasuMdarI caritra navAhanarAjAnA bhayathI A utAvaLe nAse che. A navAhana rAja paNa enI pAchaLa cAlyo Ave che. te mATe huM A samaye pUrvabhavanA mitrane kaMIpaNa upakAra karUM, ema vicAra karIne huM tArI pAse Avyo ane tevI ApattinA samaye tArI rakSAne mATe meM tane te dIvyamaNe Ape. munirakSA tyArapachI je kAryane udezI huM nIkaLyA hatA, tenI siddhi mATe ekadama huM ahIMthI dhanavAhana munine pAse gaye. tyAM AgaLa dhyAnamAM rahelA te munivarane upasarga karato e eka deva mArA jevAmAM Avyo. pachI meM tene atyAcAra joI kahyuM, re ! re! devAdhama ! have tuM kayAM jaIza? devedro jemane vaMdana kare che evA A munIne tuM AvAM duHkha Ape che? zatru ane mitra vargamAM samAna buddhivALA munIdrone upasarga karato evo tuM have kayAM jaIza? he pApiSTa ! mArI daSTimArgamAM paDelo tuM have jIvavAnI AzA choDI de? e pramANe mArA kahevAthI te bhavanapati deva saMbhrAMta thaI ekadama tyAMthI jIva laI nAzI gayo. teja samaye zukala dhyAnamAM rahelA munivarane meha naSTa thavAthI vizuddha evuM kevalajJAna temane utpanna thayuM. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra pa tyArapachI bahu vinayapUrvaka meM te zrIkevalI bhagavAnanA mahimA karyAM. tevAmAM duMdubhinA nAda sAMbhaLI aneka deva ane manuSyA tyAM AvyA. bhaktipUrvaka vaMdana karI peAtAnA AcAra pramANe te hAtha joDI bhUmi upara besI gayA. tyArapachI zrIkevalIbhagavAne temane uddezIne mekSa sukhanA kAraNabhUta evA dharmopadezanA prAraMbha karyAM, he bhavyAtmAe ! A jagatmAM pragaTa che mahimA jenA evA zrI janadhama, sAdhupurUSAnA samAgama, vidvAna purUSAnI sAthe dharmacarcA, zAstravacanamAM paTutA, dhArmikasakriyAomAM kuzalatA, nyAyathI meLavelI lakSmI, dharmapadezamAM kuzala evA sadguruonA caraNakamalanI sevA, doSa rahita evuM zIlavrata ane nimA~la evI buddhi, e sa padArtho bhAgyazALI purUSAne ja prApta thAya che, mATe pramAdanA tyAga karI zuddha deva gurU ane dhamanI tamAre ArAdhanA karavI. ' ema dharmopadeza cAlatA hatA, te prasaMge samagra jANIne zrIkevalIbhagavAnane meM puchyuM, he bhagavan! A pApiSTadevanA tame zA aparAdha karyAM hatA? jethI A duSTamati Apane prANAMta duHkha ApavAmAM kyukta thayA hatA. bhAga-2/5 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra nAstikavAdI kapila devane prazna sAMbhaLI zrI kevalI bhagavAna belyA. anyabhavamAM mArI sAthe ene vaira hatuM tenuM kAraNa tuM sAMbhaLa. dhAtakIkhaMDamAM videha nAme kSetra che, temAM caMpA nAme uttama samRddhivALI eka nagarI che, temAM padmarAjA rAjya karatA hatA ane tene samaraketu nAme yuvarAja bhAI hatA. - te banne bhAIo zrIjidrabhagavAnanA vacanamAM bahu zraddhA ane paraspara bahu snehalu hatA. dezavirati zrAvaka dharma sArI rIte teo pAlatA hatA. temaja nIti vaDe rAjyapAlana karatA hatA. - eka divase te baMne bhAIo sabhAsthAnamAM beThA hatA. tyAM maMtrI ane sAmaMta vigere paNa sarva saddagRhastha rAjasevAmAM hAjara hatA. tevAmAM kapila nAme eka nAstikavAdI tyAM Avyo; ane pitAne mata siddha karavA mATe te bele. vastutaH jIva, sarvajJa ke mekSa, keI che ja nahIM. jagat mAtra kalpanIya che. - te sAMbhaLI zrI siddhAMtanA zAstrArthomAM bahukuthala evA samaraketu yuvarAje daSTAMta, hetu, kAraNa ane nAnA prakAranI seMkaDe yuktio vaDe vAdamAM te kapilane parAjaya karyo Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 67 temaja te kapila yuvarAjane pratyuttara ApavA samatha na thayA; tyAre maMtrI, mahAMta, sAmaMta vigere sabhyajanAe tenu* upahAsa karyuM". jethI te bahu aMkhavANA thaI gayA ane samaraketunI upara te ekadama kApAyamAna thaI gayA. te krodhane lIdhe tenA zarIranI AkRti badalAI gaI. A bharasabhAnI aMdara mahAjananI vacce A yuvarAje Aje mArA parAjya karyA; ema peAtAnA hRdayamAM vicAra karatA ane atizaya rASa vaDe dhamadhamatA te kapila sabhAma'DapamAMthI bahAra nIkaLyA; khAdya te vicAra karavA lAgyA. mane ghaNA paDitA maLyA, paraMtu AjasudhI A leAkamAM keAI vAdIe mArA parAjaya karyAM naheAtA. chatAM A pApIe bharasabhAnI aMdara mane kevI rIte harAyai ? A adhame mArU aniSTa karavAmAM kaI bAkI rAkhyu nathI. mATe rAtrIe enA sthAnamAM jaIne khaDgavaDe e duSTanuM' mastaka huM' kApI nAkhuM. jethI mArA mananI zAMti thAya; ema rAtrInA samaye raudra dhyAnanA vaza thayelA te pila vicAra karIne hAthamAM khaDga laI samaraketu ane tyAM te trupta rIte saDAsanI zastranA makAnamAM IthamAM khaDga zItamAM lapAI gayA. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - surasuMdarI caritra samaraketu ane kapila. have samaraketu rAjA pitAnuM prabhAta saMbaMdhI Avazyaka kArya karI te tarapha AvatuM hatuM. rAtrInA aMdhakArane lIdhe yuvarAjanI sAthe keTalAka neka hAthamAM dIpaka laI mArgamAM cAlatA hatA; tevAmAM rAjakumArane jAjarUmAM javAnI zaMkA thaI. eTale sarvanuM lakSa te tarapha kheMcAyuM. tyAM saMtAI gayelo te duSTamati kapila rAjapurUSanA jovAmAM AvyA. kapila pitAnA bacAva mATe ane rAjakumArane mAravA mATe ekadama khaga kheMcIne je tene mAravA jAya che, teTalAmAM rAjapurUSoe yuktipUrvaka jhaDapathI te duSTane pakaDI lIdhe; ane baMdha bAMdhI pitAne kabaje karyo yuvarAje barAbara joI tene oLakhe A to teja nAstikavAdI kapila che. meM ene zAstrArthamAM parAjaya karyo, tethI e duSTa mane mAravA mATe Avyo che. ahe! A duniyAmAM parAjIta thayeluM pANI mAnane mATe karyuM pApa nathI karate? kapilane zikSA * have uMTa kADhatAM bakarUM pese, e nyAya kapilane lAgu paDe. pitAnA mananI zAMtinA mATe A kAma teNe samAraMbha karyo hato. chatAM dharmane lIdhe te pita Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ja azAMtimAM AvI paDayo. je prANa pApa karavA taiyAra thAya che, te A lokamAM paNa tenuM kula bhogavyA sivAya raheto nathI. kahyuM che ke; A duniyAdArInA mehane AdhIna thayele purUSa baMdhuo mATe athavA potAnA zarIra mATe je kaMI pApa kare che, te sarvane bhoktA narakAdika sthAnamAM rahIne te ekalo ja thAya che. temAM anya keI sahAyaka thatA nathI. have te kapila bahu ja durdazAmAM AvI paDaze. tenuM zarIra pAMdaDAnI mAphaka dhrujavA lAgyuM, mukhanI kAMti bahu ja dInatAmAM AvI paDI temaja potAnA jIvananI AzA paNa teNe choDI dIdhI. AvA behAlamAM AvI paDelA te kapilane joI rAjakumAranA hRdayamAM dayA AvI, pachI teNe kahyuM; he duSTa ! tArA kArya sAmuM nahIM jotAM hAla huM tane jIvato mUkuM chuM. paraMtu re! durAcArI ! mAro deza cheDI tuM jaladI cAlyo jA. mArA dezamAM koIpaNa ThekANe tAre rahevuM nahIM. e pramANe rAjanuM vacana sAMbhaLI kapila tyAMthI nATho ane bahu dura dezamAM cAlyo gaye. AgaLa jatAM bila lokenI eka pallI AvI, jenI aMdara kevaLa bhila lokene ja nivAsa hate. te pallInI aMdara kapile nivAsa karyo. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra - rAjadikSA padyarAjA dharmabhAvanAmAM tatpara rahIne nItipUrvaka pitAnuM rAjya saMbhALatuM hatuM, temaja samaraketu yuvarAjapadane zobhAvato hate. ema keTalAka samaya nirgamana karatAM rAjyapadane gya evA pitAnA putrane joI, pagharAjAe tene rAjyasthAnamAM abhiSeka karyo. bAda tatra vairAgyavase teNe pitAnA bhAI yuvarAja sahita sadagurUnI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI te banne pitAnA gurUnI sevAmAM rahI nAnA prakAranA dezamAM vihAra karavA lAgyA. temaja dareka sthaLe pavitra vANI vaDe aneka bhavyajanene uddhAra karatA; dayA dharmane vistAra karavA lAgyA. " e pramANe sArthanI sAthe vihAra karatAM teo anukrame ratnapura nAme manahara evA nagara tarapha cAlyA. mArga bahu vikaTa hevAne lIdhe padma ane samaraketu e baMne munio pitAnA sArthamAMthI kaMIpaNa kAraNathI chuTA paDI gayA. ane vanamAM mArganuM bhAna cukI javAthI teo bane rakhaDavA lAgyA. paraMtu pitAne raste hAtha lAge nahIM. tevAmAM pharatAM pharatAM eka pallI temanA levAmAM AvI. sudhA ane tRSAthI pIDAyelA te baMne e bhikSA mATe te pallImAM praveza karyo. . Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra punaHkapilane samAgama palimAM paribhramaNa karatAM kapile baMne munione joyA ke tarata ja teNe oLakhyA, ane samaraketu munine joIne te ekadama krodhAyamAna thaI gayo. bAda potAnA hRdayamAM te vicAra karavA lAgyA, A pApIe sabhA samakSa mAre parAjaya karyo che. temaja mane deza nikAlanI AjJA paNa te samaye eNe ja karelI che. mATe keIpaNa kapaTavaDe hAlamAM huM enuM vaira lauM; ema vicAra karI te duSTa baMne munione bahu vinaya vaDe vAMdavA lAgyA; pachI baMne munione kapaTabhaktithI namra banelo te duSTa patAne ghera laI gayo ane viSamizrita evuM bhojana tathA pANu teNe teone harAvyuM. pachI teNe hAtha joDIne vinayapUrvaka kahyuM; he bhagavan! ahIMyAM ja Apa bhajana karo. mArgamAM cAlavAthI Apane zrama paNa bahu thaye haze; temaja ahIMyAM keI Ave tema nathI. vaLI ekAMta sthale Apane rahevA mATe A sthAna paNa sAruM che. | bhajana karyA bAda vizrAMti paNa ahIM ja levI ThIka che, prabhAtakALamAM Apane javuM hoya tyAM Apa sukhethI padhArajo. A pramANe tenA kahevAthI vizuddha svabhAvavALA te baMne munie eka kSaNa mAtra vizrAMti laI svAdhyAya Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra karIne bhojana karavA beThA. bhAjanano prAraMbha karyo ke tarata ja saMnihita dave muninI dayAvahe te bhojanamAM rahelA viSane apahAra karyo. tyArabAda te munie bhajana karIne pazcAt pitAne svAdhyAya karavA besI gayA. te joI kapila vicAra karavA lAgyA. aho ! A munie viSabhakSaNathI kema na marI gayA? jarUra A lokee pitAnA maMtra bala vaDe viSazaktine lepa karyo dekhAya che. anyathA teo jIvI zake kevI rIte? ThIka have rAtrIe jarUra A muMDAne mAre mArA te khare. kAraNake, jyAM sudhI A vairI jIvaze, tyAM sudhI mane saMtoSa thavAno nathI. ema vicAra karI te duSTa rAtrI kayAre thAya ane te muMDAne kayAre mArUM? evI vATa joI taiyAra thaIne beThe. aho durjananI duSTatA kevI hoya che? pitAnA prANuta sudhI paNa teo sajajanenA pragaTa guNane sahana karatA nathI. kahyuM che ke - A jagatamAM prasiddha thayelA sajajanA nirmala guNane joIne laghuvRttine duSTa purUSa keIpaNa prakAre sahana karate nathI. pataMgiyuM pitAnA zarIrane nAza karIne paNa ujavalA evI dIpazikhAne apahAra kare che. A uparathI tAtparya Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra mAtra eTaluM ja che ke, naisargika dayAla evA purUSanA virodhamAM rahIne durjana pate ja meTA anarthamAM AvI paDe che. kapilanuM ghAtakIpaNuM buddhine durbala evo te kapila hAthamAM paga laI taiyAra thayo. eTalAmAM sUryAsta thayA. dareka dizAomAM aMdhakArane praveza thavA lAge. rAtrIno dekhAva Abehuba bhAsavA lAgyo. nizAcaronI pravRtti jAgrata thavA lAgI. udyogI prANIonI pravRttio dhIme dhIme maMda paDavA lAgI. nAmaMDalamAM tArAmaMDala barAbara dIpavA lAgyuM, temaja anukrame caMdramaMDala paNa potAnA aspRdayanA harSa vaDe dizAo rUpI aMganAenA mukha maMDalane svaccha karavA lAgyuM. have rAtrIne samaya jANe te bane munio potAne svAdhyAya karI suI gayA. samayanI pratIkSA karato kapila paNa ardharAtrInA samaye munine mAravA mATe tyAM Avyo ane khaga kheMcIne jerathI te muninA upara prahAra karavA jAya che, teTalAmAM tenI upara kopAyamAna thayelA deve teja khagavaDe tene mArI nAkhe. pachI te raudra dhyAnanA prabhAvathI marIne bIjI naraka bhUmimAM utpanna thaye. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra pada ane samaraketumuni have pa ane samaraketu nAme te baMne munio paNa bahu samaya sudhI niraticAra cAritra pALI vidhipUrvaka kALa karIne zubha puNyanA udayathI saudharma devalekamAM apsarAonA samudAyathI vyApta evA vimAnamAM utpanna thayA. tyArapachI padyane jIva eka sAgaropamanuM AyuSya te vimAnamAM bheLavIne A jaMbUdvIpamAM rahelA aravatakSetramAM vijayA nAme nagarI che, temAM dhanabhUti nAme vaNikane sudhama nAme putra thaye. vaLI te vizuddhabhAvathI cAritra aMgIkAra karIne kALa karI bIjA devalokamAM utpanna thaye. tyAM caMdrAna vimAnamAM zaziprabha nAme te deva thayo che. tenuM be sAgaropama saMpUrNa AyuSa che. ' he bhadra! vidhurabha! hAlamAM te deva tArA vimAna nane adhipati che, jenI AjJAthI tuM ahIM amArI pAse Avyo che. - have te samaraketumunine jIva ATha palyopama adhika eka sAgarepamanuM AyuSa te devabhavamAM bhegavIne tyAMthI cavyo. bAda te devane jIva A bharatakSetramAM rahelA kuzAgranagaramAM bhadrakIrti rAjAnI atipriya evI subaMdhudA nAme strInI kukSimAM utpanna thayA. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra 75 anukrame putrapaNe tenA janma thayA. khAra divasa thayA eTale mAtApitAe dhanavAhana evuM tenuM nAma pADayu'. pratiddivase bAlacandranI mAphaka tevRddhi pAmavA lAgyA. anukrame leAkone AnaMdakAraka evI yauvanadazAne te prApta thayA. bAda pitAe jANyu ke; rAjyane ceAgya putra thayA che temaja huM' paNa have dha kriyAne lAyaka thaye| chuM, A sasAravAsa kArAgRhanI upamAne lAyaka che, mATe cAritra grahaNa karavu', te bhavasamudramAM nAva samAna gaNAya che, ema pAte peAtAnA zuddhabhAvathI vicAra karIne peAtAnA putra manavAhananA rAjayamAM abhiSeka karyAM. tyAra pachI teNe pAte paNa sugurUnI pAse dIkSA grahaNa karI. dhanavAhanasuni nItizAstramAM kuzala ane dayA, dAkSiNyAdinuNAnA nidhAna evA dhanavAhanarAjA paNa bahu pUrva lAkha varSasudhI rAjyapAlana karIne mAhanidrAmAMthI jAgRta thayA. tyArapachI naravAhananAme peAtAnA putrane rAjyamAM sthApana karIne pAte dIkSA grahaNa karI. he bhadre ! vidhuprabha! teja hu. peAte vihAra karatA karatA Aje A nagaramAM Avye chuM. bAda eka rAtrInI pratimAvarDa ahI. huM. dhyAnamAM rahyo hatA. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra have te nAstikavAdI kapila paNa narasthAnamAM ahu dANu duHkha bhAgavIne kaMIka adhika evu eka sAgarApama AyuSa pUrNa karIne tyAMthI mukta thayA. pachI te kapilanA jIva magadha dezamAM sAsaDa nAme AbhIra thayA. tyAM ajJAna tapa karavAthI kALa karIne upadra evA nAme paramAdhAmika devapaNe te bhavanapatimAM utpanna thayA. avadhijJAnavaDe te deva ahI' rahelA mane joI ekadama mArI pAse AvyeA. 40.3 pUrvanu vaira sa bhArIne mArA vadhane mATe teNe ahI AvIne A sarva samAra`la karyAM. he bhadra! A mArA veranu kAraNa me' tane vistArapUrvaka kahyuM. punaHdeva prazna hai citravega ! phrIthI meM zrI kevalIbhagavAnane pUchyu' huM bhagavan ! have mArU' AyuSa keTaluM bAkI rahyuM che? ane mArA janma have kayAM thaze? vaLI mArA pitA kANu thaze ! temaja zrIjainadharma nA pratibAdha mane kANa karaze? e pramANe mArA prazna sAMbhaLI zrIkevalIbhagavAna mAlyA. he surAttama ! ekavIza kATAkATI varSa AyuSa hajI tArU khAkI rahyuM che. teTaluM AyuSa pUrNa karyAM bAda tyAMthI cyavIne tuM. hastinApuramAM zrIamaraketu rAjAnI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra priya patnI kamalAvatI devInI kukSie bahu mAnatAovaDe putrapaNe utpanna thaIza. bAda pUrvabhavane vairI evo eka deva tArI mAtA sahita tArUM tyAMthI haraNa karaze; ane te citravega ! vidyAdhareMdrane tyAM tuM mATe thaIza. vaLI mArI pAse Avate e tuM jene dIvyamaNuM arpaNa karIza, te ja tAre te janmamAM satya pitA thaze. temaja supratiSTha sUrinI pAse gRhastha pAmIne pachI cAritra pALIne tuM saMsArane uccheda karIza. aha! cAritrano mahimA devatAone paNa durlabha che. zAstramAM paNa kahyuM che ke - dIkSAnA prabhAvathI apavitra hoya te pavitra thAya che. prathama dAsapaNAne pAmela hoya che, te paNa te purUSa duniyAmAM pUjyatAne dhAraNa kare che; temaja mUkhamANasa svalpasamayamAM uttama prakAranI sAna saMpattione prApta kare che. A sarve cAritranA guNe apUrva lAbhane ApanArA kahyA che. e pramANe zrI kevalIbhagavAnanuM vacana sAMbhaLI; - he bhagavan! ApanuM vacana satya che ema kahI bahu mAnapUrvaka temanA vacananuM smaraNa karate huM te. munIne traNa pradakSiNA daI pharIthI vaMdana karyA. je apavitra hoya te nivAsa sthAne Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasa'darI caritra bAda tyAMthI AkAzamArge uDIne ahI' tArI pAse AnyA chu. huM citravega ! je te mane pUchyuM", te savavRttAMta meM tane kahyuM. have hAlamAM je mAre karavAnuM hoya tenI tame AjJA karI. 94 te sAMbhaLI citravega AhyA. huM surAttama ! mArU" eka vacana tame sAMbhaLeA. bhu'jagAnA pAzathI 'dhAyelA ane bahu duHkhI evA mane joi karUNu zabdothI vilApa karatI evI mArI strIne je nabhAvAhanarAjA upADI gayA che; te niravadhiduHkhamAM AvI paDI haze. vaLI rUdana karatI teNInA vilApanA karUNa zabda sAMbhaLIne mArA hRdayamAM jeTaluM duHkha thayuM che, teTalu duHkha aneka sarpInA vIMTAvAthI paNa mane thayu nathI. hAlamAM teNInI kevI sthiti haze ? athavA te khIcArI jIvatI haze ke nahI? te sava hakIkata tame mane hA. kAraNa ke; Apa avadhi jJAnavaDe dareka vRttAMta pratya kSanI jema jANA cheA. tyArapachI te deva kicit hAsya karIne melyA. he bhadra! sAvadhAna thaI tuM sAMbhaLa. viSabhakSaNa ! he citravega ! rUdana karatI evI tArI bhAryAne nazeAvAhana vidyAdhara gaMgAvatta nagaramAM laI gayA hatAH Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tyArapachI teNe pitAnA ataHpuramAM teNIne dAkhala karI, paraMtu bahu zekanI pIDAthI niraMtara te ciMtA karavA lAgI. bhayaMkara sarSoe grahaNa karyuM che sarva zarIra jenuM e te mArA svAmI atizaya vedanAne lIdhe huM mAnuM chuM ke jarUra prANathI tyajAye haze? kadAcita jIvate haze te paNa have tenI sAthe mAre saMyoga thavAne nathI. kAraNake, vidyA ane baLavaDe adhika parAkramI evA A pApInA hAthamAMthI have huM mukta thavAnI nathI. mATe hAlamAM bahu zokanI pIDAthI rilAyA karatAM mAre maravuM eja ucita che. svamamAM paNa mArA aMga upara anya purUSane hastasparza na ja thavuM joIe. ema vicAra karI sAhasa buddhivaDe teNIe atiugra evuM viSabhakSaNa karyuM. tyArabAda teNInAM baMne netro naSTa thayAM ane tarata ja te viSanA ghenathI pRthvI para paDI gaI tyAM rahelA loko bebhAna avasthAmAM rahelI te kanakamAlAne jeI hAhAra karavA lAgyA. te sAMbhaLI navAhana vidyASara paNa tyAM AgaLa Avyo ane tapAsa karatAM teNe joyuM ke, eNe viSabhakSaNa karyuM che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra viSavikArane dUra karavA mATe teNe aneka prakAranA maMtra tathA taMtronA prayoga karyA. temaja te viSane utAravA mATe teNInA sarva aMge 'maNa bAMdhyA, paraMtu ugra viSathI gherAyelI te bALAne keIpaNa prakArane guNa thaye nahIM. tyArapachI viSamaMtranA jANakAra evA ghaNA vidyAdharone teNe tyAM belAvyA. teoe paNa banatA prayAse bahu kALajIpUrvaka ghaNuM upacAra karyo, te paNa tene sajakaravA teo zaktimAna thayA nahIM. tyArapachI A bAlA marI gaI che, ema jANI teNInI dahana kriyA mATe navAhanane parijana teNIne smazAna bhUmimAM laI gayo. pachI tene citAmAM suvADIne agni saLagAve. eTalI vAta te devatAe citravegane kahI teTalAmAM he dhanadeva! tyAM je hakIkta banI te have tuM sAMbhaLa. citraveganI mUchI pitAnI strInuM maraNa sAMbhaLI bahu zokane lIdhe dusaha evI anaMta vedanAo vaDe citraveganAM sarva aMge tuTavA lAgyAM temaja vajAgnithI bhedAya hAya ne zuM ? . pracaMDa bhujaMgavaDe rasAyo heya ne zuM? rAkSasavaDe grahaNa karAya hAyane zuM ? . moTA mudagaravaDe haNAyo hoya ne zuM ? tema te vidyAdhara bahu zokanI vyathAne lIdhe bahu lAMbA nizvAsa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra mUkI ekadama bebhAna banI gayo ane tarata ja mUchavaDe tenAM netro mIMcAI gayAM. bAda ekadama dhasIne te pRthvI upara paDI gayo. dareka iMdriyanI ceSTAo baMdha paDI gaI. kSaNamAtramAM maDadAnI mAphaka te thaI gaye. pachI tevI avasthAmAM rahelA te citravegane joI te deve ThaMDu pANI lAvIne citraveganA sarva aMge upara tenuM siMcana karyuM, temaja potAnA oDhavAnA vastravaDe maMdamaMda sukemala pavana nAkhavA lAgyo. pachI AvA prakAranA aneka zItala upacArathI kSaNamAtramAM sacetana thaIne paNa pharIthI potAnI prANapriyAnuM maraNa saMbhArI, bahu duHkhathI pIDAyela te vidyAdhara gADha premavaDe mugdha thaye chate mUchita thaIne niceSTa thaI gayo. punaH te deve zItalAdika upacAro vaDe mahAmusIbate tene svastha karyo, paraMtu duraMta duHkhathI pIDAyelo te pitAnA netromAMthI sthala azrudhArAne varasAvate nIce mukha karI jIravA lAgyo. aho! viSayarAganI prabalatA kevI duHkhadAyaka thaI paDe che? paraMtu mUDhabuddhi eTaluM nathI jANatuM ke, A sava mohane vilAsa che. vaLI AputrAdikane prema A jagatamAM baMdhanarUpa thaI paDe che. kahyuM che kebhAga-2/6 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 surasuMdarI caritra kharekhara A duniyAmAM strI eka paribhavanuM kArAgRha che. baMdhujana e ja baMdhanarUpa thaI paDe che. viSaye e ja prANahAraka viSasamAna kahyA che. chatAM A meha vilAsa lokone ke nacAvI rahyo che? je zatruo che, teone mitranI lAgaNIthI joyA kare che. vaLI A mAre svAmI ane amAruM ghara che, evI je ahabuddhi muDhapurUSanA hadayamAM ghusI gaI che, te sarva mithyA vyavahAranI ja pravRtti che. temaja A mAro pati ane A mArI strI, ema je strI purUSa samaje che, te kevala pariNAme duHkhadAyaka e A meha ja vilasI rahyo che. duraMta duHkhamAM phasAyelA te citravegane joI deva che . he subhaga! kevala strInA mohathI zarIrane hAni pahoMcADanAra evA A bahu zekavaDe tArA AtmAne tuM zA mATe herAna kare che ? suMdara ! vibudhajanoe niMdavA lAyaka evA A agya AcaraNane tuM cheDI de ane vastusvarUpanI bhAvanAmAM prayatna kara. jethI A sarva tArA upadra zAMta thaI jaze. vaLI A anaMta saMsAramAM paribhramaNa karatA jInA ISTa ane Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra aniSTaphaladAyaka sacAga ane viyeAga sekaDAvAra thayA kare che. 83 temaja buddhimAna purUSAe sa'sAranu satya svarUpa jANIne ISTa vastunA sayeAgamAM ha dhAravA nahI' ane vicAgamAM kheda paNa karavA nahIM. vaLI huM bhadra! pUrvabhavamAM teM cAritra grahaNa karyA pachI paNa te samaye rAganA tyAga karyo nahIM, tenA prabhAvathI svargamAM paNa rUddhi, khala ane teja vaDe hInapazu' tuM pAmyA. temaja A janmamAM paNa pUrvakanA DhASathI A viyeAgadazAne tuM pAmyA. ema chatAM hajI paNa teNInA rAgane tuM kema nathI cheADatA ? AvA prakAranA duHkhAtuM khAsa kAraNa A rAga ja che. kunavatIne samAgama e pramANe divya purUSanuM vacana sAMbhaLI citravega mAlyA. huM surAttama ! Aje A mArUM' dakSiNanetra pharake che. vaLI tame paNa hasate mukhe dekhAo che. mATe kharI bAbata mane tame kaheA, zuM te khAlA hajI jIve che ? athavA te khIcArI marI gaI ? tenA khulAsA tame jaladI mane ApeA. vaLI anya janmamAM tame je mArA mitra hAva tA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 surasuMdarI caritra have mArA duHkhanA uddhAra karavA jarA paNa tame vilA karaze! nahI.. jaladI tame te khAlAnuM mane darzana karAveA. anyathA mAru' jIvita have rahe tema nathI. he surAttama ! ApanI AgaLa bahu kahetAM hu zaramAuM chuM. paraMtu mArA chevaTanA nizcaya Apane prathama me' jaNAvI dIdhA te satya che. kaeNnakaeNmAlAnu' darzana tyArabAda kiMcit hAsya karIne te khelyeA he bhadra! jo evA ja tArA nizcaya hAya tA tArI pAchaLa tuM tapAsa kara, jethI tArI strIne tu joiza. e pramANe devanA kahevAthI citravege mukhavALIne peAtAnI pAchaLa joyuM alaMkArA vaDe vibhUSita che. a`ge| jenAM evI peAtAnI strIne ekadama teNe nei. bAda te peAtAnA hRdayamAM zakti thaI kahevA lAgyA. hai surAttama ! have ahI. hAsya karavAnuM' kaMi kAma nathI. satya vAta tame mane kaheA. nabhAvAhana rAjA je hArI gayA hatA, teja A mArI strI che ? athavA mane zAMta karavA mATe devamAyA vaDe tamAe A narkamAlAnA dekhAva karyAM che! vaLI mArA virahane lIdhe bahu duHkhI thaI jo viSabhakSaNa karIne Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 surasuMdarI caritra marI gayelI hoya to te akSata zarIre jIvatI ahIMyAM kayAMthI Ave. tyArabAda deva belyo. he subhaga ! kharekhara A tArI strI che. devamAyA nathI. paraMtu tenuM haraNa karIne ahIM huM jevI rIte lAvyo chuM, te hakIkata tuM sAMbhaLa. kanakamAlA prAptino upAya. he citravega ! zrI kevalI bhagavAnano mahimA karIne tArI pAse AvatAM meM avadhijJAna vaDe A tArI strInI tapAsa karI. hAlamAM tenI zI sthiti che? ema vicAra karatAM maraNanA nizcaya upara AvI gayelI A kanakamAlA mArA jovAmAM AvI. pachI mArA manamAM meM vicAra karyo ke, eNane laI huM mArA mitra pAse jAuM. e pramANe nizcaya karIne gaMgAvatta nagaramAM huM gayo ane viSathI gherAyelA aMgavALI eNane meM tyAM joI. tyAM AgaLa bahu maMtravAdIo viSa utAravAnA upacAra karatA hatA. teonI maMtrazaktine nAza karI eNInuM viSa meM taMbhAvI dIdhuM. ' pachI teoe jANyuM ke, AnuM viSa have utaravAnuM nathI. nakakI A marI gaI che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ema samajI dahanakriyA mATe nabhAvAhananA parijanA ene smazAnamAM laI gayA ane tarata ja tene citAmAM suvADIne agni saLagAvyeA, e teja vakhate tenA viSane dUra karI ahI AvyA chuM ane mArA manamAM evA ene laI huM vikalpa thayA. eNInuM maraNu sAMbhaLIne A mArA mitra zuM kare che? athavA ardhapa tArA rAganI dRDhatA tevIne tevI ja che ke kaI ochI thaI che ? ema jovA mATe. he sutanu! A khALAne adRzya rAkhI A racanA me' karI. he bhadra ! hAlamAM tArA nizcaya jANIne me ene pragaTa karI, mATe tAre kAI prakAranI zaMkA karavI nahI ane jarUra A kanakamAlA che. e pramANe devanuM vacana sAMbhaLI te vidyAdharanu sukhakamala bahuja praphulla thaI gayuM. citravega abhyarthanA. citravega vidyAdhara hAtha joDI te devane praNAma karI kahevA lAgyA. he surAttama ! ahA ! ApanA sneha, dAkSiNya ane mitravAtsalya kAI apUrvarUpamAM geAThavAyelAM che. Ape je mitratatAnA saMba`dha sAcavyA che, te Apa sarakhA sajjanAne lAyaka che. kahyu` che keH Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra "je purUSa pApakA mAMthI nivAre hitakA mAM preraNA kare, guptavArtAne geApavI rAkhe, guNNAne prasiddhimAM lAve, 87 Apat kAlamAM AvI paDelAne tyAga na kare ane samaya upara ucita vastu ApavAmAM khIlakula sa kucita na thAya, tene ja sanmitra jANavA, ema satpurUSAnu mAnavu' che. temaja vaLI sajanAnI maitrI dUdha ane jalanI mAphaka kahelI che. jyAre dUdhanI aMdara jaLanA samAgama thayeA eTale dUdha peAtAnA sarva guNo prathama jaLane arpaNa karyA. arthAt ane ekasvarUpa thaI gayAM. pachI dUdhane ukALavA mATe bhaThThI upara mUkayuM, tyAM praca'Da agnitApathI te uchaLavA lAgyuM. te vakhate peAtAnA mitra dUdhanA asahya tApa joI teNe peAtAnA AtmA agnimAM hAmI dIdhA. arthAt te baLI gayuM. khAdya peAtAnA mitranI Apatti joI te dUdha paNa ubharAI javAnA miSathI agnimAM javAne utsuka manavALuM thaI gayuM. tevA prasa`gamAM tene zAMta karavA mATe aMdara jaLa nAkhe che eTale te peAtAnA mitranu Agamana jANIne Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 surasuMdarI caritra tarata ja zAMta thaI jAya che, te tenI barobara cogyatA sUcave che. vastutaH puruSonI maitrI AvI ja hoya che ke, pitAnA mitranA sukhathI sukhI ane duHkhathI duHkhI hoya che. punaH citraga bolyA he surottama! mahAtmAo svabhAvathI ja A dunicAmAM paropakAra karavAmAM bahurasika hoya che. je ke anya lake temane upakAra nathI karatA te paNa te sajajane haMmezAM nirapekSapaNe paropakAramAM ja tatpara rahe che. vaLI he surattama! akSata zarIravALI A bAlA Ape mane lAvI ApI, tethI mAruM jIvatadAna paNa Ape ja ApyuM, temaja mArA hRdayane saMtApa paNa Aje dUra thaye. Aja sudhI mAruM hRdaya bahu ja vyAkula hatuM, tethI Ape je kaMI upadeza prathama mane Apyo hato, te sarva bharelA ghaDAnI upara nAkhelA pANInI mAphaka mArI pAse thaI cAlyA gaye. arthAt te mArI cogyatAnA abhAve TakI zakyo nahIM. paraMtu he suravara ! hAlamAM huM tamArA prabhAvathI svastha cittavALo thaye chuM. te hAlamAM je kaMI paNa mAre karavAnuM hoya te sarva mane kahe. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8Ta surasuMdarI caritra devano upadeza. tyAra pachI deva che . he bhadra! devonuM darzana keI paNa samaye niSphaLa hotuM nathI. mATe tuM bAla ! je tArI IcchA hoya te tane ApavA khuzI chuM. citravega belyo. je tamArI evI IcchA hoya to navAhana rAjA keI paNa prakAre upAdhi na kare tevI rIte kaMIka ApIne Apa mAro baMdobasta karo. e pramANe tenuM vacana sAMbhaLI deve kahyuM. strI sahita evo tane prahAra karato te vidyAdhara garva vaDe bahu cAmUDha thaI gayA ane vidyAdharoe karelI maryAdAne teNe bhaMga karyo. te kAraNane lIdhe ja enI vidyAone vicheda thayo che. | mATe he bhadra ! hAlamAM tAro parAbhava karavAne te zaktimAna nathI. vaLI he citravega ! pUrva bhavane vairI tArI upara bahu kopAyamAna thaI tAruM haraNa karaze, pachI te vidyAdhareMdrane tyAM meTa thaIza. e pramANe nakakI mArA AgAmI bhavane kathana karatA zrI kevalI bhagavAne te samaye mane kaheluM che. te uparathI jarUra vidyAdharone adhipati thaIza, - valI tADhaya girinI dakSiNa zreNImAM samasta vidyAdhareMdrone svAmI tane hAlamAM huM karIza. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha0 surasuMdarI caritra pachI tAre anyanuM ahIM zuM prayojana che? temaja mArA prabhAvathI vidyAdharonI dareka vidyAo paThanamAtrathI tane siddha thaze ane sarva vidyAdharethI te vidyAo tane adhika phaladAyaka thaze. vaLI he citravega ! pitAnI IcchA pramANe tuM vidyAdharanI uttamavidyAono vacanathI ja viccheda karIza. temaja maMtra tathA auSadhione paNa niSphala karIza. ' he bhadra ! mArA prabhAvathI atigarviSTha evA paNa sarve vidyAdharo vinaya pUrvaka tArI AjJAmAM rahA pitAnuM jIvana calAvaze. mATe cAlo hAlamAM ApaNe vaitADhaya parvatamAM jaIe ane tyAM siddhakuTa zikhara upara zAzvata evI zrIjineMdra bhagavAnanI pratimAono aDrAI mahatsava karIne, dharaNaMdranI abhyarthanA karI tenI pAsethI vidyAdharonI. sarvavidyAe huM tane apAvIza. pachI huM mArA sthAnamAM jaIza. e pramANe devanuM vacana sAMbhaLI te vidyAdhara potAnA parama upakArI evA te devanA caraNuyugalamAM praNAma, karI bolyA, - he suravara ! ApanI mATI maherabAnI, ApanuM vacana mAre sarvathA mAnya che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 91. supratiSThane maNiprApti supratiSTha melye.. he dhanadeva ! e pramANe devanuM vacana mAnya karI te vidyAdhare bahu mAnapUrvaka mArI sAthe saMbhASaNa karyA prAda, bahu AnaMda sAthe teNe A maNi mane ApyA. tyArapachI te vidyAdhara peAtAnI strI tathA te deva sahita AkAzamArge cAlyeA gaye. pachI huM paNuM tarata ja tyAMthI mArA sthAnamAM AvyeA. mATe huM dhanadeva! A divyamaNi mane je kramathI maLyA hatA, te sarva hakIkata meM tane nivedana karI. vaLI A divyamaNinA prabhAva mahu alaukika che. temaja bahu puNyazALIne ja AvA maNi maLI zake che. he mahAbhAga! hRdayane AnaMda ApanAra A adbhuta prabhAvavALA maNi devalAkamAM utpanna thayelA che, tethI A maNi samagra doSAne nivAravAmAM ciMtAmaNu samAna che ane vizeSe karIne sarva prakAranA viSasamUhane te zAMta kare che. mATe huM mahAzaya! dhanadeva! A divyamaNinA tuM svIkAra kara. samagra guNeA A maNimAM rahelA che, ema jANI huM tane bahu Agraha karU chuM. have bahu kahevAthI zuM? e pramANe supratisnuM premamaya vacana sAMbhaLI samAcita vacana khAlavAmAM bahu kuzaLa evA te dhana--- dhruva khelyA. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra he rAjakumAra! ApanI sAthe je mArU darzana thayuM, temaja atyata sneha gabhi ta evu Apanu je A vacana tene ja huM seMkaDA, hajArA ane lAkhA maNaethI paNa adhika mAnuM chuM. maNigrahaNa ra dhanadevanuM vacana sAMbhaLI supratiSTha melyA. he priyamitra! tArA saMtASa joI huM bahu khuzI thA chuM. paraMtu A divyamaNinA tuM svIkAra kare tA ja huM paNa mArA AtmAne kRtArtha mAnuM. mATe he bhadra ! mArA - dhaiyane mATe jarUra A maNanA tu' svIkAra kara. e pramANe supratiSThanA bahu Agraha joine vinaya sahita dhanadeve te uttama prakAranA maNI peAtAnI pAse * laI lIdhA. tyArapachI dhanadevane premapUrvaka bheTIne supratiSTha rAjakumAra pharIthI paNa khelyA. he mahAzaya ! atyAre te Apa ahI zakAze nahI. sukhethI kuzAgranagaramAM jAe, paraMtu tyAMthI vaLatI vakhate ahIMyAM amane maLIne tamAre javuM. eTalI amArI upara tame maherabAnI karI. bIjI Apane vizeSa kaMi ame kahI zakatA nathI. te sAMbhaLI dhanadeva melyeA. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra he subhaga! ApanI kRpAthI kuzaLapaNe ame ahIMyAM thaIne ja jaIzuM. kAraNake, pAchA vaLatAM amAro mArga ja A che. te zuM Apane maLyA vinA to ame nahIM jaIe ne ! e pramANe keTalIka vAtacIta karIne te rAtrI tyAM ja teNe vyatIta karI, pachI prabhAtakALa thayuM eTale sarva.. sArthanA lokee tyAMthI nIkaLavAnI taiyArI karI. prayANayAtrA dhanadevazreSTha samayocita potAnuM sarvakArya sameTIne. tyAMthI nIkaLe. eTale pitAnA parivAra sahita pallI pati paNa tene vaLAvavA mATe tenI pAchaLa cAlyo. paraspara vArtAlApa karatA teo keTalAka samaya sudhI bhegA rahyA. pachI dhanadeve pallI patine pAchA vaLavAnuM kahyuM; eTale tenuM mukha bahu zokAtura thaI gayuM ane potAnA mitrathI chuTA paDavA mATe te bahu ja nAkhuza thaI gayo. bAda dhanadeve tene bahu samajAvIne pAcho vALyo. pachI dhanadeva pote azvaupara ArUDha thaI sAthanI, sAthe cAlato thayo. anukrame vaNikalekenI sAthe te kuzAgranagaramAM jaI pahoMcyA. bAda bahu kiMmatI vastunI bheTa laI te pote rAjAnI pAse gayo. nRpatinA caraNamAM bheTa dharI praNAma karIne tenI sevAmAM dhanadeva ubhe rahyo. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra naravAhanarAja dhanadevane vinaya joI bahu prasanna thayo ane tene satkAra karyo. pachI paMcAyatI lokonI sAkSIe pitAnI dareka vastuonuM dANa cukAvI lIdhuM. sAgarazreSThI bAda pitAno sarasAmAna laI tyAMthI sarva kene pitAnI sAthe rAkhI dhanadeva sAgaraThIne maLyo ane tenAM keTalAMka makAne potAne joIe teTalA pramANamAM - bhADe rAkhyAM. tyAM utAro karI potAne sarvamAla nekaronI mAraphata te makAnamAM dAkhala karAvyo. bAda te nAgarika temaja AgaMtuka vepArIonI sAthe - hamezAM Apalene saMbaMdha karavA lAgyo. pitAne phAyade kAraka keTalAka mAla kharIde che, temaja potAne mAla bIjAone paNa Ape che. ema karatAM te nagaranI aMdara keTalAka mAsa tenA cAlyA gayA. tyArabAda sAgara zreSThIne putra zrIdatta vepAramAM ghaNe pravINa che. tenI sAthe Apa le karatAM dhanadevanI ghaNI prIti baMdhANa. jethI teo baMnene prema eTalo badhe vadhI paDaye ke sahadaranI mAphaka teo paraspara - vartAvA lAgyA. tyArabAda eka divasa zrIdatta zreSThI bahu Agraha karIne dhanadevane pitAne tyAM bhejana mATe laI gayo. dhanadeva tyAM gayA bAda potAnA mitra zrI dattanI sAthe vArtAlApa karate hatuM, teTalAmAM navIna yauvana ava Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 95 sthAne zobhAvatI ane addabhuta evA rUpa lAvaNyane prApta thayelI zrIkAntA nAme zrIdattanI bahena kanyArUpamAM rahelI tenA jevAmAM AvI. bAda bhejanano samaya thayo eTale dhanadeva pote bhojana karavA besI gayo. uSNa kALanA tApane lIdhe mahemAnanI sAravAra mATe zrIkAnatA vIMjaNe laI pavana nAkhavA ubhI rahI. dhanadevanuM citta teNInA sauMdaryamAM lubdha thaI gayuM ane te AsaktipUrvaka teNInA dareka aMga nirakhavA lAgyo. temaja zrIkAMtA paNa kaTAkSavaDe nehapUrvaka dhanadevane jotI hatI. bAda eNInA rUpa vaDe mehita thaelo dhanadeva vicAra karavA lAgyo. je huM A kanyAnI enA pitA pAse mAgaNI karuM ane je te mane A kanyAratna Ape te A mAre mAnavajanma A strI vaDe kRtArtha thAya. kadAcita huM pate te kanyAnI mAgaNI karuM athavA bIjA keI pAse mAgaNI karAvuM ane te kanyA kadAcita je te mane na Ape to mAruM apamAna thAya. athavA kuLamAM ame baMne samAna chIe. huM kaMI enA karatAM jAtimAM halake nathI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tema ja huM dhanavAnuM paNa chuM ane koI prakAranuM mArAmAM vyasana nathI. temaja A kanyA paNa yauvana avasthAmAM AvI gaI che. have enuM lagna karyA sivAya cAle tema nathI. mATe A kanyA mane ApyA sivAya teo raheze nahIM. ema potAnA manamAM vicAra karate dhanadeva bhajana. karIne nivRtta thayo, eTale zrIdo dhanadevane pAnasepArI vigere mukhavAsa ApyuM. bAda vilepanAdikano vidhi thayo. pachI dhanadeva tyAMthI nIkaLI pitAnA makAna tarapha cAlyA, paraMtu tenuM hRdaya te zrIkAMtAe harI lIdhuM hatuM, tethI te zUnyacitte potAnA sthAnamAM jaI sukomala zayana upara suI gayA. zrIkAMtA dhanadevanA gayA bAda zrIkAMtA kAmane svAdhIna thaI gaI ane tIvra utkaMThAne lIdhe vyAkula thaIne pitAnA gRhadyAnamAM kadalIgRhanI aMdara te suI gaI. tyAM madananI pIDAthI te taraphaDatI hatI, tevAmAM eka kRSNa sarSe teNanA bAhu mUlamAM daMza karyo ke, tarataja te bhayaMkara sapane joIne bahu dhrujavA lAgI. bAda bahu vedanAthI pIDAtI te zrIkAMtA rUdana karatI potAnI mAtA pAse AvI ane te kahevA lAgI, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra he jananI ! mahAna bhayaMkara kALo nAga mane khAI gayo ! khAI gayo !! ema belI teTalAmAM tenI vANI baMdha paDI gaI tenA zarIranI kemalatA bahu adhika che, temaja viSavikAra paNa atizaya pracaMDa che, vaLI vedanA paNa bahu vadhI gaI ane svAbhAvika strI jAti ghaNI bIkaNa hoya che, tethI zrIkAMtAnAM netra ekadama mIMcAI gayAM ane pitAnI jananInI AgaLa akasmAta dhasIne nirAdhAra ekadama pRthavI upara paDI gaI. bAda tenAM dareka aMge zithila thaI gayAM. e pramANe zrIkAMtAnI sthiti joI zrImatI, sAgarazreSThI, zrIdatta ane tene sarva parivAra ekadama bahu vyAkula thaI gayA. maMtropacAra zrImaMtAne viSamUchita joI tenA pitAnI preraNAthI lekee maMtra ane teonA jANakAra sArA gArUDikone bAlAvyA. temaja keTalAka maMtravAdIo maMtranA jApa karavA besI gayA. keTalAkee jaDIbuTTIonA prayogo zarU karyA. keTalAka buddhimAne potAnI dhAraNA pramANe janAo kare che, bhAga-2/s. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra temaja keTalAka tA te mAlAnA kAnamAM maMtrAnA jApa sabhaLAve che. 78 A pramANe dareka upacArAnI gAThavaNu uparA uparI cAlyA kare che, paraMtu te sanI niSphalatA joI tenI mAtA zrImatI bahuja karUNusvare rUdana karavA lAgI. hA! putrI ! tArA duHkhanA have pAra rahyo nathI. akasmAta kALabhujaMga tane karyAMthI zyA ! hA deva ! A AlAe tArA zA aparAdha karyAM hatA, jethI niraparAdhI mAlAne asahya duHkhamAM nAkhIne tuM peAtAnI nirdayatAne pragaTa kare che ? e pramANe vilApa karatI zrImatIne sAgara zreSThI dhaiya ApI kahevA lAgyA. huM sundarI ! tu zAka zA mATe kare che? prathama naimittike kahelA te vacanane tuM kema bhUlI gaI che ? A hakIkata tenA kahevA pramANe khanI che; emAM kaizAka karavAnI jarUra nathI. he vallabhe ! hAlamAM tArA jamAI ahIyAM pragaTa thaze. kAraNa ke te sumati naitika satyavAdI che, temaja ke sutanu! kamalAvIne teNe je kahyuM te sarva siddha thayuM che. matranI niSphalatA. have gADika leAkAe bahu AdarapUrNAMka viSe utAravAnA ghaNAye prayAga karyo, paraMtu pariNAmamAM temanI kai paNa salatA thaI nahIM", Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tyAre zrIkAMtAne sarva parijana temaja potAnA pitA, bhrAtA vigere bahu ciMtAtura thaI gayA, ane vicAra karavA lAgyA ke, naimittikanuM vacana zuM vRthA thaze? tyArabAda vizeSa jaNAvavA mATe te nagaranI aMdara paTaha gheSaNa karAvI. sava gArUDikene tyAM bAlAvyA, paraMtu keAI paNa gArUDika teNInuM viSa utAravA zaktimAna thaye nahIM. dhanadevanuM Agamana sAgaraSThIne tyAM lokonA gamanAgamanane lIdhe bahu kalAhala thaI rahyo che, tevAmAM kaMIka kArya mATe dhanadeva paNa tyAM AvyA ane saghaLA tenA parivArane vyAkula cittavALA joI te zrIdattane pUchavA lAge. he mitra! ATalA badhA gabharATamAM tame zA mATe paDayA che ? temaja tamArA mukhAraviMda kema karamAI gayA che? te sAMbhaLI zrIdatta che. he priya mitra! zrIkAMtA kanyA mArI bahena che. tene Aje gRhadyAnamAMthI sarpa karaDayo che. tenI vedanA bahuja vadhI paDelI che. koI paNa tene jIvADatuM nathI ane muDadAnI mAphaka te paDI rahelI che. mATe ame sarve vyAkuLa thayA chIe. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 surasuMdarI caritra vaLI he mitra! prathama amane eka naimittike kaheluM che ke, sarpathI dazAyelI A bAlAne je jIvADaze, te teNIne bhartA thaze. ema te naimittikanuM vacana hAlamAM niSphala thAya che. kAraNa ke, eNane sarSa to karaDe che, chatAM keIpaNa maMtravAdI tene sajaja karato nathI. vaLI he dhanadeva ! A zrIkAMtA bahena amane bahuja priya che. have enA jIvananI AzA amane lAgatI nathI. tethI ame bahu zekAtura thaI gayA chIe. divyamaNine prabhAva e pramANe zrIdattanuM vacana sAMbhaLI dhanadeva pitAnA manamAM bahu khuzI thayo. pachI be ke; he suMdara ! tuM zeka karIza nahIM. kAraNa ke te naimittikanuM vacana paNa asatya thavAnuM nathI. he mitra! cAla tArI bahenanI pAse ApaNe jaIe ane tenI tapAsa karIe. ema dhanadevanA kahevAthI zrIdatta tene pitAnI bahenanI pAse laI gaye. bAda dhanadeve pitAnA purUSane kahyuM ke, pratiSThita rAjakumAre je divyamaNi ApaNane Apelo che, tene laI jaladI tuM ahIM Ava. ' e pramANe AjJA thatAM tarata ja te purUSa pitAnA makAnamAM jaI te divyamaNine laI tenI pAse AvyA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 101 ane te divyamaNinuM jala teNunA zarIre chAMTayuM eTale tarata ja te bAlA sukhamAM suI rahelInI mAphaka zayanamAMthI beThI thaI. vaLI te divyamaNinuM jala chAMTavAthI teNInA zarIramAM -vyApI gayeluM sapa viSa zukala dhyAnanA prabhAvathI mehanIya kamanI mAphaka naSTa thaI gayuM. bAda zuddhimAM AvI gayelI zrIkAMtAne joI zrIdatta ane sAgarazreSThI bane jaNa bahu prasanna thaIne kahevA lAgyA, he dhanadeva! A zrIkAMtA tamane ame arpaNa karIe chIe. zrIkAMtAno vivAha tyArabAda sAgara zreSThIe jayatiSikane bolAvIne uttama prakAranuM muhurta nakakI karyuM. bAda moTA utsava sAthe lagnanA divase dhanadeve teNInuM pANigrahaNa karyuM. rUpa, guNa, zIla ane kalAmAM samAnavRttivALA te baMne strI purUSano hArdika prema bahu vadhavA lAgyA. patiktimAM tatpara evI te zrIkAMtAnI sAthe premapUrvaka viSayasukhano anubhava karate dhanadeva tyAM rAtrI ane divasa sukhethI vyatIta karavA lAgyo. teNanA adabhUta yauvanamAM Asakta thayele te dhanadeva keTalAka mAsa Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 surasuMdarI caritra tyAM rahyo, teTalAmAM tenA purUSoe sarva mAla vecI dIdhe ane tenA badalAmAM bIje ghaNo mAla kharIda karyo. pachI te sArthanA sarva loke pitAnA dezamAM javA mATe taiyAra thayA. eTale dhanadeva paNa potAnA dhazura varganI pAse jaI pUchavA lAgyA, have amArA sAthenA loke potAnA dezamAM javA mATe bahu utkaMThita thayA che, mATe amane javAnI tame rajA Apo te sArUM. dhanadevanI vidAyagIrI svadezamAM javAne Atura thayelA dhanadevane joI sAgara zreSThIe pitAnI putrI zrIkAMtAne vaLAvavA mATe taiyAra karI. tenI vidAyagIrImAM puSkaLa dhana saMpatti ApI. temaja tenI sevAmAM dAsI, dAsa vigere samagra parivAra paNa niyukta karyo. bAda sAgara zreSThIe pitAnI putrIne dhanadevanI sAthe vidAya karI. vizeSamAM tenA pitAe kahyuM, he putrI ! ApaNA kulanI maryAdA pramANe sadAcAramAM rahIne ubhaya kuLamAM kIti vadhe tevI rIte tAre vartavuM. potAnA pUnI bhakti karavI, vigere pitAnI pharajo cukavI nahI. temaja zAstramAM kahyuM che ke - potAnA pati vigere pUjyanI upara nikhAlasa buddhi rAkhavI, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 surasuMdarI caritra sAsu ane sasarAnI vinayapUrvaka sevA karavI. svajana upara vAtsalya bhAva rAkho. baMdhujananI upara sneharaSTi rAkhavI, haMmezAM mukhAkRti bahu praphulla rAkhavI, A pramANe kulavadhUne dharma kahyo che." he putrI ! pitAne sadAcAra keI paNa samaye tAre bhUla nahI. svadeza prayANa zubha muhurtamAM dhanadeva pitAnA moTA sAthe sahita kuzAgranagaramAMthI je rastethI AvyA hatA, teja mArge cAlate tho. pitAnA nagarane uddezIne cAlatAM cAlatAM anukrame te siMhaguhAnI najIkanA pradezamAM jaI pahoMcyo. ne pachI tyAM AgaLa sArthane nivAsa karAvyo ane dhanadeva pite vicAra karavA lAge. te vakhate pallI patie mane bahu Agraha pUrvaka kahyuM hatuM ke; vaLatI vakhate mArI zAMtine mATe jarUra mane maLyA sivAya tame jaze nahIM, mAre jaladI tyAM temane maLavA mATe javuM joIe. te pahelI ahIMthI have najIkamAM rahelI che. bahu vakhata tyAM rokAvAnI jarUra nathI. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 surasuMdarI caritra mAtra supratiSThane bhegA thaI jaladI huM ahIM AvI jaIza. ema vicAra karI keTalAka purUSe pitAnI sAthe laI azva upara besIne dhanadeva cAlate thayo. kSaNamAtramAM tyAM pahoMcI gayo ane tyAM joyuM te sarvatra banelI siMhaguhA tenA jevAmAM AvI. agninI javALAo vaDe baLI gayelAM ge, mahikhyAdika prANIonAM hADakAnA DhagalAothI jenAM najIkanA bhAge purAI gayelA che. jenA paryata pradezamAM zastrothI haNAyelA aneka ghoDAonA rUdhiranA pravAha vaDe durgadha prasarI rahyo che. | durgadhathI vyApta evI pRthvI upara paDelA subhaTenAM mAMsa tathA carabImAM lubdha thayA che kutarAe jene viSe, temaja kutarAonA bhayathI tyajyAM che manuSyonAM hADapIMjara jemaNe evAM aneka ziyALIAM jyAM AgaLa rUdana karI rahyAM che. pheskAranA sAMbhaLavAthI trAsa pAmatA evA bIkaNa gRdhapakSIonA bALakane samUha jemAM uDI rahyo che. jemanA hAthamAM aneka bALako rahelAM che evI baLI gayelI bhIlonI yuvatIo vaDe dekhAvamAM bahu bhayaMkara. dujheya evA agninI javAlAo vaDe baLI gayelAM seMkaDo bhIlonAM bhavane vaDe bhayaMkara ane bhayajanaka evA agnimAM baLI gayelA seMkaDe manuSyanAM muDadA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 105 ethI vyApta evI te pallIne jaI dhanadeva cakita thaI gayo ane te che ke, ' are ! zatruone paNa agamya evI A pallI ke bALI haze? ema te vicAra karavA lAgyo. eTalAmAM tyAM eka asthipIMjara paDayuM hatuM tenI aMdara bharAI rahelo keI puruSa be ; devazarmA dhanadeva! ahIMyAM mArI pAse tuM Ava. te huM devazarmA chuM. mArA baMne paga kapAI gayA che, temaja bahu zastronA ghAthI mAruM zarIra bahu jIrNa thaI gayuM che. tRSAthI mAro kaMTha paNa zoSAI gayo che, chatAM haju sudhI paNa huM jIvate rahyo chuM. te sAMbhaLI dhanadeve ekadama potAnA purUSane pANI levA mokalI dIdho ane pote bahu zekAtura thaI tenI pAse gayo. tyArabAda dhanadeva bAlyo; he bhadra! ekadama Ave A julama koNe karyo? ane te supratiSTha hAlamAM kyAM che ? temaja aciMtya AvI durdazAmAM tuM zAthI AvI paDayo che ! e pramANe dhanadevano prazna sAMbhaLI devazarmA dhIme svare kahevA lAgyo, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 surasuMdarI caritra siddhapuranagara AjathI trIjA divasa upara siddhapura nagarathI eka purUSa ahIM AvyuM hatuM. teNe ekAMtamAM pallI patine laI jaIne kahyuM. he kumAra ! tArA pitAnA sumati nAme mukhyamaMtrIe mane ahIM tArI pAse mokalyA che ane teNe kahyuM che. | supratiSTha kumArane tAre A pramANe kahevuM. ahIMyAM sugrIvarAjA bahu viSayasukhamAM Asakta hovAthI tene kSayaroga lAgu paDe che, ane te divase divase bahu vadhatuM jAya che. jethI te jIvI zake tema lAgatuM nathI. A surathakumAra paNa dareka vyasanemAM pure che. jethI pitAnI IcchA pramANe varyA kare che. temaja sadIcArane sarvathA tyAga karIne potAnI marajI pramANe lokene jema tema belyA kare che. samagra prajA vargane hamezAM raMjADe che; ullaTha banIne niraMtara akRtya karavAmAM ughukta rahela che. e pramANe tenuM AcaraNa jeI sarve sAmaMta mahAtAdika enAthI virakta thayA che. arthAt darekane te apriya thaI paDe che. mATe he kumAra! te suratha rAjyazrIne lAyaka nathI. rAjyapadavIne lAyaka tamane ja teo mAne che. paraMtu tamane. mAravA mATe kanakavatIe meTuM sainya kahyuM che. mATe tamAre potAnA zarIranI rakSA karavI. niramA te thAya che Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 : surasuMdarI caritra sainyanuM Agamana ' he bhadra! te purUSa supratiSTha ne, sumati maMtrInA samAcAra kahetuM hatuM, teTalAmAM bahu ratha, gheDA ane hajAro pAyadaLane upadrava ekadama tyAM AvI pahoMce. ane kSaNa mAtramAM te sainike pallInI cAre bAjue. vIMTAI vaLyA. tyAra pachI potAnA svAmInI AjJAthI bhalla. loke paNa potapotAnAM zastra laI taiyAra thaI gayA.. pachI pallapati paNa bhIlonI sAthe medAnamAM nIkaLI paDayo.. tyAra pachI aneka prANuonuM saMhArakAraka mahAra evuM yuddha tyAM cAlu thayuM. zatruonuM bahu baLa hovAthI.. ghaNuM bhIle mAryA gayA. chevaTe zatruoe amane. jItI lIdhA. tyArapachI te zatrunA sainike e A pallImAM praveza karyo ane je je sAra vastuo hatI, te sarva pitAne kabaje karI. pachI A siMhAguhAne bALIne hatI natI karI. te sainike ahI thI nIkaLI gayA. huM paNa teonI sAthe yuddhamAM utaryo hate. jethI . mArI A dazA thaI che. devazarmAne dehAMta vaLI he dhanadeva ! supratiSThanuM zuM thayuM? te kaMI paNa huM jANato nathI. e pramANe siMhAguhAnI hakIkata.. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 surasuMdarI caritra sAMbhaLyA bAda dhanadeve samyakRtva vrata sahita paMcaparameSThI maMtra (navakArama`tra) tene sa'bhaLAvyA. khAda devazarmA paNa zraddhApUrvaka vAravAra tenuM smaraNa karavA lAgyA. eTalAmAM prathama mekalelA purUSa paNa pANI laIne tyAM AbhyA. pachI dhanadeve kahyu. hai devazarmA tamArI icchA pramANe A jalapAna tame karA. pachI te jaLa pIvA lAgyA, paraMtu bahu tRSAne lIdhe tenu' tALavuM sukAi gayuM hatu. jethI te pANI tenA kaMThamAM utarI zakayuM nahI. ane bahu du:khI thaI teNe akasmAta peAtAnA dehanA tyAga karyAM. pachI dhanadeva paNa bahu zAkAtura thaI gayA. te tyAra pachI te devazarmAnA mRtadehanI teNe dahanakriyA karI. tyAra pachI peAtAnA puruSAne mAkalIne dhanadeve sasa'grAmanI bhUmimAM tapAsa karAvarAvyeA, paraMtu supratiSThanuM hADapIMjara mAtra paNa koi ThekANe jovAmAM Avyu' nahI'. * dhanadevanA paritApa dhanadeva bahu ciMtAtura thai gayA ane pazcAttApa karavA lAgyA. hA ! devanA vilAsane dhikkAra che. hA! hA ! mahA aksAsanI vAta che ke; mahA guNavAna sarala svabhAvI evA supratiSThane nirdaya evI kanavatIe Avu. dArUNa duHkha zA mATe * dIdhu" ? Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 surasuMdarI caritra are! ene AvuM akRtya karatA kaMIpaNa dayA AvI nahIM? nirdaya manuSya kevala pApamAM ja ughukta rahe che. te sivAya temane zAMti thatI nathI. zAstramAM paNa kahyuM che ke - nirdaya evA jaghanya koTInA manuSya pApa karatAM. acakAtA nathI, dayAla evA madhyama buddhinA manuSya ApatakALanA . samayamAM ja pApa tarapha daSTi kare che ane sajajana puruSo te samudra jema potAnI maryAdAne ulaMghana karatuM nathI, tema prANAMtamAM paNa potAnA sadAcArane cheDatA nathI. aho ! kanakavatInI keTalI nirdayatA ! athavA A saMsAramAM mAyika evA sarva padArtho iMdrajALanI lIlAne. vahana kare che. dhana, parijana ane jIvana vagerenI sthiti kSaNamAM daSTa ane vinaSTa dekhAya che. vaLI mahAnubhAva evA A supratiSThanuM zuM thayuM haze ? te kaMI mane samajAtuM nathI. zuM te jIvate haze? athavA A yuddhamAM laDhate laDhato te marI gayo haze? ema vicAra karate dhanadeva potAnA sArthamAM Avyo. pachI te sAthenI sAthe gamana karate dhanadeva. anukrame hastinApuramAM jaI pahoMcyo. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 mo surasuMdarI caritra * hastinApuramAM praveza bAda pitAnA matApitAne samAcAra maLyA eTale teo potAnA putranuM Agamana jANI bahu saMtuSTa thayA. temaja tenA mitro paNa bahu AnaMdita thayA. uttama muhurta joI te divase zrIkAMtAne pitAnA gharamAM praveza karAvyA. kAraNa ke, sArA muhurta sivAya navavadhUne praveza pitAnA gharamAM thaI zakato nathI. tyAra pachI potAnI sAsunI AjJA laIne zrIkAMtA pitAnI dAsI sahita pUrvanA neha vaDe kamalAvatI devIne ghera tene maLavA mATe gaI. aho! sanehano saMbaMdha kevo jAgrata rahe che! uttamajanenI maitrIthI A duniyAmAM ghaNA phAyadAo thAya che. duHkhanA samaye paNa teo sahAyakAraka thAya che. kAraNa sivAya paNa paropakAramAM rasika evA uttama purUSone samAgama kare, svapara siddhAMtanA jANakAra evA paMDitenI sAthe uttama prakAranI kathAone vyAsaMga rAkha. sarala svabhAvI manuSyanI sAthe snehabhAva karavo, A pramANe pravRtti karate manuSya keI divasa duHkhI thatuM nathI. arthAt sajajananI maitrI e eka saddabhAgyanuM ciha che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 surasuMdarI caritra kamalAvatI devI. pitAnI priyasakhI zrIkAMtAne AvatI joIne praphulla thayuM che mukhakamala jenuM evI te kamalAvatI ubhI thaI ane atigADha sneha vaDe teNune bheTI paDI. bAda te belI, he priya sakhI! ghaNA divasathI utkaMThita evI meM Aje tane bahu divase joI. vaLI he sakhI ! tAruM paNa ahIMyAM sAsaru thayuM te bahu sAruM thayuM. kAraNa ke, Aje tuM maLI eTale AkhuM piyara maLyuM eTale mane harSa thayo che. ema kahIne devIe teNIne ucita satkAra karyo. tyAra pachI teo baMne jaNAe nIce besIne ekabIjAnA kuzala samAcAra kahyA. pachI eka kSaNa mAtra vArtAlApa karIne zrIkAMtAe kahyuM ke, he priya sakhI! have ame amArA ghera jaIe chIe. pachI kamalAvatI belI. he sakhI! haMmezAM tArI pAse tamAre AvavuM. bahu sAru ema kahI zrIkAMtA kamalAvatInI AjJA laI potAne ghera AvI. e pramANe zvasura kulamAM nivAsa karatI te zrIkAMtAnI kamalAvatI devInI sAthe gADha prIti baMdhANuM, vaLI dhanadevanI sAthe viSayasukhane anubhavatI evI te zrIkAMtAnAM bahu kaDAkaDI varSa vyatIta thayAM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 surasuMdarI caritra garbhasthiti eka divase zrIkAMtA rUtusnAna karyA bAda pitAnA svAmI sAthe suI rahI hatI. rAtrInA chellA prahare uttama svapna joI te jAgI. tyAra pachI te potAnA svAmIne kahevA lAgI. he priyatama ! Aje meM svapnamAM mArA mukhamAM. praveza karatA caMdrane je pachI tarata ja huM jAgI chuM. dhanadeva bAlyo. he suMdarI! samasta vaNika vargamAM uttama e eka tArA putra thaze. ema A svapna sUcave che. zrIkAMtA belI, he priyatama! ApanuM vacana satya thAo, zAsanadevIne prabhAvathI A zakunagraMthI (gAMTha) huM bAMdhu chuM. teja rAtrIe teNInI kukSimAM garbhasthiti thaI. anukrame teNIne be mAsa pUrNa thayA. trIjA mAsane prAraMbha thayo eTale teNune abhayadAna ApavAno dehalo utpanna thayo. - dhanadeve paNa teNInA kahevA pramANe te manoratha pUrNa karyo. pratidivase garbhanI vRddhi thavA lAgI. je je dahalAo thatA hatA, te sarve pUrNa karavAmAM AvyA. prasavane samaya sukhasamAdhi vaDe najIkamAM AvI pahoMcyo. sarva zubha graha uccasthAnamAM rahelA hatA, tevA . zubha samayamAM zrIkAMtAne putra janamya. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 surasuMdarI caritra prasUtikarma putrane janma thayA bAda prasUtikarmamAM kuzala evI keTalIka strIo tyAM zrIkAMtAnI pAse hAjara hatI. teo sarva prasUtinuM kAma karavA lAgI gaI. bahu harSane lIdhe potAnA gharanI dAsIo tatkAla ucita kArya karavAmAM utAvaLa karavA lAgI. putranA janmathI sarva parijana AnaMdamaya thaI gayo. pramudita thayelA parijane dhanadhama zreSThIne utkRSTa putra janmanI vadhAI ApI. te sAMbhaLI zreSThInuM hadaya AnaMdamAM garaka thaI gayuM. teNe potAnA umaMgathI vadhAmaNune prAraMbha karyo. hAthamAM akSatanA thALa laI nagaranI strIonAM TeLeToLAM uparA uparI AvavA lAgyAM. jenI ramaNIyatA atyaMta dIpavA lAgI. ramaNIjananA mukhane zaNagAravAmAM potAnA baMdhuonI uttama strIo ughukta thayelI che. uttama prakAranA dvArabhAgamAM vaMdanamAlAthI suzobhita evA ujavala kaLaza sthApana karelA che. darekanA hAthamAM magala kalaza dhAraNa karelA che evI pramadAonA madhura zabdo mArgamAM saMbhaLAvA lAgyA. avyakta zabdo vaDe bharapUra evAM pApakulanA maMgala mATe saMgIta sahita uttama nRtyakArake nRtya karI rahyA che. vaLI te prekSaka evAmAM tallIna thayelA lokone pAnasepArI ApavAmAM Ave che. bhAga-2/8 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 surasuMdarI caritra amArI uSANuM temaja bahu harSane lIdhe dhanadharma zreSThIe jIvahiMsAne baMdha karavA mATe amArI paTaha vagaDAvyA. ghaNA baMdIjanene baMdIkhAnAmAMthI mukta karAvyA. dIna anAthAdikane sukhadAyaka evAM aneka prakAranAM dAna ApavA lAgyo. dareka janamaMdiromAM snAtrAdika mahensane prAraMbha karAvyo. | munionA samudAyane uttamavastra, pAtra ane pustakAdikavaDe sanmAna karavA lAgyo. potAnA svajana samudAyane vividha prakAranAM bhejane ApavA lAgyo. vaNika temaja nAgarika janenA mahollAomAM ucita satkAra karavAmAM Avyo. lokonA hRdayane camatkAra karanAra putrajanmane mahesava karAvyo. e pramANe dhanadharma zreSThI pitAnA vaibhava pramANe karavA lAyaka kAryo karIne nivRtta thaye. anukrame janmakALathI AraMbhIne te bALakane bAra divasa thayA eTale dhanadeva pote bheTa laIne rAjAnI pAse gayo ane vinayapUrvaka teNe kahyuM ke, * he mahArAja ! mArA pitAzrIe bahu premapUrvaka kahyuM che ke, Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 surasuMdarI caritra mahArANI sahita Apane amAre tyAM jamavA mATe padhAravuM. rAjanimaMtraNa rAjAe hasIne kahyuM ke, bhAI! A zeThanuM ghara nathI? zeThane huM mArA pitA samAna jANuM chuM. kAraNa ke, A samasta rAjyanI ciMtA temane mAthe ja rahelI che. te paNa zeThanI AjJA pramANe amAre vartavuM ja paDaze. emanuM je kaMI vacana haze te amAre sarvathA mAnya che. e pramANe bahu saMtoSakAraka evuM rAjAnuM vacana sAMbhaLI dhanadeva mahAprasAda" ema kahI potAne ghera AvyA. tyArabAda tatkAla ucita evI bhajana vigerenI sarvasAmagrI potAnA parijananI pAse taiyAra karAvI. Anandita che mana jenuM evo te dhanadeva harSamAM nimagna thaI pite dareka kAmakAjanI goThavaNa karAvI rahyo che, teTalAmAM devI sahita rAjA uttama hAthiNI upara besIne moTA ADaMbara sAthe dhanadhama zreSThIne tyAM Avyo. pitAnI AgaLa baMdIjane jaya zabdanA uccAra karatA hatA temaja keTalAka anya loka mAMgalika upacAro karI rahyA hatA. bAda rAjA pitAnI rANI sahita hAthiNI uparathI nIce utaryo ane uttama muktAphalathI racelA catuSkoNa siMhAsana upara virAjamAna thayA. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 surasuMdarI caritra bhajanavidhi. bAda suMdara rUpavALI yuvatIoe AratI vigerene vidhi pUrNa rIte samApta karyo. pachI potAnA parijana sahita rAjA ane rANI vigere gyatA pramANe bhojana karavA beThAM. yathAvidhi divyabhojana karyA bAda gozISacaMdanAdikanA lepathI aMgane vibhUSita karavAmAM AvyAM. temaja amUlya evAM divya vastronI paherAmaNI karavAmAM AvI. tyArabAda vinayapUrvaka praNAma karI dhanadeve rAjAne vinaMti karI ke, he mahArAja ! devI (rANI)nI priyasakhI (zrIkAMtA)nuM ema kahevuM che, save vaNikAmanI strIe prathama prasUtinA samaye pitAnA pitAne ghera rahe che. paraMtu mAre kaI kAraNane lIdhe te prasaMga banyo nathI. mATe devInA darzana vaDe ahI ja huM pitRgRha mAnuM chuM. tethI je devI teNInI pAse eTalA sudhI padhAre te bahu sAruM thAya. e pramANe dhanadevanI prArthanAthI rAjAe tarata ja rANane AjJA karI, bAda kaMcukIne sAthe laI rANa zrIkAMtAnI pAse gaI eTale tyAM rahelI maneramA zeThA e vilepana, AbharaNa ane vastrAdikavaDe devIne bahu sArI rIte satkAra karyo. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 surasuMdarI caritra zrIdeva. ucita saMbhAvanA karyA bAda zeThANue kahyuM; he mahArANI ! A putra Apane che, mATe enuM nAma ApanA mukhethI thavuM joIe. te sAMbhaLI devI bAlI. he zreSThinI ! A nAma pADavAno adhikAra che tamAro ja che. paraMtu tamAruM vacana amAre avazya mAnavuM joIe. ema kahI kamalAvatI devIe kamalasamAna sukemala hAthavaDe te bALakane pitAnA kheALAmAM lIdhe; ane tenI upara sugaMdhita gaMdha prakSepa karIne teNIe kahyuM, A bALakane janma ApanAra zrIkAMtA che ane tenA pitAnuM nAma dhanadeva che, mATe baMnenA nAmamAMthI ardhAkSara (zrI-deva) laI enuM nAma zrIdeva evuM bahu suMdara Ave che; ema kahI teNIe te bALakanuM zrIdeva nAma pADayuM. bAda sadhavA strIoe mAMgalika zabdonI uddaghoSaNA karI; jethI AkhA janasamAjamAM AnaMda prasarI gaye. kamalAvatIne manoratha. gaura ane sukemala che zarIranI kAMti jenI, muThThIkRta che baMne hAtha jenA, lAvaNyavaDe bharapUra che hAtha paga jenA ane vizAla netra che jenAM evA te bAlakane joI kamalAvatI devI pitAnA hRdayamAM vicAra karavA lAgI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 surasuMdarI caritra A mArI priyasakhI A jagatamAM dhanyavAdane lAyaka che. kAraNa ke, janasamudAyanAM hRdaya tathA netrone AnaMda ApanAra AvA putraratnano jeNIe janma Apyo. vaLI mArAthI eTaluM paNa banI zakayuM nahIM, te mArA jIvita vaDe zuM ? athavA niSphala evA rAjyanA abhimAna vaDe paNa zuM phala? are ! mArA bhAgyanI maMdatA keTalI ? mAtra potAnA putranuM mukha paNa huM na joI zakI ema ciMtavana karatI kamalAvatI devI pitAnI sakhI sAthe madhuravacane vaDe saMbhASaNa karIne rAjanI sAthe potAnA sthAnamAM AvI. putraciMtA. have kamalAvatI rANI pitAnA mahelamAM AvI, paraMtu te putranI ciMtAmAM bahu zokAtura thaI gaI. huM paNa putravatI kyAre thaIza? evI ciMtAne lIdhe pitAnA zarIranI ceSTA paNa bhUlI gaI. temaja samasta kAryo tene arUcikara thaI paDyAM. unmatta, mUrNita, nidrita, satvahIna, dhyAnamAM rahelI yoginI ane muDadAnI jema samasta vyApArathI te vimukha thaI gaI temaja zarIra paNa bahu kSINa thaI gayuM. ati. zokanA prayAsane lIdhe mukhakamala para zyAmatA vyApI gaI. e pramANe bahu duHkhathI pIDAtI pitAnA sthAnamAM te kamalAvatI guMgaLAyA karatI hatI. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 surasuMdarI caritra eka divasa te rAjAnA jovAmAM AvI, tyAre rAjAe teNIne pUchyuM. he devI ! hAlamAM tuM udvignanI mAphaka kema durbala thaI gaI che ? A kiMkara tAre svAdhIna che, chatAM zuM tAro manoratha siddha nathI thato ? te sAMbhaLI devInAM netro azrujalathI bharAI gayAM. te belI. he priyatama ! ApanI kRpAthI sarva vAMchita huM siddha thayelAM dekhuM chuM. vaLI ApanI prasannatAthI je sukha meM na gayuM hoya tevuM kaMIpaNa sukha A duniyAmAM nathI. paraMtu svAmin ! putranA darzananuM sukha meM svapnamAM paNa joyuM nahIM. he nAtha ! A duniyAmAM jeo rAtridivasa pitAnA stananuM pAna karatA evA bAlakane jue che, te nArIone dhanyavAda ghaTe che. juo ! zrIkAMtA hamaNAM paraNIne AvI che, chatAM tene putra utpanna thayo. vaLI huM tamArI bahu mAnitI. chuM. paraMtu mArA maMdabhAgyane lIdhe, huM putra vinAnI rahI. he svAmin ! rAjasaMpattiothI bhareluM evuM paNa ApaNuM ghara putra vinAnuM zunya gaNAya che. jema ke - Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 surasuMdarI caritra "je ke gharanI aMdara anya manuSya bhale saMkhyAbaMdha vidyamAna hoya, paraMtu eka putra na hoya te te sarva zUnya kaheluM che. te ja. baMdhu vinAnI sarvadizAe sunI lAge che. mUkhanuM hRdaya zUnyatAne dhAraNa kare che. daridrapaNuM te sarva prakAre zunya ja hoya che. arthAt teo kaMI upayegI nathI. he deva ! tame mane putra Ape ane jo nahIM Apa te mAruM jIvana rahevAnuM nathI, ema tame samajaje. mArA stana paNa tuTI jAya che. dudha cAlyuM jAya che. have anya keI gati rahI nathI. putra mATe upAsanA. e pramANe pitAnI strIne Agraha jANI rAjA be he devI! putra saMbaMdhI tuM kaI prakArane zeka karIza nahIM. huM devanuM ArAdhana karIne jarUra tAro mane ratha pUrNa karIza. e pramANe devIne zAMta karIne rAjA zrIjinendra bhagavAnanA maMdiramAM gayA ane yathAvidhi bhagavAnanI pratimAonI pUjA karI. bAda teNe zvetavastra dhAraNa karyA, temaja maNi suvadikanAM sarva AbharaNe potAnA zarIra uparathI utArI nAkhyAM. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 surasuMdarI caritra pachI te piSadhazAlAmAM gaye ane tyAM teNe vidhipUrvaka aThThamatapane abhigraha karyo. bAda darbhanA Asana upara besI te kahevA lAge, zrIjinazAsananI bhaktimAM tatpara evA keI paNa deva athavA dAnava haya, te jaladI mArA sAnidhyamAM Ave ane mArA manavAMchitane pUrNa kare. ema vicAra karate te rAjA, keI paNa mANasa tyAM na AvI zake te baMdobasta karI ekAMtamAM sthira Asane besI gaye. traNa divasa thayA eTale te ja rAtrInA chellA prahare pitAnI kAMtivaDe nAza karyuM che samagra dizAone aMdhakAra jeNe ane temaya che zarIra jenuM evA eka purUSane joI rAjA vicAra karavA lAgyA, A keNa haze? enAM netro mIMcAI jatAM nathI; tethI A zuM deva to nahi hoya? temaja mAnavajAti paNa A nathI. kAraNa ke, manuSyanuM zarIra te AvuM kAMtivALuM hotuM nathI. mATe A keNa haze? vaLI enA caraNa paNa pRthvIne sparza karatA nathI. e pramANe rAjA pitAnA manamAM saMka9pa vikalpa karate hato teTalAmAM te divyapurUSa belyo. vidhuprabhadeva. he amaraketu narendra! AvI ugratapazcaryA karIne - tame zA mATe duHkhI thAo cho? ema tenuM vacana Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 surasuMdarI caritra sAMbaLI ekadama ubho thaI rAjA belyo. he mahAbhAga ! tame keNa che ! ane tame kyAMthI AvyA cho ? deva che . he narendra ! je tAre sAMbhaLavAnuM kautuka hoya te mAruM vRttAMta tuM sAMbhaLa. IzAna devalokamAM huM rahuM chuM ane mAruM nAma vidhuprabha che. temaja divya vaibhavonI mane kaI prakAre khAmI nathI. paraMtu huM mArA cyavanasamaya najIka jANune paralekanuM hita sAdhavA mATe videha kSetramAM zrI tIrthakara bhagavAnane vAMcavA mATe Avyo hato. tyAM zrI bhagavAnane vaMdana karyA bAda meM mAruM vRttAMta temane pUchyuM. he bhagavan! A devabhavamAMthI mukta thayA pachI. mAro janma kyAM thaze ? zrI jinendra bhagavAna bolyAM. he suratama! bharatakSetramAM rahelA hastinApura nagaramAM pauSadhazAlAnI aMdara aThThama tapa karIne je amara ketu rAjA putranI prApti mATe beTho che; tene tuM putra. thaIza. ****** e pramANe zrI jinendra bhagavAnanuM vacana sAMbhaLIne he narAdhIza ! ApanI pAse Avyo chuM. mATe tame kaI prakArane kaleza karaze nahIM. huM pote ja tamAro putra thaIza. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 3 surasuMdarI caritra mATe he narendra! A be divya kuMDalone A5 grahaNa karo ane je devIthI tame putranI IcchA rAkhe che, te devIne tamAre A kuMDala ApavAM. ema kahI potAnA . kAnamAMthI baMne kuMDala kADhI rAjAne ApIne tarata ja te. deva adazya thaI gayo. rAjA paNa prabhAtakAla thayo eTale pauSadha pAlIne. harSane lIdhe vikasvara mukhe devInI pAse gayo ane deva darzanAdika sarva hakIkta devInI AgaLa teNe nivedana karI.. bAda te devatAe ApelAM baMne kuMDala devInA karakamalamAM samarpaNa karyA ane pitAnuM sarva prabhAtika kArya pUrNa karIne munijanone bhejanadAna vaDe satkAra karIne pate uttama prakAranuM bhejana karI potAnA sthAnamAM gaye.. svapnadarzana. tyArabAda keI eka divasa kamalAvatI devI tuM, snAna karI bharanidrAmAM sutI hatI. tyAM paroDhanA bhAgamAM svapna joI ekadama te jAgI uThI ane tharathara kAMpavA. lAgI................ te joI rAjA belyo. he suMdarI ! akasmAta kema tuM kaMpI uThI che ! devI belI. he priyatama ! hAlamAM eka svapna mArA . jevAmAM AvyuM che ke,-eka sonAne kaLaza mArA mukhamAM pesIne bahAra nIkaLatA hate; teTalAmAM te kaLazane keIka : krodhI purUSa bhagavAnane mATe dUra laI gayo. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 surasuMdarI caritra bAda keTalAka samaya gaye, tyAra pachI dudhane bharele te kaLaza pharIthI paNa mahA duHkhathI mane prApta thaye. tyArabAda meM paNa uvala puSponI mALA vaDe te kaLazanuM pUjana karyuM. AraMbhamAM duHkhadAyaka ane chevaTamAM sukhadAyaka evuM svapna mArA jovAmAM AvyuM. tethI he narendra ! mahAbhayane lIdhe A mAruM zarIra kaMpe che. te sAMbhaLI narendra potAnA hRdayamAM bahu zokAtura thaI gaye; ane te bolyA, he devI ! A svapna putrane lAbha sUcave che. bAkInI hakIkata svapnavedI purUSane pUchayA bAda nakkI karI. huM tane kahIza. tAre A saMbaMdhI kiMcit mAtra paNa manamAM udvega karavo nahIM. svapnavedI puruSe. prabhAtanA samaye potAnuM Avazyaka kArya patAvIne te amaraketu rAjA sabhAmAM gayo ane svapnazAstranA jANakAra purUSone belAvavA mATe ekadama teNe AjJA karI. bAda tyAM ubhelA sevako narendranI AjJA pramANe tarata ja teone tyAM bolAvI lAvyA. sAmaMta, maMtrIo ane nagaranA mukhya purU vaDe samA cikAra bharAyelI hatI. svapnavedI purUSo paNa vinayapUrvaka rAjAnI najIkamAM AvI besI gayA. temaja dhanadeva paNa rAjamAnya hovAthI rAjAnI dRSTi gocara yogya Asana upara besI gayA. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 125 tyArabAda rAjAe teonI AgaLa devadarzanAdika pUrvokta svapnane sarva vRttAMta AdaMta kahI saMbhaLAvyo. bAda rAjAe temane kahyuM, barobara A svapnane nizcaya karI enuM tAtparya zuM che? te Apa kahe. ema rAjAnA kahevAthI svapna pAThako paraspara vicAra kare che.......... teTalAmAM dhanadeva be, he naranAtha ! Apa kSaNa mAtra sAvadhAna thAo, ane A svapnane paramArtha jANavA-. mAM kAraNabhUta eka vRttAMta huM kahuM te Apa sAMbhaLe. kevalIvacana. eka aTavImAM bhIlapati (supratiSTha) mArA jevAmAM AvyuM............ teNe sarSothI baMdhAyelA citravegane maNinA prabhAvathI jevI rIte mukta karyo, temaja teNe pitAnuM caritra kahyuM. teTalAmAM tyAM eka devanuM Agamana thayuM. te devane kuzAgra nagaramAM zrI kevalI bhagavAnanuM darzana thayuM. temaja te deve pitAnA AgAmI bhavanuM svarUpa pUchyuM........... tyArabAda zrI kevalI bhagavAne tene kahyuM ke, he bhadra! tuM zrI amaraketu rAjAne tyAM putrapaNe Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -126 surasu darI caritra utpanna thaIza ane tyAMthI tArI mAtA sAthe tArA pUrva * bhavanA verI koika deva tAruM haraNa karaze. mATe huM citravega ! tu vidyAdharendrane tyAM meATA thaIza. e Adika hastinApuramAM te gayeA tyAM sudhInA pUrvokta sa vRttAMta dhanadeve vistArapUrvaka narendrane kahI -sabhaLAvyA. bAda vizeSamAM teNe kahyuM, he naranAtha! A uparathI eTalu* amajavAnuM' che ke; te vidhuprabhadeva mahArANInA udaramAM putrapaNe upanna thaze. kAraNa ke; A duniyAmAM zrIkevalI bhagavAnanuM vacana kAI divasa anyathA thAya nahIM. P zAstramAM paNa kahyuM che. sUryanA udaya pUvadezAmAM haMmezAM thAya che. e khAkhata A duniyAmAM nirvivAda che. chatAM paNa kadAcit te pazcima dizAmAM uge. temaja merUparyaMta sthira hAvA chatAM kadAcit calAya 66 "mAna thAya; te kamalanuM jIvana khAsa pANI hAya che chatAM paNu kadAcit jala vinAnA ucca sthalamAM ugI zake; samudra paNa kadAcit peAtAnI maryAdA cheADIne cAlyeA jAya tevA sa`bhava che; paraMtu jJAnI mahArAjanu'vAkaya koI paNa samaye anyathA thAya nahI. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 127 temaja he naredra! pUrvabhavane varI evo deva tenuM haraNa karI jaze ane te vidyAdharane tyAM moTo thaze. tyAM rahI te sarva vidyAo sAdhI pitAne svAdhIna karaze. bAda te putra pitAnI mAtAne maLaze. vaLI te svapnamAM mAlA vaDe kalazanuM pUjana karyuM, te uparathI huM mAnuM chuM ke, koI icchita kanyAdAna tame ApI zakaze. he narendra ! A svapnane kharo bhAvArtha mArA hRdayamAM to AvI rIte bhAse che. svapnavedI vacana. e pramANe dhanadevanuM vacana sAMbhaLI svapnavedI brAhmaNe kahyuM aho ! A zreSThI putranuM buddhicAturya apUrva che. hamezAM A bAbatamAM amAro abhyAsa che. bahu zAstronA artho ame jANIe che; chatAM paNa tevA prakAranI buddhinA abhAvathI A svapnArthane nizcaya ame karI zakayA nahIM. he rAjan ! A vaNika putre je artha kahyo che, te bahu saMgata che ane amane paNa te saMmata che. ema svakhapAThakonA kahevAthI rAjAe temane pAna bIDAM ApI sarvene vidAya karyA. ne tyAra pachI sarva sAmaMta mahAMtAdikane paNa rajA ApI. pachI rAjAe kahyuM, ke; Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 surasuMdarI caritra he dhanadeva! devInI sAthe amAro viyoga thaze, te pachI ApaNe ahIM zuM karavuM? A duSTa svapnane pratighAtaka koI te upAya che ? jethI devInI sAthe mAre viyAga na thAya. te sAMbhaLI dhanadeva che. he narendra! zrI kevalI bhagavAnanI vANI te anyathA thavAnI nathI. paraMtu tenA mATe eka upAya che. paNa tethI kaMI ApaNe Apattino pratighAta thavAno nathI. kAraNa khATale paDelAonI jIvavAnI AzA te durlabha ja gaNAya....... ema chatAM paNa ApaNe ahIM karavAnuM mAtra eTaluM che ke, pallI patie prathama mane je divyaNi Ape che, te A maNi vIMTImAM jaDAvIne hAthanI AMgaLIo rAkhavAne che. A maNinI zakti bahu aciMtya che. ene prabhAva aneka ThekANe ame joyela che. deva! A maNi devInA hAthe haMmezAM rahe tevI goThavaNa tame karAvo ane tema karavAthI pUrvane varI e paNa te deva rANIne haraNa karavAmAM zaktimAna thaze nahIM. chatAM koI paNa rIte je tenuM haraNa karaze, te paNa te vairI devIne apakAra te karI zakaze ja nahIM. evo prabhAva A maNimAM rahe che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 129 huM narendra! A mAruM vacana satya samajIne A khAbatamAM kiMcit mAtra paNa tamAre zeAka karavA nahI. maNisamapa Nu, vaLI he naranAtha ! A duSTa svapnanI nivRtti mATe sarva jinAlayeAmAM tame mahAtsave karAveA. munione ucita evAM vastrAdika vaDe zramaNu saghanI pUjA kareA. temaja tame abhayadAna ApavAmAM pravRtta thAo, nAnA prakAranA abhigrahapUrvaka tapazcaryAe karA. ema dhArmika kAryanI pravRtti karavAthI; he naranAyaka ! sarva prakAre zAMti thaI jaze. kAraNa ke; dhA prabhAva A jagamAM alaukika phaladAyaka thAya che. kahyu che ke, " seMkaDA kaSTAmAM AvI paDelA, temaja aneka prakAranA kleza ane regeAthI kaTALelA, maraNAdikanA bhayathI haNAyelA, du:kha tathA zAkathI rImAtA, vaLI saMthA zaraNu rahita ane vyAkula cittavALA evA aneka prakaranA manukaiAnu' A jagamAM zaraNamAtra hamezAM ekadharma ja kahelA che." he narendra ! AvA ApaN samayamAM dharmapravRtti karavI e paNa eka mukhya upAya che. ema kahI dhanadeva peAtAnI vITI ApI rAjAne praNAma karI rAjabhavanamAMthI nIkaLIne peAtAnA ghera gayA. - bhAga-ra/9 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 surasuMdarI caritra rAjA paNa ekadama rANInA mahelamAM gaye ane A sarva hakIkta teNInI AgaLa vigatavAra kahI saMbhaLAvI. temaja te maNithI jaDelI vIMTI rAjAe tene ApI ane kahyuM. he devI ! A vIMTI kSaNamAtra paNa hAthamAMthI tAre khaseDavI nahIM. enA prabhAvathI keIpaNa kSudra prANIo tAro parAjaya karaze nahIM. tyArapachI rAjAe dareka jina maMdiromAM snAtrAdika mahotsava temaja anya sarva dharmakAryo karavAne prAraMbha karAvyo. garbhotpatti. svapnanA prabhAvathI kamalAvatI rANI paNa sagarbhA thaI. pitAne je je ISTa vastunI irachA thAya te sarva vastuo sukhapUrvaka teNIne prApta thatI hatI; temaja suvinIta e pitAne parijana haMmezAM sevAmAM hAjara raheto hato. anukrame te devInA cha mAsa pUrNa thayA. sAtamA mAsano prAraMbha thayo. teNIne eka dohalo utpanna thayo. paraMtu lajajA vaDe te dehalAnI vAta keInI AgaLa te karI zakI nahI ane mAtra pitAnA hRdayamAM ja te mujhAyA karatI hatI. jethI teNInuM zarIra paNa kRza gaI gayuM. tevAmAM eka divasa rAjAnA jovAmAM te AvI eTale teNe tene kahI. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 surasuMdarI caritra he devI! tArI manavAMchA zuM mArAthI pUrNa nathI karI zakAtI ? jethI hAlamAM tAruM zarIra bahu durbala dekhAya che ? dohadasvarUpa e pramANe nareMdranuM vacana sAMbhaLI rANI belI. he nAtha ! mane evo dehale thayo che. uttama prakAranA gajenI upara ApanA kheALAmAM besI huM yAcakavargane dAna ApatI nagaranI aMdara cAluM. temaja he narAdhIza! Apa pote ja mArA mastaka upara chatra dhAraNa karo ane sarva tyajIne mArI sAthe cAle. e devIne abhiprAya jANuM rAjAe kahyuM ke, he suMdarI! have A tAro dehale huM jaladI pUrNa karIza. . ema kahI rAjAe AjJA karI. tarataja adhikArI purUSo uttama lakSaNavALA paTTastIne zaNagArI tyAM AgaLa lAvyA. tyArapachI rAjA hAthI upara besI gaye. pazcAt kamalAvatIdevI potAnA svAmInA meLAmAM beThI. rAjAe pote muktAphalathI suzobhita evuM ujavaLa chatra teNInI upara dhAraNa karyuM. seMkaDe stuti pAThake aneka prakAranI stutionA lAya kare che. nAnA prakAranAM asaMkhya vAtre teNInI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra. surasuMdarI caritra AgaLa vAgyA kare che. nATakIyAnA samudAye aneka prakAranAM saMgIta karavA lAgyA. samasta nagaramAM arthijanone saMtoSakAraka evuM anagala dAna ApavAmAM kamalAvatIdevI parizramane gaNatI nathI; temaja AnaMdamAM magna thayelI nagaranI nArIo devInI stuti kare che. ema aneka zobhA vaDe trika, catuSka ane catvare (cArarastA)mAM pitAnI IcchA pramANe nAnA prakAranuM paribhramaNa karIne anukrame te hAthI nagaramAMthI bahAra nIkaLe. hAthInI umaradazA. nagaranI bahAra AvyA pachI te hAthI ekadama unmatta thaI samagra kene kaMpAvate bahu vega vaDe IzAna dizA tarapha doDavA lAgyA. re! doDe, doDe ! reke, reke ! A gajendra AgaLa cAlyo jAya che. ema buma pADatA bhUtya loke tenI pAchaLa doDavA lAgyA. rAjA paNa te hAthIne kabaje karavA jyAre samartha na thayo ane prayatna karI thAkI gayo tyAre teNe devIne kahyuM. A hAthI unmatta thaI gayela che. bahu vegathI doDavA maMDI gayA che. have koIpaNa rIte mArAthI A unmatta hAthI vaza karAya tema nathI. mATe keIpaNa prakAre enA. uparathI ApaNe utarI javuM joIe. anyathA A jaMgalamAM Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 133 ApaNane te pADI nAkhaze. pachI ApaNuM hADakuM paNa hAtha lAgavuM muzkela thaI paDaze. kamalAvatI belI. he nAtha ! A deDatA hAthI uparathI ApaNe kevI rIte nIce utaravuM ? rAjA bolyo. he devI ! AgaLa je! A vaDanuM jhADa Ave che, tenI nIce A hAthI jAya tyAre ekadama tAre te vaDanI zAkhA pakaDI levI ane te hAthIne choDI de. ema rAjA kamalAvatIne kaheto hato, teTalAmAM te hAthI bahu vegavaDe te vaDanI nIce jaI pahoMcyA. pitAnI hoMzIyArIthI rAjAe ekadama te vaDanI zAkhA pakaDI lIdhI. he devI! tuM jhaDapathI zAkhAne pakaDI le! pakaDI le ? ema kahevA chatAM hAthIno vega bahu vadhAre hatuM, ane strInI dakSatA joIe teTalA pramANamAM rahetI nathI, vaLI garbhane lIdhe zarIra paNa bhAre thayeluM temaja bhayathI dhrujatuM hatuM. tethI teNIe dhyAna te puSkaLa ApyuM, paNa te zAkhAne pakaDI zakI nahIM. teTalAmAM te hAthI baha jhaDapathI tyAMthI AgaLa upara nIkaLI gayo. rAjA ekalo vaDanI nIce rahI gayo. rANane laI hAthI cAlato thayo. rAjA bahu zokAtura thaI gaye. tyAM rahIne rAjA AgaLa upara dRSTi karI juve che, te bahu vegathI AkAza mArge cAlate te hAthI tene jovAmAM Avyo. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A A A 134. surasuMdarI caritra rAjA ekadama vismita thaI gayo ane pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyo. aho! A meTuM Azcarya kahevAyahAthI eka bhUcara gaNAya chatAM te bhU prayANa choDI daIne AkAza mArge cAle che. athavA pUrvane varI te deva nakakI A hAthInA rUpavaDe vilAsa kare che. jarUra zrI kevalI bhagavAnanA kahelA. bhAva A lokamAM anyathA thatA nathI. ema te vicAra karate hato, teTalAmAM te hAthI adazya thaI gayo. arthAt tenA jovAmAM AvyA nahIM. tevAmAM tenI pAchaLa AvatuM sainya paNa tyAM AvI pahocyuM. kamalAvatInI zodha tyArabAda kamalAvatIne zedhavA mATe rAjAe te hAthInI pAchaLa samarapriya Adi seMkaDe subhaTo sahita sinyane vidAya karyuM. ne pachI rAjA bahu zekAtura thaI gaye. sAmaMta tathA mahAMta lokonA kahevAthI rAjA mahAmusIbate pitAnA nagaramAM gaye. paraMtu bahu zokamAMne zokamAM zUnyanI mAphaka te guravA lAgyo. nirAnaMda thaI te koI paNa rAjya kAryamAM dhyAna ApavuM bhUlI gaye, ane udvigna dazAmAM teNe keTalAka divaso vyatIta karyA. mAtra devInI AzA vaDe pitAnuM jIvita teNe TakAvI rAkhyuM. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 135 tevAmAM samarapriya Adika sainya paNa tyAM ekadama pAchuM AvI pahoMcyuM, paraMtu te sinyanA loko udAsa manavALA ane khedane lIdhe bahu dIna avasthAmAM dekhAtA hatA, temaja temanAM mukha lajajAne lIdhe namra dekhAtAM hatAM. tyArapachI rAjAe samarapriyane pUchayuM. he bhadra! tame tyAM hAthInI pAchaLa jaIne zuM karI AvyA ? te vRttAMta amane jaNAvo. te duSTa hAthI zuM tamArA jevAmAM Avyo ? ane te duSTanI pAsethI devIne mukta karI ? samarapriya subhaTa bahu mATe niHzvAsa mUkI samarapriya belyo. he deva ! ame tyAMthI nIkaLIne je dizAmAM hAthI gayo hato, te tarapha gayA. AgaLa jatAM eka aTavI AvI, tyAM AgaLa ame bahu bArIkAIthI devInI tapAsa karI. paraMtu te hAthIne temaja devIne keIpaNa prakAre patto lAgyo nahIM. pachI tyAMthI bhIla lokene puchatA puchatA ame bahu dUra dezamAM nIkaLI gayA. paraMtu tenI kaMI khabara aMtara paNa maLI nahIM. tethI ame bahu nirAza thaI gayA. tevAmAM eka divasa amane keI eka kApeTika maLyo. teNe amane kahyuM, Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 - surasuMdarI caritra AjathI sAtamA divasa upara paDyodara nAme sarovaramAM strI sahita AkAzamAMthI paDate eka hAthI mArA jevAmAM Avyo. tene joI ekadama huM bhayabhIta thaI gayo. pachI huM tyAMthI nAsIne dUra rahelI bahu vRkSonI jhADImAM pesI gaye. vaLI pharIthI paNa te sarovaranA kAMThA upara pharate te hAthI mArA jevAmAM Avyo. paraMtu te samaye tyAM strI nahatI. A pramANe tenuM vacana sAMbhaLI ame tene kahyuM. he bhadra! te sarovara kyAM che? amane tuM jaladI te batAva. tyAra pachI te kApeTike amane te sarovara batAvyuM. pachI ame bahu kALajIpUrvaka tenI sAthe pharIne sarevaranI AjubAjue bahu tapAsa karI; paNa devInuM darzana thayuM nahIM. jana mAtra pramANuvALA te sarovaramAMthI niyukta purUSonI mAraphata amane hAthI maLI AvyA. te hAthIne laI ame nirUtsuka banI ahI ApanI pAse AvyA chIe. have te sarovaranA gaMbhIra jaLamAM DubIne devI marI gaI haze? athavA jaLamAMthI keIpaNa prakAre utarIne kaI vasatImAM te gaI haze? athavA vyAdhrAdika prANIothI bharapUra evA vanamAM koIpaNa hiMsake tene mArI nAkhI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 surasuMdarI caritra he naredra! te saMbaMdhI devInuM kaMIpaNa vRttAMta ame jANatA nathI. e pramANe samarapriya subhaTa rAjAnI AgaLa vAta karate hato teTalAmAM tyAM dvArapAla AvIne vinayapUrvaka kahevA lAgyo. he nAtha ! sumati nAme naimittika ApanA darzana mATe dvAramAM ubhe che. sumati naimitika te saMbhaLI rAjA bolyo. he subhaTa ! jenA AdezathI te samaye naravAhana rAjAe mane devI ApI hatI, te A sumati naimittika -zuM ahIM Avyo che? pitAnI pAsamAM rahelA purUSoe javAbamAM jaNAvyuM. he nareMdra ! hA te pote ja Avelo che. rAjAe hukama karyo, jaladI ene ahIM lAvo. kAraNa, devInuM vRttAMta ene ApaNe puchI joIe. ema rAjAnuM vacana sAMbhaLI tarata ja dvArapALe tene ' hAjara karyo. rAjAe tene satkAra karyo, bAda sumati vinayapUrvaka rAjAne praNAma karI yogya Asane besI gayo. rAjA che he nimittavedI ! kamalAvatI devI jIve che ke nahIM te tuM amane kahe. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 surasuMdarI caritra jJAnanA upayoga vaDe sumatie kahyuM. he pArthiva! devI jIve che ane hAlamAM akSata. zarIravALI te potAnA baMdhuvargane maLI gaI che, tenI kaMIpaNa tamAre ciMtA karavA jevuM nathI. punaH rAjAe pUchayuM, he naimittika ! teNIne mane samAgama kayAre thaze ? temaja teNInA garbhanI zI vyavasthA thaze ? e pramANe rAjAnA puchavAthI naimittike upayoga. daIne kahyuM. he narAdhIza ! jyAre tame svapnamAM bahu viSamasthAne rahelI puSpamAlAne grahaNa karaze, tyArathI eka mahine tamane devIne samAgama thaze. temaja te devIne putra janmaze ke tarata ja te potAnI mAtAthI viyukta thaze. he nareMdra! A pramANe mArUM nimittazAstra kahe che. pharIthI paNa rAjAe pUchayuM te putranuM haraNa thayA bAda te jIvaze ke nahIM? ane te kayAM rahIne moTo thaze ? temaja teno samAgama amane kayAre thaze ? sumati bAlyA. he rAjana ! tamAre putra bahu. samaya sudhI jIvaze, paraMtu te kayA sthAnamAM rahIne mATe thaze, te huM jANI zakatA nathI. temaja vaLI kusumAkara udyAnamAM jyAre AkAzamAMthI eka kanyA paDaze, tyAra pachI bahu TUMkA vakhatamAM. tamArA te putranI sAthe samAgama thaze. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 139 e pramANe naimittikanuM vacana sAMbhaLI rAjAne zoka cAlyo gayo ane hasate mukhe te be. he kezAdhipatio ! A sumati naimittikane taiyA Ape; kAraNa ke, devInA virahane lIdhe mArA hRdayamAM prajavalita thayelA mahAna zekarUpa agnine enA vacanoe devInA samAgamanI AzArUpI jalapravAha vaDe zAMta karyo che. ema kahI rAjAe potAnA zarIre paherelAM AbharaNe. vaDe temaja eka lAkha seniyA vaDe teno satkAra karyo, sumati naimittika rAjAnI AjJA laI tyAMthI vidAya thayo. rAjA paNa kaMIka zeka rahita thayo. svapnadarzana : anyadA amaraketu rAjA rAtrIe sute hatuM, tevAmAM tene svapna AvyuM. uttaradizA tarapha jato hate, mArgamAM eka mATe sajala ku Avyo, tenI aMdara paDelI, ardhA zveta karamAI gayelAM puSponI tamALA mArA jevAmAM AvI ane tarata ja te mAlA meM laI lIdhI. te mAlA ekadama navIna ane mane hara sugaMdhIvALI. thaI gaI." A pramANe svapna joI rAjA jAgrata thayo ane te vicAra karavA lAgyuM ke, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 surasuMdarI caritra Aje A sumatinA kahevA pramANe svapna mArA jevAmAM AvyuM. mATe have uttaradizA tarapha cAlatAM mane bahu duHkhamAM AvI paDelI devIne samAgama jarUra thayA - vinA raheze nahIM. ema vicAra karI rAjA potAnA deza nirIkSaNanA nimitta vaDe bahu lazkaranA ThATha sahita hastinApurathI prayANa karavA lAgyA. mArgamAM cAlatAM cAlatAM keTalAka divasa vyatIta thayA. bAda mahAna uce eka parvata Ave, tenI najIkamAM bahu gahana vRkSonI ghaTAothI vyApta e eka aTavI pradeza AvyA, tyAM pitAne rahevA lAyaka sthAnanI tapAsa karI sainya sahita rAjAe paDAva karyo. kamalAvatIne samAgama. sinike potapotAnA kAryamAM ughukta thayA. bAda tyAM najIkanA bhAgamAM eka kU hatuM tenA kAMThA upara bahu ghAsa ugI nIkaLyuM hatuM ane te laMbAImAM - eTaluM badhuM hatuM ke, te kUvAne AkAra paNa mAluma paDe nahIM. - tyAM AgaLa kaMI kArya mATe rAjAnI camaradhAriNI strI gaI ane pitAnA pramAdane lIdhe teNe aMdara te paDI gaI. rAjAne mAluma paDavAthI tarata ja teNe AjJA karI ke; ene jaladI bahAra kADhe. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 surasuMdarI caritra e pramANe rAjAnuM vacana sAMbhaLI adhikArInA kahevAthI eka purUSa dorInA sAdhana vaDe te aMdhAra kUvAnI aMdara utaryo, pachI te purUSa gADha aMdhakAramAM cAre bAjue tapAsa kare che, tevAmAM tyAM kUvAnI eka bolamAM saMtAI rahelI kaI eka yuvati tene jovAmAM AvI. bahu aMdhakArane lIdhe teNInuM zarIra bahu ja kaMpatuM hatu, te yuvatine joI te purUSa . he suMdarI! tuM koNa che? ema teNe pUchyuM, paraMtu teNae kaMI pratyuttara Apyo nahIM. pachI te jalanI aMdara paDelI ane kaThaMgata che prANa jenA evI bIjI eka strI tenA jovAmAM AvI eTale. tene laIne tene te anukrame bahAra nIkaLyo ane teNe kahyuM ke, he narendra! anya paNa keI yuvatI A kUvAnI. aMdara rahelI che. meM tene bahu pUchayuM to paNa te bIcArI bhayane lIdhe bahu kaMpatI hatI, tethI teNIe mane kaMIpaNa uttara Apyo nahIM. ema sAMbhaLatAM ja rAjAnuM dakSiNane pharakavA lAgyuM bAda rAjAne bahu vismaya thayo ane vicAramAM paDI ke zuM te devI te nahI haiya? athavA A aTavImAM devIne saMbhava kyAMthI hoya ? athavA te A saMsAramAM kamane. AdhIna thayelA prANuone bhavitavyatAnA baLathI evuM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 surasuMdarI caritra kAI kArya nathI ke je na prApta thAya. daivanI kRti mahu vicitra che. jema ke;-- jeNe khAlya avasthAmAM zaMkaranuM dhanuSa bhAgI nAkhyu', temaja jeNe parazurAmanA parAjaya karyAM; vaLI jeNe peAtAnA pitAnI vANI vaDe pRthvIneA tyAga karyo, ane jeNe pulanA nimittavaDe samudrane bAMdhI lIdhA hatA; temaja dazamastakavALA mahApratApI rAvaNanA kSaya karanAra evA zrIrAmacaMdranu eka eka caritra evu` hatu` ke, tenuM zuM varNana karavu? paraMtu tevA vIrapurUSane paNa jeNe akasmAt kathana mAtra karI nAkhyA evA daivanu tu varNana kara. arthAt daivakRti eTalI badhI prabala hAya che ke; aNudhAryAM banAva anyA kare che." mATe jo te devI hAya tA mahu ja AnaMda thAya. athavA kAI anya haze teA paNa tene bahAra kADhavI e ThIka che, kAraNake; dayA e dharmanuM mULa che. kahyuM che ke; "yArUpI nadInA vizAla kAMThA upara save dharma tRNurUpa akurA che, jo te dayArUpI nadI kadAcit sukAi jAya tA te dharUpI aMkurAnA vilAsa karyAM sudhI TakI zake ? arthAt yAnA abhAvamAM dharmanA sadbhAva rahetA nathI. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 143 bhale te game te strI jAtinI hAya, paraMtu ApaNe krayAnI khAtara tenA uddhAra karavA joIe. ema vicAra karI rAjAe te purUSane AjJA karI ke; e khIcArIne paNa jalI tu bahAra kADha, pachI te purUSa doraDAnuM avalaMbana laI kUvAnI aMdara utaryAM ane te yuvatInI pAsamAM jai kahevA lAgyA; he suMdarI ! huM zrI amaraketurAjAnI AjJAthI tane bahAra kADhavA mATe pharIthI paNa ahI AvyA chuM; mATe have tuM vilaMba karIza nahIM; jaladI A mAMcImAM besI jA, jethI A narakAvAsa kUvAmAMthI huM tane bahAra kADhuM. e pramANe te purUSanuM vacana sAMbhaLI te devI jhaTapaTa te mAMcImAM besI gaI; anukrame te bahAra nIkaLI, teNInu zarIra bahu ja dula thai gayeluM hatuM, jethI rAjAe mahAmusIbate tene oLakhI. te daivI paNa rAjAne joine gadgad kaThe rUdana karavA lAgI ane narendranA caraNamAM paDI. tyAra pachI azruthI bharAi gayAM che netrA jenAM evA zrI amaraketurAjA devIne peAtAnA nivAsasthAnamAM laI gayA. devIne joI sarva parijana bahu zAkAtura thaI gaye ane dInasukhe nAnA prakAranA vilApeA vaDe rUdana karavA lAgyA. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 surasuMdarI caritra gatavRttAMta. tyAra pachI snAnAdika kriyA karIne nivRtta thaI zuddhimAM AvelI kamalAvatI devIne rAjAe pUchyuM. he devI! te hAthI tane kayAM laI gayA hatA ? ane tyAM tArI zI vyavasthA thaI hatI ? temaja A aTavInI aMdara A bhayaka'ra kUvAmAM tuM zAthI paDI ? A pramANe rAjAnA prazna sAMbhaLI kamalAvatI AlI. huM mahArAja! mArI hakIkata huM kahu chuM te Apa sAMbhaLeA. Apa jyAre vaDanI zAkhAne pakaDI hAthI uparathI utarI gayA, te samaye me* paNa te zAkhAne pakaDavA mATe bahu prayAsa karyAM hatA, paraMtu te mArAthI khanI zakayu nahI ane ekadama te hAthI mane ekalIne laI tyAMthI cAlatA thayA. pachI AgaLa cAlatA cAlatA te hAthI eka 5tanI nadImAM jaI paheAMrayeA. te nadInA kInArA bahu bhaya'kara hatA. te taTAnI ahu viSamatA joI atyaMta veganA bhaMgathI bhaya pAmyA hAya ne zu ? tema te hAthI tyAMthI AkAza mArge ekadama upaDI gayA. tyAra bAda bhayabhIta thai meM vicAra karyAM; Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 145 are! A gajedranA zarIramAM praveza karIne kaI deva mArUM haraNa kare che. kAraNa ke A hAthIe AkAzamAM cAlI zakatA nathI. ema hRdayamAM vismita thaI huM vAraMvAra pRthvInuM avalokana karatI hatI; teTalAmAM parvata ane vRkSAdika eka sAthe cAlatAM mArA jovAmAM AvyAM. vaLI A araNyamAM ekalI bIcArI strI bhayabhIta thaze, ema jANIne mArI sahAyane mATe thaze ema sarva vRkSe bahu vegathI jANe daDatAM hoya ne zuM ? jemanI aMdara aneka manuSya bhramaNa kare che evAM grAma ane nagaro kIDIonAM nagharAM sarakhAM dekhAvA lAgyAM. jalathI bharelAM sarovaro paNa bhUmi upara paDelAM chatra samAna bhAsavA lAgyAM. temaja bahu lAMbI vananI paMktio sarSa samAna, parvato pALI samAna ane nadIe nIka samAna mane dekhAvA lAgI. ema cAlatAM cAlatAM te hAthI bahuja AgaLa nIkaLI gayo.. - tyAra pachI mArI vIMTImAM rahelA te divyamaNi mane yAda AvyuM. pachI te hAthIne tiraskAra karI tenA gaMDasthalamAM meM te maNine prahAra karyo ke tarata ja te bhayabhIta thaI bhAga-2/10 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 surasuMdarI caritra gayo ane hAthamAM rahelA vA samAna maNinA prahArathI haNAyele te gajendra moTI cIsa pADIne ekadama nIce mukhe AkAzamAMthI heTho paDe. abhuta sarevara. teTalAmAM meM nIce mukhe joyuM te tyAM eka moTuM sarovara mArA jovAmAM AvyuM. jenI aMdara aneka taraMgo uchaLatA hatA, cAre tarapha uThatA evA mAchalIonAM puMchaDAM vaDe jene jala samudAya bahu uchaLate hate. makaraMda rasanuM pAna karI matta thayelI bhramarIonA vistArathI viravara evAM jenAM kamale rokAI gayAM hatAM, temaja aneka maNIonI phuraNAyamAna che kAMti jenI, vaLI jenI aMdara aneka Tikribha pakSIo tarI rahyAM che, sArasa pakSIonI paMktiothI suzobhita kAMThA che jenA, vihaMga-pakSIonA samudAya jenI AjubAjumAM ekaThA thayelA che. aneka godhAonA saMsAra jemAM rahelA hatA, temaja vikasvara kamalenI zreNIo vaDe vibhUSita, aneka duSTa jalacarothI vyAsa, aneka matsyonA samudAyamAM lubdha thayelA dhIrethI vyAsa, gati karatA bhayaMkara magarothI duprekSya, ke De zabda karatA deDakAonA samUhathI vAcAlita, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 surasuMdarI caritra haMsanI paMktio vaDe vibhUSita, tamAla ane tAlavRkSonI ghaTAo vaDe manehara, bhamarAonA guMjara vaDe sukhakAraka, bagalAonI zreNIothI virAjIta, chIpalIonA saMpuTa jemAM dIpI rahyA che, temaja aneka dIvaDAo-jaLajaMtu jemAM bhramaNa karI rahyA che, evA te apAra jalathI bharelA moTA sarovaramAM te hAthI AkAzamAMthI ekadama nirAdhAra utarI paDayo ane jalanI aMdara te DubI gaye. gaMbhIra jalanI aMdara azakta thayelo te gajendra DubI gaye chatAM paNa te divyamaNanA prabhAvathI jaLanI upara rahI hatI. tevAmAM devayoge mane eka pATIyuM AvI maLyuM. tene Azraya laI huM sarovaranA kinAre utarIne beThI. mArA hRdayamAM bhayane to pAra ja nahote, jethI bahu zokAtura thaI huM vicAra karavA lAgI. ' are! huM apUrva samRddhi bhagavatI hatI, te samaya mAre kyAM gayo ? kSaNamAtramAM ekAkinI pravAsInI mAphaka durdazAmAM zAthI AvI paDI ? enA kamano pariNAma bahu viSama che. kahyuM che, A saMsAracakamAM paribhramaNa karate pitAnA sukhane mATe bhale parvatanA zikhara upara caDhe athavA samudra ulaMghana karI pAtAlamAM praveza kare, paraMtu vidhie lakhelA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 surasuMdarI caritra lekha pramANe pitAnuM nasIba phale che, paNa saMtuSTa thayela bhUpALa phaLa ApavA samartha thatuM nathI. ema jANavA chatAM paNa mAro vicAra te tene te ja thayA karatuM hatuM ke, mAre cAkaravarga kyAM gayo ? te lakSmI kayAM cAlI gaI? vinIta e te mAro parivAra kyAM gayo? are ! hAlamAM daive mane ekAkinI karI mUkI. ema ciMtavana karatI oDhavAnA vastrathI mukhAraviMda DhAMkIne bahu zeka vaDe zaraNarahita ekalI huM rudana karavA lAgI. zrIdattanuM Agamana te mArA rUdanano zabda sAMbhaLI keI eka purUSa tyAM AvI mane kahevA lAgyo. he sutanu! karUNa svare tuM kema rudana kare che ? ema tene zabda sAMbhaLI huM ekadama saMbhrAMta thaI gaI ane te tarapha meM daSTi karI joyuM te; keTalAka purUSa jenI sAthamAM rahelA che, e te yuvAna purUSa ghoDA upara beThela mArI najare paDaze. - pachI tenA sukhane mane meLApa thayA ane tenuM zarIra dhULathI chavAI gayeluM hatuM. . . Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdaro caritra tyAramAda te purUSa paNa mane joI peAtAnA hRdayamAM vismita thayA hAyane zu? tema ekadama gheADA uparathI nIce utarI mArA caraNAmAM paDayA ane te khelyA. 149 he bahena ! tu mane eLakhe che? hu zrIdatta chuM, kuzAgranagaramAMthI huM vepAra mATe sAnI sAthe paradezamAM gayeA hateA. tyAMthI pAche khArame varSe sA sahita hu' hAla peAtAnA nagaramAM jAuM chuM. Aje cAlatAM cAlatAM A sthAnamAM ame AvI pahAMcyA chIe. paraMtu he bhiganI ! tuM ahIM ekalI zA kAraNathI AvelI che ? ema tenA kahevAthI tarata ja huM bhayarahita thaI gaI. pachI me' hAthIe mAruM haraNa karyuM. vigere savRttAMta tene nivedana karyuM. tyArapachI te viNake zAka vaDe dInamukhavALI mane joine kahyuM. ahIMthI hastinApura bahu dUra che, temaja vyAdhrAdika hi'sraprANIe tathA cAra vaDe mA paNa bahu kaThIna che. ane he gini ! kuzAgranagara ahIthI najIkramAM che; mATe tamAre zuM vicAra che ? pachI meM kahyuM ke, cAleA prathama ApaNe kuzAgra nagaramAM jaie. he zrIdatta ! khaMdhuvane maLe mane ghaNA divasa thayA che; mATe emanA meLApa paNa thaze. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150. surasuMdarI caritra ema amAro vArtAlApa thayA bAda, pramudita thayela zrIdatta mane pitAnA AvAsamAM sArthane loke pAse laI ga. tyAM tenA parijane vinayasahita upacAra vaDe mArI zArIrika sevA karI, tyArapachI devatAe ApelA kuMDala tathA anya sarva AbharaNe mAtra eka divya maNInI vIMTI sivAya meM zrIdattane mUkavA mATe ApyAM. kuzAgranagara tarapha prayANa zrIdattanA parijana sahita meM sAthenI sAthe tyAMthI prayANa karyuM. mArgamAM cAlatA zrI datta bahu prakAre mAro vinaya karate hate. huM pAlakhImAM besIne cAlatI hatI, te sAthe paNa mArI anukUlatAne mATe hamezAM TuMkA TuMkA pramANe vaDe cAlavA lAgyo. ema keTalAka mukAma teo cAlyA, teTalAmAM eka aTavI AvI, tyAM AgaLa apazukana thavAthI te leke tyAM rokAI gayA. bIje divase prayANanI taiyArI karI ke tarata ja pharIthI apazukana thayA. ema divase divase apazukana thavAthI uttama zukana thayA nahI, tethI temane tyAM doDha mAsa nIkaLI gayo. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 151 pachI pitAnI pAsethI bArAkI paNa sarva khuTI gaI. tethI teo tyAM rahevAne azakta banI tyAMthI nIkaLI cAlyA. pitAnA nagara pratye javAnI utAvaLane lIdhe te divase ! apazukanane gaNyA sivAya te lake cAlatA thayA. tyArabAda bIje divase prabhAtakAlamAM te sArthanI upara akasmAt bhIla lokee dhADa pADI. teoe kailAhala sAMbhaLI te sAthenA leke ekadama gabharAI gayA. temaja bhIla lokoe prahAra zarU karyA. sArthanA loke jema phAve tema muThThIo vALI nAsavA lAgyA. huM paNa bhayabhIta thaI tyAMthI nAsatAM bhAgatAM ekalI paDI gaI, jethI eka dizA tarapha huM bhAgI gaI. bhayaMkara vanapradeza. bhayane lIdhe cAre tarapha daSTi karatI huM cAlatI hatI, tevAmAM bahu vRkSe vaDe gahana evuM eka vana AvyuM. kSaNa mAtra tyAM sthiratA karyA bAda meM vicAra karyo, A nirjana vanamAM mI jAtie ekaluM javuM ThIka nahIM. te sArthanA sthAnamAM jaI te lokone maLI javuM, te uttama prakAra che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra ema jANI me' cAlavAnI taiyArI karI, paraMtu karya raste javu tenI khIlakula mane samajaNa paDI nahI, 152 huM kayAMthI AvI ane te sAthe kaI dizAmAM haze? enuM paNa khIlakula mane bhAna rahyuM nahI. mArUM zarIra tA bhayathI bahuja kaMpatu hatuM chatAM paNa huM eka dizA grahaNa karIne digguDha thaI. vRkSA vaDe atigahana evA vananA madhya bhAgamAM cAlavA lAgI. vaLI dUra jaI ne huM pAchI vaLI ane pazcAt mukhe huM cAlavA lAgI. temaja bhaya kara vanamAM zrIdattanA parivAranI zeAdhakhALamAM huM Amatema bhaTakavA lAgI. tyArapachI bhayane lIdhe caMcala che netrA jenAM, temaja te nirjana vanamAM cAre tarapha paribhramaNa karatI, unmArge cAlavAthI bhAgelA kAMTAo vaDe vyApta che caraNa jenA, mAnA zramathI bahu thAkI gayelI, Dagale Dagale atyaMta azaktine lIdhe rudana karatI, evI huM bahu vyAkula thaI gaI. cAre tarapha vasatinI tapAsa huM karatI hatI, paraMtu koI paNa ThekANe pakSI sarakhu' paNa mane jovA maLyu nahI. bAda eka 'cA TekarA AvyA. tenI upara caDhI me' joyu, tA kAi paNa dizAmAM vasati dekhAI nahI. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 153 sarvatra sauMnA samudRAya jemAM prasarI rahyA che, evI bhayaMkara aTavI sivAya kaMi paNa hu joI zakI nahI. kAI ThekANe bhayajanaka evA kesarI siMhAnA nAda sAMbhaLIne mRgalAo bahu trAsa leAgavI rahyA hatA. kAi ThekANe madonmatta evA ja*galI pADAnAM moTAM yuddha macI rahyAM hatAM. kAI ThekANe dAvAnaLathI maLatA evA prANIonA bhayaMkara zabdo sa`bhaLAtA hatA. koI ThekANe pracaMDa svabhAvavALA geDAee mArI nAkhelA aneka mRgalAonA rudhirane lIdhe bahu bhaya lAgatA hatA, koI ThekANe siMhAnA darzanathI aneka gaje'dro nAsa bhAga karI rahyA hatA. vaLI mATAM dhanuSa jemanA hAthamAM rahelAM che, evA zikArI purUSo jenI a`dara paribhramaNa karatA hatA, maghA nakSatra, dhanarAzi, hasta ane ArdrA nakSatra jemAM gati kare che. meATA AkaDAonA mULa vaDe vyApta (jayeSThA nakSatra, sUrya, ane mUla nakSatrathI virAjIta) uttama vratadhArI munie vaDe vibhUSita, (pUrvAbhAdrapadma tathA uttarAbhAdrapada ane zravaNa nakSatra vaDe vibhUSita) zuSka evAM mRgalAonAM mastakA (zukravAra ane bhRgazIrSa nakSatra) vaDe samanvita, meATA citrA tathA rAhiNI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 surasuMdarI caritra auSadhi (guruvAra citrA ane rohiNanakSatra)thI suzobhita, zAkhA vinAnA spaSTa dekhAtA maMdAra vRkSa (vizAkhA nakSatra ane prakaTa evA zani ane maMgala) jemAM dIpI rahyA che. temaja aneka RSabha-rIcha pazuo (nakSatra)thI vyApta evI te aTavI AkAzalakSamInI jema zobhatI hatI. tevI bhayaMkara aTavIne jemAM pANI mATe huM cAre tarapha tapAsa karavA lAgI. tRSAne lIdhe mAro kaMTha paNa besI gayo hate; jethI mArI vANI paNa baMdha paDI gaI gaI. tevAmAM pharatI pharatI huM eka dizA tarapha cAlI, eTalAmAM jaLathI bhareluM eka sarovara mArI najare paDayuM. pachI te tarapha jhaDapathI huM cAlavA lAgI. mArAM ne te bhayathI bahu caMcala banI gayAM hatAM. mahAmusIbate huM sarovaranA kInArA bhegI thaI. pachI dhIme dhIme te sarovaranI aMdara utarIne meM jalapAna karyuM. bAda tyAMthI nIkaLIne vizrAMti mATe eka taruvaranI nIce huM beThI. eTalAmAM sUrya astAcalanA zikhara upara cAlyA gaye. rAtrIne prAdurbhAva dekhAvA lAgyo. ziyALIyAnA phekAre saMbhaLAvA lAgyA. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ ~ ~ ~ ~ surasuMdarI caritra 155 te nijane evA jaMgalanI aMdara jema jema pazuonA bhayaMkara garava thavA lAgyA, tema tema mAruM hRdaya bhayane lIdhe bahu kaMpavA lAgyuM. putrajanma anukrame ardharAtrIne samaya thayo. mArA udaramAM dusaha pIDA thavA lAgI. jethI maMdamaMda zabda karatI huM bhUmi upara uThavA lAgI. prasavanI taiyArIne lIdhe becenamAM huM pIDAvA lAgI. ane bahu vyAkula thaI Amatema ALeTatI hatI, teTalAmAM he naranAtha! atyaMta vedanAthI pIDAtI evI meM pite ja te araNyanI aMdara mRgalInI mAphaka bahu duHkha vaDe putrane janma Apyo. jyAre mArI mUrchAne virAma thaye tyAre huM beThI. thaI ane meM joyuM te pRthvI upara te bAlaka ALoTate hate. pachI te bALakane bahu sneha vaDe meM mArA meLAmAM lIdhe. tyArabAda najIkamAM rahelA sarovaramAM jaI te. bALakane navarAvIne mArA pitAnA vastra vaDe tenuM zarIra zuddha karIne huM vRkSa ane latAonI jhADImAM jaIne ekAMtamAM besI gaI. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 surasuMdarI caritra putrarakSA. bAda te divyamaNithI jaDelI vIMTI mArI AMgaLIethI kADhIne te bALakanA kaMThamAM meM bAMdhI. te samaye tenI rakSA mATe meM kahyuM, A divyamaNinA prabhAvathI mArA putranA zarIre bhUta, preta, pizAca, hiMsaka dhApada ane duSTagraha vigere keIpaNa prahAra mA karo. he vanavAsI deva! ane devIo ! mArUM ekavacana tame sAMbhaLo. hAlamAM putra sahita huM Apane zaraNe rahI chuM, mATe mAMsAhArI evA siMha ane vyAdhrAdika duSTa prANuothI A bhayaMkara aTavImAM tamAre mAruM anAthanuM prayatna vaDe rakSaNa karavuM. devIno pazcAttApa he putra ! A je mArI hastinApuramAM AvI hatI te, A vakhate rAjAne vadhAmaNuM maLI hota. temaja he putra! samasta parijana, nagaranA loko, sAmaMta, maMtrI ane adhikArI vargamAM tArA janmanA samaye kene AnaMda na thAta? he putra ! vihita daivanA caeNga vaDe bhayaMkara jaMgalamAM tAro janma thayo che, mATe maMdabhAgINI evI huM ahIM zuM karuM? Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarIcaritra 157 vaLI he putra! tArA janma thavAthI A araNya paNa hAlamAM vasti samAna mane lAge che. he vatsa ! tuM mArA kheALAmAM beThA che, tethI huM ni ya thaI chuM. he putra! sUryanA kiraNeA vaDe naSTa thayuM che adhArU jenu, evA divasanA prAdurbhAva thaze, tyAre huM tArUM mukha joine kRtArtha thaIza, ema huM pralApa karatI hatI, teTalAmAM mAnA zramathI thAkI gayelI temaja sa ageA zithila thaI. gayelAM ane prasavanI vedanA zAMta thavAthI tyAM mane nidrA AvI gaI. pachI kSaNa mAtramAM mArA maddabhAgyane lIdhe kAie paNa uccArelA zabda mArA sAMbhaLavAmAM AvyeA, jethI ekadama huM jAgI gaI. he pASThi ! ghaNA divasathI huM tArI tapAsamAM pharatA hatA, paraMtu Aje tArU' dana thayu che. mATe have huM mArA varanA aMta karIza. he duSTa! hAlamAM tuM tArA durAcAranu phUla bhAgava e pramANe tenA zabda sAMbhaLI mArU hRdaya ekadama. bhayabhIta thaI gayuM" ane A pramANe bAlanAra kANu haze? Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 - - - - - - - surasuMdarI caritra ema vicAra karI jeTalAmAM meM mArA kheALAmAM joyuM te tyAM putra nahote. bAda ekadama mArA hRdayamAM bahuja AghAta thayo ane huM vicAramAM paDI; ' are! ekadama A zuM thayuM! keI kAraNane lIdhe te bALaka ahIMthI paDI gayo haze! athavA keI zatru enuM haraNa karI gaye haze ! athavA A mane svapna AvyuM haze! athavA A mArI buddhine vizvama thayA haze! ema vicAra karatI huM te putranA zodhamAM pravRtta thaI pachI he mahArAja ! te sthAnamAM cAre tarapha meM ghaNuM tapAsa karI. paraMtu putrane kaIpaNa jagyAe patto lAgyo nahIM. pachI bahu zekAtura thaI gaI ane mastakane viSe vAvaDe haNAyelAnI mAphaka mUchita thaI huM nirAdhAra pRthvI upara paDI gaI. kamalAvatI vilApa pitAnA putranuM apaharaNa thayeluM joI mUrzita thayelI kamalAvatIrANI daivAge zuddhimAM AvI. tyAra bAda bahu zekathI bharAI gayelI te devI pitAnuM hRdaya kuTatI pralApa karavA lAgI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 159 - hA daiva! A bhayaMkara aTavImAM adhanya evI huM ekalI AvI paDI chuM. mArA duHkhane kaMI pAra na hatuM, chatAM jAta mAtra evA mArA putrane keIpaNa nitha upADI gayo. vaLI huM jANatI hatI ke, prabhAtakAlamAM mArA putranuM mukha huM jaIza, paraMtu te mAre maratha hatAza daive anyathA karyo. - he daiva ! aTavI pravezAdika dArUNa duHkha daIne tuM haju paNa zAMta na thayo ? jethI mArA putranuM te apaharaNa karAvyuM? he vanadevatAo! huM tamAre zaraNe AvI, te paNa mArA putranuM apaharaNa thayuM. te pachI ahI deva paNa zuM karI zake? hA ! putra! A zUnya araNyamAM zaraNurahita mane ekalIne te kema mUkI dIdhI ? hA ! putra! mArA kheALAmAM rahele tuM akasmAt kema adazya thaI gaye? zuM mane ekalI mUkI cAlyuM javuM te putranI cagyatA gaNAya? jarUra huM jenA niSphara zabda sAMbhaLI jAgI uThI, teja ke pizAce mArA putrane apahAra karela che. - jenA prabhAva vaDe ekadama te hAthI AkAzamAMthI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 surasuMdarI caritra nIce paDI gayA hatA, te dvivyamaNi paNa mArA mA~bhAgyane lIdhe akRtArtha thayA. hA putra ! tArA ka'mAM prabhAvika maNi bAMdhelA hatA chatAM paNa mArA kheALAmAMthI tane nirdaya evA kAI pizAca ardazyarUpe lai gayeA. ema huM dInasukhI thaIne bahu vilApa karatI hatI; teTalAmAM mArA duHkhathI duHkhI thayelI hAyane zuM ? evI rAtrI paNa akasmAt kSINa thai gaI. ati karUNa svare rUdana karatI mane joine zAkAtura che mukha jenu', evI AkAzalakSmI kharI paDatA tArAerUpI AMsue vaDe jANe rUdana karatI hoya ne zu*? tema dekhAvA lAgI. eTalAmAM nivRtta karyAM che gADha a`dhakAra jeNe, evA sUrya paNa putranA apaharaNa karanArane jovA mATe uDDayAcalanA zikhara upara ArUDha thayo. tApasaunu* Agamana anukrame cAra ghaDI divasa caDhayo eTale bahu duHkhathI pIDAyelI huM te aTavImAM ati karUNa zabdo vaDe rUdana karatI ADIavaLI paribhramaNa karatI hatI, teTalAmAM tyAM eka tApasI AvI. jeNInA hAthamAM suMdara kamaMDaluM zaiAbhatu hatuM, zarIre sukeAmala valkala vastro paherelAM hatAM, avasthA pazu vRddha hatI, Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - -- surasuMdarI caritra 161 temaja AkRti bahu suMdara ane jenA hRdayanI vizuddhatA bahu AnaMda ApatI hatI, evI te dayAlu vRddhA nirjana araNyamAM nAnA prakAranA vilApa vaDe rudana karatI mane joI pitAnA hRdayamAM zeka karavA lAgI ane tarata ja te mArI pAse AvI. madhura vacana vaDe teNue mane pUchayuM, he sutanu! tuM zA mATe rUdana kare che? ane A bhayaMkara jaMgalamAM tuM ekalI ahIM kayAMthI AvI che? ema teNInA madhura vacana sAMbhaLI meM tene praNAma karyA. mArA netromAMthI azrudhArAo cAlI jatI hatI chatAM meM gadagada kaMThe apaharaNadika sarva vAta tenI AgaLa nivedana karI. te sAMbhaLI tapasvInI belI. he sutanu ! AvA dArUNa duHkhane tuM lAyaka nathI, paraMtu potAnA karmathI baMdhAyelA A jIvalokamAM zuM kahevuM? he suMdarI ! potAnA karmane vaza thayelA ane A saMsArasAgaramAM paribhramaNa karatA evA prANIone AvA prakAranAM aneka dukhe AvI paDe che, emAM kaMI paNa Azcarya nathI. vaLI he subhage! pUrva bhavamAM je kaMI te azubha karma karyuM haze, tenA pariNAmathI A dArUNa duHkhamAM bhAga-2/11 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra - - surasuMdarI caritra tuM AvI paDI che. mATe anya bhavamAM upArjana karelA dukhanI prApti thavAthI zeka karavo zA kAmane? athavA zarIrane duHkhadAyaka evA A vilApa karavAthI zuM vaLe? he sutanu! have tAre zokAtura thavAnI kaMI jarUra nathI. ahIMthI ApaNe Azrama bahu najIkamAM che ane vRkSAdikanI chAyAne lIdhe te bahu ramaNIya che. - tyAM tuM cAla, tAre rahevA mATe te sthAna bahu lAyaka che. vaLI ahI bahu ThaMDe pavana vAya che. vaLI tAre hAlamAM prasava thayela che temaja tAruM zarIra paNa atizaya sukela che. | mATe ahIM rahevAthI tene kaMI paNa IjA thAya te ThIka nahIM. ema kahI te tApasI mane suMdara evA pitAnA AzramamAM laI gaI. pachI paropakAramAM rasika evI te tApasIe sArI rIte mArI baradAsa karI. kulapatine upadeza.. anukrame tApasIe karelA upacArothI divase divase mAruM zarIra kaMIka sudharavA lAgyuM. pachI eka divase te tApasI mane kulapati-AAmanA adhipatinI pAse laI gaI. praNAma karI yogya sthAne huM besI gaI. bAda Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = surasuMdarI caritra 163 tApasIe pUrvokta mArI sarva vAta kulapatinI AgaLa nivedana karI. pachI kRpAlu evA te kulapatie madhura vacane vaDe mane kahyuM, he vatsa! sarva sukhanuM kAraNabhUta ane paralokamAM baMdhusamAna evA dharmanI ArAdhanA nahIM karavAthI A saMsAramAM prANIone AvAM dukhe sulabha thAya che. mATe lokAMtaranA sukha mATe dhamasAdhana avazya karavuM joIe. jethI AvA duHkhane samaya Ave nahIM. anyatra kahyuM che ke, he bhavyaprANu! tuM eTaluM te jANe che ke, pathikane - zaMbala (bhAnu) mArgamAM hitakAraka thAya che. arthAt temano khAsa AdhAra bhAtA upara ja hoya che. temaja tAre paralakanI musApharI to karavI ja paDaze, to tuM zuMbalane mATe kema yatna karatA nathI? vaLI je mArgamAM cAlatAM prANuone keI prakArano kraya vikaya thaI zakato nathI. tevA mAge tAre avazya javuM paDaze. mATe dharmathI vimUDha thaI tuM kema besI. rahyo che? e pramANe zAmAM dareka ThekANe dharmanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. chatAM pramAdane vaza thaI prANIo aneka prakAranAM duone svAdhIna thAya che. ema samajI dhIrapurUSe rAjyAdikane tyAga karI vanavAsane svIkAra kapura rAjyo ane pAna vaza thaI Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 surasuMdarIcaritra e pramANe kulapati mane upadeza ApatA hatA, te samaye tApasIe mArI pAse AvI mane kAnamAM kahyuM, A bhagavAna kulapati bahu jJAnI che, mATe tAre je kaMI pUchavAnuM hoya te tuM temane pUchI le. a5hAra prazna tapasvInInA kahevAthI meM vinayapUrvaka pUchyuM. he mahAzaya! mArA putrane keNa harI gayo haze? temaja te jIvatuM haze ke marI gayo haze? ane jo jIvate hoya te huM tene kayAre joIza? athavA mane te nahIM maLI zake? e pramANe kamalAvatInA prazna sAMbhaLI kulapati samyapha prakAre vicAra karI bolyA. he vatsa! pUrva bhavanA vairane lIdhe bahu kopAyamAna thayelo eka deva tArA kheALAmAM rahelA tArA putrane khAsa mAravA mATe laI gaye. bAda teNe vicAra karyo zunya pradezamAM ene mUkI de ThIka che, tyAM te sudhAtura thaIne marI jaze, ema jANI te duSTa vaitADhayagirinA viSama nikuMjamAM eka moTI zilA upara tene mUkI dIdhe. tevAmAM daivage pharate pharate eka vidyAdhara pitAnI strI sahita tyAM kayAMyathI paNa AvI caDe. tenI daSTi te bALaka tarapha paDI ke tarata ja A . keIne putra che, ema jANe teNe tene laI lIdhe ane Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 165 tene pitAne ghera laI gayA. temaja te vidyAdharane tyAM rahIne sukhethI mATe thaze. anukrame te yauvanavayane prApta thaze, tyAre tane hastinApuramAM maLaze. he narendra! A pramANe kulapatinA kahevAthI mAre zoka dUra thaI gayA. pachI huM te AzramamAM rahIne phaLa tathA mUlAdikathI mArI prANavRtti calAvatI hatI temaja tapasvinI janene vinaya karatI hatI. surathakumAra. he priya! keTalAka divasa huM te AzramamAM rahI. bAda eka divasa kulapatinA mukhathI bahu tapasvinI sahita huM dharmazravaNa karatI hatI, teTalAmAM akasmAtuM bahu vegavALA azvathI apahAra karAyelo eka rAjakumAra tyAM AvyA. bAda ati kRpAlu evA tApasakumAroe tene bahu satkAra karyo, pachI te rAjaputra kulapatinI pAse Avyo ane vinayapUrvaka praNAma karI temanI AgaLa bhUtala upara besI gayo. kulapatie tene pUchayuM. he bhadra! tArA pitAnuM nAma zuM? tuM kayA nAmathI oLakhAya che ? ane tuM kayAMthI Avyo ? A pramANe kulapatinA prazno sAMbhaLI te belyo. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra he bhagavan! mArUM vRttAta huM kahuM chuM, te Apa sAMbhaLe. siddhAthapuramAM bahu prasiddha sugrIvarAja rAjya karauM hatuM, tenI kanakavIrANI che. temane huM suratha | me putra chuM. mArAM mAtapitAne huM atyaMta priya hovAthI pitAnA moTA putra supratiSThanuM apamAna karI mane bAlya avasthAmAM ja yuvarAjapadavI mArA pitAe ApI. bAda keTalAka samaya vyatIta thatAM mArA pitAne kSayane vyAdhi ekadama lAgu paDaze. jethI temane dehAMta thaI gayo. pachI maMtrI vage mArA pitAnA sthAnamAM mane niyukta karyo. huM paNa nItipUrvaka prajApAlanamAM divase vyatIta karavA lAgyA. supratiSThane vijaya. mAro oramAna moTobhAI supratiSTha kaIka vidyAdharanA samAgamamAM AvI gayA. tyAra pachI teNe tenI bahu sevA karI, jethI te vidyAdhara tenI upara bahu prasanna thayA. pachI teNe nAgAminI vigere keTalIka pitAnI vidyAe supratiSThane ApI. bAda siddha thayelI vidyAenA prabhAva vaDe supratiSTha mArI sAthe yuddha karIne pitAnuM rAjya pitAne svAdhIna karyuM. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 167 huM paNa tenA bhayathI mArI mAtAne sAthe laI caMpAnagarImAM mArI mAtAnA pitAzrI kauttidharmarAjAnI pAse gayo. temaNe paNa mane pitAnA dezanA chevaTanA bhAgamAM rahelAM eka hajAra gAma ApyAM, he bhagavan! tyAM huM mArI mAtA sahita raheto hato. keI eka divase A aTavImAM vaNika lokene mATe sArtha jato hate. te sAthe bahu vibhavavALe hate. te mArA purUSanA jovAmAM Avyo. teoe sArthavAhanuM sarva dravya luMTI lIdhuM, jethI amArI pAse puSkaLa dhana thaI gayuM. temaja bahu uttama jAtinA nAnA prakAranA keTalAka gheDAe teo pAsethI amane maLI AvyA. teone calAvavA mATe Aje huM savAramAM gAmanI bahAra nIkaLyo hato. anukrame te ghaDAone huM calAvato hato, teTalAmAM A eka viparIta zikSaNavALA azvane vAro Avyo, tenI upara caDhI huM calAvavA lAge, ke tarata ja teNe mAro a5hAra karyo. he bhagavana! tene sthira karavA mATe meM ghaNe prayAsa karyo, paraMtu jema jema tenI lagAma kheMcavAmAM AvatI, tema tema te viparIta zikSaNane lIdhe bahu vegathI doDatuM hatuM ane hAlamAM e azva mane ApanA A pavitra AzramamAM lAvyA. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra e pramANe te suratha pAtAnuM vRttAMta kulapatinI AgaLa kahetA hatA, teTalAmAM tenA anumAge lAgeluM tenu sainya paNa tyAM AvI pahoMcyuM. 168 surathanu svadeza prayANa keTaleAka samaya tyAM rahIne pachI surathe kulapatinI AjJA mAgI, he bhagavan! have huM mArA sthAnamAM jAu chuM; hAlamAM mAre lAyaka je kai kAma hoya te Apa pharamAve. kulapati mAlyA, huM nRpakumAra ! gurUjananI pUjA vigere dhama kAya mAM yathAzakti tAre pravRtti karavI temaja zaraNAgata leAkeA upara dayA rAkhavI. vaLI huM bhadra ! vizeSamAM tAre eTaluM kAya karavAnuM che. amaraketurAjAnI kamalAvatI nAme A strI che, te hAthI vaDe apaharaNa karAyelI hAlamAM ahI AvIne rahelI che. have te hastinApura ahIthI bahu dUra che. temaja tenA mAga paNa hisra evA aneka prANIothI bahu vikaTa che, tethI A bhaya'kara aTavImAM prayANa karavuM ghaNuM kaThina che. kheDelI jamInamAM tApasa kumAre ne cAlavAnI zAstramAM manAI karelI che, mATe A kaeNmalAvatIne potAnA nagaramAM pahoMcADavAnuM kAma amArAthI banI zake tema Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 169 w nathI. vaLI tevA prakArane keI sAro sAthe paNa ahIM AvatuM nathI. tethI sUkomala aMgavALI A 5bhAryA ahI vanavAsamAM bahu kaSTathI paNa rahelI che. mATe je tuM ene pitAnA sthAnamAM pahoMcADe te bahu sArU e pramANe kulapatinuM vacana sAMbhaLI surathakumAra belya. he bhagavana! ApanA kahyA pramANe huM karIza . " huM pote jaIne amaraketu rAjAne A rANa seMpI daIza. emAM kaI paNa prakAre Apane saMzaya rAkhavo nahIM. tyArabAda kulapatie mane kahyuM; he vatsa! suratha kumAranuM kahevuM tArA sAMbhaLavAmAM AvyuM ne? ThIka che. A saMgAtha sAro che, mATe enI sAthe tuM ja. bIje sAthe maLa durlabha che. pachI meM paNa vicAra karyo; zuM enI sAthe mAre javuM yegya gaNAya kharuM? athavA kulapati ahIM A bAbatamAM ucita athavA anucita che te sarva jANe che. ema vicArI meM kahyuM ke, he bhagavana! ApanI AjJAmAM huM taiyAra chuM. kulapati belyA. he putra! je ema hoya te tuM taiyAra thA. e pramANe temanA kahevAthI he naredra! temanuM vacana mAnya karI huM surathakumAranI sAthe tyAMthI nIkaLI. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 - anukare te A pradezamAM teNe dalAmAM kaika surasuMdarI caritra prayANanA samaye sarva tapasvinIo mane vaLAvavA AvI, pachI teo mArI sAthe saMbhASaNAdika ucita bhalAmaNuM karI potAnA AzramamAM nivRtta thaI. vanapraveza huM paNa sAthenI sAthe cAlavA lAgI. anukrame te surathakumAra cAlatAM cAlatAM A pradezamAM AvI pahoMcyo. teTalAmAM kaMIka bahAnuM kADhIne Aja araNyamAM teNe nivAsa karyo. pitAnA sanyane paNa tyAM paDAva karAvyuM. bAda prati divase mArI pAse AvavA lAgyo ane haMmezAM mAruM sanmAna karIne potAnA sthAnamAM te jate hote, bAda eka divasa te uttama prakAranA alaMkAra laI mArI pAse AvI ekAMtamAM mane kahevA lAgyo. he suMdarI! alaMkAra paheryA vinA tuM barobara zobhatI nathI. mATe A alaMkArone tuM svIkAra kara. devatAe ApelAM kuMDala temaja anya bIjA alaMkAra joI meM eALakhyA ke, A te sarve AbhUSaNa mArAM che. bAda mArA hRdayamAM vismaya tha ane meM tene pUchayuM. he sura!i A alaMkAra tamane kyAMthI maLyA che? enuM kAraNa tame mane kaho. suratha belyo. he suMdarI! prathama mArA bhIloe A aTavImAM kuzAgrapura pratye jate bahu samRddhivALe Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra, 175 eka vaNika sAthe luMTa hatuM. te vakhate A sarva mAla amane maLyo hato. A alaMkAra tAre lAyaka che. ema tenI hakIkata sAMbhaLI meM kahyuM. A sarva alaMkAra mArA ja che. prathama meM zrIdatta vaNiphane mUkavA sArU ApyA hatA. te sAMbhaLI hasate mukhe AnaMdapUrvaka te bAlyo. jo ema hoya te bahu sArU. he suMdarI! A alaMkArane dhAraNa karI tuM sukhethI AnaMda kara, kAraNa ke, A AbharaNene lAyaka tuM ja che. emAM anya strInI cegyatA nathI. bAda meM tene duSTabhAva jANyA sivAya te alaMkA laI lIdhA. tyAra pachI hamezAM te duSTa durAcAranI IcchA vaDe mArI pAse AvavA lAgyo. temaja bahu hAvabhAva mane te dekhADavA lAgyo. mArI sevA paNa te sArI rIte karavA lAgyA. surathane durAcAra tyAra bAda kAmAMdha banI te suratha prayANa karavAnI te vAta ja bhUlI gayA ane ekAMtamAM mArI pAse AvI upahAsanI vividha prakAranI vAta karavA lAgyA. he priyatama! kAmanA AvezathI vimUDha banelo te duSTapApI kulamaryAdAne tyAga karI nirlaja thaI anyadA mArI pAse Avyo. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 surasuMdarI caritra te vakhata huM ekalI ekAMtamAM beThelI hatI. avivekane bahumAna Apate te pApI belyo. he suMdarI ! kAmanI pIDAthI huM bahu duHkhamAM AvI paDayo chuM. kAmadevanA bANethI jIrNa thayeluM mAruM zarIra have bahu pIDAya che. | mATe he suMdarI ! have huM tAre zaraNe Avyo chuM, mATe potAnA aMganA saMgama vaDe Aje mArA jIvitane tuM saphala kara. he sutanu! A mArA prANa tAre AdhIna che. A sarva rAjyAdikanI paNa tuM svAminI che. he subhage ! huM tAro kiMkara chuM, temaja A sarva parijana paNa tArI AjJAmAM hAjara che. vaLI he caMdramukhI ! have bahu kahevAthI zuM ? gADha anurAgI evA A kikaranI tuM IcchA pUrNa kara. e pramANe surathanuM vacana sAMbhaLI akasmAt vajathI haNAyelInI mAphaka huM bahu zokAtura thaI gaI. * bAda he priyatama! mArI ciMtAne te pAra ja rahyo nahIM. hA! A pApiSTa have balAtkAre paNa mAruM zIla khaMDana karyA sivAya raheze nahIM. kAraNa ke ahIM mArUM kaI paNa zaraNuM nathI. mATe have huM zuM karuM? Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 173 je atiniSphara evAM vacane vaDe ene tiraskAra karuM, te hAla ja e nirmaryAda akRtya karyA vinA ja paze nahIM. mATe hAlamAM maunapaNAne Azraya levo ucita che. pazcAt samaya joIne te pApInI pAsamAMthI huM nAsI jaIza, ema vicAra karI huM manamukhe nIcuM joI tyAM besI rahI. kahyuM che, je prANuo belavAmAM vAcAla hoya che, teo bahu duHkhI thAya che. juo ! popaTa ane menAM pAMjarA rUpa baMdhanamAM paDIne potAnuM vihaga (AkAzacArI) paNuM paNa bhUlI gayAM che. arthAt haMmezAM baMdhanamAM ja rahe che. temaja bagalAo tevA duHkhane AdhIna thatA nathI. tenuM kAraNa mAtra mauna guNa che, mATe mauna rahevAthI dareka arthanI siddhi thAya che. ema jANuM meM kaI prakAre tene uttara Ape nahIM eTale te paNa mArI pAsethI uThIne cAlyA gaye kamalAvatInuM nigamana teTalAmAM sUrya paNa astAcala upara cAlyo gayo. rAtrIne prabhAva khIlavA lAgyo. divasanA zramane lIdhe sainike paNa nidrAvaza thaI gayA. bAda huM ekalI jAgatI hatI ane jyAre sarva loko zAMta thaI gayA, tyAre mArA te sarva alaMkAra laI huM tyAMthI AjubAjue tapAsa karatI nIkaLI. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 174 surasuMdarI caritra mAruM zarIra bhayane lIdhe bahu kaMpatu hatuM chatAM paNa gupta gati vaDe prAtarika lokone chetarIne keI na jANe tevI rIte rInyanI hada bahAra huM cAlI gaI. tyAra bAda eka dizAne uddezI gADha vRkSothI vyApta evA bhayaMkara vananI aMdara huM gamana karavA lAgI, aneka prakAranA vyAdhrAdika duSTa prANIonA bhayaMkara zabdo mane trAsa ApavA lAgyA. temaja pavanathI kaMpatAM evAM vRkSanAM pAMdaDAMonA saNasaNATa avAja, siMhanA dIrgha ane gaMbhIra ivani samAna cAre tarapha saMbhaLAvA lAgyA, jethI mAruM zarIra bahu dhrujavA lAgyuM. - gADha aMdhakArathI vyApta evI te rAtrine vize bahu mATI ane puSkaLa evAM ghAsa vaDe chavAI gayelI ane ativiSama evI jamIna upara bahu vegathI huM gamana karatI hatI. tevAmAM he priyatama! bahu pApI jI ghara narakamAM jema paDe che, tema huM ajANatAM A kUvAmAM ekadama paDI gaI gaMbhIra jalanI aMdara huM DUbI gaI, chatAM paNa daivAge huM marI gaI nahIM, ane te kUvAnI aMdara jala upara huM taratI hatI, tevAmAM te kUvAnA taTane eka bhAga mArA hAthamAM AvI gayuM, eTale tenI eka bakholamAM huM lapAI gaI. he nAtha ! mArA upara AvuM maraNa samAna duHkha Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 surasuMdarI caritra AvyuM chatAM paNa mArA zIlavatanuM rakSaNa thayuM, tethI bahu saMtuSTa thaI ane surathanA bhayamAMthI mukta paNa thaI. jethI mArA AtmAne huM kRtArtha mAnI tyAM eka divasa meM nirgamana karyo. bAda sudhA mane bahu pIDAvA lAgI, paraMtu evA aMdhakUvAmAM keInI paNa sahAya mane kayAMthI AvI maLe? uparA uparI upavAse thavA lAgyA. he svAmin ! mAruM haiye kyAM sudhI pahoMcI zake? ema karatAM e kUvAnI aMdara mane cAra divasa thayA. tyAra pachI meM jIvitanI AzA cheDI dIdhI. zaraNahIna evI huM ekalI tyAM suryA karatI hatI. teTalAmAM vaLI Aje kolAhala karatA senikone avAja mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM, te uparathI mane zaMkA thaI ke, duSTa evA te surathanuM A sainya haze ane te mArI dhi mATe ahIM Avyo haze ? ema huM vicAra karavA lAgI. - bAda he priyatama! eka tarapha mArI pIDAne te pAra naheAte, temAM paNa te duSTanuM Agamana huM jANI bahu ja vyAkula thaI gaI. tyArabAda kUvAnI aMdara utarele Apane puruSa mArA jevAmAM Avyo. tene joI huM atyaMta bhayabhIta thaI gaI, te purUSe mane bahu vAra pUchayuM. chatAM meM tene kaMI paNa uttara Apyo nahIM. te pharIthI paNa tene teja purUSa kUvAmAM utarIne mArI pAse Avyo. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 surasuMdarI caritra teNe kahyuM ke, mane zrI amaraketu rAjAe khAsa tamArA mATe mokalyo che. ema tenA mukhathI ApanuM nAma sAMbhaLI ekadama mArI suratha saMbaMdhI zaMkA dUra thaI gaI ane mArA hadayamAM bahuja AnaMda bharAI gaye. tyArabAda he svAmina ! A kUvAmAMthI huM bahAra nIkaLI. A pramANe zaraNa vinAnI huM ApanA virahamAM bahu duHkhI thaI. je dukhane sAMbhaLIne AjubAjunA leke paNa rudana karyA sivAya rahe nahIM, evuM meM ghaNuM duHkha bhogavyuM. e praNANe kamalAvatInuM kahevuM sAMbhaLI zrI amaraketurAjA bahu gaLagaLo thaI gayo. tenA netromAMthI AMsu vahevA lAgyAM. zrI amaraketurAjA baha zAkane lIdhe mukhane cahero paNa badalAI gaye. tyArabAda te belyo. he devi A bAbatamAM ApaNe zuM karIe? pitAnA karmane vaza thayelA prANIone A saMsAramAM aneka prakAranAM dusaha duHkha AvI paDe che. te bhogavyA vinA chuTake thatuM nathI. kahyuM che, keI eka vAdIe pitAnI AjIvikA mATe sapane karaDIyAmAM pUrI rAkheluM hatuM, jethI sanI sarva AzAe naSTa thaI hatI. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 17 karaMDIyAnI aMdara zuMcaLuM vaLAIne te bIcAre paDI rahyo hate. sudhA vaDe Idriya paNa chupAI gaI hatI. ema durdazA bhogavato te sarSa sutAdhura thaI paDI rahyo hato, teTalAmAM rAtrI paDI eTale uMdara pitAnI meLe ja potAnA bhakSyanI zodha karate tyAM Avyo ane te karaDIAne joI bahu khuzI thayo. enI aMdara kaMIka khAvAnuM haze, ema jANuM te uMdara pitAnA mukha vaDe te karaMDI Ane kApavA lAgyo. tene khaLabhaLATa jANuM aMdara rahele sarpa paNa mukhane barobara sAvadhAna karI taiyAra thaI gayo. uMdaranA manamAM te e vicAra hato ke, jhaDapathI bAbuM pADIne aMdarane lAbha huM laIza, paNa jyAM bAkhuM pADIne te daSTi kare che, teTalAmAM aMdara mukha phADI rahelA sarpe tene tarata ja kaDI lIdho ane potAnI kSudhA nivRtta karI ane teja mArga vaDe te bahAra nIkaLIne cAlato thayo. | mATe dareka prANIoe svastha citta rahevuM. kAraNa ke, prANIonA sukha athavA duHkhamAM hetu bhUta mAtra deva ja gaNAya. juo! uMdarane prayAsa potAnA sukha mATe hatuM, paraMtu te tene bahu duHkhadAyaka thaI paDaye. mATe he suMdarI ! sukha ke duHkhanA viSayamAM ApaNe upAya cAlatuM nathI. te bhAga-2/12 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 surasuMdarI caritra vaLI he priye ! dareka prANuo pote karelA zubha athavA azubha karmane aneka prakAranI niomAM janma dhAraNa karI pite ekalo ja bhogave che. tevA duHkhanA samayamAM mAtA, pitA, bhartA ke baMdhu jana paikI keI paNa zaraNa thatuM nathI. he suMdarI ! rAgadveSamAM paDI je kaMI azubhakarma karyuM haze tene lIdhe AvA duHkhanI paraMparA jogavavI paDI. he devI! tane duHkha paDavAmAM kaMI ja bAkI rahyuM nathI. chevaTa kuvAmAM huM paDI tema chatAM paNa tArA samAgama thaye, tethI haju huM mArA apUrva evA koI paNa meTA puNyane udaya mAnuM chuM. pratikUla karavAmAM tatpara thayelA deve eTaluM sAruM karyuM ke, tArA zarIre kaI paNa IjA na thatAM tAre samAgama thaye. ema aneka vacane vaDe amaraketurAjA pitAnI strIne AzvAsana ApIne sainya sahita tyAMthI nIkaLe. anukrame hastinApuramAM te pahoMcI gaye. nAgarika lokoe rAjAnuM Agamana jANa bahu pramoda sAthe praveza mahatsava karyo. dareka sthale dhvaja patAkAothI dukAnenI zreNIo . zAbhAvavAmAM ApI hatI. aneka prakAranAM vAjIMtro vAgavA lAgyAM. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 179 nara ane nArIonA samudAya AnaMdapUrvaka stuti karavA lAgyA. kamalAvatI ane amaraketurAjA baMne jaNa dinAdika yAcakane dAna ApavA lAgyAM. dareka ThekANe mAMgalika upacAro karavAmAM AvyA. nAgarikajanenAM hRdaya AnaMdathI ubharAI javA lAgyAM. ema aneka prakAranA vaibhavane vistArate zrI amaraketu rAjA samartha evA subhaTonI savArI sahita potAnA rAjamaMdiramAM gayo. bAda kamalAvatI rANInI sAthe nivAsa karatAM te amaraketu rAjAnAM seMkaDe hajAra varSa sukha samAdhimAM vyatIta thayAM. samaMtabhadra tyArapachI eka divase amaraketurAjA sabhAmAM beThe hato. te samaye dvArapAlanI preraNAthI pitAnA udyAnamAM niyukta karelo samatabhadra nAme eka sevaka tyAM AvyA ane te rAjAnA caraNakamalamAM praNAma karI mastake hAtha jaDI AnaMda pUrvaka bele. he svAmin! sumati naimittikanuM vacana sAMbhaLI Ape mane sukumAkara udyAnanA rakSaNa mATe prathama mUkyo hatuM. tene traNe kAlamAM haMmezAM tapAsa karatAM ATale Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 surasuMdarI caritra samaya mArA vRthA gayA; kAraNa ke; te naimittike kaheluM kaIM paNa Aja sudhI mArA jAvAmAM Avyu nahI. paraMtu Aje rAtrInA chevaTanA bhAgamAM udyAnanI aMdara hu' tapAsa karavA nIkaLyA hatA; AkAza tarapha dRSTi karI huM udyAnanA madhya bhAgamAM puSpAthI sugaMdhavALA vRkSAnA samUhane cAre tarapha jotA hatA; tevAmAM tyAM eka dizA tarapha bahu velIothI chavAi gayelA vRkSeAnI jhADImAM eka mATA dhamAkAnA zabda mArA sAMbhaLavAmAM AvyeA. jenA trAsathI haMsanA ToLAM Akula vyAkula thaI gayAM. peAta peAtAnA mALAmAM besI rahelAM pakSIo cAtarak uDavA lAgyAM. najIkamAM rahelA prANIonA kAna paNuM baherAza mAravA lAgyA, evA te AzcaryakAraka zabdone sAMbhaLI mArAM netra vismaya vaDe khullAM thai gayAM, bAda te tarapha dRSTi karI huM vicAra karavA lAgyA. are! A zuM thayu? vaLI A vanananakujamAM AvA pracaMDa zabda zAthI thayA haze ? ema vicAra karI huM te tarapha cAlyA. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 - surasuMdarI caritra teTalAmAM tyAM, he naredra! bakula vRkSanI pAsamAM bhUmi upara paDelI, mUcha vaDe mIcAI gayAM che ne jenAM, rU5 vaDe devAMganAne tiraskAra karatI, navIna caujana vaDe addabhuta sauMdaryane dhAraNa karatI, mane hara che samagra zarIranA avayavo jenA, evI eka uttama bAlikA, padmAsana uparathI paDI gayelI lakSamI hoyane zuM ? tema mArA jevAmAM AvI. jarUra AkAzamAMthI pRthvI para paDatI evI A yuvatIne akasmAt A pratidhvani thayela che. AvI divyarUpALI yuvatIratnanI vibudhajanee zeAcavA lAyaka evI A duravasthA zAthI thaI haze ? hA! devane vilAsa vicitra hoya che. ema vicAra karate huM zItala jalanA biMduo vaDe tenuM zarIra siMcavA lAge temaja maMda maMda pavana nAkhIne teNIne meM svastha karI. tyAra bAda te yuvatI pitAnA TeLAmAMthI vikhuTI paDelI mRgalInI mAphakacaladaSTie dizAone avalakavA lAgI. tyAra bAda meM madhura vANIthI kahyuM. he sutanu ! tuM zA mATe bIe che? he bhadra! have tAre kicita mAtra bhaya rAkhave nahIM. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 surasuMdarI caritra mane tuM pitA samAna samajI le. tuM keNuM che? ahIMyAM tuM kyAMthI paDI che?nirbhaya thaI tuM mane sarva hakIkta nivedana kara. vaLI he sutanu ! tuM svargalokamAMthI paDI? athavA zApathI haNAyelI tuM devAMganA che? athavA vidyAthI bhraSTa thayelI ke vidyAdharanI. putrI che? athavA tArA rUpanA avelekana vaDe apaharaNa karavAnI buddhivALA keIpaNa AkAzamAM gamana karatA vidyAdharanA hAthamAMthI tuM paDI gaI che? he sutanu! satya hakIkata tuM mArI AgaLa pragaTa kara; he bhadra! A udyAnamAM tuM nirAdhAra nabhastalamAMthI zA mATe paDI? e pramANe meM tene bahu Agraha karI pUchayuM, tyAre teNe mane kaMIpaNa uttara ApyA sivAya bahu zokane sUcavanAra evA asujalane mUkavAne prAraMbha karyo. tyAra pachI tevA prakAranI tenI sithita joI meM vicAra karyo. - prathama je sumati naimittike kahyuM hatuM, te pramANe A thayeluM che. jema ke kusumAkara udyAnamAM AkAzamAMthI jyAre kanyA paDaze, tyAre ekadama putranI sAthe tAre samAgama thaze. mATe ahIM A bIcArIne puchavAnuM kaMI kAraNa nathI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 183 - have rAjAnI pAse jaIne A sarva hakIkata temane saMbhaLAvuM. ema vicAra karI te bAlAne madhura vacane vaDe zAMta karIne pitAne tyAM potAnI strInI pAse tene huM mUkI Avyo. ane sarva parivArane teNanI zarIra saMvAhAdika sevAmAM joDIne huM ApanI pAse Avyo chuM. e pramANe samatabhadranuM vacana sAMbhaLI vismita thayelo rAjA belya. | he sabhAjano ! juo ! sumati naimittikanuM vacana kharekhara satya che. have mane jaladI putranuM darzana thaze. | mATe he samaMtabhadra! te bAlikAne jaladI tuM ahIM lAva. jeNunA prabhAva vaDe potAnA putranuM mane darzana thaze. have tuM vilaMba karIza nahIM. surasuMdarInuM Agamana e pramANe rAjAnI AjJA thaI ke tarata ja samaMtabhadra pitAnA makAnamAM gayo ane te bAlAne laI jaladI pAcho tyAM AvI gayo. devAMganAnA rUpa ane sauMdaryane tiraskAra karatI evI te bAlAnA zarIranuM lAvaNya joI rAjAe vicAra karyo, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = = = = 184 surasuMdarI caritra A bAlAnI AkRti uttama kulInatAne sUcave che. hadayamAM rahelA atizAka vaDe zeSAI gayuM che gaurakAMtimaya mukha jenuM ane ucita Asana upara beThelI evI te bAlAne zrI amaraketu rAjAne pUchayuM. he vatsa! zekane tyAga kara,bhayane cheDI de, mane pitA samAna samajIne tuM sarva hakIkta sukhethI nivedana kara kayA nagaramAM tAro janma thayo che? tuM kenI putrI che? tuM ahIM kyAMthI AvI che? ane nabhastalamAMthI ahIM mArA udyAnamAM kevI rIte te paDI? e sarva vRttAMta savistara tuM nivedana kara. e pramANe rAjAnA kahevAthI bahubhaya vaDe paDAyelI ane atyaMta zokamAM garakAva thayelI te bAlAe mATe niHzvAsa mUka paraMtu kaMIpaNa bolI zakI nahIM. tyAra bAda pharIthI rAjAe pUchayuM, eTale bahukaSTathI te belI. he tAta! bahu dukhamaya evuM mAruM vRttAMta kahevAne mATe huM zaktimAna nathI. te paNa pitAnI AjJA mAre mAnavI joIe, tethI huM kahuM chuM. surasuMdarInuM vRttAMta, jaMbudvIpamAM bharatakSetra che, temAM suprasiddha kuzAgrapura nAme nagara che. temAM naravAhanA nAme rAjA che. ratnAvatI nAme tenI strI che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 185 che tAta ! surasuMdarI nAme teNanI huM putrI chuM. pUrvanAM durvihita evAM karmonA vipAkane lIdhe keIka pizAcarUpa duSTa bairIe mArUM haraNa karyuM. eTaluM kahyuM ke tarata ja bahu zokathI utpanna thayelA saMtApavaDe teNInuM hRdaya baLavA lAgyuM ane sthUla azrune dhAraNa karatI te bAlA atyaMta rUdana karavA lAgI. eTalAmAM rAjAnA ardhAsane beThelI kamalAvatI devIe te rudana karatI bAlAne pitAnA kheALAmAM laI lIdhI ane teNue kahyuM. he vatsa! rudana karIza nahIM. A kaMI dvIpAMtara nathI. he sutanu ! A hastInApura nagara che; A amaraketurAjA che. huM paNa kamalAvatI temanI strI chuM. tArA pitA mArA sahedara che. he vatsa ! tane paNa ame nAma vaDe prathama sAMbhaLelI che. vaLI he surasuMdarI ! bahu kAryone lIdhe kuzAganagaramAMthI je leke ahIM AvatA hatA, te sarve tArA guNasamudAyane mArI AgaLa kahetA hatA. surasuMdarInuM rUpa bahu adabhuta che temaja te dayA ane dakSiNyAdi guNenuM eka sthAna che. vaLI sarva kalAomAM te bahu pravINa che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 surasuMdarI caritra pitAnA pitAne te atyaMta priya che. ema keTalAka tArA guNAnuvAda amArAM sAMbhaLavAmAM AvelA che. he vatsa ! have tuM zoka karIza nahIM. A paNa tArA pitAnuM ja ghara che. | mATe zAMta citte pitAnA gharanI mAphaka jANuM pitAnI IcchA pramANe tuM ahIMyAM AnaMda kara. nAnA prakAranI kIDAMo vaDe divase sukhethI nirgamana kara. ahIM kaI prakAranI tAre ciMtA karavI nahIM. ema aneka prakAranAM madhura vacane vaDe tene AzvAsana ApyA bAda, pitAnA oDhavAnA vastra vaDe azrujalathI bhIMjAI gayelA gaMDasthalavALA teNanA mukhane luchI nAkhIne, jalavaDe zuddha karAvIne, pazcAt kamalAvatI tene potAnA mahelamAM laI gaI. tyAM paNa te bAlA bahu zakAtura thaI udvignanI mAphaka rahyA kare che. kSaNamAM moTA niHzvAsa mUke che. kSaNamAM azrujala vahevarAve che. kSaNamAM mUchita thAya che. kSaNamAM pitAnA AtmAne chupAvI de che. kSaNamAM vilApa kare che. - kSaNamAM hAsya kare che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. - surasuMdarI caritra kSaNamAM rUdana karavA lAgI jAya che. kSaNamAM mUka thaI besI rahe che. ema AkaMda karavAthI atizaya ciMtAnA bhAra vaDe gherAI gayuM che hRdaya jeNInuM, evI te bAlA divase divase kSINa thavA lAgI. kamalAvatIne prabodha. nirAnaMda evI te bAlAne jAI kamalAvatI vicAra karavA lAgI. A sarvaparivAra paNa eNunI AjJAmAM hAjara rahe che, temaja bahu nehAla ane samAnavAyanI A sarva rAjakanyAo nAnA prakAranI ceSTAo vaDe ene haMmezAM vinoda karAve che, chatAM paNa ene AnaMda paDatuM nathI ane prati divase sukAtI jAya che. ene evI zI ciMtA haze ? ke jethI A bAlA divase divase kSINa thAya che. je te potAnA mAtA pitAne saMbhAratI hoya to mane kahyA vinA kema rahe? temaja kAmavikAranA sarakhA keI tevA vikAra paNa enAmAM jaNAtA nathI. je te ekAMtanuM sevana kare, bhinna bhinna cakone ekasarakhAM goThavI mUke; priyAnA saMgamavALI vArtAone zravaNa karavAmAM tallIna thAya; te huM jANuM ke, evI ceSTAovaDe enAmAM Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 surasuMdarI caritra premagraha vilAsa kare che, ane je te pitAnuM yathAsthita vRttAMta mane jaNAve, te enI prAptimAM keI upAya paNa jarUra maLI Ave. paraMtu bahu puchavA chatAM paNa A bAlA pitAne IcchIta artha bIlakula mane jaNAvatI nathI, - have mAre zuM karavuM ? kAmano svabhAva viparIta hoya che. vArtA karavAthI te chupAI jAya che. arthAt pragaTa thatuM nathI. catura evI mAnasika ceSTAo vaDe gopavI rAkhelo paNa kAmavikAra jaNAI Ave che, ema chatAM paNa huM keIpaNa upAyavaDe eNanA magata bhAvanI tapAsa te karuM ? ema vicAra karI kamalAvatIe haMsikAnAme pitAnI dAsIne AjJA karI. he hasike! surasuMdarInA uganuM kAraNa zuM che? tene tuM keIpaNa upAyathI tapAsa kara. te tArA samAna vayanI che, mATe pitAne mAnasika vicAra tane kahyA vinA raheze nahIM. bAda hasikA belI. he svAmInI! ApanI AjJAmAM huM hAjara chuM; ema kahI te haMsikA tarata ja tyAM gaI ane ekAMtamAM beThelI surasuMdarInI pAse besIne te vArtAo -vaDe vinoda karavA lAgI. snehasUcaka evAM keTalAMka vacana Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 189 khelI teNIe peAtAnA sadbhAva jaNAtmyA. tyArapachI surasudarInA eNI upara sArA vizvAsa beThA. pachI 'sikAe surasurIne kahyuM; he sakhI ! tArUM' caritra sAMbhaLavAnI mane bahu utkaMThA che. mATe mArI AgaLa tArI sarva hakIkata tu pragaTa kara. tArUM apaharaNa kANe karyuM" ? ane te zA mATe karavu paDayuM? temaja tane je kaMi anubhava thayA hAya te mane nivedana kara. surasu darIprakAza e pramANe haMsikAnuM vacana sAMbhaLI surasu darI AlI. he sakhI ! A pramANe tAte paNa mane pUchyuM hatu ane mArUM' vRttAMta temane sAMbhaLavAnI bahu IcchA hatI, para`tu lajajAne lIdhe hu temanI AgaLa kaI khAlI zakI nahAtI. vaLI huM sakhI! mArUM caritra evuM che; tene sAMbhaLIne najIka lAkA paNa bahu duHkhI thAya tema che. mATe mane paNa ati duHkhakAraka evu te vRttAMta kahevu. ucita lAgatuM nathI. chatAM paNa huM sakhI! bahu kutuhalavaDe te mane pUchyu che, tethI huM tane kahuM chuM, te tu' ekAgramana karI zravaNu kara. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. surasuMdarI caritra kuzAgrapuranagara bhUlokane viSe prasiddha che kIti jenI, temaja uttama vegavALA apratima azvo jenI aMdara rahelA che, bahu vegathI cAlatA ghaDAonA pracaMDa pAda prahAravaDe uDatA rajakaNene lIdhe purAI gayo che AkAza mAga jene, AkAzamAM cAlatA pavanane lIdhe hAlatI evI vajApatAkAo vaDe vibhUSita che devAlayo jenAM, vaLI te devAlayomAM gaMbhIra vAgatAM vAInA nAda vaDe pUrNa che digvibhAga jenA, - dareka dizAomAM bahu dhanADhya evA zeThIyAonA seMkaDe samudAya jenI aMdara vepAra karI rahyA che. vANIjya kalAmAM kuzala ane zreSTha evA vaNikajanethI vibhUSita, ramaNa jananA vAgatA evA uttama jhAMjharanA nAda vaDe zravaNedriyane badhira karatuM, viparIta evI maithuna krADAmAM nipuNa evI vilAsinIne vaDe paripUrNa, puNyavaDe utkRSTa sthitinA leke jenI aMdara nivAsa kare che, hajAro zreSThio vaDe niraMtara suzobhita, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 surasuMdarI caritra pramANamAM bahu vizAla, rasAtalane prApta thayelI parikhA (khAI)vALA kikalAvaDe vibhUSita, trika ane catuSka-cauTAonI suMdara zobhA che jene viSe, parAkramanA garvathI utkRSTa seMkaDe subha vaDe vyAsa temaja devapurInI ramaNIyatAne anusaratuM kuzAgapura nAme nagara che. naravAhanarAjA vaLI te nagaramAM atyaMta parAkrama vaDe nimaeNla karyA che mahA pratApavALA zatruo jeNe, e suprasiddha naravAhana nAme rAja rAjya kare che. have vaitADhaya parvatamAM kuMjarAvatta nagaramAM citra bhAnuM vidyAdhara che. tene putra bhAnuga che. tenI sAthe naravAhana rAjAnI keIpaNa kAraNane lIdhe bAlavayamAMthI ja gADha prIti baMdhANI. tyArapachI te naravahana rAjAe ekabIjAnI prItine sthira karavA mATe ratnAvatI nAme pitAnI bahena te bhAnuvegane ApI. bAda te ranavatI te rAjAnA samasta aMtaHpuramAM mukhya thaI, temaja te rAjAne paNa bahu priya thaI paDI. bAda teNanI sAthe viSayasukhane anubhavatA te bhAnuvegane keTalAka samaye eka putrI thaI. mArA janma Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 surasuMdarI caritra samaye mArA pitAe putranA janmathI paNa adhika e mahotsava AkhA nagaramAM karAvyo janmakALane bAra divasa thayA tyAre A bAlA rUpamAM devAMganA samAna che, ema vicAra karI mArA pitAe ucita samaye surasuMdarI evuM mAruM nAma pADyuM. anukrame huM vRddhi pAmavA lAgI. kumArabhAvane choDIne yuvAna avasthAmAM huM lagabhaga AvI pahoMcI. yuvatijanane lAyaka evI kalAone abhyAsa meM zarU karyo. anukrame te kalAomAM meM nipUNatA meLavI. temaja vRtta, nATaya, gIta, patracchedya, hastakAMDa, vINAsvara, lakSaNa, vyaMjana, vyAkaraNa ane nyAyazAstramAM huM vicakSaNa thaI, buddhimAM bRhaspati samAna huM gaNAvA lAgI. kalekanI aMdaranuM eka pada prApta thAya te te uparathI huM bAkInAM sarvapada pUraNa karI zakuM, eTalI mArI zakti spharavA lAgI. 1 mArAM mAtA pitA temaja mAro parijana mane joI bahu AnaMda pAmavA lAgyAM. huM paNa navIna yauvana avasthAmAM AvI pahoMcI. tAta citA ( navIna yauvanane zobhAvatI evI mane joI mArA pitA bahu ciMtA karavA lAgyA. mArI putrIne ucita bhartA keNu thaze? Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 193 je ke guNavAna hoya to tejasvI na hoya athavA tejasvI hoya te bhAgyavAnuM na hoya; ema dareka guNethI saMpanna e bhartA maLe te paNa kanyAnuM pUrNa bhAgya hoya te ja A duniyAmAM tene maLI zake che. anyadA rAjA pite rAjasabhAnI aMdara beThA hatA. tevAmAM tyAM sumati nAme eka naimittika Avyo. rAjAe tene pUchayuM. he bhadra ! mArI kanyAne bhartA koNa thaze ? te sAMbhaLI namittika lyo. he naredra! vidyAgharone cakavattI rAjA A kanyAno bhartA thaze ane tenA samagra aMtaHpuramAM A kanyA khAsa paTTarANa thaze, eTaluM ja nahIM, paraMtu potAnA patine bahu ja prItidAyaka thaze. e pramANe tenuM vacana sAMbhaLI mArA pitA pitAnA hRdayamAM ghaNe AnaMda pAmyA ane sumati naimittikane bahu dravya ApIne pitAnA sthAnamAM tene vidAya karyo. ratnasaMcayanagara eka divasa aneka prakAranI dAsIone sAthe laI huM pitAnI sakhIo sahita nagaranI bahAra udyAnamAM gaI hatI. tyAM vividha prakAranI kIDA karatAM karatAM meM ekAMta sthAnamAM rahelI navayauvanathI vibhUSita evI eka vidyAdharanI kanyA joI. bhAga-2/13 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 yA vAtAvyA che. AvI surasuMdarI caritra te vidyAdharanI kanyA pitAnA hRdayamAM kaMIka maMtrane jApa karI AkAzamAM uDavA mATe bhujAo uMcI karIne uchaLavA lAgI, paraMtu te uDI zakI nahI ane pRthvI upara paDI gaI e pramANe tenI ceSTA joI mane bahu Azcarya thayuM. ane tarata ja huM teNInI pAse gaI. pachI meM kahyuM he suMdarI! tuM koNa che? ane A zuM kare che? teNIe kahyuM, he bhadre ! mArUM vRttAMta tuM sAMbhaLa. vitADhaya parvatamAM dakSiNa zreNI che. tenI aMdara ratnasaMcaya nAme uttama nagara che. temAM vidyAdharone cakavartI citravega nAme rAjA che. vaLI kuMjarAvanAme nagaramAM suprasiddha bhAnavega nAme rAjA che. tene be sagI bahene che. teo tene bahu ja priya che. ekanuM nAma baMdhudattA ane bIjInuM nAma ratnAvatI che. - vaLI te baMdhudattA he sutanu ! citravegarAjAnI sAthe paraNelI che. tenI huM kanyA chuM; ane mAruM nAma priyavaMdA che. temaja mArA pitAne kanakamAlA nAme bIjI paNa eka mukhya rANuM che, tene makaraketu nAme eka putra che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 195 te mane bahu ja priya che. nimeSa mAtra paNa tenA virogane huM sahana karI zakatI nathI. vaLI hAlamAM mArA pitAe tene vidyAo ApelI che. tene sAdhavA mATe te makaraketu ekAMta sthalamAM pavitra kSetramAM gayelo che ane tyAM rahIne te zAstrokta vidhi pramANe vidyAone sAdhe che, tyAM tene vidyA sAdhatAM hAlamAM bIje mAsa cAle che. tenA viyogane lIdhe huM paNa bahu vyAkula thaI tyAM rahevAne gaI, jethI azakta banI gaI. tethI pitAnI AjJA laI tenA darzana mATe huM tyAMthI nIkaLI chuM, paraMtu mArganA parizramathI huM thAkI gaI. jethI ahIM A udyAnamAM nIce utarI kSaNa mAtra vizrAMti laI pharIthI AkAza mArge cAlavA mATe vidyAnuM meM smaraNa karyuM paraMtu navIna abhyAsane lIdhe te vidyAnuM eka pada huM bhUlI gaI chuM. tene bahu saMbhAruM chuM, paNa te sAMbharatuM nathI. have huM AkAzamAM kevI rIte uDI zakuM? mAtra A mArA duSkatane ja udaya che. anyathA AvI ApattimAM huM AvI paDuM nahIM. zAstramAM kahyuM che. "eka mAsanI aMdara caMdranI pUrNatA mAtra eka ja divasa hoya che, bAkI ghaNA divasa kSINatA bhagave che, aho ! devatAone paNa sukha karatAM duHkha adhika bhogavavuM paDe che, pachI te manuSyanI te vAta ja karavI ?" Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 surasuMdarI caritra bha bhUle ane tAru be emAM kaMI navAI jevI vAta nathI, mATe he sutanu! emAM kaMI zoka karavA jevuM nathI. vaLI he subhage! je te mane pUchayuM tene uttara meM tane kahyo. have vidyArUpI vratane bhaMga thayo che, te mArA sthAnamAM mAre kevI rIte javuM ? he mRgAkSi? te vidyAnuM bahu bahu huM smaraNa karuM chuM; paraMtu te vismaraNa thayeluM pada mane yAda AvatuM nathI. mATe bahu gabharAI gaI chuM. A pramANe priyaMvadAnuM vacana sAMbhaLI huM belI.. he subhage! te vidyAne bIjAnI AgaLa kahI zakAya e je ka95 hoya te tuM mArI AgaLa te maMtra ela. priyaMvadA bolI, te bAlavAmAM kaI paNa prakArane deSa nathI. pachI meM kahyuM. je ema hoya te te maMtra tuM bela. kadAcit tenuM pada mane sAMbharI Ave to ThIka che. * e pramANe mAruM vacana sAMbhaLI teNIe kahyuM, ema karavAthI ApaNane baMnene samAna lAbha che, ema kahI ne mArI pAse AvI mArA kAnamAM dhIme dhIme keI na sAMbhaLe tevI rIte pitAnI vidyAne pATha te belI gaI - te maMtra sAMbhaLIne vicAra karatAM tarata ja te maMtranuM je. pada te bhUlI gaI hatI, te pada mane sAMbharI AvyuM. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdaro caritra 197 pachI te pada meM tene kahI saMbhaLAvyuM, eTale teNIe kahyu', khareAkhara A padya tenu' che. ema kahI teNInuM sukha kamala bahu praphulla thaI gayu. ane pharIthI te elI, he bhadre ! A pada tamane sAMbharI AvyuM, te bahu ja sArU' thayu ane AjathI have tame mArI gurUNI che; ema kahI priyavadA teNInA caraNamAM paDI. kAraNa ke, jeNIe apUrva evI vidyAnuM dAna ApyuM. tyAra pachI priya vadA kheAlI, he priya sakhI! tamArU nAma zuM che ? te mane kaheA. vaLI A nagaranI aMdara kayA bhAgyazALIne tyAM tamAre janma thayeA che ? A pramANe priyaMvadAnu' vacana sAMbhaLI mArI eka sakhI melI. he bhadre ! naravAhanarAjAnI ratnavatIdevInI kukSithI surasudarI nAme A kanyA utpanna thaI che. he bhadre ! ati Azcaya kAraka aneka guNe! jenI aMdara vilAsa karI rahyA che ane samagra lekamAM vikhyAta evI A surasudUrI kanyAne tuM vidyAdharanI putrI chatAM kema nathI jANatI. e pramANe teNInu vacana sAMbhaLI harSoMnAM AMsuthI vyApta thayAM che netrA jenAM, evI te priyavadA mArA kaThane AliMgana karI kahevA lAgI; Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 * mona ^ ^^^ ^ ^^^ ^^^ surasuMdarI caritra mArI mAtAe prathama mane kahyuM hatuM ke, mArI nAnI bahenane mArA bhAIe bhUcara mAtranA adhipati evA bhAnavega rAjAne ApelI che. mATe he caMdramukhI ! tuM te mArI mAsInI dIkarI bahena thAya che, ema kahI teNIe mAro bahu satkAra karyo. tyAra pachI meM tene kahyuM. he bahena! Aje amAre ghera tuM cAla. badhujanane vatsala evI mArI mAtAnuM tuM darzana kara. priyaMvadA surasuMdarInuM bahu Agraha bhareluM vacana sAMbhaLI priyaMvadA belI. he bahena ! atyAre mArAthI avAya tema nathI. khAsa kAraNane lIdhe hAlamAM huM mArA bhAInI pAse jAuM chuM ane vaLatI vakhate jarUra huM mAsIne maLIza; mATe atyAre te saMbaMdhI ghaNo Agraha tame mane karazo nahIM. kAraNa ke, bhAInI pAse gayA sivAya keIpaNa rIte mArA cittanI zAMti thAya tema nathI. e pramANe teNanuM vacana sAMbhaLI meM kahyuM. ThIka che, jema tArI IcchA hoya tema kara. paraMtu mAre eka bAbata tane pUchavAnI che, teno tuM javAba Apa. pachI teNue mane kahyuM ke; sukhethI tamAre je puchavuM heya te puche, tamane khulAse ApavA huM taiyAra chuM. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra meM tene kahyuM he bhadra! A tArA paDakhAmAM gopavI rAkhelA citrapaTamAM konI chabI cinnelI che? te jevA mATe mArA hRdayamAM moTuM Azcarya thayuM che. mATe te bhaginI ! te citra mane dekhADavA lAyaka hoya te tuM batAva. te sAMbhaLI praphula thayuM che mukha kamala jenuM, evI te priyaMvadAe citrapaTa khullo karI mane batAvyo. ane teNIe kahyuM, A citrapaTa meM mArA hAthe cinnelo che. surasuMdarInI mUrchA. addabhuta evA te citrapaTamAM lakhelA kAmadeva samAna suMdara aMgavALA yuvAnanI AkRti joIne amRtathI siMcAyelInI mAphaka ati praphulla huM thaI gaI; temaja mArA hRdayamAM AnaMdane te pAra ja rahyo nahIM. ghaNA samayane paricayavALe heyane zuM ? tema te citrastha purUSa dekhAvA lAgyo. harSAzruthI mArAM netra bharAI gayAM. sarva zarIra romAMcita thaI gayuM. aghareSTha vAraMvAra pharakavA lAgyA. sahasA bhuja latAe ullAsa pAmavA lAgI. stana maMDala uchaLavA lAgyA. baMne sAthaLo kaMpavA lAgI. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 surasuMdarI caritra temaja te citrapaTamAM lakhelA sarva saubhAgyanA madira samAna te yuvAnane mAtra joIne paNa nidrita, mUriSThata ane mattanI mAphaka huM cetanA rahita thaI gaI. vasaMtikA nAme mArI sakhIe mAre mAnasika 'bhAva jANuM tene pUchayuM. he priyaMvade! netrone AnaMda ApanAra A kayA purUSanuM citra te lakheluM che? te sAMbhaLI kumudinI belI. he vasaMtike! tAre A bAbatamAM puchavAnI zI jarUra che? kAminI janenA hRdayane AnaMda karavAmAM agraNI evo A piotAnI strI (rati) vinAne kAmadeva citrale che. kaMIka hAsya karI zrImatI nAme tenI anya sakhIe kahyuM, Aja sudhI A kAmadeva ratithI viyukta hate. have A madana (kAma) rati sahita thaye, ema tuM nathI jotI ? sAkSAt A rati paNa enI pAsamAM divya zobhA ApI rahI che. e pramANe tenuM vacana sAMbhaLI sarva sakhIo hAthanI tALI laI hAsya pUrvaka bolI. he zrImatI! barAbara tAruM kahevuM satya che. tAre nizcaya yathArtha che. ema teo upahAsya karatI hatI, Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 surasuMdarI caritra teTalAmAM mArI mUcha utarI gaI ane temanuM upahAsya mArA jANavAmAM AvyuM eTale paNa lajjita thaI gaI ane bAhya AkArane gopavIne krodhanA Aveza sAthe meM temane kahyuM. he sakhIo ! AvA mithyA pralApa tame zuM karo cho ? haju enuM darzana mAtra paNa mane thayuM nathI, te zA uparathI enuM Asana paNuM tame kahe che ? temaja mane rati samAna zA mATe kahe che? eka sakhI belI, he priya sakhI ! tuM kodha zA mATe kare che? A citra dekhIne tane bahu AnaMda thayo, tethI meM tane rati kahI che. emAM zuM khoTuM kahyuM che? | meM tene kahyuM, he priyaMvade! e mArI sakhIe pitAnI marajI pramANe bhale viparIta bele kare; paraMtu prathama tuM mane kahe, A citramAM kenuM svarUpa te lakheluM che ? priyaMvadA belI bhaginI ! A makaraketu nAme mAro bhAI che. tenA svarUpanI kAMti kAmadevathI paNa adhika che. bahu zUravIra temaja kalAomAM bahu kuzala che. he sakhI! keI samaye pATIyA upara temaja kaIka vakhata citrapaTa upara tenI AkRti citarIne ATale samaya meM mArA AtmAne vineda karAvyo. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20.. surasuMdarI caritra have jyAre tenA viyogane huM sahana na karI zakI, tyAre tenI pAse javA mATe huM gherathI nIkaLelI chuM. mATe bahena have mane rajA Apa. jethI jaldI huM tenI pAse jAuM. te sAMbhaLI zrImatI belI. he priyaMvade! A pramANe tArA bhAInI aMdara aneka guNe je rahelA hoya te amAre paNa avazya. tenA darzana karavA joIe. mAtra citranA darzanathI paNa sakhIjanane ATalo AnaMda thayela che, te hAlamAM amRta samAna te makaraketu kumAranAM darzana ane pratyakSapaNe karAve. jethI amArA AnaMdano pAra raheze nahIM. kiMcit hAsya karI priyaMvadA belI. he sakhI ! hAlamAM tuM bahu usuka thaIza nahIM, kAraNa ke, atyAre te vidyA sAdhavAmAM rokAyele che; temAM ApaNe vina karavuM te ThIka nahIM. pachIthI ApaNe sarva kArya siddha karIzuM. vaLI je deva anukUla haze, te mArA banatA prayAse huM paNa tenA samAgamanuM sukha A mArI bahenane jarUra apAvIza. A pramANe priyaMvadAnuM vacana sAMbhaLI meM kahyuM.. he priyasakhI ! A sarva sakhIo te mithyA bolIne mArUM upahAsa kare. paraMtu te paNa hAlamAM viparItA Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarIcaritra 203. belavA taiyAra thaI gaI. ame te A citranuM sauMdarya kautuka vaDe sArI rIte joyuM ane tame to hRdayanI zaThatAne lIdhe aneka prakAranA vika95 karo cho. te sAMbhaLI kumudinI belI. he sakhI ! tAruM kahevuM satya che, emAM kaI prakArane saMdeha nathI. mATe he sakhI ! tuM paNa e citrane laI le ane tene citaravAno sArI rIte tuM abhyAsa kara. he priyaMvade! A citrapaTa ene ApI de! jethI tArI bahena e citrane abhyAsa kare. teNIe te citrapaTa kumudinInA hAthamAM ApyA pachI te priyaMvadA mArI sAthe bahu saMbhASaNa karI AkAza. mArge cAlI gaI. huM paNa sakhIo sahita aneka prakAranI kiDAo karI potAnA maMdiramAM gaI. uttama prakAranAM aneka vastronA caMdaravA jemAM bAMdhelA che ane bahu vizAla evA pitAnA sthAnamAM gayA bAda surasuMdarI amUlya zayanAsana upara suI gaI ane teNe potAnI sakhIone kahyuM ke, tame sarve pita pitAne ghera jAo. hAlamAM mArUM mAthuM bahu duHkhe che, temaja mArAM sarve aMge tuTI jAya che; zarIra paNa javarathI bharAI gayelAnI mAphaka tapI. gayuM che. kSaNamAtra huM suI rahIza. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra te sAMbhaLI kumudinI bolI ! bhale ema karo, suvAthI tabIyata sudharaze. zrImatI sakhI tyAra pachI kiMcit hAsya karI zrImatI bolI. he bhaginI ! ekadama tArUM zarIra zAthI bagaDI gayuM? tenuM kAraNa te tuM jaNAva? teTalAmAM vasaMtikA bolI. he zrImatI ! tuM vidakazAstra barobara jANe che. mATe te pote ja enA roganuM nidAna kara. zrImatIe mArA zarIranA sAMdhA tathA nADI vigerenI sArI rIte tapAsa karI ISya pUrvaka teNe kahyuM. bAhyavRttithI keIpaNa prakArane roga jaNAtuM nathI. vaLI saMkSepathI rogo be prakAranA hoya che. eka to zArIrika ane bIje AgaMtuka; temAM vAta, pitta ane kaphathI utpanna thayelA je roga hoya tene zArIrika kahelA che. tene zAMta karavAnA mukhya upacAra abhaMga, mardana; laMdhana ane prasveda sevana vigere vaidakazAstramAM purUSa, zakti ane kAlane uddezIne batAvelA che. temaja bhUta, graha, zAkinI ane cakSuSa vigerenA done AgaMtuka jANavA. temanI zAMti mATe balidAna, homa, maMtra ane taMtrAdika aneka upacAro kahelA che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 205 paraMtu zArIrika rogonuM koIpaNa lakSaNa A bALAmAM dekhAtuM nathI. mATe jarUra kaMIpaNa AgaMtuka doSa devo joIe. te sivAya anya roga jaNAtuM nathI. enI upara lavaNa utAro. nAnA prakAranA maMtravAdIone belAve sarasavanA AghAta karo. rakSAnI poTalIo enA hAthe bAMdhe. te sAMbhaLI lalitA bAlI. he bhadra ! AvA upAya karavAmAM tame kema vilaMba karo cho? kAraNa ke; vyAdhinI. upekSA karavAthI tenuM pariNAma bahu kharAba Ave che. zAstramAM kahyuM che, pitAnuM Atmahita IcchanAra manuSya utpanna thatA zatrunI prathamathI ja upekSA karavI nahIM. kAraNa ke, zAstramAM kuzala evA purUSae bhaviSyamAM vRddhi pAmanAra vyAdhi ane zatru e baMnene sarakhA kahelA che. mATe he zrImatI ! ApaNe velAsara A vyAdhine nimUla karavo ucita che. bedarakArI karavAthI asAdhya thaI paDe to pachI te ApaNane bahu nukazAnakAraka thaI paDe. tethI A bAbatamAM tame puratuM dhyAna Ape. te pramANe lalitAnuM vacana sAMbhaLI zrImatI bolI, he sakhI ! ame to mAtra roganI parIkSA karI zakIe chIe, paraMtu enA upacAra karavA te amArI sattA bahAranI vAta che. mArA jANavAmAM je bAbata AvI te hakIkata Apane meM nivedana karI. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 surasuMdarI caritra mAdhavI sakhI. zrImatInuM visaMvAdI vacana sAMbhaLI mAdhavI nAme surasuMdarInI anya sakhI belI. je mANasa vyAdhinI parIkSA kare, te ja mANasa tene upacAra kare che ane te rogIne svastha karI pote potAnA jJAnane saphala kare che. je purUSe cera dIThA hoya temane prahAra paNa te mANasa ja kare che. anyathI te kArya thaI zakatuM nathI. sarva sakhIo gupta rIte hasIne AnaMdapUrvaka belI. he zrImatI ! hAlamAM have tuM chuTavAnI nathI. amArI A priya sakhIne tuM svastha kara, vaLI he sutanu! tArA pitA maMtravAdI purUSamAM bahu prasiddha che. mATe koIpaNa maMtranA prayogavaTe tuM surasuMdarIne rogathI mukta kara. zrImatI belI. jo ke, mArA pitA maMtrAdikaprayoga jANe che, to emAM mAre zuM? joke dUdha mIThuM hoya che, temAM chANane zo saMbaMdha? tema chatAM huM eka tene upAya batAvuM, paraMtu te kahevAthI mArI upara te rIsAya nahI te !! ema kahI te belI. A vyAdhi keI navIna prakAra che, jethI te kevaLa maMtrathI maTavAne nathI. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 207 kumudinI belI. emAM kola karavAnuM zuM kAraNa che? je roganI zAMti thatI hoya to te zA mATe tuM chupAvI rAkhe che ? niHzaMkapaNe te vAta te pragaTa kare ? te sAMbhaLI zrImatI bAlI. citrapaTamAM citarelo je purUSa eNanA jovAmAM Avyo che, te ja vaidyane je samAgama thAya te enA rAganI zAMti thAya tema che. citrapaTa avalekana. te pramANe zrImatIne mArmika abhiprAya jANI kumudinI te citrapaTane khullo karI bahu saMbhAvanA pUrvaka kahevA lAgI ke he sakhIo ! je ema hoya te ApaNe enI prArthanA karIe. sarva sakhIo kiMcita hAsya karI harSanA uddagAra sAthe belI. he sakhI ! tArUM kevuM satya che, ema kahI teo te citrapaTanI AgaLa hAtha joDI stuti karavA lAgI. he dAkSiNyanidhe ! he mahAyaza ! he citrasthita mahApurUSa ! amArI eka vinati tame sAMbhaLe? tamArA darzanathI A amArI priyasakhI bahu vyAdhimAM AvI paDI che; mATe he suMdara ! jevI rIte eno vyAdhi dUra thAya te upAya Apa jaladI saMpAdana karo. kAmadevarUpI mahAna rogathI pIDAtI evI yuvatIonA tame vaidya che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 surasuMdarI caritra A pramANe sakhIonA uddagAra sAMbhaLyA bAda mukhethI huMkAra karatI huM krodha sahita kahevA lAgI. he sakhio! grahathI pakaDAyelAnI mAphaka AvAM asaMbaddha vacane tame kema bele che? athavA acetana citrapaTanI AgaLa AvI vinaMti karavAthI zuM guNa thavAne che ? citramAM rahelo keIpaNa mANasa keIpaNa samaye vyAdhine utpanna karavA mATe zaktimAna na ja thaI zake. chatAM tame AvI viparIta bhAvanAo kema kare che ? te sAMbhaLI zrImatI belI. he surasuMdarI ! jethI A citragata purUSa tArA cittamAM rahelo che, teja kAraNane lIdhe teNe tane acetana karI nAkhI che. meTo ni:zvAsa mUkI dhIme svare meM kahyuM. he sakhI! e pramANe je tuM jANe che, te zA mATe te saMpAdana karavAmAM tuM vilaMba kare che ? ema kahI nIcuM mukha karI huM bhUmipRSThane khetaratI hatI, teTalAmAM hAthanI tALI laI hasIne teNue kahyuM. he sutanu! tAruM satya vacana sAMbhaLI huM khuzI thaI chuM. mATe te kArya siddha karavAmAM have huM vilaMba karIza nahIM. sarva tArA manoratha TuMka mudatamAM siddha thaze. ema kahI zrImatI citrapaTa laIne tarata ja mArI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra mAtAnI pAse gaI ane A sarva vRttAMta teNInI AgaLa teNe nivedana karyuM. citrapaTamAM lakhelA te kAmadeva samAna yuvAnane teNIe batAvyuM. tene joI mArI mAtA paNa bahu khuzI. thaI ane tarata ja te rAjAnI pAse gaI pazcAt A sarva samAcAra teNI e kahyA eTale te citrapaTane joI mArA pitA bahu prasanna thayA ane te belyA; | mArI putrIne prema bahu sArA sthAnamAM baMdhANe che athavA uttama prakAranI rAjahaMsI rAjahaMsane cheDIne anyatra AnaMda mAnatI nathI. ApaNe paNa siddhavidyAvALA makaraketu kumArane ja ApaNuM A kanyA paraNAvIzuM, temaja bhAnuga vidyAdhara hamezAM ApaNI pAse Ave che, te enI mAraphate kezISa karIne makaraketu rAjAnI sAthe ja tene paraNAvIzuM, emAM koI prakAranI ApaNane agavaDa Ave tema nathI. A e pramANe mArA pitAnuM vacana sAMbhaLI mArI mAtAnuM hRdaya bahu AnaMdathI bharAI gayuM ane teNIe kahyuM. he zrImatI! tuM ahIthI jaladI mArI putrInI pAse ja ane tene A sarva hakIkta nivedana kara.. A pramANe kanakamAlAnuM vacana sAMbhaLI zrImatI tenI pAse jaI kahevA lAgI, A he surasuMdarI.. potAnA hRdayamAM have tuM udvega karIza nahIM have tAre sarva manoratha siddha thaze. zrImatInuM bhAga-2/14 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 surasuMdarI caritra vacana sAMbhaLI huM paNa bahu khuzI thaI ane mAruM asvA zya kaMIka dUra thaI gayuM. vaLI mArA manamAM vicAra thayo, netrane AnaMda ApanAra evA te mane vallabhanuM sAkSAta mane darzana thAya, te divasa huM kayAre dekhIza? vaLI tenA samAgamanI AzAvarDa potAnA adhIra hRdayane sthira karatI ane te citrapaTanuM ja haMmezAM avalokana karatI huM bahu premALu sakhIonI sAthe mArA mane bhISTanI prAptinAM sUcavanAra vacana vaDe divase nirgamana karavA lAgI. temaja mArI sakhIoe paNa mane bahu AzvAsana ApI mArI zAMtimAM sAro vadhAro karyo. ema karatAM mArA keTalAka divaso gayA. eka paritrAjikA eka divasa valkala vastro jeNae paherelAM hatAM, eka hAthamAM camarikA dhAraNa karelI hatI, kapAlamAM gorocana 'caMdananuM tilaka kareluM hatuM temaja nAstikazAstromAM bahu hoMzIyAra evI eka paritrAjikA mArI pAse AvI. ' AzIrvAda ApIne amArI AgaLa te beThI ane te pitAnuM pAMDitya batAvavA mATe bolavA lAgI; he bahene ! A duniyAmAM sAramAtra eTale ja che ke, pitAnI IcchA pramANe bhajana karavuM ane marajI mAphaka vilAsa kare. kAraNa ke te sivAya A lekamAM bIje keIpaNa sAra dekhavAmAM Avato nathI. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 surasuMdarI caritra keTalAka loke te janmAMtaranA sukha mATe ziramuMDanAdika karAve che. te bhale karAve, paraMtu te bicArAe ajJAta dazAmAM chetarAya che. eTaluM ja nahI paNa mahApUrNa purUSe dharma nimitte temane viSayasukhathI vimukha kare che. kAraNa ke, dehathI tirikta-bhinna evo bIje kaI jIva padArtha che ja nahIM. pratyakSa pramANa vaDe kharaviSANa (zIMgaDAM)nI jema siddhi thatI nathI, tema deha sivAya atirikta jIva padArtha siddha thatuM nathI. vaLI AlAkanI aMdara pratyakSa pramANane choDIne anya kaI pramANa mAnavA jevuM nathI ane te pramANa chatAM paNa tethI jIvanI satyatA siddha thatI nathI. vaLI zAstramAM anumAna pramANa paNa lIdheluM che, paraMtu pratyakSapUrvaka ja te anumAna pramANe grahaNa karI zakAya, mATe anumAnathI paNa jIvapadArtha siddha thato nathI. vaLI te jIva padArtha mAnavAmAM ke anya kAraNa paNa maLI zakatuM nathI. kAraNa ke, keIpaNa indriyanA viSayamAM te AvI zakato nathI. lokone chetaravA mATe pUrva lokee racelAM nAnA prakAranAM zAstra vidvAnone pramANabhUta gaNAtAM nathI. te te zAstravaDe paNa chavapadArthanI siddhi kevI rIte thaI zake? mATe paMcabhUtane samudAya e ja jIva samaja, Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra vaLI te pAMca bhUtanA vinAza thAya arthAta chuTAM paDe. che, tyAre te jIva padArtha rahetA nathI. 212 jIvanA abhAva hAvAthI paralAkanI siddhi karyAMthI hAya ? arthAt paraleAka paNa che ja nahIM. te| pachI te paraleAkanA sukha mATe pAte naSTa thayelA ane khIjAone naSTa karavAmAM tatpara thayelA mUDhapurUSA bahu kaThIna evAM brahmacarya vrata tathA zIla sadAcArapAlana Adika dharmapravRttione vRthA calAvI rahyA che. huM bhadrikajanA ! gamya ane agamyanA vibhAga cheADI daIne sukhethI tame viSayAnuM sevana kareA ? sarasa evA mAMsabhakSaNamAM kaMI khAdha nathI. zaMkAne dUra karIne madyapAna kare. A pramANe kugatine utpanna karanArU' muddiA nAme paritrAjikAnu asacana sAMbhaLI me' kahyuM. huM adhame! AvAM aceAgya vacana tuM khela mA, khela mA. vidvAn janAne niMdavA lAyaka,vicAra vinAnA leAkAne priya ane yukti vinAnA A tArA vacanane kayA buddhimAna purUSa zraddhApUrvaka zravaNa paNa kare? vaLI tuM je kahe che ke, AtmA pratyakSa dekhavAmAM AvatA nathI. mATe Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 213 zarIrathI bIje kaI AmAM jIva che ja nahIM, te paNa tAruM kahevuM bahu ja asaMgata che. kAraNake, jIvane abhAva tuM tArA pratyakSa pramANathI mAne che? athavA samagra purUSonI apekSAe mAne che ? je tArA pratyakSa pramANathI kahetI hoya che, te paNa tAruM mAnavuM asatya che. ema mAnavAthI sarvano abhAva prasaMga AvI jAya. kAraNa he mugdha ! je je padArtha tuM joI zaktI nathI te sarva nathI, e vAta spaSTa thAya che. dezAMtara kivA kAlAMtaramAM rahelA padArthone abhAva sarvathA siddha thAya, temaja samagra dezakAlamAM utpanna thayelA purUSo AtmAne nathI joI zakatA te vAta (anya purUne pratyakSa abhAva) kevI rIte jANI zakAya? kAraNa ke, anyanAM citta kevI sthitimAM hoya che, te bahu muzkelathI paNa jANI zakAtuM nathI. vaLI he mUDha tArA dehamAM jIva nathI e je te vikalpa karyo, te bahu asaMgata che. kAraNake, te jIva che ane te paralekamAM jAya che, e bAbata jJAnI purUSoe jJAna vaDe siddha karelI che. vaLI tuM eka pratyakSa pramANa ja mAne che, te paNa tAruM mAnavuM ghaNuM ja ayukta che. . kAraNake, pratyakSa ane parokSa ema be prakAranAM pramANu zAstrakAroe mAnelAM che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 surasuMdarI caritra temaja lokone chetaravA mATe zAstronI racanAo karI che, vigere je te kahyuM te paNa tArI bahu moTI bhUla che. kAraNake, rAga ane dveSathI mukta thayelA, sarva lokenA hitamAM pravRtta thayelA evA zrI sarvajJabhagavAne racelAM zAstra temaja temanI AjJAvaDe anya jJAnI purUe racelAM zAstro "dhUrtoe lekapratAraNA mATe racAM che," ema AkSepa karavAthI apramANika kevI rIte thaI zake ? te sarvajJa praNIta zAstromAM jIva kahe che, temaja tene anya bhava paNa kahelo che, te uparathI paraloka siddha thAya che. mATe he mudde ! pRthivyAdi pAMca bhUtanA samudAyarUpI jIva kevI rIte mAnI zakAya? have jyAre paraleka siddha che, tyAre brahmacaryAdika sarva vrata paNa pALavAM joIe. temaja AtmahitAthI lokoe sarva dharma kAryo karavAM bahu jarUranAM che. e pramANe zAstrakAroe kaheluM che te ucita che. vaLI gamyAgaone vibheda choDI de, vigere je kahyuM te paNa tArUM belivuM niSphala che. kAraNake, jaina siddhAMtamAM tevA adharmane sarvathA niSedha karela che. temaja paralekamAM tArA kahyA pramANe mAMsAdikanuM sevana karavAthI aneka duHkhe bhegavavAM paDe che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahi ja kahe surasuMdarI caritra 215 e pramANe aneka yuktio vaDe surasuMdarIe te buddhilA parivrAjakAne teja vakhate nirUttara karI mUkI. pachI teNInuM mukha vilakSaNa thaI gayuM ane uttara ApavAne azakta thaI nIce mukhe te besI rahI. buddhilAnuM upahAsa bAda surasuMdarInI pAse rahelI sarva sakhIoe teNInI mUrkhatAne uddezI uddhatapaNe tenuM bahu upahAsa karyuM. taduparAMta tene keTalIka sakhIo TAkerA mAravA lAgI. temaja keTalIka te TuMbA mAravA lAgI. vaLI keTalIka to tenA mukhane maraDavA lAgI. ema aneka prakAranA upadravathI te parivrAjaka bhAre du:khamAM AvI paDI. vaLI teo kahe che, he duHzIle ! hajupaNa amArI sakhInI sAthe te vAda kare che? ja jA ? have tArA sthAnamAM tuM veLAsara cAlI jA ? tAruM pAMDitya ame joyuM, ema aneka prakAre upahAsa karAyelI te buddhilA kapAyamAna thaI hoTha phaphaDAvatI tyAMthI nIkaLI pitAne raste cAlI gaI. huM paNa mArI sakhIonI sAthe sukhapUrvaka tyAM. divase nirgamana karavA lAgI. buddhilAnuM kapaTa tyArabAda eka divasa rAjA mArI mAtAnA ghera gayA. pachI mArI jananI e ayutthAnAdika satkAra karI temane kahyuM. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 surasuMdarI caritra *-- - he priyatama! Apa ciMtAtura kema dekhAo che? te sAMbhaLI mArA pitA lyA. he devI ! teM mArA hRdayanI parIkSA bahu sArI karI. akasmAta bahu meTI ciMtAmAM huM AvI paDe che, tenuM kAraNa tuM sAMbhaLa. buddhilA nAme parivAkAne surasuMdarIe zAstrArthamAM vAda karatAM harAvI che. tethI te buddhilA rIsANa che. jethI citrakalAmAM bahu kuzala evI teNIe prakRSTa mana vaDe surasuMdarInuM svarUpa eka citrapaTa upara prathama citarI rAkheluM hatuM, te citra laI hAlamAM te duSTA ujajayinI nagarImAM zatrujya rAjA pAse gaI che ane te citra tene batAvIne tenI AgaLa te durAcAriNIe kahyuM che ke, he nareMdra! ame ApanA hita mATe ja A pRthvI upara pharIe chIe ane je je ratnasamAna uttama vastuo amArA jovAmAM Ave che, te Apane nivedana karI ame kRtArtha thaI chIe. mATe hAlamAM Apane kahevAnuM eTaluM kuzAgranagaramAM eka uttama kanyAratna che. te naravAhana rAjAnI putrI che ane tenuM nAma surasuMdarI che. jeNanAM aMgopAMga tathA svarUpane AlekhavA mATe samasta prakAre keIpaNa samartha thaI zake tema nathI. evuM adbhuta lAvaNya teNInA svarUpamAM raheluM che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra, 217 vaLI je prajApatie tene utpanna karI haze, te jarUra vRddha hovo joIe. anyathA sarva sukhanA sthAnabhUta evI te apUrva kanyAne potAnI strI kema na kare? temaja bahu manahararUpa, tArUNya ane suMdara saubhAgyamaya te kanyAne banAvIne prajApatinA hRdayamAM jarUra bahumAna AveluM che. vaLI huM mAnuM chuM ke, dhanuSanA AkarSaNathI khedAtura thayelA kAmadevane jANIne kRpAlu vidhie yuvakonA hRdayane bhedanArUM te kanyArUpI hAthanuM bhAloDIyuM banAvyuM hoya, te vAta cokkasa che. temaja vaLI je purUSa eNane varaze, te ardhabharata kSetrane rAjA thaze, emAM keIpaNa prakArane saMdeha nathI. ema teNInA janma samaye atizaya jJAnI mahArAjAe kaheluM che. | mATe he nareMdra! te kanyA tamAre yogya che. paraMtu anyane vara lAyaka nathI. zatruMjaya rAjA e pramANe buddhilAnuM vacana sAMbhaLI zatruMjaya rAjA bahu khuza thaze ane tene bahu dravya ApI teNe he bhagavati ! Ape e kanyAnuM vRttAMta mane kahyuM, te bahu sArU karyuM. ema kahI teNe buddhilAne pitAnA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 surasuMdarI caritra sthAnamAMthI vidAya karI. he suMdarI ! A sarva vRttAMta mArA purUe mane kaheluM che. ratnacUDa maMtrI temaja te zatruMjaya rAjAe ratna cUDa nAme pitAne maMtrI mArI pAse mokalyo. teNe AvI mane kahyuM ke, tamArI surasuMdarI kanyA zatruMjaya rAjAne tame Ape. te rAjA tamArI kanyAne bahu lAyaka che. A pramANe tenuM vacana sAMbhaLI meM tene kahyuM, he bhadra! sumati naimittikanA kahevAthI je kanyAnI, tame mAgaNI kare che, te kanyA vidyAdharanI strI thavAnI che. mATe surasuMdarIne te amAre vidyAdharane ja ApavAnI che. vaLI tamAro svAmI te vRddha umarane thayelo che, te tene kanyAnI zI jarUra che? tyArabAda te belyo. he nareMdra! ema tamAre belavAnI zI jarUra che? bahu AgrahathI rAjAe mane ahIM meka che, mATe pitAnI kanyA temane tame sukhethI Apo. ane je nahIM Ape te temAMthI tamArA pariNAma bahu kharAba Avaze. ema mAruM mAnavuM che. e pramANe tenuM vacana sAMbhaLI mane bahu krodha AvI. gayo ane tene meM kahyuM ke, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 219 huM ma`trin ! mArI kanyA hu' tene ApavAnA nathI. ene jema karavu. hAya tema sukhethI kare. mATe jA, tuM tArA svAmIne A sarva hakIkta nivedana kara. vaLI tu amAre ghera AvelA che, tethI tArA daMDa kANuM kare? ema. jANI hAlamAM huM... tane mukta karU chuM. prayANa yAtrA bAda te ratnacUDa maMtrI tyAM gayA ane A sa hakIkata teNe zatrujaya rAjAnI AgaLa nivedana karI. jethI te ekadama krodhAyamAna thaI peAtAnA khalavaDe garviSTaH thayeA chatA yuddha karavA mATe ujjayinImAMthI hAla nIkaLelA che. tenI sAthamAM bahu subhaTo tathA aneka parAkramI. rAjAe temaja se kaDA zUravIra evA pAyadaLanA samudAya . rahelA che. vaLI tIkSNa khurIe vaDe pRthvIne ukheDI nAkhatA. asakhya lAkhA azvo jenI pAsamAM rahelAM che. temaja gathI pracaMDa evA aneka para hAthIne trAsa ApavAmAM ja eka rasika ane meATA paryaMta samAna AkRtivALA aneka hAthIethI parivArita ghaNu sainya jenI sAthe. raheluM che, temaja ja bahu ja rASAtura thayelA evA te. zatruMjaya rAjA ApaNA dezamAM AvelA che; ema carapurUSAe mane kahelu che. mATe he devI ! te kAraNane lIdhe huM bahu ciMtAtura thayA chuM. te sAMbhaLI mArI mAtA kheAlI. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 surasuMdarI caritra he priyatama! A ciMtA karavAnuM ApaNe kAMI kAraNa nathI. kemake, kanakAvalIne madanalekhA nAme putrI che; tene surasuMdarI e pramANe kahIne ApI de ane tene satkAra kare eTale te zatruMjaya rAjA pitAnA sthAnamAM cAlyA jaze. je ema nahIM karo te te rAjAnI pAse bahu rInya che, mATe te ApaNuM rInyane tathA ApaNuM dezane pAyamAla karI nAkhaze. A pramANe rANInuM vacana sAMbhaLI rAjAe kahyuM, he devI! ApaNuM maMtrIoe paNa A pramANe kaheluM che. paraMtu matisAgara maMtrIne A vicAra sAro lAgatuM nathI. kAraNa ke, teNe evuM kahyuM che ke, bhale te - rAjA garvane svAdhIna thaI saMgrAma mATe kuzAgra nagara "upara Ave, paraMtu ahIM AvyA bAda tenuM maraNa thaze. ema sumati naimittike kaheluM che. vaLI bIjuM evuM kAraNa banyuM che ke, je samaye te rAjA potAnA nagaramAMthI bahAra nIkaLyo che, te vakhate tene bahu aniSTa zakuna thayelA che. temaja zanizcarAdika sarve grahe paNa tenA bahu kaThina che, jethI tene parAjaya thayA vinA raheze nahi. mATe te rAjA ahIM Avaze te paNa ApaNe vijaya thavAne che ane ene te parAjaya -ja thavAno che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 221. mATe he deva ! ApaNe kaI prakAranI zaMkA karavA jevuM nathI ane anya vicAra karavAnI paNa kaMI jarUra nathI. tema chatAM paNa ene ahIM AvatAM mArgamAM rokavAnI yuktio ApaNe goThavavI joIe. temaja tenA mArgamAM AvatAM gAmane ujajaDa karAve ane ghAsa pANu vigerene paNa jaladI kSaya karo jethI tene jIvavAnAM sAdhano aTakI paDe. vaLI dareka rastAnA kuvAo DhAMkI devarA, sarovaronAM jala paNa kharAba karAve, jethI teo pI zake nahIM, ane dareka ThekANe teone prasAra na thaI zake tevI rIte sinya vigerenA prayANanI gaThavaNa karAve. he devI! A pramANe maMtrInA kahyA pramANe sarva goThavaNa karAvIne huM ahIM Avyo chuM. paraMtu zatru bahu balavAna hovAthI huM bahu ciMtAtura thaI gayo chuM.' surasuMdarI he haMsinI! ema chatAM paNa keTalAka divase sukhamaya cAlyA gayA, teTalAmAM eka divasa zatrunA sainike. tyAM AvI pahoMcyA ane sarva nagarane teoe gherI lIdhuM. bAda zatrunuM sainya AveluM jANuM rAjAe nagaranA daravAjA baMdha karAvI dIdhA. killAnI pAchaLa khAInI aMdara saMpUrNa jala bharAvI dIdhuM. ' bakhtara paherI taiyAra thayelA ddhAo kIllAnI upara dareka kAMgarAomAM ubhA rahyA. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -222 surasuMdarI caritra keTalAka subhaTe teonAM zastrone rokavA mATe taMtra -taiyAra kare che. temaja nAnA prakAranAM zastrone tIkSaNa kare che. vaLI subhaTenuM bahu sanmAna karAya che. pratidivase zatrunA sainyane udezIne ukAlAo ApavAmAM Ave che. baMne pakSamAM paNa subha, hAthI, ghoDA ane uttama prakAranA pAyadaLa uchaLe che. sAmaMta rAjAo saMzaya manavALA thaI gayA. sarve nagaravAsI loke bahu cAkula thaI gayA temaja have zuM karavuM? e bAbatamAM amArA sarva maMtrIo vimUDha banI gayA. keTalAka kAyara puruSe yuddhane prasaMga joI bhayabhIta thaI gayA. keTalAka parAkramI subhaTe yuddha karavA taiyAra thaI gayA. pachI sAhasa rUpI dhana che jemanuM evA amArA pitA sumati naimittikanA vacana vaDe sarva subhaTene dherya ApavA lAgyA. he hasinI! A pramANe sarva nagaramAM cAre tarapha khaLabhaLATa vyApI gayo. - bAda he hasinI! bIje divase huM havelAnA uparanA bhAgamAM rAtrIe sutI hatI, tevAmAM keIe mArUM apahara karyuM. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 223 surasuMdarInuM apaharaNa te joI jAgI uThI ane ekadama bhayabhIta thaI gaI, jethI huM paNa gabharAIne vilApa karavA lAgI. hA ! jananI ! hA!tAta! kaI deva athavA vidyAdhara mArUM apaharaNa karI cAlyA jAya che. mATe he subhaTe ! de de enI pAsethI mane mukta karo, mukta karo. e pramANe huM pralApa karatI hatI, tevAmAM teNe ane kahyuM. he sutanu ! tuM kiMcit mAtra paNa bhaya pAmIza nahIM. huM tAruM kaMIpaNa aniSTa karIza nahIM. tuM mArA prANathI paNa mane bahu priya che. tArUM addabhuta prakAranuM svarUpa joI mane bahu rAga utpanna thayo, jethI meM tAruM apaharaNa karyuM che? he suMdarI ! bhayabhIta thaI tuM zA mATe A pramANe vilApa kare che. he sutanu ! vatADhaya parvatavAsI makaraketu nAme huM vidyAdhara chuM. mArI sAthe tuM lega vilAsa karIza? zA mATe tuM udvigna cittavALI thaI rUdana kare che? e pramANe tenuM vacana sAMbhaLI mArA hRdayamAM bahu AnaMda thayo. meM jANyuM ke, citramAM AlekhelA jenA svarUpane joI huM prathama kAmAtura thaI unmAdadazAmAM AvI hatI; te A priyavadAne bhAI makaraketu zuM mAre priya che? Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 surasuMdarI caritra te te hAlamAM nAnA prakAranI vidyAo sAdhe che. mATe tenuM ahIM Agamana kayAMthI thAya? vaLI mArUM eTaluM badhuM puNya kayAMthI hoya ke jethI te bhAgyazALInuM sAkSAta darzana mane thAya? ema huM ciMtavana karatI hatI, teTalAmAM te mane keIka pradezamAM laI gaye. tyAra pachI bhUmi upara utArIne eka kadalIgRhamAM teNe mane mUkI dIdhI. teTalAmAM, he putrI ! barAbara tapAsa karI tuM joI le? te A tAre svAmI nathI, ema satya vArtA kahevAne mATe jema tarata ja te rAtrI kSINa thaI gaI? anakame prabhAta samaya thayo eTale kRSNasvarUpadhArI te puruSane joI huM bahu zokAtura thaI gaI ane vicAra karavA lAgI. hA! mahAkacha AvI paDyuM. te A mAro priya nathI, te te tapAvelA suvarNa samAna kAMtine dhAraNa karate kAmadeva samAna tejasvI dekhAte hate. citramAM rahelA te priyanuM kiMcit mAtra paNa sauMdarya AnA aMgamAM raheluM nathI. mATe have mAre zuM karavuM? - ahI keIpaNa mAruM zaraNa nathI. hAlamAM huM paravaza thiI paDI chuM; ema huM ciMtavana karatI hatI, teTalAmAM bhayane lIdhe mAruM zarIra bahu kaMpavA lAgyuM. bAda Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 225 azrudhArAothI mArA gaMDasthala bhIMjAI gayAM ane bhayathI dhrujatI mane joI te kahevA lAgyA. | he sutanu ! tuM bhUtapizAcanI zaMkA dhArIne mArAthI zA mATe bIe che? | he mRgAkSI! je kAryane lIdhe meM tArUM haraNa karyuM che, te saMbadhI mArUM vRttAMta tuM sAMbhaLa. zrIgadhavAhanarAjA vitADhavaparvatamAM uttama RddhivALuM gaMgAvanAme suprasiddha eka nagara che. temAM zrIgadhavAhana rAjA rAjya kare che. te sarva dizAomAM vikhyAta che. madanAvalI nAme tene rANI che. teNIne navAhana, makaraketu ane meghanAda ema traNa putra che. have navAhana vidyAsiddha thaI yauvana vayamAM AvI gaye che. tene mATe kanakamAlA nAmanI eka uttama kanyAnI mAgaNI karI hatI. tenA vivAhanA samaye citravega vidyAdhara te kanyAne a5hAra karI pote paraNuM gayo, tethI tenI upara kopAyamAna thayela te navAhana tenuM vara levA tenI pAchaLa cAlyo. nAginI vidyAre tene bAMdhI tyAM paDatuM mUkI kanakamAlAne laI te pitAnA nagaramAM cAlyo gayo. bhAga-2/15 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 surasuMdarI caritra tyAra pachI strI sahita citraga vidyAdharane te apakArI thayo, tethI te navAhananI sarva vidyAo vichina thaI gaI. citravega cakavarI tyAra pachI bahu samayanA paricayavALA keI deve citravega vidyAdharane vidyAo ApI, tethI te sarva vidyAdharane cakravattI thayA. - tyAra pachI sarve vidyAdhareMdro potAnI meLe ja tyAM AvI tene praNAma karavA lAgyA. A pramANe sarva hakIkata jANIne mArA pitAne vairAgyabhAva utpanna thayA ane te kahevA lAgyA. he bhavyAtmAo! A saMsAranI vicitratA juo manuSyanA mane anya prakAranA uddabhave che ane devanA cagavaDe kAryone pariNAma keI anya prakArane Ave che. huM ema dhArato hato ke, pitAnA putrane vidyAdharone cakravartI karIne kRtArtha thaIza. pazcAt kevalajJAnI evA pitAnI pAse dIkSAgrahaNa karIza. paraMtu te sarva bAbata anyathA thaI gaI. mATe have narakAdikanA kAraNabhUta evA A rAjya vaDe zuM karavAnuM che? pitAnA caraNakamalanI sevA karavI, e ja mane ucita che. kAraNa ke, A asAra saMsAramAM guru ziMvAya anya kaI rakSaka thatuM nathI. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 227. zAstramAM paNa kahyuM che ke, saMsArarUpI samudramAM jahAja samAna evA guru mahArAja prANIonA kubedhane dUra kare che. temaja zAstronA arthane baMdha kare che. sugati (vargAdika) kugati (narakAdika)nA mAgarUpa puNya ane pApane bheda spaSTa rIte samajAve che. temaja kRtya ane akRtyanA vibhAgane bAdha Ape che. evA te sadaguru vinA anya keI A duniyAmAM tAraka che ja nahIM. te guru kevA hoya che, tenuM lakSaNa paNa zAstramAM darzAveluM che. jema ke, A bhavATavImAM vartamAna hovA chatAM jemanI pravRtti kevala nirdoSa mArgamAM ja hoya che. pite niHspRha chatAM anya manuSyane dharmamArgamAM pravartAve che. je pite bhavasAgarane taratA chatA anyane tAravAne samartha hoya, tevA gurunI ja pitAnuM hita IcchanAra purUSa sevA karavI joIe. kAraNa ke, te sivAya karmavairIne bhaya dUra thavAne nathI. asAra saMsAra A saMsAramAM vastutaH koIpaNa sAramaya padArtha dekhAte nathI. narakasthAnamAM ati dArUNa ane ghera evI duHsaha vedanAo bharelI che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 surasuMdarI caritra karmone pariNAma bahu vicitra prakArano hoya che. Idriyone samUha paNa atizaya caMcaLa hoya che. A duniyAnI aMdara rAga ane dveSa bahu durjaya thaI paDayA che. te cittanI sthiratA kicit mAtra paNa jovAmAM AvatI nathI. kAmAdika viSaya paNa kiM pAkanA phalasamAna duHkhadAyaka hoya che. priyavastune viga paNa ati saha thaI paDe che. kAmakrIDAne vilAsa pariNAmamAM atizaya viSama duHkhadAyaka thaI paDe che. yauvananA madamAM sevana karAtI yuvatie naraka nagaranA mArga samAna kahelI che. kuza (darbha) ane sUci (seya)nA agrabhAgamAM rahelA ane pavanathI haNAyelA jaLabiMdunI mAphaka prANIonuM jIvita atyaMta asthira kaheluM che. A duniyAmAM sarva prANIone sAmAnyapaNe maraNa te raheluM ja che. temAM paNa keTalAka jIve paraspara ekabIjAne chetaravAmAM ughukta hoya che. duSTa evA lobhAdika kaSAyo vaDe lokene koIpaNa prakAranI zAMti hatI nathI. gRhavAsa kevala azubha phalathI bharelo che. vaLI manuSyabhava pAmave, te paNa bahu durlabha che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 229 dharmakAryamAM buddhi rAkhavI, te paNa bahu kaThina che. rAtrI ane divasane samaya bahu vidgothI bharelo che. A jagatamAM sarvane lobhAvanArI lakSamI paNa svabhAvathI caMcaLa che. lokenI aMdara rahelo premabhAva svama samAna gaNele che. A jIvalokanI aMdara AyaMkSetrAdika saMpadAonI prApti ati durlabha hoya che. temAM vaLI ajJAnadazA to atidArUNa kaSTadAyaka thAya che. - mithyAtvathI vimUDha thayelA jIvonI sthiti bahu adhama prakAranI thaI paDe che. dareka padArthonI sthiti dareka samaye eka sarakhI rahetI nathI. dharmakAryamAM atiniMdita e pramAdabhAva jAgrata rahe che. zarIranuM sAmarthya kSINa thAya che. temaja prANIonuM AyuSya paNa bahu thoDuM hoya che. adhika zuM kahevuM? nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva, e cAre yonimAM atyaMta dusaha duHkhothI pIDAyelA prANIonuM zaraNu zrIjainadharma sivAya bIjuM kaMI nathI. mATe huM pitAnI pAse jaI mAro manuSya bhava saphala karUM. narbhavAhana rAjAe paNa kahyuM. huM paNa pitAnA mArgane anusarIza. kAraNa ke, Aja sudhI meM svAmIpaNuM bhagavyuM che, ane have AjJA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 surasuMdarI caritra pramANe vartanAra evA pitAnA cAkaranI sevAne ame kevI rIte karI zakIe? - tyAra pachI pitAe kahyuM, vivekI purUSone te ema karavuM te ja ucita che. ema kahI pitAnA putra sahita gaMdhavAhana rAjA te samayane ucita kArya karIne sura vAhana kevalI bhagavAnanI pAse nirmaLa cAritra laI yathAvidha pALIne kamane kSaya karI anta samaye aMtakRta kevalI thayA. rAjyAbhiSeka vidyAdharane cakavatI te citravega teja pitAne nagaramAM rahIne rAjya calAvavA lAgyo ane potAnA dezano eka khaMDa mane ApIne mAro paNa rAjyAbhiSeka teNe karyo. pachI keTaloka samaya vyatIta thayA bAda keIka kAryane lIdhe prabhAtakALamAM huM ekAkI ratnadvIpamAM javA mATe pitAnA nagaramAMthI nIkaLyo. AkAzamArge huM cAlato hato, tevAmAM te suMdarI havelInA uparanA bhAgamAM sutelI tuM mArI daSTigocara thaI. jethI huM kAmadevanA bANAne svAdhIna thaI gaye, ane ekadama meM tArUM haraNa karyuM che. he suMdarI! have tuM rUdana karIza nahIM. mArA prANanI paNa tuM ravAminI che ane A vaitADhaya parvatane viSe mArI sAthe aneka prakAranA bhega vilAsa tuM kara. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 231 e pramANe tenuM vacana sAMbhaLI vajathI haNAyelInI mAphaka huM atyaMta duHkhI thaI gaI ane vicAra karavA lAgI ke, mArA pApanA vistArane dhikakAra che. mArA mATe mArA pitA paNa moTA zatrunI duraMta ApattimAM AvI paDayA che. temaja mAre rAga anya purUSa upara hatA, chatAM paNa A pApiSTha mane haraNa karIne ahIM lAvyo che. mArA jIvitane vAraMvAra vikAra che. pitAne bahu duHkha thayuM temaja mArA priya patine lAbha paNa mane thaye nahIM. je zatruMjaya rAjAnI sAthe mane paraNAvI hatI te pitAne paNa ATaluM duHkha Avata nahIM. athavA te mArA mane bhISTa svAmInA lAbhavaDe huM sukhI thaIza. paraMtu hAlamAM A mArA pApanI pariNatine lIdhe eka paNa kArya siddha thayuM nahi. ema huM ciMtavana karatI hatI, teTalAmAM teNe mane kahyuM, he suMdarI ! tuM hAlamAM ahIM raheje. meM prathama prajJaptividyAnI pUrvasevAne prAraMbha karyo che, tenA eka hajAra jApa karavAnA che, tethI huM A najIkamAM rahelI vAMsanI jhADImAM jaI te jApa pUrNa karI jaladI ahIM pAche AvuM chuM. tyAM sudhI tAre ahIMthI kayAMya paNa javuM nahIM. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 surasuMdarI caritra viSa vRkSa e pramANe mane AjJA karI te vidyAdhara vaMzajhADImAM cAlyA gaye. bAda huM paNa ekalI tyAM bahu zekAtura thaI gaI. have mAre zuM karavuM? kayAM javuM? vigere kAryamAM huM vicAra mUDha banI gaI. zaraNa vinAnI huM ekalI bhayabhIta thaI kaMpavA lAgI. pitAnA ToLAmAMthI bhraSTa thayelI mRgalInI mAphaka caMcala daSTie huM cAre tarapha dizAonuM avalokana karavA lAgI. azrujalavaDe netre bharAI gayAM ane rUddha kaMThe huM rUdana karatI beThI hatI. teTalAmAM tyAM najIka bhAgamAM rahelo bahuzAkhAothI bharapura ane vizAla evo eka vRkSa mArA jevAmAM Avyo. pavanathI kaMpatA evA phalenA bhAravaDe namI gayelI latAonA samUhathI vyApta, mane hara phalavaDe vibhUSita, cAre tarapha sugaMdhane prasarAvata, atizaya patrane lIdhe gADha chAyAvALo, jenAM phala khAvAthI nIce paDI gayelA prANIonA samUhoe karelA maMda zabdo vaDe vAcAlita, nIce paDatA, zvAsa letA, taraphaDatA ane marI gayelA pakSIo vaDe vyApta che nIceno bhAga jene ane dareka prANIone saMhAra karanAra jANe mRtyu hoyane zuM ? Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 233 evA ati unnata te viSavRkSane joI bahu dukhethI pIDAyelI evI huM te samaye maravA mATe taiyAra thaI gaI ane mArA manamAM vicAra thaye. priya, baMdhu, mAtA ane pitAnA virahavALI adhanya evI huM ekalI ahIM zuM karIza ? mArUM jIvana duvane lIdhe bahu ja duHkhI thaI paDayuM che, ema ciMtavana karatI huM te vRkSanI pAsamAM gaI he priyasakhI hesinI! te viSavRkSanuM phala laI meM tarata ja mArA mukhamAM mUkI dIdhuM ane pharIthI AvI pIDA mane janmAMtaramAM paNa mA thAo ! " ema kahIne zeka sahita kSaNa mAtra huM tyAM beThI, eTalAmAM mahAna viSa mArA zarIramAM vyApI gayuM. jenI vedanAthI ekadama huM pRthvI upara paDI gaI. viSa mUccha vananI aMdara rahelAM vRkSe jANe bhramaNa karatAM hoyane zuM? samasta bhUmaMDaLa jANe udvartana karatuM heyane zuM ? sarva zarIranA sAMdhAo vicchinna thatA heyane zuM ? tema mArAM dareka aMgo tuTavA lAgyAM. bAda he bhadre ! te samaye eTalI badhI pIDA vadhI paDI ke, jenuM mukhethI varNana paNa karI zakAya nahIM, evI bahu duHkhI avasthAmAM huM AvI paDI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 surasuMdarI caritra tyArapachI mArUM je kaMIpaNa thayuM hoya te huM kiMcita mAtra paNa jANatI nathI. keTalAka samaya vyatIta thayA bAda, amRta samAna zAMtidAyaka evA keI taruNanA ullaMga (ALA)mAM rahele. meM mArA dehane joyo. vaLI te yuvAna purUSa viSane dUra karavAmAM zaktivALuM jaLa mane pAte hatuM, sukemala hastavaDe te pote ja mArA aMgenuM mardana karatuM hatuM, temaja te maMtrelA jaLanuM mArA zarIre siMcana karatuM hatuM, temaja mArI priyasakhI priyaMvadA hAthamAM pANIthI. palALele vIMjhaNe laI ThaMDo pavana nAkhatI hatI. pitAnA mukhethI te potAnA bhAInI AgaLa lAMbA. vakhatathI joyeluM evuM citrapaTAdikanA avalokana paryatanuM sarva mAruM vRttAMta kahetI hatI. temaja te purUSa paNa harSa vaDe romAMcane dhAraNa karate chate, te vAta sAMbhaLavAmAM bahu rasika banyo hate. AvI avasthAmAM paDelA mArA AtmAne joI huM kaMIka teonI sAravArathI sacetana thaI. vaLI mArI viSavedanA paNa dhIme dhIme kSINa thaI gaI. bAda huM svasthadazAmAM AvI eTale jAgrata thaI vicAra karavA lAgI ke; Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235. surasuMdarI caritra he haMsike ! kharekhara A zuM mane svapna AvyuM haze ? ema huM vitarka karatI hatI, teTalAmAM mArA netra ughaDI gayAM ane meM joyuM to kAmadevasamAna tejasvI eka tarUNapurUSa mArA jevAmAM AvyA. tarUNa rAjakumAra jANe mArA hRdayamAMthI nIkaLelo hoyane zuM? tema te citrapaTamAM rahelA kumArane anusaratA yuvAnane joI mane vicAra thaye. zuM A te IdrajALa haze? athavA mAre janmAMtara thaye? athavA zuM A svapna haze? mArI buddhine bhrama thaye haze? athavA zuM A satya vAta ja haze? athavA A satya bInA te nahI ja heya? mArUM eTaluM puNya kayAMthI hoya; te mArA manovAMcchita svAmInuM A mArA netro vaDe darzana thAya ! vaLI tenA kheALAmAM mAre sparza thaye. hoya te bAbatane saMbhava ahI kyAMthI hoya ? priyaMvadAne meLApa ema huM vicAra karatI hatI, teTalAmAM priyavaMdAe. mane bolAvI, he surasuMdarI! haju sudhI paNa udvignanI mAphaka tuM zuM joI rahI che? A ratna dvIpa nAme dvIpa che. huM priyaMvadA nAmanI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 surasuMdarI caritra tArI bena chuM ane siddha karI chevidyAo jeNe evA A makaraketu nAme mAre bhAI che. e pramANe priyaMvadAnuM vacana sAMbhaLI nakakI A mAre priya pati che, ema jANe mArA manamAM bahu ja harSa thaye ane bhayathI kaMpatuM che zarIra jenuM evI huM saMkIrNa rasatarane anubhavavA lAgI. tyAra bAda te yuvAnanA meLAmAMthI uThIne ekadama huM priyaMvadAnI pAse jaIne beThI ane kaTAkSAvaDe huM tene jovA lAgI. temaja tenI dRSTi mArI tarapha paDatI na hatI, teTalAmAM tyAM AgaLa eka vidyAdhara AvyuM ane vinayapUrvaka te kahevA lAge. he kumAre dra! zrI jineMdrabhagavAnanI pUjAne samaya thaye che, mATe Apa padhAro. ema tenuM vacana sAMbhaLI priyaMvadAne mArI pAse mUkI keTalAka purUSane sAthe laI te kumAra zrI jinebhagavAnanA maMdiramAM gayo. bAda priyaMvadAe mane pUchayuM. he sutanu ! bhUcara manuSyone ati durgama evA A ratnadvipamAM tuM kevI rIte AvI ? vaLI A viSaphalanuM -bhakSaNa karIne AvA bhayaMkara kaSTamAM tuM zA mATe paDI? A pramANe tenAM vacana sAMbhaLI meM mAruM pUrvokta sarvavRttAMta tene savistara kahI saMbhaLAvyuM. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 237 pachI meM paNa teNIne pUchyuM, he priyaMvade! te samaye mane citrapaTa ApIne tuM kayAM gaI hatI ? mArI pAsethI gayA bAda tame zuM kArya karyuM? vaLI viSabhakSaNa karI huM A bhayaMkara jagalamAM paDI hatI, tyAM tamArU Agamana kayAMthI thayuM? ane atidArUNa evuM A mArA. zarIramAM vyApI gayeluM viSa tame kevI rIte nivRtta karyuM? - priyaMvadA belI, he surasuMdarI! citrapaTa tamane ApIne huM tyAMthI uttama evA A ratnAdvIpamAM jaladI. AvI pahoMcI. pachI huM keTalAka potAnA parijana sAthe. rahelA makaraketunI pAse jaIne potAnA bhAInA sneha vaDe keTalAka divasa ahI rahI. bAda ahIM AvelA mArA pitAe mane kahyuM ke, he putrI ! hAlamAM tuM ahIM ja rahe ! ane makaraketukumAranI sAravAra karanArI paricArikA thA. ema kahI teo potAnA sthAnamAM gayA. pitAnI AjJAmAM huM taiyAra chuM, ema kahI he sutanu! vidyA sAdhavAmAM udyakta thayelA mArA bhAInI pAse A dvIpamAM huM rahI. - makaraketunI vidyAo siddha thaI, e vAta mArA pitAnA jANavAmAM AvI eTale keTalAka vidyAdharone sAthe laI teo aNahinakamaetsava karavA mATe pharIthI A dvIpamAM AvyA. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 238 surasuMdarI caritra tyAra bAda meTA utsava vaDe zrIniMdrabhagavAnane mahimA karIne vidhi pramANe vidyAonuM pUjana paNa temaNe karyuM. pachI mAnavA lAyaka sajajanonAM sanmAna paNa karyA. pUjanenI pUjA karI. temaja vidyAdharone aneka prakAranAM dAna ApyAM, uttama prakAranAM nRtya, gIta ane vAjIMtronA ADaMbara sahita aThThAI mahotsava sArI rIte pasAra karAvyA. ema dareka vidhi saMpUrNa karI mArA pitA Aje prabhAtamAM ratnasaMcaya dvIpamAM gayA. temaja makaraketu paNa bAkInAM kArya siddha karavA mATe ahIM rahyo che. - te Aje prabhAtakAlamAM Avazyaka kArya karI jaMgala javA mATe bahAra nIkaLyo hato. tyAM najIkamAM rahelA eka vAMsa vanamAM paDeluM uttama prakAranuM eka khaDaga tenA jevAmAM AvyuM. yama chaThThA samAna cakacakita, tarUNa tamAlapatra samAna : kAMtivALuM, kuraNAyamAna kAMtivaDe atyaMta duSpakSaya evA te khaDragane kautuka vaDe pitAnA hAthamAM grahaNa karIne najIkamAM rahelA vananI aMdara eka vAMsanA jALAmAM te khaDaganI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 239 parIkSA mATe ekadama teNe prahAra karyo ke tarata ja te vazajAlikA kapAI gaI. vidyAdharanA vadha tevAmAM te jhADInI adara vidyA sAdhavA mATe beThelA kAi eka vidyAdharanuM mastaka kapAI gayelu. tenA jovAmAM AvyuM. jenA DAbA hAthamAM sthula mauktikanI mALA (jApamAlA) dhAraNa karelI hatI, temaja peAtAnA hRdayamAM vidyAnA jApa karavAthI jenI indriyA rAkAI gayelI hatI. tenAM netre paNa nAsikA tarapha rAkhelAM hatAM. temaja jenu lakSya vidyA sAdhavAmAM ja kevala raheluM hatu, evA te vidyAdharanuM mastaka tyAM bhUtala upara paDela joI tenA manamAM trAsa utpanna thayA. are ! Ame zuM karyuM? ema khedAtura thai te tenI pAse gayA ane tapAsa karatAM teNe jANyu ke, A teja makaraketu gaMgAvatta nagaranA adhipati gaMdhavAhana rAjAnA putra che. are! pramAdane lIdhe A bicArA niraparAdhIne me* zA mATe mAryA ? mArA ajJAnapaNAne dhikkAra che, jethI nirarthaka AvuM pApa mAre sevavu' paDayuM ? AvAM pApa kama karavAthI prANIe kutimAM cAlyAM nAya che. zAstramAM paNa kahyu che ke, Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 - ~ surasuMdarI caritra je purUSa pitAnA pramAdane vaza thaI baMdhuonA uddhAra mATe athavA potAnA zarIra mATe je kaMI pApa upArjana kare che, tajajanya sarva aniSTaphaLane te ekalo ja parAdhIna thaIne narakAdika sthAnamAM bhegave che. e pramANe vicAra karate ane vAraMvAra pitAne niMdate te kumAra khinna thaI keTalAMka DagalAM AgaLa. cAlyo. teTalAmAM tenuM dakSiNa netra pharakavA lAgyuM. te joI tenA manamAM te vicAra karavA lAgyo. huM mAnuM chuM, mane keIpaNa priyavastune Aje lAbha thavo joIe." ema ciMtavane te kumAra viSavRkSanI nIce AvyA ane tyAM paDelI tuM tene jovAmAM AvI. he suMdarI! lAvaNyathI bharapura evA sarva avayane dhAraNa karatI ane caMdralekhAnI mAphaka janenA manane AnaMda ApatI evI tane joI kumAranuM zarIra jANe amRtathI siMcAI gayuM heyane zuM ? tema te AnaMdita thaI gayo. surasuMdarInuM jIvana are! A yuvatI marI gaelI che, chatAM paNa mArA hRdayane ATale anahada AnaMda kema Ape che? navIna yauvanathI vibhUSita A yuvati mArI ane vallabhA hoya tema lAge che. enI huM tapAsa te karuM ke, marI gaI che? athavA te jIve che? Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 241 ema vicAra karI jeTalAmAM te tapAsa kare che, teTalAmAM tArA mukhamAM rahelA viSamaya phalane TukaDo tene jevAmAM Avyo. te uparathI teNe jANyuM; atitIvra evA viSavikArane lIdhe A bAlA acetana thaI gaI che. mATe ene jaladI pitAnA sthAnamAM laI jaIne eno upAya huM karuM, ema vicAra karI, he surasuMdarI! te tane ahIM lAvyo ane pUrvokta sarva vRttAMta ane teNe kahI saMbhaLAvyuM. tyArapachI eNe mane kahyuM ke, he bahena ! pitAe vidyA pradAnanA samaye je vIMTI ApelI che, tene jadI tuM ahIM lAva. tenI aMdara divya maNi raheluM che, te e amUlya che ke, jenA prabhAvathI samagra vizva vikArAdika doSa nimUla thAya che. e saMbaMdhi pratIti amane sAkSAta thayelI che. temAM paNa viSa doSane haravAmAM te tene vizeSa mahimA gaNavAmAM Avela che. vaLI vidyAdharonA kumArone eNe kahyuM, zrIniMdrabhagavAnanI pUjA sAmagrIne jaladI tame taiyAra karo. A yuvatine svastha karyA bAda ApaNe bhagavAnanI pUjA karavAnI che. temaja te vaMzajALamAM vidyAdharane meM ghAta karelo che, tenI vizuddhi mATe zAMtikarma karavAnuM che, ane vikta jaya mATe keTalAka maMtrajApa paNa mAre karavAne che. bhAga-2/16 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 surasuMdarI caritra ema te kahetuM hatuM, teTalAmAM meM te vIMTI tene lAvIne ApI. eTale tarataja teNe te maNinuM pANI tane vidhipUrvaka pAyuM, tethI he sutanu! tuM kaMIka svastha dazAmAM AvI. tyArapachI enI AgaLa huM citrapaTanuM avalokana vigere tArU sarva vRttAMta kahetI hatI, teTalAmAM huM sura suMdarI! tuM sArI rIte svastha thaI gaI. te je mane pUchayuM, tene sarva uttara meM tane kahyo. mATe he surasuMdarI ! tArUM dhAreluM sarva kArya siddha thayuM. athavA daiva je anukUla hoya te te dvIpa taramAM rahelAne paNa samudranA madhyamAMthI athavA dUra dezamAMthI paNa lAvIne A lokamAM samAgama karAve che. kahyuM che ke, devagati balavAnuM che. kSaNamAM sukha ane kSaNamAM duHkha ApavAmAM te svataMtratA bhegave che. jemake, "he mahAnubhAva! A saMsAracakanI ghaTamALane joI pitAnA hRdayamAM zAMti rAkhavI, paraMtu huM dhana vinAne chuM, ema jANuM tAre kheda karavo nahIM, temaja huM saMpattiothI pUrNa chuM, ema jANa AnaMda mAnave nahIM. kAraNa ke nirdhanane dhanavAna ane dhanavAnane khAlI karatAM devane bIlakula vilaMba thato nathI. arthAta devagati vicitra che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 243 tyArapachI meM priyaMvadAne kahyuM, he priyasakhI! tAruM kahevuM satya che, paraMtu mAruM eka vacana tuM sAMbhaLa. | mArA mATe mArA pitA moTA zatrunA duHkhamAM AvI paDayA che. jo ke mane mArA priyanuM darzana te thayuM. chatAM paNa hAlamAM mAruM hRdaya bahu zokAtura rahyA kare che. kAraNake, he priyasakhI! tAtanI pIDAne lIdhe hajupaNa mAruM zarIra saghaLuM baLI jAya che. zatrujayarAjAnA bhayathI pIDAtA evA mArA pitAnuM jIvita paNa hAlamAM saMzayita thaI rahyuM che. mATe mArI maMda bhAgiNInuM daiva anukULa zI rIte gaNAya? ema kahI, he hasike! huM ekadama zekAtura thaIne rUdana karavA lAgI. teTalAmAM deva pUjanAdika pitAnuM kArya karI tene bhAI amArI pAse Avyo. makaraketu rAjA amArI pAse AvI te be, he priyaMvade! A tArI priya bhaginI kema rUdana kare che? te sAMbhaLI priyaMvadAe mArA zokanuM sarva kAraNa tene jaNAvyuM. tyAra pachI teNe kahyuM, he suMdarI! tuM rUdana karIza nahI. hAlamAM huM tyAM jaIne tArA pitAnA zatrune jarUra camarAjAnA sthAnamAM pahoMcADI daIza. he suMdarI! mArA jIvatAM chatAM tArA pitAne parAjaya karavA ke zaktimAna che? mATe hAlamAM huM Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 surasuMdarIcaritra ekale tyAM jAuM chuM ane tuM A priyaMvadAnI sAthe A zrI AdinAtha bhagavAnanA maMdiramAM huM AvuM tyAM sudhI sukhethI raheje. have tAre kaI prakAranI ciMtA karavI nahIM. huM te durAcArI zatruMjayarAjAne mArIne jaladI ahIM AvIza. ema kahIne te kumAra vasunaMdaka khaDagane pitAnA hAthamAM grahaNa karI AkAzamArge cAlate the. huM paNa, priyavadAnI sAthe te divasa tyAM ja rahI ane atyaMta rAgane lIdhe tenA samAgamanuM ja huM ciMtavana karatI hatI. mAro mane vallabha bahu vidyAnA pratApavALe che, chatAM haju te duSTane saMhAra karI kema nahIM Avyo ? ema ciMtavana karatAM te divasa mAro vyatIta thaI gayo ane akhaMDa rAtrI paNa huM priyaMvadAnI sAthe nirgamana karatI, haju sudhI paNa te mAro priyatama kema nahI AvyuM? ema vAraMvAra ciMtavana karatI udvignadazAmAM besI rahI hatI, teTalAmAM eka bhayaMkara vaitAla mArA jevAmAM Ave. bhayaMkara pizAca tIkSaNa ane kaThera vANI vaDe tiraskAra karate, svarUpa vaDe bhayaMkara, nima agninI javAlAonA samUhanI mAphaka pILA evA coTalAnI kAMtivaDe vikarAla, Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 245 hAThanI bahAra nILelA che dhruta jetA, karAgrane viSe manuSyeAnA mastakane nacAvavAmAM bahu rasika, marUsthalanA kUvAnI mAphaka uMDAM ane piMgala netrovaDe duprekSya, gaLAnI aMdara khaDakhaDa zabda karatI rUMDamALA jeNe dhAraNa karelI che, vijaLInA pujanI mAphaka ujavala ane ati caMcala hAlatI che lAMkhI jIbha jenI, khaDakhaDATa bhayaMkara hAsyanA pratikRnivaDe. samasta prANIone trAsa ApatA ane vikarAla che mukha jenuM evA te zyAma AkRtivALA vaitAla amArI pAse AvIne kahevA lAgyA. are ! pApe ! prathamanA samaye parapurUSa upara Asakta thayelI tuM ane parayutimAM lubdha thayelA te pApiSTa purUSa, tame bannee mane bahu duHkha Apyu che, tenuM phUla te pApiO kumArane tA maLI cukayuM che ane hAlamAM tuM paNa peAtAnA kruSkRtyanA anusAre tenuM phUla bhAgava. huM hAsinI! A pramANe khelatA te vaitAla bhayabhIta evI mane laine niSThura vacaneAvaDe tiraskAra karatA AkAza mArge upaDI gayA. tyAra pachI pAchaLa bUma pADatI priyavadA AvatI hatI. teNIne te pApIe bhayakara huMkArAe vaDe muDadAnI mAphaka karI nAkhI ane te khIcArI kAMya chuTI paDI gaI. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 surasuMdarI caritra tyAra pachI te pApI mane AkAza mArge bahu dUra dezamAM laI gaye ane teNe jANyuM ke, have agopAMga bhAgI javAthI jarUra A marI jaze, ema dhArI AkAzamAMthI teNe mane nAMkhI dIdhI. paraMtu devagane lIdhe prathama jyAM huM paDI hatI, teja udyAnanI aMdara latAmaMDapa upara huM paDI, jethI mane koI prakAranI vedanA thaI nahIM. tevAmAM tyAM sumaMtabhadra mArA jevAmAM Avyo ane teNe sarva vRttAMta mane pUchayuM. te samaye are! A zuM idrajALane dekhAva thaye? A svapna haze? huM ahIM kayAMthI AvI! te duSTa tAla kyAM gayA? ane te priyaMvadAnuM zuM thayuM haze ? vaLI mArA mavallabhanuM A duSTa ja kaMIka aniSTa karyuM haze? te kAraNane lIdhe ja te mArI pAse te dviIpamAM jaladI AvI zako nahIM; athavA mArA mATe AvelA te zatruMjayarAjAe mArA pitAnuM kaMIpaNa aniSTa karyuM haze? kAraNa ke, temanI pAse sainya bahu thoDuM che. ema ciMtavana karatI huM bahu zokAtura thaI gaI, jethI samaMtabhaDhe mane bahu bahu pUchayuM, paraMtu huM kaMIpaNa belI zakI nahIM. tyAra pachI samaMtabhadra mane amaraketurAjAnI pAse laI gayo. tyAM paNa zoka ane trAsane lIdhe mArAthI Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 247 kaMIpaNa te uttara ApI zakAya nahIM. kevaLa manamukhe huM besI rahI. he haMsinI ! nehane svAdhIna thayelI te mane pUchyuM hatuM, tenA pratyuttaramAM nehagarbhita ane guhya evuM mArUM sarva caritra bahu premavaDe vistArapUrvaka khullI rIte meM tane saMbhaLAvyuM. hasikA sakhI | mAruM vRttAMta sAMbhaLI dayadra hRdayavALI haMsikA belI. he surasuMdarI! ati dusaha evAM dukhe tArA anubhavamAM AvyAM, jemanA sAMbhaLavAthI paNa lokone dukha thayA vinA rahe nahIM. he priyasakhI ! AvA dArUNa duHkhene tuM lAyaka nathI, paraMtu AlokamAM devanI gati bahu vicitra che. jethI tuM AvAM duHkhene AdhIna thaI paDI che. vaLI devabaLa eTaluM badhuM pradhAna gaNAya che ke, te haMmezAM sukhane lAyaka evA manuSyane paNa aneka prakAranA duHkhAne AdhIna kare che, temaja virahanI vedanAne nahIM jANanAra evA prANIne paNa potAnA svAmI sAthe virahita karI nAkhe che. karmane prabhAva bahu gahana che. kama sivAya sukha athavA duHkha ApavAne kaI paNa samartha nathI. kahyuM che ke, Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 surasuMdarI caritra A jagatamAM paribhramaNa karato manuSya sukhasaM5ttinI prApti mATe aneka prakAranA vepAra kare. rAjAnI sevAmAM potAnuM jIvana gALe, svargalokamAM praveza kare athavA pAtAla sudhI paNa udyoga karavAmAM bAkI rAkhe nahIM, athavA dhanapatinI sevA kare, athavA aneka zAstrono abhyAsa kare, tapazcaryAmAM daDhatA rAkhe, temaja sarvakalAone pAragAmI thAya, te paNa pUrve upArjana karelA karmanA anusAre ja tene phala prApti thAya che. anyathA thaI zakatuM nathI. karmanI sthiti bahu balavAna che. mATe he surasuMdarI ! A pramANe daivane prabhAva samajIne bIlakula tAre udvega kare nahIM. vaLI A pramANe zoka karavAthI paNa have zo guNa thavAne che ? he priyasakhI! tArA zarIrane viSe jevA prakAranAM lakSaNo dekhAya che, te pramANe te tuM vidyAdharanA caka. vatInI patnI thaIza. temaja mArA paNa sAMbhaLavAmAM AvyuM che. - kuzAgranagaramAMthI Avela keIka purUSa kamalAvatI devInI AgaLa kahetA hatA ke, zatruMjayarAjAe kuzAgranagarane cAre taraphathI rokI lIdhuM che, jethI nagaranA sarva lake bahu vyAkula thaI gayA che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 249 sAmaMta sahita naravAhanarAjA paNa saMzayamAM AvI paDI che arthAt te ema jANe che ke; A samaye mAro parAjaya thavAne che. vaLI ghAsa IMdhanAdikanI hAnI thavAthI nAgarika loke meTA kaSTamAM AvI paDayA che. yaMtrevaDe pheMkAtA moTA pattharonA AghAtane lIdhe killo paNa jIrNaprAya thaI rahyo che. paTaTIonA chidromAM rahelA keTalAka subhaTe kadALInA AghAtavaDe cAre bAju khodavAnuM kAma calAvI rahyA che. seMkaDe dhanuSamAMthI nIkaLatAM aneka bAvaDe jenA AkAzane bhAga chavAI gayo che. hajAro paDelA subhaTanA rUdhirane lIdhe kAdavathI bharapura evuM te kuzAgranagara bahu durdazAmAM AvI paDayuM hatuM. tevAmAM kuraNAyamAna khagane dhAraNa karate eka vidyAdhara akasmAt tyAM Avyo ane roSathI rakta che netra jenAM evA te vidyAre gajendra upara beThelA zatruMjayarAjAnuM mastaka ekadama caLakatA pitAnA paga vaDe kApI nAkhyuM. naravAhanane samAgama zatrujayarAjAne mArIne te vidyAdhara naravAhana - rAjAnI pAse Avyo ane teNe kahyuM, Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 surasuMdarI caritra he naredra! ApanA zatrune meM saMhAra karyo che. have Ape kaI prakAranI ciMtA rAkhavI nahIM. he rAjana ! vidyAre apaharaNa karelI surasuMdarI nAme tamArI putrI ratnadvIpamAM rahelI che. tene kahevAthI. huM ahIM Avyo chuM. zrI citravegane putra makaraketu nAme huM vidyAdhara chuM. priyaMvadAnI pAse tamArI kanyA sukhethI rahelI che. ema kahI makaraketu tyAMthI cAlate the. pachI naravAhana rAjA paNa bahu khuzI thaIne pitAnA rInyA sahita nagaramAMthI bahAra nIkaLe, eTale svAmI rahita evuM te zatrunuM sainya tyAMthI nAsI gayuM. tyArapachI te zatruMjayarAjAnA hAthI, ghoDA ane ratha vigere je je sArI vastu hatI, te sarve teNe potAne tAbe karyuM. mATe he priyasakhI! surasuMdarI! te bAbatamAM tuM kaMIpaNa ciMtA karIza nahIM. kAraNake, tArA patie tArA pitAne nirbhaya karyA che. navIna vidyA sAdhI taiyAra thayelA te kumArane te pizAca zuM karI zake? mATe vRthA tuM ciMtAmAM paDIza. nahI. ciMtA karavAthI zarIrane bahu AghAta pahoMce che. A jagatamAM aneka prakAranA vyAdhio batAvelA che, temaja temanA upacAra paNa batAvavAmAM AvelA che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 251. te paikImAM ciMtA, e paNa eka apUrva vyAdhi gaNavAmAM Avyo che. jenI upamA kASThanI citA sAthe ApavAmAM AvI che, paraMtu te citAthI paNa biMdu mAtranI adhikatAne lIdhe ciMtAne adhika mAnavAmAM Ave che. kAraNa ke, citA te muDadAne bALe che ane ciMtA to jIvatA prANIne paNa bALe che. arthAt prANIonA rUdhirane zoSI le che. he sakhI! have tuM kheda karIza nahI ane kaI kAraNane lIdhe tArA svAmI tyAM rokAyA haze. jethI te dviIpamAM jaladI te AvI zakyA nahIM. ema keTalAka priyavacana vaDe teNIe surasuMdarIne zAMta karI eTale te zakanuM vAtAvaraNa dUra karIne AnaMdamaya thaI vartAvA lAgI. tyArapachI haMsikA kamalAvatI devInI pAse gaI ane A sarva hakIkata teNIe tene nivedana karI. pachI kamalAvatIe paNa rAjAnI AgaLa jaI yathAsthita A sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. dhanadevanuM Agamana surasuMdarI potAnI pheIne tyAM AnaMdapUrvaka rahe che. samasta aMtaHpuranI strIo surasuMdarInA sahavAsane lIdhe bahu AnaMda mAnavA lAgI. A pramANe sukha samAdhithI teNanA keTalAka divasa nirgamana thayA, keI eka divasa sabhAmAM amaraketurAjA pitAnA keTalAka purUSa, kamalAvatI devI ane surasuMdarI. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para surasuMdarI caritra sahita beThe hatuM, te samaye dvArapAlanI anujJAthI rAjAne bahu ja priya ane jenA hAthamAM amUlya motIone thALa raheluM hatuM, e dhanadeva vaNika tyAM AvyuM ane praNAma karI rAjAnI AgaLa te beThe. teNe mauktikathI bharelA thALanI bheTa karI. pachI rAjA saMbhrAMtanI mAphaka ekadama utAvaLathI be. he dhanadeva! tuM siMhaladvIpamAM gayA hate. chatAM jaladI pAcho kema Ave? zuM vahANanI bAbatamAM kaI jAtanuM vijJa te nathI thayuM ? kAraNa ke, tane ahIMthI gaye eka mAsa ja thaye che. vaLI te siMhaladvIpa bahu dUra che. tyAM pahoMcatAM paNa ghaNuM divase thAya che. chatAM tuM jaladI TuMka mudatamAM pAcho Avya, e meTuM Azcarya lAge che. te pramANe rAjAnuM vacana sAMbhaLI dhanadeva bolyA. he narAdhIza ! huM ahIMthI gayo ane tarata ja ahIM pAchA AvyA, tenuM vRttAMta Apa sAMbhaLe. dhanadevanuM vRttAMta siMhaladvIpamAMthI ahIM AvelA vaNikanI sAthe mAro meLApa thayo. te lekee mane vepAra saMbaMdhI bahu -utsAha Ave. jethI te dvIpane ucita evAM aneka prakAranAM karIyANuM laI huM tyAM javA taiyAra thaInIkaLe. tyArapachI ApanA caraNa kamalamAM praNAma karI bahu Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 253 gADAonA sAtha sahita huM bahu vizAla evA gaMbhIra nAmanA velAtaTa upara jaI pahoMce. te velAkulanI aMdara aneka nAvikajane pitapotAno , udyogapUrNa rIte karI rahyA hatA, temaja keTalAka yAnapAtrone taiyAra karatA hatA. sopArI ane nALIyera vigerenA moTA DhagalAone. lIdhe jenA rAjamArgonI ramaNIyatA najare paDatI hatI, keI ThekANe hAthInA dAMtanI pAlI vaDe vyApta e. te velAtaTa hAthInA mukhanI mAphaka zebhe che. keI ThekANe kapUra, agurUcaMdananA samUhavaDe suragirinI mAphaka dekhAya che. keI ThekANe muktAhArathI virAjIta evA bhUtalane. lIdhe puMDarIkagirinA zikhara samAna dIpe che. kaI ThekANe jAyaphala ane IlAyacInA pujane lIdhe kAmukanA mukhanI mAphaka zebhe che. nAnA prakAranA dezamAMthI AvelA meTA karo (verAo) vaDe rokAyA che samasta dizAonA bhAga jenA evA rAjabhavananI mAphaka seMkaDe karIyANuM jemAM AvyA kare. che, evo te velAtaTa dekhAte hate. - have tyAM AgaLa yathAyogya dANu cukAvIne te sarva bhAMDe samudranA kinAre ame sthApana karyo. tyArapachI samudramAM cAlI zake tevuM majabuta ane Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 254. surasuMdarI caritra vizAla evuM eka vahANa ame bhADe lIdhuM. anukrame sarva vastuo te vahANanI aMdara caDhAvI dIdhI. pachI zubha tithi, nakSatra ane uttama ga joIne vidhipUrvaka samudranuM ame pUjana karyuM. temaja zrI jinendra" bhagavAnanI pUjA karIne zramaNasaMghane dAna ApI bahu saMtuSTa karyo. mitravargane sukha zAMti samAcAra pUchagyA. - samasta parivAranI saMbhASaNapUrvaka saMbhAvanA karI. tyArapachI tyAM maMgala dhvani thavA lAgyA. mAMgalika - vAnA nirdoSa cAre tarapha uchaLavA lAgyA. samayajJa evA mAgadha loko jaya jaya zabdonA uccAra karavA lAgyA. te samaye adhAdikanA rahevA mATe bhinna bhinna vibhAga jemAM rahelA che, "anyapakSamAM mAyika padArthothI pRthapha karyuM che mana jemaNe, guNe (doraDAM-gya guNe) - nA samUha vaDe baddha (bAMdhelAM-saMyukta) che phalaka (pATIyAM -zayana cagya pATIyAM) jenAM, saMyamita che samagra ga jenA ane acala evA muninI mAphaka rahelA te vahANanI upara huM besI gayo. tyAra pachI tyAM samudranI gaMbhIra evI velA (bharatI) caDhI AvI, temaja anukUla pavanathI saMpUrNa bharAI gayelA - zrata saDhanA jesathI amAruM vahANa samudra mArge cAlavA lAgyuM. samudra varNana cAre tarapha uchaLatAM mAchalAonA mahAna puMchaDAonA AghAtane lIdhe jenuM pANI bahu uchaLavA lAgyuM, uchaLatA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 surasuMdarI caritra pANInA samUhavaDe DhaMkAI gayelA ane sakuraNayamAna girinA khaMDeviDe bhayaMkara; mahAbhayaMkara magharovaDe uchaLatA bhuja jenI aMdara aneka gAdhikA (jaMtuvizeSa)one gaLI jAya che. ekaThA thaI rahelA ane unnata sthitivALA timiMgila-mahAmachonA AghAtathI aneka taraMgo jemAM pragaTa thAya che. taraMgathI kheMcAtA jalajatuMonA bhayaMkara zabdo jemAM saMbhaLAyA kare che, bhayaMkara zabdone lIdhe trAsa pAmatA jalacaronA paribhramaNa vaDe jalanI sthiti bahu ghera dekhAvA lAgI, ghArapANInA ghaNaghaNATa zabdone lIdhe sarva digUmaMDala vAcAlita thaI gayuM, aneka prakAranA utkaTa taraMgo jemAM vAraMvAra *uchaLavA lAgyA, jalapravAhamAM ghasADAtAM pravAla ane zyAma bhujagenA trAsathI vyAkula thayAM che mAchalAonA ToLAM jene viSe, temaja bahu prANuone Azraya ApanAra (anya pakSe bahu prANIonI pAsethI AhAra karanAra), paData che meTI ApadAo [ApagA nadIo-Apattiyone samUha jene viSe, jaLanA AzrayabhUta (prajAomAM sthAnane nahI pAmatA) evA daridrapurUSanI mAphaka jene dekhAva bahu vikarAla thaI Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 surasuMdarI caritra rahyo che. vaLI makara, mIna (maghara ane mAchalIo=makara ane mina rAzi) ne saMcAra jemAM rahelo che, phuraNAyamAna ghana [ghADha-meghanA] aMdhakAra vaDe vyApta che parvatanA vibhAga jenA evA kRSNapakSanA AkAzanI mAphaka aprApta che prAMta bhAga jenA evA samudranA madhyabhAgamAM he naranAtha ! amAruM vahANa bahu vegathI keTalAka jana cAlyuM gayuM, teTalAmAM eka divasa vahANanA staMbhAga upara beThelA nAvike kahyuM ke, he purUSa! eka Azcarya tame juo !! praphulla che mukha jenuM ane rUpamAM devasamAna e kaI paNa mahAnubhAva pitAnI bhujAo vaDe apAra evA A samudrane tare bhAva potAnI mAM dhamA e pramANe nirdhAmikanuM vacana sAMbhaLI meM vahANamAM beThelA ane taravAmAM kuzaLa evA keLI lokone tarataja tenI pAse mokalyA ane temane meM kahyuM, te saMpurUSane. tame ahIM lAve. tyAra pachI teo tenI pAse jaIne kahevA lAgyA. - he bhadra! temane teDavA mATe dhanadeva vaNike amane mokalyA che. mATe tame A hoDImAM besI jAo! e pramANe temanuM vacana sAMbhaLI hoDImAM besI te amArI pAse AvyA ane tarata ja amArA vahANamAM AvI gaye. mArI pAse A vacana sArImAM besI jAya Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darIcaritra 250 huM nareMdra ! tenI AkRti bahu bhavya dekhAtI hatI ane te bhAgyazALI tarUNa avasthAne zeAbhAvatA hatA. rUpavaDe kAmadevanA tiraskAra karatA hatA. navIna muchA akArA sukhane zAbhAvatA hatA. vaLI hai naranAtha ! adhika varNana karavAthI zu? ApanI AkRtine te anusaratA hatA. te mahAzayane joI amArI STi amRtathI si cAyelI hAya ne zu'! tema zAMta thaI. vaLI A mahAnubhAva maraketu kumAranA sarakhA dekhAya che, mATe te samaye araNyamAM paDelI kamalAvatI devInA kheALAmAMthI adRSTarUpadhArI koika pUnA verI evA deve janmajAta bALakanA apahAra karyAM hatA, te ja A haze ? athavA mAre A vicAra karavAnI zI jarUra che? prathama ene ja pUchavuM ThIka che. tu kANu che? kayAMthI Avye ? ane A samudramAM zAthI paDayA ? ema vicAra karI, me tene abhyaMga snAnAdika karAvIne pazcAta bahu premapUrvaka jamADIne zAMta karyAM. tyArabAda te sukhAsana upara virAjamAna thayA. tyAra pachI vinayapUrvaka meM tene pUchyuM. huM dhIra ! A bhaya kara samudramAM tame zA mATe paDayA hatA ? ane tame kayA dezamAM raheA che ? bhAga-2/17 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 surasuMdarI caritra makaraketu kumAra, dhanadevanuM vacana sAMbhaLI te be . he satparUSa! mArUM vRttAMta sAMbhaLavAmAM Apane kautuka hoya te, ekAgra citte tame sAMbhaLo vaitADhayagirinI aMdara dakSiNa zreNImAM ratnasaMcaya nagara che, temAM pavanagati vidyAdharanI bakulavatI strInI kukSithI utpanna thayelo citragati nAme vidyAdhareMdrono cakravatI rahe che. tenI khyAti sarva prasarI rahI che. amitagati vidyAdharanI kanakamALA nAme putrI tenI bhAryA che. teNIne huM putra chuM. mArI upara teNIne prema bahu apUrva che. mArUM nAma makaraketu che. anukrame vRddhi pAmate huM yauvanaavasthAne zobhAvavA lAgyo. camaracaMcA nagarI have vaitADhaya parvatamAM uttara zreNInI aMdara camaracacA nagarI che. jenA sarva pradeza dareka RtuomAM phalakulathI vibhUSita evA vRkSanI zreNIo vaDe zobhe che. vaLI te nagarInI aMdara bhAnugati vidyAdharane putra citragati vidyAdhareMdra rAjya kare che. te mArA pitAne mitra che. mArI upara paNa te bahu prIti dharAve che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 259 rAhiNI vidhA eka divasa huM krUratA karatA camaraca'cA nagaramAM gayA. mane joI citragati khecaredra bahu khuzI thayA ane ghaNA premavaDe teNe mane rAhiNI nAme eka vidyA ApI. tyArapachI tyAM ja rahIne me' sAta mAsa te vidyA sAdhavAmAM vyatIta karyAM. devAe mane calita karavA mATe aneka prakAranA bhaya utpanna karyAM, chatAMpaNa meM nirbhayapaNe yathAkta vidhivaDe te vidyAne siddha karI. tyArapachI vidyA siddha thai eTale hu* peAtAnA nagaramAM gayA. mane joI mArA pitA bahu ja khuzI thayA ane temaNe vidyAdharAnI AgaLa mArI prazaMsA karI. hai vidyAdharA ! juo ! mArA putra khALavayanA che, chatAMpaNa teNe nirbhaya manavaDe bhayaMkara svarUpavALI rAhiNI vidyA paNa siddha karI. hajIpaNa A khAlaka hAvAthI vidyAAne sAdhavAmATe lAyaka nathI; ema jANI me ene ATalA varSa sudhI vidyAe ApI nahI.. paraMtu je eNe AvI rUdrarUpavALI vidyA prathama siddha karI te ene anya vidyAone sAdhavAne zeA hisAba che ? vidyA pradAna khAda sArA mAMgalika divasanA cAga joi siddhAlayeAmAM rahelI zrIjine'drabhagavAnanI pratimAenA aSTAntikA mahAtsava temaNe bahu premathI karAyeA. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 surasuMdarI caritra pachI samAna siddhine vicAra karIne mArA pitAe samasta vidyAo mane ApI ane temane sAdhavAne utkRSTa e sarva vidhi paNa mane batAvyuM. tyAra pachI temaNe kahyuM ke, he putra! jemanA kiraNonA samUha cAre tarapha dIpi rahyA che, evA aneka maNiothI vyAsa evA ratnadvIpamAM vidyAdharoe banAvelA bhavya AkRtivALA zrI AdIzvarabhagavAnanA maMdiramAM tuM jA ? tyAM AgaLa uttama kSetramAM ekAMta jagAe bahu kAMtimaya ane vidyA sAdhavAmAM ughukta thayelA khecarane rahevA lAyaka aneka prakAranAM maMdiro rahelAM che. temAM rahI tAre vidyAo sAdhavI. vaLI tArI sAravArane mATe bahu De paraMtu pitAne iSTa evo parivAra tuM laI jA. prathama tyAM jaIne tAre zrIjineMdra bhagavAnanuM pUjana tathA vaMdana karavuM. bIjA keIpaNa prakAranAM kArya karavAM nahIM. vaLI eka jana mAtra kSetramAM paceMdriya prANIonI hiMsA pote athavA bIjAe paNa prayatnapUrvaka karavI tathA karAvavI nahIM. kAraNa ke, pramAdane lIdhe paNa jo AvAM akRtya thAya te pitAnA kAryamAM vidana thayA sivAya rahe nahIM, ema kahI mArA pitAe mane eka vIMTI ApI. he putra! samagra dene nivAravAmAM samartha evI A vIMTI haMmezAM tAre potAnA hAthe rAkhavI, ema Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra - 261 upadeza ApI temaNe mane parivAra sahita vidAya karyo. huM paNa pitAne praNAma karI tyAMthI nIkaLe. anukrame ranadvIpamAM gayo. tyAM ekAMtasthala jaI vidhi pramANe bahurUpiNa Adika nAnA prakAranI vidyAo sAdhavAne meM prAraMbha karyo. vidhAsiddhi temaja bahurUpa, prajJapti, gaurI, gAMdhArI, mehanetpAdinI, AkarSaNa, umecanI, uccATanI ane vazIkaraNa vigere bahu vidyAone sAdhatAM mArA lagabhaga cha mAsa cAlyA gayA. te arasAmAM rAtrInA chellA prahare chevaTanA bhAgamAM pRthvI dhrujavA lAgI, dizAeAnA gaje dro garjanA karavA lAgyA, AkAza baLavA lAgyuM, aneka bhUtanA samUho hasavA lAgyA. parvate vani karavA lAgyA, pASANanI vRSTi thavA lAgI, ema mane AbhAsa thayo. vaLI DIvAra pachI mane hara sugaMdhane vistAra sukemala pavana vAvA lAgyo, temaja bahu juja pramANamAM sparza karatA divya gaMdakanI vRSTi thavA lAgI, pAMca prakAranA varNavALI divya puSponI vRSTi cAre tarapha paDavA lAgI. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 surasuMdarI caritra divyavidyAone prAdurbhAva vividha prakAranA alaMkArothI vibhUSita, pitapotAnAM nAma vALAM vicitra prakAranAM cihanA samUha vaDe virAjIta, vividha prakAranAM suMdara vAhane upara beThelI, nAnAprakAranAM vastrAbhUSaNothI vibhUSita, paraspara varNonI dedIpyamAna kAMtine lIdhe samAnarUpane dhAraNa karatI, evI vividha prakAranI strIo pragaTa thaI ane belI, he kumAre! ame vidyAo chIe. tAruM dharya joI ame tane siddha thaelI chIe. e pramANe temanuM vacana sAMbhaLI mArA hRdayamAM bahu ja harSa thaye. bAda meM AnaMdapUrvaka temanuM ardhAdika pUjana karyuM ane jemane je ucita hatuM, te pramANe teonuM meM sanmAna karyuM. citraveganuM Agamana tyArapachI mane vidyAo siddha thaI che, te vAta jANIne mArA pitA subhaTa maMDaLa sAthe meTA ADaMbara sahita vAtra, gIta, vAdya ane nRtya vagerenI bahu prakAranI sAmagrI sAthe laIne teo aSTAtvika mahotsava mATe aneka prakAranAM pUjAnAM sAdhane grahaNa karI vaitADhaya parvatamAMthI tyAM AvyA. pachI temaNe zrI AdinAtha bhagavAnanA maMdiramAM bahu bhaktipUrvaka moTo mahatsava karAvyA. temaja yatna pUrvaka sarva vidyAonuM vidhi pramANe pUjana karyuM. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 263 pavitra tIrthonA nirmala jalavaDe zrIjineMdrabhagavAnanI pratimAonuM snAtra karAvyuM. tyAra pachI aneka vidyAdharane udAra bhAvathI ghaNuM dAna ApavAmAM AvyAM. pUjyavarganI sArI rIte pUjA karI ane mAnavAlAyaka sajajanene sArI rIte satkAra karyo. uttama prakAranAM gIta, nRtya ane vAjIMtranA ThATha sAthe aThThAI mahotsava karAvyuM. temaja gaMbhIra evA paTaha, bherI, bhaMbhA ane durdabhinA aneka zabdo vaDe digaMtarAne pUrNa karatA suMdara vidyAdharIonA prekSaNaka (nATaya) vaDe kheconA samUhane AkarSaNa karatA, nirmala evA zrIjidra bhagavAnanA guNakIrtanamAM kuzala evA seMkaDo mAgadhavaDe saMkIrNa, vAgatA evA veNa tathA vINAnA madhuranAda vaDe janasamAjane AnaMda ApatA, jovA mATe AvelA sura tathA kinnarenA cittane camatkAra karavAmAM agraNa, meTA pApone haThAvanAra ane ramaNIya evA rAtrI jAgaraNane zrIjinendra bhagavAnanA maMdire karAvIne pitAnA parivAra sahita mArA pitA vaitADhaya parvatamAM gayA. huM bAkInA samasta kArya karavA mATe tyAM ja rahyo hate. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra pachI zrIjine'drabhagavAnanI pUjA karyAM bAda jinavaMdana karI rahyo eTale sUryodaya thayA. 264 pachI huM zarIra ciMtA mATe mahAra nIkaLyA. zaucakriyA karI dIdghikAdikanI krIDA mATe hUDa keTalAka pradeza AgaLa cAlyA, teTalAmAM tyAM vAMsaDAonI jhADImAM pRthvI upara paDelu eka maneAhara khaDga mArA jovAmAM Avyu. tarata ja tene hAthamAM laI capalatAne lIdhe te khaganA pAsamAM rahelI te vaMzajALanI upara me prahAra karyAM. tenI aMdara ga`gAvatta nagaranA svAmI gaMdhavAhana rAjAnA putra maraketu vidyAdhara vidyA sAdhavA mATe prathama praveza karI rahelA hatA. tenu* mastaka vAMsaDAonI sAthe kapAIne bhUtala upara paDelu' ekadama mArA jovAmAM AvyuM. jenI aMdarathI rUdhiranA pravAha cAlyA jatA hatA. te joI huM ekadama sabhrAMta thai gayA. mArA hRdayanA AghAtane lIdhe mArI dRSTi mahu ca'caLa thaI gaI ane hu zAka karavA lAgyA. hAhA! bahu AzcaryanI vAta che ke; AvuM akA meM karyu. are! pramAdanA vazamAM paDI meM A hisA karI, mATe jarUra mArA ma`bhAgyane lIdhe ka Mika vighna mane thayA vinA raheze nahIM. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 265 he bhavyAtmAo ! zAstrakAre tyAM sudhI pakAra karI kahe che ke, pitAnA prANo kaMThagata thAya te paNa hiMsAdika akRtyanuM sevana keIpaNa samaye karavuM nahi. arthAta prANatyAga kara paNa akRtya karavuM nahI temaja prANutA sudhI paNa sukRtya dharmane tyAga karavo nahIM. ema chatAM meM pramAdane lIdhe A akAryanuM sevana karyuM, mATe jarUra mAre dArUNa duHkha bhegavavuM paDaze athavA meM ghaNuM vidyAo siddha karI che, tethI mane vina thavAne saMbhava nathI. paraMtu vidanane dUra karavA mATe maMtra jApa tathA zrIjidrabhagavAnanI pUjA vigere upacAra karavA te ucita che. ema vicAra karI huM tyAMthI cAlyo. eTale mAruM dakSiNa netra pharakavA lAgyuM. jethI meM jANyuM ke, mane keI paNa sArI vastune Aje lAbha thaze. yuvatI darzana ema vicAra karate huM keTalAMka DagalA cAlI nIkaLyo, teTalAmAM he dhanadeva ! te gahana vanamAM kipAka vRkSanI nIce pRthvI upara paDelI eka yuvatI mArA jevAmAM AvI. te mUrzita ane bharanidrAnI mAphaka ghenamAM DubelI hatI. jeNInA zarIranI AkRti potAnA kulanI lakSamIdevI hoya tevI apUrva utkRSTatAne sUcavatI hatI. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra temaja jeNanA aMgonI lAvaNyatA amRtavaDe nirmANa karelI hoya tema tene AnaMda ApatI hatI. vaLI bahu lAMbA zyAma ane atisukamala evA keza pAzavaDe teNInuM manahara mastaka AkarSAyelA bhramarAonA samUhathI vyAsa evA kamalanI mAphaka zebhe che. karNAta sudhI prApta thayelAM netra ane sarala nAsikA vaDe uttama zebhAne dhAraNa karate teNIne mukharUpI caMdra kSINacaMdranuM jANe upahAsa karate hoya ne zuM ? te hate. zaMkhanA sarakhI unnata, sukemala ane jaDa (jala) nI saMgatithI mukta thayelI teNInI grIvA, tIkSaNa kAMTAethI vyAta evA mRNAla daMDenuM upahAsa kare che. ghaNuM kaThina, thula unnata ane samasta lokonA manane haraNa karatA evA teNInA stanane airAvata hAthInA kuMbhasthalonI upamA kevI rIte ApI zakAya? vaLI viveka rahita evuM tAruM stana yugala kAmuka janane sukhethI bALe, paraMtu zravaNe (kAna-munio)ne prApta thayelAM tArA netrane te lAyaka nathI; e pramANe upadeza Apate te bAlAne madhyabhAga kSINa thayo hoya tema huM mAnuM chuM. athavA avinita janane Apela upadeza kaMIpaNa asara karI zakatuM nathI. mAre stanamaMDalane ghaNe bhAra kevI rIte vahana Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 267 karavA evI ciMtAne lIdhe teNInA kammaranA bhAga daridra cheAkarAMnA janakanI mAphaka bahu kSINa thayA hatA. manAhara, ga'bhIra ane dakSiNaAvavALI teNInI nAbhI jANe kAmadevane snAna karavA mATe vidhie banAvelI kRSikA hAya ne zuM ? tema zAbhe che. mAMsathI puSTa, sukemala ane vizAla evA nitaMba vaDe te khAlA daCnamAtrathI ja tarUNajaneAnA hRdayane kAmAtura karI nAkhe che. keLanA garbhasamAna sukeAmaLa ane jeNInuM ati ramaNIya evu urUsthala jANe kAmadevanA gRhadvAramAM vidhie sthApana kareluM tAraNa hAya ne zuM? tema zeAbhe che. sUnA sarakhA unnata, paraspara sajjaDa maLelI sukAmaLa ane puSTa evI AMgaLIethI vibhUSita ane sudara raMgavALA teNInA ane caraNA kaheA bhalA kAnA manane haraNu kare nahI ? evI sarvAMga suMdara te mAlAne joI ekadama mArI dRSTi atyaMta AnaMdamaya thaI gaI. lAMbA samayanA paricayavALI heAyane zu ? tema tene joI mArA hRdayamAM harSanI sImA rahI nahI. tyAra bAda priya evI peAtAnI bhAryonI mAphaka pAse jai teNInI meM tapAsa karI teA te nizcetana thayelI hatI. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 surasuMdarI caritra teNanA mukhamAMthI mAtra pheNa nIkaLatuM hatuM ane zarIranI kAMti zyAma thaI gaI hatI. pachI meM pitAnI AMgaLI teNanA mukhamAM nAkhIne joyuM te aMdara adhuM cAveluM piAkanuM phala mArA jevAmAM AvyuM. jarUra A phalanA vikArane lIdhe A bAlA acetana thaI gaI che, mATe ene potAnA sthAnamAM laI jaIne huM svastha karUM. vaLI keIpaNa vidyAdharanI A kanyA ahIM AvelI haze. koIpaNa duHkhane lIdhe eNIe viSaphala khAdheluM jaNAya che. pRthvI upara cAlanAra manuSya A ratnadviIpamAM AvI zakatA nathI. tethI bhUlekavAsI A kanyA kevI rIte haI zake? temaja AvA enA veSa uparathI jarUra A kanyA che, emAM kaI prakArane saMdeha nathI. temaja mArUM jamaNuM netra kuratuM hatuM, tethI A mArI priyavadgabhA hovI joIe, kAraNa ke A bALAne joI je mane anurAga thayuM che, te anurAga aneka prakAranI vidyAdharonI bAlAone joIne prathama thayo nahote. mATe jarUra A kemalagI mArI dayitA hovI joIe. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 269 ema vicAra karate huM potAnA hAthanA usaMgamAM ene laIne cAle. teNInA sukemala ane mane hara evA zarIranA sparzathI utpanna thayelA sukhane anubhava laI mAruM zarIra bahuja zAMta thaI gayuM. anukrame huM zrI AdinAtha bhagavAnanA maMdiranI pAse mArA sthAnamAM AvI pahoMcyo. viSApahAra pitAnA sthAnamAM AvIne tyAM rahelI mArI oramAna mAtAnI kanyA priyaMvadAne meM pUrvokta sarva vArtA kahI. pachI meM tene kahyuM ke, pitAe vidyApradAnanA samaye mane je vIMTI ApI hatI, te vIMTI ane nirmala jala tuM jaladI ahIM lAva. he dhanadeva ! divya maNithI jaDelI te mudrikA samagra dAne nivAre che. vaLI viSasamUhane nAza karavAmAM te vizeSe karIne te bahu upayogI thAya che. tenI pratIti amane sAkSAt thayelI che. pachI te viTInA sparzavALuM pANuM karIne huM teNIne pAvA lAge, temaja teNInA zarIre chAMTavA lAgyo. te samaye priyaMvadAe mane kahyuM ke, A te mArI bahena che. pachI meM kahyuM ke, A tArI bahena kevI rIte thAya ? ene kaI vakhata te prathama jeelI che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 surasuMdarI caritra priyaMvadA belI. ratnAvatI nAme mArI nAnI mAsIne naravAhanarAjAnI sAthe kuzAgranagaramAM paraNAvI che; tenI A surasuMdarI nAme kanyA che. prathama huM vaitADhaya parvatamAMthI A dvIpamAM AvatI hatI, tyAre mArganA parizramane lIdhe thAkI gaI eTale kuzAgra nagaranI bahAra udyAnamAM huM utarI hatI. tyAM meM ene joI hatI, vaLI te samaye huM AkAzagAminI vidyAnuM eka pada bhUlI gaI hatI. te paNa bahu buddhimAna evI eNIe mAtra kahevAthI ja te pada mane saMbhArI ApyuM hatuM. temaja citrapaTamAM lakhelA tArA svarUpane joI eNue unmAdane vadhAranAra e ghaNe sneha pragaTa karyo. vaLI A citragata yuvAna bahu suMdara che, ema jANe eNInA hRdayamAM ghaNe AnaMda thayo hato ane A mAro svAmI thAya te bahu sArUM, e pramANe eNI vaDe bahudhA vyAkuLa thavAyu hatuM. vaLI je kaI paNa prakAre e mahAzayanuM mane darzana paNa thAya te huM kRtArtha thAuM, e pramANe eNIe ni:zvAsa mUkaye hate. he bhagini ! je huM tArI keIpaNa saMbaMdhavALI hIM te avazya tenA samAgamanA sukhavaDe A bahenane tAre zAMta karavI, ema eNInA kahyA bAda huM ahIM AvI hatI. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 271 A pramANe tene pUrvavRttAMta priyaMvadA kahetI hatI, teTalAmAM tenA viSavikArane vega dUra thavAthI te sacetana thaI gaI. bAda sArI rIte zuddhimAM AvI eTale te bAlAne priyavadAnI pAse mUkIne huM vibanivRttine mATe zrI RSabhadeva bhagavAnanI pUjA karavA mATe maMdiramAM gayo. tyAM vidhipUrvaka zrIjidrabhagavAnanI pUjA karIne meM rautyavaMdana karyuM. pachI upagapUrvaka zAMti devatAne maMtra jApa karyo. temaja trIjI stuti bhaNIne so zvAsacchavAsane eka kAryotsarga karyo. e pramANe vidyAdharanA maraNajanya viddhanI zAMti mATe dharmakArya karIne huM pharIthI jyAre priyaMvadAnI pAse gayo. tyAre zAkane lIdhe azrujalathI bhIMjAI gayA che gaMDasthala jenA evI te bAlA rUdana karatI mArA jevAmAM AvI. pachI meM priyaMvadAne pUchyuM he bahena ! AvA moTA zekathI saMtaptanI mAphaka A kamalAkSI zA mATe rUdana kare che ? te sAMbhaLI priyaMvadA belI. he kumAreMdra! enA kAraNane lIdhe enA pitAne moTA parAkramI zatrue rokI lIdho che, tethI bahu zokAtura thai A bAlA rUdana kare che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 surasuMdarI caritra tyAra pachI meM teNune kahyuM, he suMdarI ! A kiMkara tAre svAdhIna chatAM tArA pitAne parAbhava karavA keNa samartha che? vaLI adhikanI zI jarUra che? hAthamAM vamunardaka khaga laI huM ekale tyAM jaIne te durAcArI pracaMDa zatrane saMhAra karUM chuM. ahI zrI AdinAtha bhagavAnanA maMdiramAM priyaM vadAnI pAse sukhethI tAre rahevuM. keI prakArane zeka kara nahi. jyAM sudhI huM te duSTa zatruMjayane mArIne pAcho ahIM AvuM, tyAM sudhI tamAre ahIMthI kayAMya paNa javuM nahIM. ema kahI tamAlapatranA sarakhA zyAma evA AkAzamArge huM upaDI gayo. kuzAgrapura anukrame huM kuzAgrapura jaI pahoMcyo. jenA vizAla killAnI cAre bAjue uddhata subhaTee ghere ghAlela hato, aMdaranA bhAgamAM bahu yaMtrethI vahana karAtA goLAkAra evA pASANene lIdhe bhayaMkara, killAnA uparanA bhAgamAM vijapatAkAo racelI hatI, temaja jenA kAMgarAomAM seMkaDo te goThavelI hatI ane hajAro uddhata subhaTanA ADaMbara sahita kelAhalanI garjanAo bahu vadhI paDI hatI. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 273 A pramANe te nagarane upadrava joI mArA hRdayamAM bahu kautuka thayuM. tethI te jovA mATe AkAzamAM ja huM ubho rahyo. teTalAmAM te nagarane bhAgavA mATe zatruMjaya rAjanuM sainya ekadama taiyAra thaI thayuM. yuddhane samAraMbha . zatruMjayarAjanA sinikemAMthI keI kahe che, are ! taiyAra kareluM mAruM baktara mane Ape. vaLI kaI kahe che ke, mArUM mane hara vaphara zistra vizeSa] mane jaladI Apo. e pramANe zatruMjayanA sainyamAM subhaTane ghaNe kelAhala saMbhaLAvA lAgyo. temaja keTalAka kahe che ke, azvikAone taiyAra kare. yaMtrane vahana karo. paTakuTIne sarakA. vaLI killAnI pAsamAM nisaraNIe goThave. yaMtrapIDananI ghaTanA karavAmAM have tame vilaMba karaze nahIM. jharUkhAone bALI mUke. moTA pattharonA jathA vaDe khAIone pUrI nAkhe. kedALAdikanA sAdhane vaDe gaDhanA mukhya bhAgone toDI nAkhe. e pramANe zatruMjaya rAjA bolavA lAgyA. kilAnI upara aTAlIomAM rahelA naravAhana rAjAnA subhaTe uparathI meTA patharA pheMke che, jethI bhAga-2/18 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 surasuMdarI caritra zatranAM yaMtrapIDana TuTavA lAgyAM ane ghAsanAM puLIyAM sAthe lAgatI mazAlavaDe teonA yaMtrone bALI nAkhe che. temaja nagarAdhIzanA subhaTo killAnA AdhAre sthApana karelI nisaraNImAM upara rahelA zatrunA subhaTane bhAlA mArIne khAIomAM pADI nAkhe che. zastrAdikathI ghAyala thayelA subhaToe potAnA hAthamAM dhArI rAkhele e paNa ghaDIne samudAya bahu kudAkuda kare che ane adAlIomAM goThavelA yaMtromAMthI nIkaLatA pASANanA mArane te bacAvI le che. paDakhAonA varaMDAo upara rahelA dhanuSadhArIoe mArelAM bAvaDe ghAyala thayelA ane killAnI pAsamAM AvatA zatruonA mastakanA seMkaDe TukaDAo toponA mArathI thayA kare che, temaja killAthI dUra rahelI evI paNa paTakuTIone telathI chAMTelA ane zaMkhalAyaMtramAM goThavelA moTA kASThonA samUhavaDe bALI nAkhe che, temaja killAnA kAMgarAonI aMdara rahelA hozIyAre evA dhanuSadhArIonA bANe vaDe chedAI gayeluM zatrunuM sainya vijayAthI saMgrAmamAM zithila thaI gayuM. teTalAmAM baha roSane lIdhe tyAM aneka sAmaMta tathA subhaTanA samUha taiyAra thaI gayA ane pitAnA sainyane AzvAsana ApIne killAnI sanmukha prayANa karavA lAgyA. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ra75 ubhaTa suvarNathI vibhUSita che kAMDa jemanA evAM bANe vaDe viMdhAyelo killo nagaranuM rakSaNa karate jIte romAMcane dhAraNa karato hoya ne zuM? tyArabAda zatrunA yoddhAoe parikhA [khAI] purI nAkhI ane lAMbA vAMsenA prayoga vaDe prAMtabhAgane bALI nAkhIne samagra killo agnithI saLagAvI dIdhe. yaMtrothI pheMkAtA pattharonA AghAta vaDe kikalAnAM zikhare TuTavA lAgyAM, jethI zatrunA sainyamAM akasmAtuM kolAhala phATI nIkaLyo. tyArapachI moTA vizAla pASANathI bAMdhelI killAnI aTAlIe paNa yaMtro, suraMge ane kazAonA AghAta vaDe vikharAI paDavA lAgI. makaraketunuM sAhasa e pramANe zatrunA sainike e ekadama parAjIta karelA nagaranA subhaTo joI akasmAta mArA hRdayamAM kaidha bharAI gaye. jethI huM haTha pIsIne taravAra ugAmI gajendra upara beThelA zatrajaya rAjAnI pAse gayo ane tene kahyuM, re ! re! adhama ! Aje meM tane ghaNA kALe dITha che. jo ke A mArI strInA pitAe tAruM kaI prakAranuM vara karyuM nathI, chatAM tuM emano parAjaya karavA taiyAra thayo che. e tAro keTale badho durAcAra gaNAya ! athavA vinAza kALa Ave tyAre vAMsane phala AvyA sivAya rahetuM nathI. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 surasuMdarI caritra vaLI he zatruMjaya! jo tuM satya subhaTavAdane vahana karate heya te hAlamAM tuM tAruM purUSatva pragaTa kara. ema kahI tenA keza pakaDI ekadama meM tenuM mastaka kApI nAMkhyuM. bAda chedAI gayuM che mastaka jenuM evA pitAnA svAmIne joI zatrunA sarva sainike saMbhrAMta thaI gayA ane ekadama mArI upara humalo karIne bANa vaDe mane mAravA maMDI paDayA. tyAra pachI teonAM hajAra tIkSaNa bANanI paMktine yuktipUrvaka bacAva karIne naravAhana rAjA zokAtura thaI jyAM sabhAmAM beThA hatA, tyAM huM gaye ane zatruMjaya rAjAnuM mastaka temanI AgaLa mUkayuM. pachI praNAma karIne he dhanadeva! pUrvokta sarva vArtA temanI AgaLa meM kahI saMbhaLAvI. makaraketunuM prayANa tyAra pachI meM kahyuM, he rAjan ! have tamAre kaI prakArane udvega karavo nahIM, tame sukhethI ahIM rahe. huM have jAuM chuM. kAraNa ke, ratnadvIpamAMthI ApanI kanyAne lAvIne jaladI Apane sapI dauM, ema kahI strInA mukhAvalokanamAM utsuka thayela huM AkAza mArge cAlavA lAgyo ane anukrame te sthA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 surasuMdarI caritra namAM huM pahoMce, teTalAmAM akasmAta tyAM rahelA eka vaitAla mArA jevAmAM Avyo, tAla vRkSanA sarakhI lAMbI jenI ja ghAo che, maNI puMja ane mahiSa samAna zyAma che zarIra jenuM. jenA hAthenuM baMdhAraNa bahu lAbu ane puSTa che. jenA dAMta mukhanI bahAra nIkaLelA che. uMTanI mAphaka jenA hoThanI sthiti bhayaMkara dekhAya che. vaLI jenAM cakSuo khadyotanI mAphaka cakacake che. jenA mukhanI bahAra jIvahAo lapalape che. bahu jADI ane capaTI che nAsikA jenI, bahu saMtApane vistArato vAraMvAra pitAnI bhujAo vaDe AzleTana karate, temaja khaDakhaDATa hAsya vaDe atizaya garjanA karato ane pralayakAlanA meghasamAna hakkAra vaDe nabhastalane vAcAlita karate, eve te vaitAla che. re! re! durAzaya! prathama te mane strInA apahArathI bahu duHkha dIdheluM che. te vairane badale A samaye huM lIdhA vinA rahevAne nathI. have mArI daSTigocara thayelo tuM kayAM jaIza ? re vairI ! bAla avasthAmAM kaI kAraNa AvI maLavAthI tuM jIvate raheluM che, paraMtu hAlamAM bhayaMkara samudramAM nAkhela jIvavAne nathI. ema kahIne te baitAla tarata ja adrazya thaI gayA. huM paNa AkAzamAMthI ekadama dhasI samudramAM paDI gaye. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 surasuMdarI caritra pachI huM. tyAMthI AkAzamAM cAlavA mATe nabhe gAminI vidyAnuM smaraNa karavA lAgyA, paraMtu te vidyA mane yAda AvI nahA. tethI me. jANyu ke, duSTa vaitAla jarUra mArI sarva vidyAe harI gayA. koipaNa pracaMDa bairI A asura hAvA joIe, ema vicAra karatA hu' huM dhanadeva ! bhujAo vaDe samudra taravA lAgyA. akasmAta utpAta he narAdhIza! e pramANe peAtAnuM vRttAMta te purUSa mane kahetA hatA, teTalAmAM amArA niryAmake bhayabhrAMta thaI kahyuM ke; he nAvika purUSA ! ka dhAra sahita tame taiyAra thaI jA. kAraNa ke, mRtyunA mukha samAna A kAI bhaya kara utpAta dekhAya che. tame AkAza tarapha dRSTi kanai1; supaDAnA AkAra jeTalu' ane ekadama vRddhi pAmatu te vAdaLa utpanna thayuM che. je abhrakha Da khalapuruSanA saMganI mAphaka ApaNA nAza karaze. AvA sthAnamAM thayelA AvA bhayaMkara mahAdheAra A utpAta theADA samayamAM yAtrALu, nAvika ane nAva Adika sanA vinAza kare che. e pramANe vhANunA staMbhAga upara beThelA purUSanu vacana sAMbhaLI vahANumAM rahelA sava puruSA ekadama kSeAbhA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 79 yamAna thaI gayA ane jIvavAnI AzA paNa teoe choDI dIdhI. tyArapachI nAvikee sarva naMgaronA samudAya jalanI aMdara mUkI dIdhA, kupastaMbhane namAvI nAkhyA, vahANane paNa khuba jADA ane zveta vastra vaDe cAre bAjue DhAMkI dIdhuM. eTalAmAM zyAma evA meghanA samUha vaDe sarva AkAza chavAI gayuM. pavana paNa bahu vegathI vAvA lAgyo. samudranuM pANu uchaLavA lAgyuM. cAre tarapha yamajhahAnI mAphaka niraMtara uparAuparI vijaLInA camakArA dekhAvA lAgyA. megha paNa yamarAjanA subhaTanI mAphaka bhayaMkara garjanAo karavA lAgyA. moTA taraMgone lIdhe uchaLatA taraMgonA samUha vaDe sthira kareluM chatAM paNa te vahANa pracaMDa pavanathI uchaLatA evA samudranA bahu vegavALA taraMgo vaDe taNAvA lAgyuM. niraMtara taraMge vaDe utpAta ane nipAtane dhAraNa karatuM je vahANa maNiothI bAMdhelI bhUmimAM hAthathI haNAyelA daDAnI kIDAne vahana karavA lAgyuM. arthAt UMcA nIcI athaDAvA lAgyuM. kSaNa mAtramAM pracaMDa pavananA AghAtathI jINuM thayelAM nagaro taraMgenA vega vaDe karakara evA avAja sAthe TuTavA lAgyAM. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 surasuMdarI caritra te samaye uttama tarUNa ghaDInI mAphaka mukta thayAM che baMdhane jenAM, evI te naukA taraMga vaDe kheMcAtI chatI bahu vegathI doDavA lAgI. keI ThekANe siddha vidyAvALI vidyAdharInI mAphaka AkAzamAM uDe che. kaI ThekANe vidyAthI bhraSTa thayelI khecarInI mAphaka te naukA nIcI paDe che. kadAcit daMDathI haNAyelI bhujagInI mAphaka taraMgone lIdhe jholA khAdhA kare che. keIsamaye uttama janoe kahelA zuddha arthanI mAphaka ati vegathI cAlyA kare che. vaLI kadAcit te dhyAnamAM beThelI yoginInI mAphaka nizcala thaI dhyAna kare che. - kadAcit te araNyamAM paDelI vRddhAnI mAphaka maMda maMda cAle che. kadAcita gurujananI daSTigocara thayelI ane varane lAyaka evI kulabAlikAnI mAphaka dhrujatuM che zarIra jenuM, evI te naukA samudranI aMdara ghume che. taraMgonA jalathI bharAI gayelAM pATIyAMmAMthI kharatAM meTA biMdurUpI AMsu vaDe Azrita janonA rakSaNa karavAmAM vyagra thayelI te naukA jANe rUdana karatI heya ne zuM ? najIkamAM potAne jaMga jANIne bhaya pAmelI ane zaraNahIna evI te naukA baMdhanathI chuTAM paDatAM pATIA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 281 AthI utpanna thatAM meATA zabdarUpI pralApa vaDe rUdana karatI hAya ne zu ? evI te naukA samudranI a'dara unmattanI mAphaka Amatema bhamavA lAgI ane jalanI aMdara rahelA apak mRnmaya pAtranI mAphaka te pratikSaNe vikharAvA lAgI. te samaye nAvanA calAvanAra leAkeA bahu udvigna thai gayA, temaja keAlika leAkA bahu vyAkula thaIne vilApa karavA lAgyA. vizrleAkeA bahu trAsa pAmavA lAgyA. bhRtya leAkA mATA AkraMda karavA lAgyA, keTalAka loko kaheATAnI aMdara suvaNu nA TukaDAo gApavavA lAgyA. keTalAka vaNika lAkA pATIyAonA khaDAnI peAtAne taravA mATe buddhipUrvaka geADhavaNu karavA lAgyA. vaLI samasta leAkeA pAtapeAtAnA kuladevAnI mAnatAe rAkhavA lAgyA. nAvika leAkeA bhArakhAnAne samudramAM pheMkavA lAgyA. teTalA arasAmAM pANIthI AcchAdita che prAMta bhAga jenA evA eka parvatanA khaDakane athaDAIne te naukA ekadama tuTI gaI ane tenAM sarva pATIyAM vikharAI gayAM. samudra taraNu tyArabAda he naredra! huM paNa jaLamAM geAthAM khAvA lAgyA, tevAmAM daivayeAge eka pATIyu* mArI pAsamAM AvI Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 surasuMdarI caritra gayuM. jethI ekadama huM tene vaLagI paDaze ane aMdara phuraNAyamAna taraMgathI vahana karAtA nAnA mAchalAonA AghAtane sahana karate huM taravA lAge. keI ThekANe samudranI aMdara asaMkhyAta AghAtavaDe subhita thaI huM DUbate hato. keI ThekANe grAhe vaDe grahaNa karAtI gAdhikAonA mukhamAMthI huM bacI jatA hatA. keI sthaLe magaronA AghAtathI TuTI gayelI chIpelInA saMpuTamAMthI nIkaLatAM metI mArI upara paDatAM hatAM. keI ThekANe taraMgathI viparAtAM paravAlanA jathA vaDe huM rUdhAI jatA hatA. uparAuparI moTI laherevALA taraMganA vegavaDe haraNa karAto huM, he naredra ! pAMca divasamAM samudranA kAMThA upara pahoMcI gaye. bAda sUryodaya thaye eTale mArA zarIramAMthI ghaNA divasanI bharAI gayelI ThaMDI cAlI gaI. pachI tyAMthI utarIne sArAM pAkelAM keLAM vigere utama phaLavaDe mArI sudhA meM nivRtta karI. pazcAt zuSka TeparAmAMthI kADhelA telavaDe allaMga (mardana) karIne sarovaramAM meM snAna karyuM. pachI prayatnapUrvaka caMdanavRkSanA palanA rasavaDe kara mizrita caMdanane zarIre lepa karyo. bAda jAyaphala. ane IlAyacIsahita uttama prakAranuM pAnabIDuM lIdhuM. e pramANe zArIrika kriyAthI nivRtta thaI huM tyAM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 283 rahelI eka ratnazilAnI upara beTho ane vicAra karavA lAgyo. ' are ! devagati vicitra che. akasmAt huM dhana ane parijanarahita zAthI thaI gayo? vaLI te vahANa bhAgI javAthI te mahAnubhAvanI zI sthiti thaI haze? je enA hAthamAM pATIyuM AvI gayuM hoya ane te kadAcita samudranI pAra utarI gayA hoya te bahu sArU thAya, ema vicAra karate huM keTalAka divasa tyAM rahyo. teTalAmAM eka divasa mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM, he dhanadeva! mahAzaya! tuM A pramANe udvigna zA mATe rahe che ? huM saMbhrAMta thaI te tarapha jovA lAgyo, te tyAM rahele uttama bhAgyavAna eka deva mArA jevAmAM AvyA. jenuM mukhakamala bahu ja praphulla dekhAtuM hatuM, jenA mukuTanI upara dedIpyamAna nAgaphaNAnA AkAra samAna eka cinha zebhatuM hatuM ane jenA zarIranI kAMti atyaMta ramaNaya dekhAtI hatI. te tejasvI devane joI meM tene abhyathAna ApyuM, eTale te deva mane premapUrvaka khUba bheTI paDaze. teNe mane kahyuM, he bhadra! tuM mane oLakhe che ke bhUlI gayA ? tyArapachI meM kahyuM, Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 surasuMdarI caritra he deva ! hAlamAM huM Apane barobara oLakhI zakatA nathI. mATe Apa kaho, tame keNa che ? ane Apano meLApa mane kayAM thayo hato? deva bAlyo. he bhadra! jenA vacanathI supratiSTha pallI patinA jayasena putrane yogInI pAsamAMthI eka lAkha senaiyA ApIne te mukta karyo hate, te ja huM devazarmA chuM. te prasaMga hastinApuranI pAse anerama udyAnamAM banyuM hatuM, te samaye tame mane joyelo hato. vaLI aTavImAM jyAre tamArI sAthe luMTAye, tyAre tame supratiSTha pallI patinI pAse AvyA hatA, te vakhate tyAM bAlarakSaNa tarIke mane tame je hate. temaja vaLI kuzAgra puramAMthI vaLatI vakhate tame te pallImAM AvyA, paraMtu te baLI gayelI siMhaguhApallInI bahAra asthipiMjaramAM rahelo mane Ape je hate. mArA baMne caraNa kapAI gayA hatA, temaja meTA zastronA ghA lAgavAthI mAruM zarIra bahu jIrNa thayeluM hatuM. vaLI tRSA te eTalI badhI lAgI hatI, ke jethI mArA prANa paNa kaMThamAM AvI rahyA hatA. te vakhate paropakAramAM rasika evA Ape zrIarihata bhagavAna deva, susAdhue guru ane kevaLI kathita dharma Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 285 e pramANe niyamasahita samyakatvavrata ApIne saMsArasAgara utaravA nAvasamAna evA navakAramaMtranuM atyaMta premapUrvaka jene smaraNa karAvyuM hatuM, teja huM devazarmAne jIva chuM. he subhaga ! te navakAramaMtranA prabhAvathI sAmAnika devatAo jenA caraNakamalamAM namana kare che, e huM veladhara nAgarAjanI aMdara zivaka nAmano deva thaye chuM. dhanadevane prazna tyAra pachI meM kahyuM, he surottama ! ApanA kahevA pramANe huM sarva vAta samajI gaye. ApanuM kahevuM satya che, paraMtu mAre Apane eTaluM pUchavAnuM che, hAlamAM kayA sthAnamAM tame rahe che, te vRttAMta mane kaho. deva che , he bhadra! merUgirinI dakSiNa dizAmAM kaMIka nyUna betALIsa hajAra yojana pramANuvALA lavaNa samudrane avagAhIne rahelo eka suMdara parvata che, sattarasane ekavIza yojana jenI UMcAI che ane madhyamAM ratnamaya hovAthI potAnI kAMtinA vistAravaDe sADAsAta jana sudhI cAre tarapha lavaNasamudranA pANIne pradIpta kare che, evA te daubhAsa nAmanA parvatanA zikhara upara bahu ramaNIya eka bhavana che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra jenI uMcAI mAsaTha ceAjana che ane amUlyaranAthI jenI zAbhA bahu ja prasarI kahI che, evA te bhavanamAM dazahajAra sAmAnika deveAnA parivAra sahita huM rahuM chuM. 28 zivaka nAme hu. vela dharAdhipati kahevAuM. ane eka patyeApamanu mArUta AyuSa che. temaja lavaNa samudramAM bIjI paNa mArI zivakA nAmanI rAjadhAnI che. jenA vistAra cAre bAjue khArahajAra AjananA che. tenI aMdara aneka devIonA parivAra sAthe dIvyasukhanA vilAsa karatA huM. ghaNIvAra raDuM che. temaja daubhAsigiramAM paNa rahuM chuM. mATe he bhadre ! tArA prasAdathI AvI uttama rUddhi mane prApta thaI che. hu' dabhAsa parvatamAM AbhyA hatA. avadhijJAna vaDe ranadvIpamAM AvelA tane joI tArA darzana mATe huM ahIM AvyA chuM. have mAre je kaMI karavA lAyaka kAya hAya te khatAvI mane tuM kRtArtha kara. A pramANe devanuM vacana sAMbhaLI dhanadeva peAtAnA hRdayamAM vicAra karavA lAgyA, ahA ! mAtra navakArasmaraNanuM ATaluM. badhu phaLa che, tA zrI jainadhama pAmIne huM... dIkSAgrahaNa kema nathI karatA ? ema te ci'tavana karatA hatA, teTalAmAM pharIthI paNa daiva AvyA. huM mahAnubhAva ! devanuM dana niSphala hAtuM nathI, mATe tuM taiyAra thA, jethI Aje huM tane bahu ratnA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 287 sahita dIvya vimAnamAM besArIne hastinApuramAM laI jauM ane tyAM gayA bAda he mahAbhAga! tAro mane ratha paNa pUrNa thaze, te pramANe devano Agraha jANune meM kahyuM, bhale ApanI IcchA hoya te ema karo. bAda te devatAe jaladI dIvya vimAna vimuvIne ghaNAM ratna sahita mane vimAnamAM besArI dIdhe. henareMdra! te dvIpamAM rahelAM aneka prakAranAM uttama ratnono samUha Adara sahita ApIne zivakadeve pote ja mane divya vimAnamAM besAryo ane kSaNamAtramAM te mane hastinApuramAM lAvyA. surasuMdarIne pazcAtApa dhanadeva vaNika amaraketu rAjAnI samakSa sarva vRttAMta kahete hatA, te samaye tyAM beThelI surasuMdarI paNa te vAta sAMbhaLI bahu ja zokAtura thaI gaI ane vilApa karavA lAgI. hA ! kevala duHkhanA nivAsabhUta ane vajathI ghaDelA A mArA hRdayane dhikkAra che ke, je azrAvya vArtA sAMbhaLIne paNa seMkaDo TukaDA thaI jatA nathI. temaja manevalabhanA vahANanA bhaMga rUpI aniSTane sAMbhaLIne duHkhamaya evA A prANAne dhAraNa karavAthI hAlamAM kaMI prayojana nathI. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 surasuMdarI caritra he nAtha ! mAtra darzanathI paNa tamee nehane. prakarSa batAvyuM, kAraNa ke zatruMjaya rAjAe rAkelA. mArA pitAne Ape mukta karyA. he nAtha ! je deva mane harI gayA hatA, teja deve ApanI vidyAone apahAra karyo che. vaLI he priyavallabha ! samudranI aMdara yAnapAtrane bhaMga thavAthI ApanI kevI sthiti thaI haze? hA ! nAtha! A pramANe hatavidhi viparIta kArya kare che, te maMda bhAgyavALI huM caMdranA kiraNa samAna nirmaLa evuM ApanuM mukhAraviMda kayAre dekhIza? A duniyAmAM strIone neha asthira hoya che, evA prakArane A lokapravAda satya che. kAraNa ke, AvuM aniSTa vRttAMta sAMbhaLIne haju sudhI huM pApiNuM jIvuM chuM. surasuMdarInI mUI 1 ItyAdika ciMtavana karatI huM bahu zekanA AghAtathI nicetana thaI gaI ane pAsa beThelI kamalAvatI devIne meLAmAM mUcha vaDe huM paDI gaI. saMbhavita putranA viyogathI zakAtura thayelI kamalAvatI devI paNa pitAnA netramAMthI azru jaLanI dhArAe varasAvavA lAgI ane rUddhakaThe vilApa karavA lAgI, hA putra! te samaye araNyamAM mArA kheLAmAMthI jAta mAtrane tAro keI apahAra karI gaye, hAlamAM Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 surasuMdarI caritra mArA duSkRtyane lIdhe tAruM darzana thayuM nathI, mATe tuM kyAre darzana ApIza? ane tuM kyAM gayo che ? he putra! jeNIne tArA mukha kamaLanuM darzana thayuM, te A bALAne dhanyavAda ghaTe che. hA! hA! huM adhanya chuM. kAraNa ke, putra thaye chatAM paNa mane te darzana thayuM nahIM, vaLI yauvana vayane prApta thayelo te kumAra hastinApuramAM maLaze, e pramANe prathama kulapatie kaheluM vacana zuM vRthA thaze? e pramANe vilApa karatI kamalAvatI devI bahu zakAtura thaI gaI. amaraketu rAjA - kamalAvatInA dInatA bharelA vilApa sAMbhaLI putranA zekathI gherAI gayAM che aMge jenAM ane hastatalamAM sthApana karyuM che nisteja mukha jeNe evo zrI amaraketu rAjA paNa temAMthI azrujala varasAvavA lAgyA. te samaye potAnA hRdayamAM zaMkA thavAthI dhanadeve sarasaMgharIne pavana nAkhatI evI hasikA nAmanI vilAsinIne pUchayuM. mUchathI mIMcAI gayAM che netro jenAM, evI ajANa rUpavALI A kanyA keNa che? - te sAMbhaLI haMsikAe paNa AkAzamAMthI udyAnamAM bhAga-2/19 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 surasuMdarI caritra paDI hatI, te vigere teNInuM sarva vRttAMta dhanadevanI AgaLa nivedana karyuM. - te sAMbhaLIne tarata ja dhanadevane sumati naimittikanuM vacana yAda AvyuM. tyAra pachI te bolyo, he nareMdra! tame zA mATe udgavigna thAo che ? temaja he devI! tamAre paNa vilApa karavAnuM zuM kAraNa che? zuM te sumati naimittike kaheluM vacana tame bhUlI gayAM ? kusumAkara udyAnamAM jyAre AkAzamAMthI kanyA paDaze, tyArapachI thoDA divasamAM pitAnA putra sAthe tamAro samAgama thaze, ema sumatie kaheluM che. mATe tame utAvaLa karaze nahIM. hAlamAM te Apane maLaze, emAM kaI prakArano saMdeha nathI. kAraNa ke te sumati naimittika yathArthavAdI che, tenA ghaNu paracA amArA jevAmAM AvelA che. mATe vahANanA bhAgavAthI paNa tamAre te saMbaMdhI bIlakula zeka kare nahIM. supratika sUri e pramANe dhanadeva vaNika ucita vacano vaDe rAjAne zAMta karato hato, teTalAmAM ekadama tyAM duMdubhinAM nAda uchaLavA lAgyA. nagaranI bahAra AkAzamAMthI utaratA dekhAvA lAgyA, temaja devAMganAonA gIta dhvani sahita jaya jaya zabda saMbhaLAvA lAgyA, Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 291 te samaye sabhAmAM beThelA loke A zuM che? A zuM che? ema bolavA lAgyA, teTalAmAM harSathI vyagra thayela samatabhadra tyAM Avyo ane rAjAne praNAma karI kahevA lAgyo. he narAdhIza ! A nagaranI IzAna dizAmAM kusumAkara udyAnanI aMdara munijanane utaravA lAyaka sthAnamAM Aje supratiSTha AcArya padhAryA che. jemanI sevAmAM aneka munio rahelA che, sarva zAstrArthonA savistara vidhimAM jee bahu ja pravINa che; temaja paravArInA samudAyarUpI hAthIone parAjaya karavAmAM kesarI samAna che, vividha prakAranI tapazcaryAnA vidhAnamAM atizaya rAgavALA che, vizuddha cAritra ane saMyama vaDe yukta che. ane jeo parepakAramAM eka rasika che. temaja nAza thayAM che ghAtikarma jemanAM evA te AcAryane hAlamAM apratipAti evuM zrI kevalajJAna pragaTa thayuM che. . . . . mATe he deva! te kevalajJAnane mahatsava karavA mATe de AvelA che. e pramANe samaMtabhadranuM vAta sAMbhaLI rAvanuM hadaya bahu AnaMdathI bharAI gayuM ane sUrIzvarane vAMdavA javA mATe taiyAra thayo. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra he devI ! tu paNa surasu darI sahita taiyAra thA ! AcArya bhagavAnane vadana karIne tu peAtAnA putranu vRttAMta pUchaje. 232 ema kahI snAna vilepana karI rAjA meATA subhaTAnA parivAra sahita uttama gajeMdra upara ArUDha thaIne kusumAkara udyAnamAM gayA. samasta parivAra sahita amaraketurAjA munIndranI traNa pradakSiNA karI pazcAt praNAma karIne AcAya nI sanmukha ucita sthAnamAM beThA. tyAra pachI zrIkevalIbhagavAnanA mahimA karavAmAM AngeA. pachI deva sahita manuSya ane asurAdikanI sabhAmAM zrIkevalIbhagavAne gaMbhIra vANIvaDe dha dezanAnA prAraMbha karyo. dha dezanA A asAra sasAramAM nAraka, tiyaca, mAnava ane deva, e cAra prakAranI gatimAM aneka duHkhathI pIDAyelA prANIo bahu kaSTavaDe mAnavabhavane pAme che. ati dula bha evA manuSyabhavane pAmIne paNa mithyAtvAdivaDe mAhita thayelA ghaNA manuSyA viSayarUpI mAMsamAM lubdha thayA chatAM paraleAkanu' hita sAdhavAmAM udyukta yatA nathI. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 283 temaja jana siddhAMtanA zravaNathI rahita evA te manuSya kArya ane kArya vigerenI vyavasthAne jANatA nathI. bhaya, abhakSya, peya ane apeyAdikane paNa teo oLakhI zakatA nathI. viSayomAM Asakta thayelA te nimaryAdA purUSe gamya ane agamyanA vibhAgane bIlakula gaNatA nathI; dhArmika loka hitane mATe teone upadeza Ape che, tyAre teo kahe che ke, tame loke mUDha che. dhUrta lokee dharmane bahAne tamane chetaryA che. kAraNa ke, - A duniyAmAM sukha duHkhane bhakatA athavA amUrta je paralokamAM jAya, te kaIpaNa jIva che ja nahIM. che ane jayAre jIvano abhAva che? to A jagatamAM hiMsAdika kareluM pApa kone thAya che? mATe bhAIo ! nakAmA AvA dharmanA Dhagane tame laI paDayA che, chatAM bIjAone zA mATe herAna karavA Ave che ? temaja anyatra paNa dharmanuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che, te tarapha lagAra lakSya Ape. zayanane mATe sukemala zamyA, prabhAtamAM uThIne pica vastune upaga, madhyAhna samayamAM uttama prakAranuM bhojana, aparAnta kALamAM dugdhAdikanuM pAna, bAda drAkSAkhaMDa ane ardharAtrinA samaye zarkarAsevana vigere padArthonuM yathArtha sevana karavAthI aMta samaye mokSagati prApta thAya che ema zAkayasiMhanuM kahevuM che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 surasuMdarI caritra mATe bhAIo ! amArI AgaLa tamAre upadeza karavAnI jarUra nathI. A pramANe viparIta pariNAmavALA ane jainadharmamAM vimUDha evA teo niyapaNe jIvaghAta kare che, jUThuM bolavAmAM bIlakula acakAtA nathI, adatta vastune grahaNa kare che, parastrI pratye gamana kare che. bahu prakAranA parigraha karavAmAM haMmezAM ughukta rahe che, rAga ane dveSa vaDe teonI buddhi vimUDha thaI jAya che, rAtrIbhejana tathA mAMsamAM rakta hoya che, madhu ane madyapAnamAM niraMtara lubdha thAya che, krodha, mada, mAyA ane lebhane AdhIna thaI bahu pIDA pAme che, vaLI philaSTa che pariNAma jemane evA te avirata mithyAdaSTie atidArUNa evAM philakarmo upArjana kare che. vaLI te dArUNakarmone vaza thayelA teo kALa karIne ghara narakasthAnemAM paDe che. - niraMtara gADha aMdhakArathI AvRta temaja tIvra evA tApa ane ThaMDakathI vyApta evAM te naraka sthAnamAM utpanna thayelA te jIne karUNasvare rUdana karatAM jeIne paramAdhAmika de tIkSaNa karavata tathA tejasvI kuhADA vaDe seMkaDe prakAre chinna bhinna TukaDA kare che. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 295 lAMbA ane tIkSaNa kAMTAothI vyApta evI zAlmalI (seMbhaLa) vRkSanI gADha zAkhAonA madhyabhAgamAM tevA adhamI jIvone sthApana karIne vAraMvAra doraDAo vaDe tANa bAMdhe che. temaja nirdaya che mana jemanuM evA te paramAdhAmikadevo kaDakaDatI evI kuMbhIo (telanI kaDhAIo)ne viSe te jene ukALe che. - temaja tRSAnI bUma pADatA te adhamIone ukaLatuM , trAMbu pAya che. jyAre kSudhA lAge che, tyAre anAtha evA te nArakIonA sukhamAM temanA zarIramAMthI kApelA mAMsane agnisamAna tapAvIne pheMke che. hA! hA! mAtA ! e prakAre raTaNa karatA te dIna jIne parU, carabI ane rUdhirathI pUrNa bharelI vaitaraNa nadI banAvIne tenI aMdara calAve che. chAyAnI IrachAvALA te jIne asipatra-taravAranI dhArAsamAna patronA vanamAM gamana karAve che, tenI asahya pIDAne lIdhe teo bahu vilApa kare che, tyAre khaga, temara ane bhAlArUpa tIkSaNa zastro vaDe temane chede che. te samaye amAruM rakSaNa karo ? ame Apane zaraNe AvyA chIe e pramANe temanI prArthanA sAMbhaLIne Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 surasuMdarI caritra paramAghAmika devatAo temanA pUrvabhavanuM vRttAMta smaraNa karAvIne khUba mAre che. vaLI adhika zuM kahevuM ? narakasthAnamAM rAtrI divasa pakAtA evA nArakIone nimeSamAtra paNa sukha nathI, paraMtu hamezAM duHkha ja hoya che. e pramANe bahu samaya sudhI dArUNa duHkha anubhavIne chevaTe mahAkaSTa vaDe tyAMthI nIkaLIne paNa te nAraka tiryaMcanI niomAM utpanna thAya che. tyAM paNa sudhA, tRSA, tApa, zIta, vadha, baMdha ane rogonI vedanAo vaDe bahu duHkhI thAya che. temaja bhArAropaNa, nAtha damana, aMkuza ane tetra (paroNA) Adine ghaNo mAra sahana karavo paDe che. paraspara eka bIjAnuM bhakSaNa ane tADanAdika aneka prakAranAM duHkhe vividha prakAranI yoniomAM vAraMvAra bahu vakhata temane bhegavavAM paDe che. - tyAra pachI je kaIpaNa puNyane udaya hoya te mahAmusIbate te ja durlabha evA manuSyabhavane pAme che. te manuSyabhavamAM paNa zArIrika ane mAnasika vividha prakAranAM duHkha utpanna thAya che. " vaLI dAridrarUpI moTA mudagaranA mAravaDe duHkhI thayelA prANIo lezamAtra kutsita ana meLavavAnI IcchAthI nIca evA paNa anyajanI AjJAmAM rahe che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 297, temaja dravyanI AjJA vaDe te dIna purUSe rAtrI divasane gaNatA nathI. bahu viSama evA atyaMta dUra dezamAM paNa cAlyA jAya che. atikaThina evAM guhAdikanA vivara (chidro)mAM praveza kare che ane samudrane ullaMghana kare che. - temaja lobhArUpI grahathI grasita thayelA manuSyo dhanaprAptinI IcchA vaDe duHkhane gaNatA nathI. caLakatA aneka bhAlAethI vyApta evA bhayaMkara saMgrAmamAM paNa praveza kare che. vaLI ISTajanA viyogathI ane aniSTanI prAptithI temaja vividha prakAranI ApattiothI je duHkha thAya che, tenuM varNana karavA te keNa samartha thAya ? aneka prakAranA rogAdika vyAdhio vaDe pIDAtA jIva balakula nivRttine pAmatA nathI.' tyAra pachI vRddhatvAdika duravasthAne prApta thAya che. pachI teo bahu duHkhI thaIne maraNa pAme che. vaLI je kaI paNa prakAre teo devapaNAne pAme che, te te devabhavamAM paNa IrSyA, kheda, bhaya, zoka, lebha, saMtApa ane ciMtA vaDe bahu duHkha thAya che. para samRddhine jotA evA keTalAka de pitAnA svAmI vaDe AjJA karAyelA bhUtyAnI mAphaka duHkhane anubhave che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 surasuMdarI caritra potAnA vyavana (maraNa) samayamAM devene paNa ghaNuM duHkha thAya che. corAzI lAkha yonithI vyApta evA A saMsAramAM. paribhramaNa karatA chae anaMtavAra je sthAna prApta na. karyuM hoya, tevuM kaIpaNa sthAna nathI. | sarvatra paNa janadharmathI rahita evA bahu duHkhI thAya che. mATe he devAnupriya mahAza! zrIjinendrabhagavAne kahelA dharmanuM ArAdhana tame karo. vaLI te dharma be prakArane kahyo che, eka te. muni dharma ane bIje gRhastha dharma. e baMne prakAranA dharmanuM mULa kAraNa zuM che? samagra guNe jemAM rahelA che, evuM samyatvavrata. samyaktva eTale zuM? zubha pariNAmarUpa tatvArthanI zraddhA karavI. tatva eTale zuM? jIvAdi padArthone tava jANavAM.. to keTalAM che? jIva, ajIva, puNya, pApa, Asava saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa, e nava to jANavAM. jIvatatvanA keTalA bheda che? sUkSma ekedriya, bAdara ekedriya, beIndriya trIndriya, caturiMdriya, asaMjJI paMce kriyA ane saMjJI paMcendriya, e sAtanA paryApta ane aparyApta ema baMne prakAranA maLIne cauda bheda hoya che. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 299 ajIvatavanA keTalA bheda? dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAza, e traNenA skaMdha, deza ane pradeza, ema traNa bhede guNavAthI navabheda temaja dazamo samayakAla, vaLI skaMdha, deza, pradeza, ane paramANu e cAra pudagala dravyanA bheda umeravAthI ajIvatatvanA cauda (14) bheda thAya che. puNyatavanA keTalA bheda? sAtavedanIya, uccagotra, sADatrIza nAmakarmanI zubha prakRtio ane AyuSakarmanI traNa zubha prakRtiyA maLIne kula betALIsa (42) bheda jANavA. - jJAnAvaraNaya karmanA pAMca ane aMtarAyakarmanA pAMca, darzanAvaraNIyakarmanA nava, mehanIyakarmanA chatrIza,. nAmakarmane cetavIza (24) asatAvedanIya, nIcagetra ane azubhaAyuSa e ekaMdara maLIne khyAzI (82) bheda pApatAvanA jANavA. pAMca iMdriya, cAra kaSAya, pAMca avata, paccIza kriyAo ane traNaga maLI, A saMsAramAM betALIza (42) bheda AsravatavanA jANavA. pAMca samiti, traNagupti, yatidharmanA dazabheda, bAra-- prakAranI bhAvanA, bAvIza parisaha ane pAMcacAritra maLI. sattAvana (57) bheda saMvaratavanA kahelA che. anazana, udarI, vRtti saMkSepa, rasaparityAga, kAyakaleza ane saMlInatA (aMgopAMgAdika avayane kAbu) e cha bAhAtapa. prAyazcita, vinaya, vaiyAvRtya, svAdhyAya, dhyAna ane Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 surasuMdaro caritra upasargonI sahanazIlatA, e cha AMtarikata5. ema baMne maLI bAra prakAranA tapavaDe nirjarA kahelI che. athavA kanakAvalI AdinA bhedathI aneka prakAranAM tapa hoya che. prakRti baMdha, sthiti baMdha, anubhAga baMdha ane pradezabaMdha, e bhedathI cAra prakArane baMdha kahe che. ' vaLI ATha prakAranA karmane vinAza, tene zAzvata mikSa kahela che. e sarva tanuM zraddhAna, arihaMta bhagavAnadeva, samyapha cAritradhArI sAdhuo guru. e pramANenA vijJAnanuM kAraNabhUta samyaktva hoya che, ema jANavuM. mana, vacana ane kAyAnA yogo vaDe sAvadya gone tyAga karavo, tene yatidharma kahyo che. te yatidharma maMdabuddhivALA prANIone duHkhe karI AcaravA lAyaka thAya che. kAraNake je yatidharmane viSe pRthivyAdika cha e prakAranA jIvonI dayA pALavAmAM Ave che. temaja sarva upAdhithI vizuddha evuM satya vacana bAlavuM. azuddha cittavaDe tRNa mAtra paNa adatta vastune grahaNa karavI nahIM. hamezAM navagupti (vADa) sahita brahmacaryavrata pALavuM. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 surasuMdarI caritra dharmanAM upakaraNa sivAya kiMcit mAtra paNa parigraha kara nahIM. cAre prakAranA AhArane rAtrIe sarvathA tyAga karavo. pAMca samiti ane traNagupti, e AThe pravacana mAtAenuM niraMtara sevana karavuM. temaja udayamAM AvelA bAvIza prakAranA parISahane samyapha prakAre parAjaya kara. AcArya Adika munionuM vaiyAvacca yathAzakti karavu. temaja manuSya, tiryaMca ane denA samUhAe karelA. upasargone sahana karavA, zabdAdika viSayamAM rAgadveSa karo. nahIM, vedanI nivRtti, vaiyAvacca, iryAzuddhi, saMyama, prANavRtti, ane dharmaciMtA, e cha kAraNene lIdhe betALIza (42) doSathI zuddha e AhAra munioe grahaNa kare, svAdhyAya kare, sarvavikathAone tyAga kare, niraMtara bAhya ane AtyaMtara tapa karavAmAM udyama kara, Atta dhyAna ane raudra dhyAnane tyAga karIne dharma dhyAna ane zukaladhyAnane abhyAsa kare. anityAdika uttama prakAranI bAra bhAvanAonuM dhyAna karavuM. vinayaguNane haMmezAM abhyAsa kare, svachaMdatAne svAdhIna thaI pApakarma karavAM nahIM. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 m ani surasuMdarI caritra kSati, mAva, Arjava, nirlobhatA, tapa, saMyama, satya, zauca, niSkicanatA ane brahmacarya, e daze prakAranA yatidharmanuM niraMtara pAlana karavuM. munionI sAthe haMmezAM nivAsa karavo. A kuzIla purUSane kaI divasa saMsarga karavo nahIM. magha, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA, e pAMca prakAranA pramAdane prayatnavaDe parihAra kare. anyathA -teonuM sevana karavAthI te pAMce pramAda jIvane punaH punaH saMsAramAM pADe che. vaLI adhika zuM kahevuM? durbala buddhivALA manuSyanA manane tApa karanAra evA aDhAra hajAra zIlAMgabhArane jIve tyAM sudhI munione vahana karavAnuM che, - he naranAtha! pAlana karAte e yatidharma sva5 samayamAM mekSasthAnamAM laI jAya che. temaja zrAvakadharma paNa ghaNu kALe mokSasukha Ape che. - te zrAvakadharma pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvata, ema bAra prakArane kahelo che. e pramANe vistAra pUrvaka baMne prakAranA dharmanI -vyAkhyA AcArya mahArAje kahI. avasaranA jJAtA evA zrI amaraketu rAjAe prastAva jANI kevalIbhagavAnane pUchayuM. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 3 surasuMdarI caritra amaraketune prazna | he munIMdra! te aTavInI aMdara janmatAnI sAthe ja kamalAvatInA putrane kaNa harI gayA haze ? ane enI sAthe pUrvabhavamAM eNe zuM vaira karyuM haze ? kejenuM maraNa karI te duSTa A akRtya karyuM. he bhagavan! te kumAra kayAM rahIne moTe thayo haze? vaLI te amane kyAre maLaze? he bhagavan! kRpA karI vistAra sahita A praznane khulAse amane Apa saMbhaLAve. A vRttAMta kahevAthI ghaNA lekene upakAra thaze, ema jANI zrI kevalIbhagavAna bAlyA. | he nareMdra! tArA praznanI hakIkata kahuM chuM, te tuM sAvadhAna thaI zravaNa kara. ghAtakIkhaMDa dvIpamAM pazcimAI bharatakSetra che, tenI aMdara bahu prAcIna avarakake nAme nagarI che. - te nagaramAM aMbaDa nAme vaNika rahe che. tenI akSubdhA nAme bhAryA che. teNIne utkRSTa rUpavALA maMDaNa, malahaNa ane caMdaNa nAme traNa putro thayA. teone anukrame uttama rUpavALI lI, sarasavatI ane saMpadA nAme strIo hatI. vaLI te bhAIe svAbhAvathI ja kSINu kaSAyavALA hatA, temaja pAyara eka bIjAnI upara bahu premALa hatA, vaLI dAna ja rAmavALA ane saMtoSI jenA te vejimonA nAmo thI vyatIta thatA hatA. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 surasuMdarI caritra lakSamI zeThANuM bAda eka divase lakSmI zeThANI ninnaka nAme keIka vaMTha (dAsa) purUSanA jovAmAM AvI, teNInuM rUpa ane saudarya joI te bahu ja Asakta thaye, jethI te teNInI pAse jaI bahu prArthanA karavA lAgyA; paraMtu lakSamIe manavaDe paNa tenI IcchA karI nahIM. anyadA lakSmI zeThANuM pANI bharavA mATe taLAva upara gaI hatI, tevAmAM ninaka paNa ghaDA upara besI teNInI pAchaLa gayo ane zUnya pradezamAM tene ekalI jANune balAtkAre pakaDI potAnA ghaDA upara besArI tyAMthI te cAlate thaye. te prasaMge lakSmI bahu vilApa karatI hatI, chatAM paNa bahu vegathI gheDAne doDA. jhaDapathI te laTha purUSa aTavImAM gaye. teTalAmAM tyAM bhIlonI sAthe tene yuddha thayuM. bhIlalokenuM bahu jora levAthI ninakane teoe mArI nAkhe ane lakSmInI pAsethI sarva alaMkAra kheMcI laIne bhIlae tene te aTavImAM mUkI dIdhI. tyAra pachI te lakSmI nirjana araNyamAM digamUDha thaI Amatema cAlatI hatI, tevAmAM sudhAtura thayelo eka siMha tenI dRSTigocara thayo, ke tarata ja te bicArI kaMpavA lAgI, nirdaya siMhe pitAnI sudhA zAMta karavA mATe teNIne pakaDI lIdhI ane tarata ja te maraNa veza thaI gaI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 surasuMdarI caritra mahaNupatnI sarasvatI have mahaNa vaNikanI strI sarasvatI potAnA kAryamAM dakSa ane bahu rUpavatI hatI. teNanA svarUpamAM mohita thayela mehila nAme eka vaNika tenI prArthanA karavA lAgyo. te vAta sarasvatIe potAnA svAmInI AgaLa yathAsthita nivedana karI. pachI mahaNa vaNika rAjAnI pAse gayA ane te sarva vRttAMta teNe rAjAnI AgaLa nivedana karyuM. rAjAe tarata ja mehilane belAvIne tenuM sarva dravya pitAne svAdhIna karI tene deza pAra karyo. have maMDaNu, mahaNa ane caMdaNu e traNebhAIe bahu pUrvalAkha varSa sudhI potAnuM AyuSa pALIne kALa karI manuSyabhavanAM AyuSa bAMdhIne A kSetramAM utpanna thayA. kanakarathakumAra A jabUdvIpamAM aravatakSetranI aMdara AryadezamAM mekhalAvatI nAme vizALa nagarI che. temAM bhImaratha nAme rAjA rAjya kare che. kusumAvalI nAme tenI rANI che, teNunI kukSie maMDaNa vaNika putrapaNe utpanna thaye tenuM rUpa devakumAra samAna che ane netra vizAla che. bhAga-2/20 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 surasu daro caritra khAra divasa thayA khAda naratha evu' tenuM nAma pADayuM. anukrame te yauvanavayane prApta thayeA. bhImartha rAjae putranI yAgyatA jANIne uttama kulamAM utpanna thayelI rAjazrI pramukha rAjakanyAonI sAthe tene paraNAyeA, pachI yuvarAjapade tene sthApana karyAM. tyArapachI kanakarathakumAra devalAkane viSe devanI jema uttama prakAranA bhegAne bhAgavavA lAgyA. subaMdhu ane dhanapati te mekhalAvatI nagarImAM viga mAM prasiddha evA sAgaradatta ane samudradatta nAme baMne bhAI e sAvAha tarIke rahetA hatA. have te aTavImAM bhIleAe mArI nAkhyA hatA, te nimnakanA jIva tiya ca jAtiomAM aneka dArUNa bhava grahaNa karI, tyAMthI nIkaLIne sAgaradatta sAthe vAhane tyAM annA nAme tenI bhAryAne viSe sumadhu nAme putrapaNe utpanna thayA. temaja mahuNunA jIva paNa AyuSanA a'tamAM kAla karIne samudradattanI suda'saNA nAme bhAryAnI kukSine viSe dhanapati nAme putrapaNe utpanna thayA. ghanavAhana vaNika vaLI te ja aravata kSetramAM vijayA nAme nagarI che. temAM mahu samRddhithI paripUrNa dhanabhUti nAme sA Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 surasuMdarI caritra vAha hatA. tene suMdarI nAme strI hatI, teNIne sudharma nAme eka putra hatA. te caMdana vaNika paNa tyAMthI marIne sudharmane sahodara dhanavAhana nAme nAno bhAI ke. te ja eravatakSetramAM supratiSThapuranI aMdara haridatta nAme zreSThI hate. vinayaguNamAM pradhAna vinayavatI nAme tenI bhAryA hatI, vasudatta nAme teNune putra hate. te samaye aTavImAM siMhe mArI nAkhelI lakSmI aneka tiryaMconI nimAM paribhramaNa karIne chevaTe kALa karI vinayavatInI kukSithI sulocanA nAme putrIpaNe utpanna thaI. te rUpavaDe devAMganA samAna hatI. vaLI te caMdana vaNikanI bhAryA saMpadA paNa tyAMthI kALa karIne anaMgavanI nAme sucanAnI nAnI bahena tarIke utpanna thaI. - malahaNa vaNikanI bhAryA sarasvatI paNa marIne te anethI nAnI vasumatI nAme utpanna thaI. e pramANe te traNe jaNae daivayogathI eka ja sthAnamAM utpanna thaI ane te traNe bahene paraspara bahu snehabhAvathI vartatI hatI. anukrame teo vana avasthAne prApta thaI. mAtApitAe samAna jAti, suMdara rUpa ane samAna guNavALA verAnI sAthe temane paraNAvI, temAM meTI Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra suleAcanA, ninnavarDanA jIva je sAgaradattanA putra subaMdhu hatA, tenI sAthe paraNI. 308 bIjI anaMgavatI, vijaya nagarImAM dhanabhUtine putra ane peAtAnA pUrvabhavanA svAmInA jIva je ghanavAhana hatA, tenI sAthe paraNI. trIjIvasumatI peAtAnA pUrva bhavanA svAmI malhaNane jIva je samudradattanA putra dhanapati hatA, tenI sAthe paraNI. meATI suleAcanA vinA ane bhaginIe vitavyatAnA ceAgathI bahu snehAlu evA pUrvabhavanA vallabha sAthe joDANI. suleAcanA pUrvabhavanA abhyAsathI subadhunI bhAryA thaI, paraMtu te sukha teNInA pUrvabhavanA svAmI nathI. e pramANe temanA divase bahu AnaMda sAthe vyatIta thatA hatA. nakarathakumAra eka divasa nakarathakumAra peAtAnA subhaTama'Dala sahita azvakrIDA karavA mATe gheADesvAra thaI rAjamArgomAM cAlatA hatA, te samaye nagaranI yuvatIe peAtapAtAnI havelIo upara caDhIne rAjamAge nIkaLatA kumArane jovA lAgI. aneka vilAsAne AdhArabhUta ane rUpamAM kAmadeva Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra 309 samAna evA te kumArane joI kAIka yuvatI vicAra karavA lAgI; jeNInA A pati haze, te pramA ja A duniyAmAM puNyavatI ane kRtArtha gaNAya. temaja kumArane jovAmAM lIna thayu che citta jeNInuM, tyAga karyA che anya vyApAra jeNIe ane niSpada che netra jenAM evI keTalIka strIe suravadhUnI lIlAne vahana karavA lAgI. jeNInA hAthamAM muktAphalanA suMdara hAra rahelA che evI kAIka srI sphaTikAkSanI mALAne hastamAM dhAraNa karI dhyAnamAM rahelI yAginInI mAphaka zeAle che. kautukane lIdhe bahu vegamAM AvI gayelI ane vRddhajanAnI zakAne lIdhe nivRtta thayelI keAIka yuvatI kumAranA niga manamAM hiMDAle ArUDha thayelInI mAphaka zeAbhe che. lIlA vaDe cAMcala che netrA jenAM evA kumArane joI ni:zvAsa mUkatI ane kAmadevanA khANA vaDe vidhAyAM che a'ga jenAM evI hAya ne zu ? tema kAika yuvatIne jANIne catura sakhIe tene joyA kare che. vaLI kAika yuvatI peAtAnA bALakane cuMbana kare che. anya kAI yuvatI peAtAnI sakhInA kaMThanu Ali'gana kare che. kAIka yuvatI gAyana kare che,. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 , surasuMdarI caritra keIka ucca svare ullApa kare che. vaLI lIlAvaDe caMcala che grIvA jenI evo te kumAra cAlato cAlate je tarapha dRSTi kare che, te taraphanI paurAMganAone saubhAgya mahotsava vRddhi pAme che. e pramANe kAmAtura thayelI pIrAMganAonI sukamala dRSTithI nirIkSaNa karAte te kumAra anukrame sAgaradatta zreSThInA gharanI najIkamAM jaI pahoMco. teTalAmAM tene jovA mATe taiyAra thaI beThelI sulecanAnI daSTigocara te thayo. temaja te kumAranI dRSTi paNa teNInI upara paDI. te samaye kAjalathI vyApta evAM sulocanAnAM netra nigdha ane vizAlatAthI bahu manohara zobhAne ApatAM hatAM. pUrvabhavanA abhyAsane lIdhe ekabIjAnA darzanathI te baMnene anurAga kSaNamAtramAM bahu vadhI gayo. bAda sulocanAnA rUpavaDe haraNa karAyuM che hRdaya jenuM, e ane gheDA upara beThelo te kumAra tarata ja tyAMthI nIkaLI gaye, paraMtu tenuM citta te sucanAnI pAse ja rahyuM. mArgamAM cAlatAM cAlatAM eNe potAnA bAlamitra sumatine pUchayuM. he mitra! hastamAM darpaNa laI javA mATe ubhelI te yuvatI kenI che? Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 surasuMdarI caritra he kumAra ! sAgaradanane putra subaMdhu vaNika che. tenI te sulocanA nAme strI che. ema sumatinA kahevAthI anukrame ghoDAone khelAvatA kanakaratha potAne ghera AvyA ane kAmadevanA bANa vaDe jIrNa thayuM che aMga jenuM e te kumAra sucanAnI prAptine upAya kevI rIte karo, tevA vicAramAM paDI gaye. je teNanA mukhakamalane viSe bhramaranI lIlAne na vahana karUM te, A mArI saMpadAo, aMta:pura ane rAjyavaDe zuM ? arthAt teNanA vinA sarva vyartha che. jo ke sata kulamAM utpanna thayelA uttama purUSone AvuM kArya karavuM lokamAM virUddha gaNAya che, te paNa teNInA viyogathI huM jIvI zakuM tema nathI. mATe prathama dUtine mokalI teNInA hRdayane ze vicAra che, te jANyA bAda je tenI paNa IcchA hoya to tene lAvIne huM mArA aMtaHpuramAM nAkhI dauM. e pramANe vicAra karI teNe catura evI eka pravAkAne AjJA karI; he bhagavatI ! je prakAre te sulocanA mArI strI thAya, tevI rIte tame gaThavaNa kare. paritrAjikAnuM gamana kumAranI AjJA laI paritrAjikA paNa potAnI hoMzIyArIthI tarata ja tyAM gaI ane ekAMtamAM sucanAne Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J11/1 312 surasuMdarI caritra yuktipUrvaka, tevI rIte teNIe vAta karI ke pitAnA hRdayamAM rahelA satya vicArane jaladI te pragaTa kare. he putrI ! hAlamAM udvignanI mAphaka tuM kema dekhAya che? tAre tenuM kAma che? tuM zA mATe ciMtA kare che? kAraNa ke, pitAnI maMtrazakti vaDe ati durlabha evA purUSane paNa kSaNa mAtramAM huM tane lAvI ApIza. ema sAMbhaLI sucanA bolI. he bhagavati ! mAruM hRdaya ati durlabha evA jananI IcchA kare che. jema nirbhAgya-raMka purUSa cakravartInA bhajana nanI IcchA kare temaja nirlaja thayelI kutarI jema siMhanI sAthe saMgamanI IcchA kare, tema he bhagavati! huM kanakaratha kumAranA saMganI IrachA karuM chuM. parivrAjikA belI. he putrI ! maMtranA baLavaDe ene paNuM huM ahIM lAvIza. jyAM mAre maMtra phare che, tyAM e keNa mAtra che ? he putrI ! A bAbatamAM tuM kheda karIza nahIM. kumAranI sAthe tAre jaladI saMga thAya, tevI rIte huM maMtrano jApa karIza. te sAMbhaLI sulocanA belI. he bhagavati! jevI rIte lekamAM mArI kaI vAte laghutA na thAya tevI rIte tamAre A kAma karavuM. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 313 e pramANe teNae kahIne potAne muktAvalI hAra pravrAjakAne ApI dIdhuM. tyAra pachI tyAMthI nIkaLI teNIe kumAranI AgaLa AvI A sarva vRttAMta nivedana karyuM. te sAMbhaLI kumAra paNa bahu khuzI thaye ane pitAnA purUSa pAse sulocanAne maMgAvI pitAnA aMtaHpuramAM dAkhala karI. aho! kAmI purUSanI pRSTatAne dhikkAra che, jeNe kAmane AdhIna thaI lokApavAdane paNa gaNe nahIM temaja potAnI kulamaryAdA paNa sAcavI nahI. "kAmI purUSane kArya ane akAryane sarvathA vicAra rahetuM nathI." kahyuM che ke - kamalasamAna netravALI devAMganAo zuM nahatI? jethI svargapati Idra ahalyA nAmanI tApasIne seva hate, emAM kAraNa mAtra eTaluM ja che ke; hRdayarUpI ghAsanI jhuMpaDImAM kAmAgnine prAdurbhAva thaye chate, paMDita hoya te paNa zuM ucita ke anucitane khyAla karI zake che? arthAt nathI karato. rAjazikSA sulocanAnI A vAta lokonA jANavAmAM AvI eTale nAgarike ekaThA thayA ane temaNe vicAra karyo, rAjakumAra kAmAMdha thaI AvA julma kare te ThIka ** kAmAMdha thaI ane temaNe vimA AvI Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 surasuMdarI caritra gaNAya nahIM. kAraNa ke rAjAne doSa prajAne bahu duHkhadAyaka thaI paDe. | mATe ApaNe A hakIkata naredrane saMbhaLAvavI joIe, ane evA avinItakumArane baMdobasta tha. joIe. parastrIharaNa e sAmAnya gunho gaNAya nahIM. ema vicAra karI nagaranA keTalAka mukhya purUSe. rAjAnI AgaLa gayA. bAda temaNe vinayapUrvaka kumAranA atyAcAranI bAbata saMbhaLAvI. tyAra pachI rAjAe paNa kumArane belAvI madhura vacane vaDe zikhAmaNa ApI, chatAM paNa teNane choDavAnI kumAre sarvathA IcchA karI nahIM ane vizeSamAM teNe jaNAvyuM. A saMbaMdhInI vAta keIe paNa mArI AgaLa karavI nahI. A pramANe kanakarathane Agraha jANune rAjAe nAgarikene kahyuM. bhAIe ! ame madhura vacane vaDe kumArane ghaNe samajAvyA, paraMtu te pitAne Agraha cheDatA nathI ane ene daMDa karavA paNa ame zaktimAna nathI. te have A. eka aparAdha amArA kumArane tame daragujara kare. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 315. e pramANe rAjAnuM vacana sAMbhaLI nAgarikonAM mukha paNa dIna thaI gayAM ane bahu zokAtura thaI vile mukhe jema AvyA hatA, tema te raste sarva ke pAchA gayA. kanakarathano vilAsa kanakaratha kumAra paNa sulocanAnI sAthe haMmezAM bhegavilAsamAM Asakta manavALo eTale badhe thaI paDayA ke anukrame zeSa aMtaHpuranI rANIonA bhogavilAsathI te parAkSukha thaI gayo. temaja rAjya sthitino vicAra karatA nathI. pote. bahAra nIkaLatuM nathI ane sabhAsthAna paNa keI ne darzana ApatuM nathIarthAt keIne potAnI pAse AvavA dete. nathI. kevala vividha prakAranI kIDAo vaDe sucanAnI sAthe rAtridina te rahyA kare che. e pramANe tenI sAthe navIna pavananA sukhavilAsamAM Asakta che citta jenuM evA te kanakaratha. kumArane bahu samaya vyatIta thayo. tyArapachI eka vakhata kumAranI prathama bahu ISTa evI rAjazrI rANInA manamAM vicAra thayela ke, navIna sulocanAne saMgamAM rahIne mAruM paNa eNe apamAna karyuM. ema jANuM te bahu kopAyamAna thaI gaI ane pitAnI paricita evI eka zIyAra parivrAjakAne. teNIe kahyuM. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 31 6 surasuMdarI caritra keI paNa rIte navIna strI sahita A kumArane zikSA thavI joIe. te sAMbhaLI parivrAjakAe unmAda karanArUM cUrNa teNane ApyuM ane vizeSamAM kahyuM. | he subhage! A cUrNa te baMnenA mastaka upara tAre nAkhavuM. jethI teo baMne gAMDA banI jaze. ema kahI parivrAjakA potAnA sthAnamAM vidAya thaI. pachI ekAMtamAM sUI rahelAM te baMne strI purUSanA mastaka upara maMtrita curNane prakSepa karI rAjazrI rANI nivRtta thaI gaI. umaradazA curNanA mahimAthI teo baMne jaNa ekadama unmatta thaI gayAM ane gAMDAnI mAphaka teo gAvA, hasavA ane jema phAve tema vividha prakAranAM viparIta vacane bolavA lAgyAM. tevI temanI durdazAne joI bhImaratha rAjA paNa cakita thaI gayo, are! ekadama ! ema keTaloka pazcAtApa karyA bAda teNe putranA snehane lIdhe maMtra ane taMtra prayAgamAM kuzala evA aneka purUSane bolAvyA. teo paNa "A te bhUtavikAra thayela che" ema jANI tenI zAMti mATe aneka prakAranI kriyAo karavA - lAgyA. keTalAka te tenA zarIranI rakSA karIne jorathI Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 317 temane pakaDIne temanA mastaka upara mATI lapaDAkA mAre che, temaja cAbukonA prahAra kare che, vaLI keTalAka maMtravAdIe maDale khe'cIne temanI aMdara teone besADIne bahu kALajIpUrvaka maMtrIne saraSa vanA ghAta vaDe temane vAravAra haNe che. keTalAka teA eraDAnI aMdara temane pUrIne khilADInA baccAonI viSThA sahita gugaLa AdikanA dhUpa Ape che. vAyunA prakApane lIdhe A unmAda thayA haze, ema zaMkA karatA vaidyoe paNa bahu pakAranA upacAra karyAM. paraMtu temane kAI prakAranA guNa thayA nahI", tyAra pachI praNacittavALAM te khanenA samaya unmatta. dazAmAM cAlyA jAya che. rAjAe temanI rakSA mATe prAha rikAnA badAmasta sArI rIte karyAM hatA. eka divasa prAharika lAko rAtrInA samaye U'ghI gayA, tyAre teo peAtAnA eDI Akrika badhanAne tADI nAkhIne gupta rIte nagarImAMthI bahAra nIkaLI gayAM, ane zItAAdika bahu duHkhathI pIDAtA evAM te baMne jaNu jyAM tyAM bhamavA lAgyAM. huM naredra ! A pramANe sa`sAramAM AtmA-jIva prathama sukhI thaine pAchA duHkhIe paNa thAya che. peAte rAjA chatAM paNa pRthvI upara bhikSA mATe paribhramaNa kare che, temaja ADhavA pAtharavAnA sAdhana sivAya nagna dazAmAM bhUmi upara sUi rahe che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -318 surasuMdarI caritra uttama prakAranAM bhejana, vilepana ane AbharaNe vaDe vibhUSita evAM heIne paNa teo duHkhathI pIDAIne dareka ghare bhikSA mATe AjIjI kare che. vaLI jemanAM zarIra dhULathI chavAI gayAM che, jemanI ceSTAone jeI bALakonA samudAya bahu upahAsa kare che, temaja jIrNa vastronA TukaDAo zarIra vaLagADelAM che, evAM te dIna avasthAmAM pharyA kare che. he narendra ! karmanA doSa vaDe durdazAne prApta thayelAM te baMnene joI bALakanA samUha gammata sAthe bahu hAsya kare che ane DAhyA mANase bahu zokAtura thAya che. he nareMdra! tuM vicAra kara. karmanI gati bahu vicitra che. kahyuM che ke A jagatmAM potAnA hitane mATe ame je dene namaskAra karIe chIe, te deve paNa kharekhara nirdaya evA devane svAdhIna che, mATe vidhine pramANa karo 'ucita che. vaLI te vidhi paNa hamezAM kamane anusAre ja phila ApavAmAM zaktimAna thAya che. je phalaprApti karmane svAdhIna hoya che, te de ane vidhine namana karavAnuM zuM kAraNa? phala ApavAmAM samartha evAM te kane ja namaskAra karavo ucita che. kAraNa ke karmonI AgaLa vidhinuM paNa -sAmarthya cAlatuM nathI. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 319 e pramANe zrI kevalIbhagavAnanuM vacana sAMbhaLI rAjAe kahyuM. he bhagavAna ! ApanuM kahevuM satya che. dhanavAhanarAjA zrI kevalIbhagavAn belyA. vijayA nAme nagarI che. tenI aMdara dhanavAhanarAja anaMgavatInAme potAnI strI upara bahu prema dharAvate chate viSayabhega bhegave che. - tevAmAM pitAnA jhabhAI sudhamasUrinA UpadezathI te pratibaMdha pAmyo. bAda anaMgavatI sahita teNe te sUrinI pAse dIkSA grahaNa karI. vaLI dhanapati paNa bahu sanehavALI evI vasumatInI sAthe pAMca prakAranA mAnuSyaka bhegane bhagave che. temaja rAjAe potAnA dezamAMthI kADhI mUkele te mohila vaNikane jIva tevA prakAranA koIpaNa zubha phalane upArjana karIne, vaitADhaya parvatanI uttara zreNImAM yaMtanagaranI aMdara citrAMgadanI pRthivInAme strInI kukSine viSe sumaMgalanAme putrapaNe utpanna thayo. anukrame bahu prakAranI vidyAone siddha karI te sumaMgala vidyAdhara AkAza mArge cAlatA cAlatA eka divasa kriDAvaDe mekhalAvatI nagarImAM Avyo. tyAM havelInA uparibhAgamAM snAna karatI vasumatI tenA jevAmAM AvI. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 surasuMdarI caritra pUrvabhavanA abhyAsane lIdhe te teNInA rUpamAM bahu Asakta thaI gaye. tyAra pachI te sumaMgale dhanapatinuM svarUpa dhAraNa karIne ajJAta evI vasumatInI sAthe bhegavilAsa karyo. teNInI sAthe viSayabhegamAM tallIna thayelo dhanapati svarUpadhArI te vidyAdhara tyAM rahyo. vaLI pUrvabhavamAM upArjana karelA karmonA daiSavaDe te dhanapati vaNikane te vidyAdhara A bharatakSetramAM rahelI vinItAnagarImAM apahAra karIne mukI AvyA. tyAM AgaLa te dhanapati vaNike pitAne vairAgyabhAva thavAthI RSabhadeva bhagavAnanA vaMzamAM janmelA daDavIryanAme kevalIbhagavAnanA caraNakamalamAM dIkSA grahaNa karI - trIzalAkha pUrva sudhI ugra tapazcaryA karIne te munine jIva IzAna devalokamAM caMdrAjunanAme deva thayA. have parastrInA bhAgamAM Asakta thayelA te sumaMgalanI sarva vidyAone pUrvanuM vaira saMbhArI keMdhAyamAna thayelA caMdrAjIna deve vinAza karyo. - temaja te duSTane tyAMthI upADIne manuSyottara A parvatanI pelI tarafa mUkI dIdho. che. pachI te deve vasumatIne upadeza Apyo. jethI te saMsArabhAvathI virakta thaI dIkSA mATe taiyAra thaI gaI che . AcArya zrIsudharmasUrinI pravartinI (mukhyasAdhavI) nI pAse teNIe dIkSAvrata grahaNa karyuM : Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 321 - e pramANe vasumatI sAdhvI sahita anaMgavatI AryA caMdrayazA pravartinInI pAsamAM rahIne ugra tapazcaryA kare che. . . kanakaratha ane sulocanA eka divase te baMne sAdavIo vihArabhUmie bahAra gaI hatI, tevAmAM tyAM bahu bALakethI vIMTAelo unmata dazAmAM raheze ane sulocanA sahita kanakaratha temanA jovAmAM AvyuM. teo gAMDAnI mAphaka uccavare vividha prakAranuM gAyana karatA hatAM, aneka prakAre nRtya paNa karatAM hatAM ane zarIre dhULa paNa bahu vaLagelI hatI, evI viSama sthitimAM rahelAM te baMnene joI bedAra thaI anaMgavatI belI. he Aye vasumatI! A zI ApaNI bena sulocanAnA sarakhI dekhAya che. jeNanA zarIre jIrNa phATelA vastranA TukaDAo rahelA che, vaLI je bIcArI grahagRhita (2) purUSanI pAsamAM ubhelI che te joI vasumatI bahu vakhata sudhI tapAsa karIne zekAtura thaI bolI. to te kanakaratharAja che ane A ApaNI bhaginI sucanA che. emAM koI prakArane saMdeha nathI. * - ema jANune te baMne jaNIo temanI pAse gaI bhAga-2/21 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 surasuMdarIcaritra ane madhura vacane vaDe temane bolAvyAM. eTale teo uccasvare gAvA maMDI paDayAM. kSaNamAtramAM hasavA lAgyAM. temaja nRtyane dekhAva karavA lAgyAM. vaLI jema phAve tema agya vacana bolavA lAgyAM. bAda temane joI sAdavIonA hRdayamAM bahu dayA AvI, jethI te baMnene sAthe laI te baMne sAdhvIo kheda karatI chatI zrI sudhamasUrinI pAse laI gaI ane atizaya jJAnI evA pitAnA gurune praNAma karI teoe pUchyuM. he gurudeva ! A baMne jaNanI AvI unmatta dazA zAthI thaI che? pazcAta gurue paNa temane pUrvokta sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI sAdavIoe kahyuM ke, he bhagavAna! jo keIpaNa pratiga (upacAra) ApanA jANavAmAM hoya ane kaMIpaNa upakAradaSTithI Apa juve to emane svastha karo. - tyAra bAhe gurue unmAdane nAza karanAra pratiyoga ( gUga) temane Aryo. jethI teo ravastha cittavALA thaI gayAM. . Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 323 pachI vasumatIe temanI AgaLa pUrvokta sarva vRttAMta nivedana karI kahyuM ke, A gurumahArAjanA prabhAvathI tamAro unmAda nivRtta thaI gayo. e pramANe vasumatInuM vacana sAMbhaLI te strI purUSa baMne jaNa bahu vinaya vaDe zrImAna sUdhamasUrinA caraNakamalamAM vaMdana karavA lAgyAM. sUrIzvare vizeSamAM jaNAvyuM, bhegasukhanA lAlacu ane parastrInA saMgamAM lubdha evA purUSone Aleka ane paralokamAM aneka prakAranI viDaMbanA bhogavavI paDe che. vaLI viSayasukhanI tRSNA vALA adhIra purUSa vadha, baMdha ane maraNAdika aneka dukhene prApta thAya che. ema jANuM he kumAra! tuM bhagatRSNAne tyAga kara. parastrImAM lubdha thaI je cikaNuM pApa bAMdhyuM che, tenA pariNAmathI A rAjya vyaMzAdika je duHkha tane paDayuM, te te eka puSpasamAna samajavAnuM che. vaLI parakamAM nAraka ane tiryaMca AdikanI canimAM tethI paNa anaMtagaNuM dusaha ane kaTuka vipAkavALuM duraMta phala tAre bhogavavuM paDaze. cAritra grahaNa - saMsAranivartaka ane doSahAraka e sUrimahArAjane upadeza sAMbhaLI te baMnenA hadayamAM cAritrane Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI yatri 324 pariNAma pragaTa thayeA. cittanI vizuddhatA joi gurUzrIe te baMnene sasAra tAriNI zrImatI bhAgavatI dIkSA ApI. tyAra pachI pravRttinI pAse peAtAnI ane henAnI sAthe rahelI sulocanA gurunA vinayamAM samyakprakAre tatpara rahI chatI aneka prakAranI tapazcaryAe karavA lAgI. e pramANe caMdrayazAnI pAse rahetI evI traNe sAdhvIonAM bahu pUrva lAkhavarSa cAlyAM gayAM. temaja ghanavAhanamuninI sAthe rahelA kanathamuninAM paNa bahu kADAkADIva vyatIta thayAM. zaziprabha deva tyAra pachI peAtAnA AyuSanI samAptinA samaye sUrIzvare anazana vrata grahaNa karyu". samAdhipUrvaka kALa karI bIjA devalAkamAM caMdrArjuna vimAnanA adhipati zIprabha nAme te dhruva thayA. dhanavAhanamuni paNa kALa karI te zaziprabhanA vidyutprala nAme sAmAnika deva thayA. 17 tenI zrI marIne caMdrarekhA nAme tenI devI thaI. / temaja vasumatI sAdhvI paNa kALa karIne te vimAnamAM prathama utpanna thayelA ca'drAna daivanI ca'draprabhA nAme devI thaI. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuM daro caritra 325 subadhunA unmAda have te subadhu peAtAnI strInA bhAre viraha duHkhanA AghAtathI bahu pIDAvA lAgyA. dukAna, ghara ke udyAnAdika koI paNa sthAnamAM tene zAMti thatI nathI. rAtrI divase te zekAtura thaI kanakaratha ne mAravAnA aneka prakAranA upAya citavavA lAgyA. raudradhyAne vaza thaIne TvInamukhe te 2'kanI mAphaka bhAgavilAsanA samaye prathama karelI krIDA, hAsya vacana ane prema sahita Ali ganAdikane vAraMvAra sabhArIne graheAthI gherAyelAnI mAphaka unmatta thaI gayA, jethI peAtAnA gharamAM kSaNamAtra rahetA nathI. he mRgAkSi ! mane ekalAne mUkI tu kAM cAlI gaI che ? tane koNa harI gayA che ? tu kema sauMtAi gaI che ? ema pralApa karatA te mUDhanI mAphka udyAna ane araNyAdika sthAnAmAM bhamavA lAgyA. hai suMdarI ! mArI upara tuM kema rIsAI gaI che ? jethI mane AtmadarzIna jalaTThI tuM ApatI nathI. huM have tane kAM joiza ? ATaleA badhA rASa rAkhavA tane ghaTatA nathI. have kRpA karI mane jaladI tuM dana Apa. vaLI je je peAtAne maLe che, te sarve ne ema pUche che. bhAI! tame mArI strIne dekhI ? ema vividha prakA2nA vilApa karatA subaMdhu te nagarImAMthI nIkaLI gayA Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 surasuMdarI caritra ane unmatta svarUpamAM rahIne aneka gAma ane nagarAdikamAM bhramaNa karavA lAgyo. temaja kSudhA tRSAnI vedanAthI bahu pIDAvA lAgyo. vaLI dInatAne anubhavato te nirjana pradezamAM bahu duHkha bhegavavA lAgyA. manahara Azrama pralApapUrvaka paribhramaNa karate te subaMdhu eka divasa aneka tApasakumArothI bharapura ane vividha prakAranA seMkaDe vRkSe vaDe dugya ane vividha jAtinA phalonA AdhArabhUta evA eka suMdara AzramamAM gayo. te AzramamAM rahevAthI tenuM hRdaya kaMIka svastha thayuM. pachI kulapatie pitAnA dharmane tene upadeza karyo. tene paNa sArI rIte pratibaMdha thayo. pachI teNe kulapatinI pAse tApasI dIkSA grahaNa karI. pitAnI strInA viraha duHkhathI tene hRdayamAM vairAgya bhAva pragaTa thaye, kaMda ane phalene AhAra karI te subaMdhu tApasa ghera tapazcaryA karavA lAgyA. be, traNa ane cAra mAsa vagere aneka prakAranI tapa. zcaryAo ghaNA kAla sudhI teNe karI chatAM paNa tene vairAnubaMdha tuTe nahIM. chevaTe tevI sthitimAM kALa karIne te paramadhArmika devenI mathe aMbarISa nAme deva thayo. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarIcaritra 327 tyAM utpanna thaI tarata ja teNe pitAne pUrvabhavanuM smaraNa karyuM. vibhaMga jJAna vaDe pUrva bhavanA virIne jANIne bahu ke pAyamAna thaI te sura vicAra karavA lAgyA, te mAro vairI kyAM gayA? ane te duSTA mArI strI paNa kyAM gaI? durAcAriNI te pApinI anurakta chatAM paNa mane tyajI daIne kanakarathanI upara Asakta thaI. mATe kharepara mArI prathama vairiNuM te te strI che. duSTa zIlavALAM jeoe mane te samaye tevuM duHsaha duHkha dIdhuM che, te baMnene paNa ahIMthI jaIne huM mArI nokhuM. e pramANe vicAra karI ekadama roSavaDe phuraNAyamAna che hoTha jenA e te deva saMle khAnA (vrata) vaDe sukAI gayuM che zarIra jemanuM evA kanakaratha sAdhu jyAM rahelA che, tyAM AgaLa AvyA. upasarga vidhAna | dharmadhyAnamAM ekAgra che citta jemanuM, tema ja pratimAne prApta thayelA ane smazAnabhUmimAM rahelA evA te munine te duSTa sura ghera upasargo karavA lAgyA. tIkSaNa katrikA (charI) che hAthamAM jenA evo te pApI pizAcanuM rUpa dhAraNa karI pUrvanuM vaira saMbhArIne rUdhirasahita mAMsanA TukaDAone te muninA zarIramAMthI vAraMvAra kADhe che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 surasuMdarI caritra temaja bhayaMkara evA khaDakhaDATa hAsya pUrvaka munine uce uchALIne pRthvI upara pachADe che, duHkhathI paNa nahIM sahana karI zakAya tevA tIkSaNa cAbukenA AghAtavaDe vAraMvAra tADana kare che. kSaNamAM dhULanI vRSTi kare che. kSaNamAM pASANanA samUha vaDe temane pUrI nAkhe che. kSaNamAM agninI vRSTi kare che. kSaNamAM temanAM aMga chedavA maMDI paDe che. temaja hastInuM rUpa dhAraNa karI te asura muninA aMgone vIMdhI nAkhe che, vaLI tenI duSTatAnuM adhika zuM varNana karavuM? nirdaya hRdaya vALA te asure muninA zarIra upara durvivaha evI naraka samAna vedanAo karI. te vedanAne sahana karatA te muninuM citta kiMcita mAtra paNa dhyAnathI calita thayuM nahIM. temaja prazasta che zubha lezyA jemanI ane zukala dhyAnamAM ArUDha thayelA te muni pitAnA duzcaritrane niMdavA lAgyA. temaja anazanavrata dhAraNa karI te mahAtmA kALa karIne bIjA devalokamAM caMdrAjuna vimAnane viSe vidhu prabha nAme deva thayA. - tyArapachI aMbarISa asura prANa vimukta evA paNa te muninA dehanA ghaNA roSavaDe seMkaDe TukaDA karIne pachI sucanA sAdhvInI pAse gayo. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 3 29 sulocanA paNa prabhAtanA samayamAM kAryotsarga karI zukaladhyAnamAM ArUDha thaI sAdhavI enA madhyabhAgamAM -rahelI hatI. tyAM jaI teNe pUrvanuM duzcaritra teNune smaraNa karAvyuM. tyArapachI agninI javAlAethI vyApta evI loDhAnI eka purUSanI pratimA banAvI teNe kahyuM, parapurUSamAM prItivALI evI he pApe ! A tArA svAmInuM tuM AliMgana kara. ema kahIne te pratimAnI sAthe teNIne gADhabaMdhanethI bAMdhIne dhagadhagatA daMDavaDe prahAra karIne tatkAla teNe -mArI nAkhI. zuddhabhAvamAM acala rahelI te sAdI kAla karIne teja vimAnamAM svayaM prabhA nAme vidhuprabha devanI bahupriya evI devI thaI. he naredra! A pramANe rAgadveSane dArUNa vipAka joIne duSTa evA rAga ane dveSanA saMgane dUrathI tuM -tyAga kara. akasmAt muni tathA sAdhavIne vadha karIne bahu khuzI thayele aMbarISa surAdhama paNa pitAnA hRdayamAM pitAne kRtArtha mAnate chate jema AvyuM hatuM, tevI rIte pitAnA sthAnamAM gaye. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 surasuMdarI caritra aMbarISa murAdhAma - have te aMbarISa pitAnA pUrvabhavanA vairI muni tathA sAdhvIne vadha karyA bAda bahu AnaMda mAnavA lAgyo. temaja te sthAnamAM rahIne nArakanA jIne niraMtara bahu prakAranI vedanAo karato te duSTa tethI ja mATe saMtoSa mAnate hato. evA akRtya karavAthI bahu pApakarma bAMdhIne AyuSanI samApti thaI eTale te tyAMthI vIne vidhavA evI keIka paMcalI (vyabhicAriNI) nA garbhamAM utpanna thaye.. te durAcAriNI garbhanI kALajI te rAkhe ja zAnI.. paraMtu jema phAve tema khATA, khArA ane tikhA padArthonuM sevana karIne garbhanuM zarIra teNIe. saDAvI nAkhyuM. jethI te raudra sthAnane AdhIna thaIne maraNa pAmyA. tyAMthI sAta pApamanuM AyuSa bAMdhIne prathama evA narakasthAnamAM te utpanna thayo. nArakanA bhavamAM bahu tIvra dukhe bhegavI potAnuM AyuSa samApta karIne tyAMthI paNa nIkaLe ane A bharatakSetramAM brAhmaNane tyAM durgata nAme putrapaNe utpanna thaye. te vipra mAtra dAridrathI ja saMpUrNa hatuM, tene tyAM anukrame dugata vRddhi pAmavA lAgyA. paraMtu ati daridratAnA duHkhathI bahu gabharAI gayo, keI paNa prakAranI zAMti tenA svapnamAM paNa maLatI nahatI, jethI te Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 331. atyaMta pIDAvA lAgyA. ane aharniza potAnA dukhanI ciMtAmAMthI mukta thatuM nahote. daridratAnI pIDAne lIdhe vyAkula che citta jemanAM, putra, putrI ane strI vigerInI ciMtAmAM haMmezAM gucAI gayelA, durbhara evA dehanA piSaNa mATe rAtrI divasa. kheda karatA, rAjAnI AjJA pALavAmAM buddhine upayoga karatA, kSaNamAtra paNa vizrAMtine nahIM pAmatA ane sarva prakAranA upadranI zaMkA jemanA hRdayamAM rahelI che. evA pApI prANIonA jIvanane dhikkAra che. e pramANe aneka duHkhethI pIDAyela te durgata bahu kaMTALIne chevaTe tApasenA AzramamAM gayo. tyAM tApasanI pAsamAM parivrAjakanI dIkSA teNe grahaNa karI. tyAra pachI te dugata tApasano roSa te tene. te ja utkRSTa sthitimAM hatuM. paraMtu ajJAna tapa karIne tyAMthI kALa karI te dugata dharaNendrane sAmAnika deva thaye. jenuM AyuSa pApamAMthI kaMIka adhika hatuM. temaja kAlabANa evuM tenuM nAma hatuM ane dIvya samRddhi tene puSkaLa maLI hatI, chatAM paNa tyAM tene zAMti thaI nahIM. bahu kaSAyane lIdhe pUrvanuM vaira saMbhArate te kAlabANu te baMnenuM sthAna jANavA mATe virbhAgajJAnane. upayoga karavA lAgyo. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = -332 surasuMdarI caritra paraMtu teTaluM jJAna tenAmAM nahIM hovAthI temane patto lAgyA. nahIM. chatAM pharIthI paNa teNe te saMbaMdhI hakIkta jANavA mATe jJAnane bahu upayoga karyo, paNa bIjA devalokamAM rahelAM te baMne tenA jevAmAM AvyAM nahIM. have he nareMdra! e pramANe zeSa AyuSavALA tene samaya cAlyA jAya che. bAda kaIka ochA ATha palyopama sudhI dIvya bhega bhogavIne IzAna ka9pavAsI te vidhurabhadeva tyAMthI cA ane tAre tyAM kamalAvatIdevInI kukSimAM te putra paNe 'utapana thaye. he naredra! sAtamA mAse kamalAvatIdevIne dohala utpanna thaye, tene pUrNa karavA mATe hAthI upara besI A devI nagaranI aMdara pharatI hatI, teTalAmAM jJAnanA upaga vaDe kamalAvatInA garbhamAM rahelo pitAne vairI kAlabANanA jovAmAM Avyo. te ekadama krodhAtura thaI gayA. ane tarata ja kAlabANa pitAnA sthAnamAMthI tyAM AvIne teNe ekadama hAthInA zarIramAM praveza karyo tarata ja te hAthI lokone moTA upadrava karato chate bahu vegavaDe teNe doDAvyo. - tyAra pachI he naredra ! te hAthI doDato deDa vaDanI nIce gaye eTale tuM tenI zAkhA pakaDIne utarI gayA. pachI te hAthI kAlabANanA prabhAvathI AkAza mAge uDI gayo. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 333. . maNi sahita devInA hAthanA prahAravaDe pIDayAM che. aMga jenAM evA kAlamANe hAthIne cheDI dIdhA ane peAtAnI mAtAnI sAthe AkAzamAMthI paDIne te varI marI jaze, ema vicAra karatA te sura kRtArtha thaI peAtAnA sthAnamAM gayA. devI paNa hAthI sahita AkAza mAMthI sarAvaramAM paDI. tyAra pachI tyAMthI bahAra nIkaLIne zrIdatta. sAtha vAhane maLI, tyAra pachI hai nareMdra ! te sAnI sAthe kuzAgra nagara tarapha cAlI. mArgomAM bhIla leAkeAe sAne luMTI lIdhA. tyAra pachI aTavImAM paDelI kamalAvatIe teja aTavImAM putrane janma ApyA. vibha'ga jJAnanA upayoga vaDe pUrvanA vairI devane khabara paDI ke, mArA vairInA janma thayA che. ema jANI pharIthI paNa niya svabhAvavALA te deva varInuM smaraNa karIne bahu krodhAtura thai ekadama devInI pAsamAM ALye, 2 pApa! Aja sudhI huM tArI tapAsamAM ja hatA, paraMtu Aje ghaNA samaye tu mArA jovAmAM AvyA che, mATe Aje mArA UranA aMta huM karIza, re du! have hAlamAM tuM tArA duSkRtyanu phUla bheNava. huM naredra ! e pramANe khelatA kAlamANu suI gayelI malAvatInA kheALAmAMthI tArA putrane harI gayA Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 34 surasuMdarI caritra tyAra pachI kilaSTa pariNAmavALe te deva putrane laI vicAra karavA lAgyA. A zatrune mArA hAtha vaDe mardana karIne hAlamAM huM mArI nAkhuM, athavA enA kakaDA karIne dizAone balidAna ApI dauM, athavA zitalatA upara ene huM pachADuM, athavA tilatila je ene chuMdo karI nAkhuM. athavA ema karavAthI te bahu samaya sudhI ene veidanA thaze nahIM, kAraNa ke A nAnuM bALaka hovAthI tatkALa tenA prANa chuTI jaze tethI te ghaNe duHkhI thaze nahIM. mATe ema karavuM ThIka nathI. paraMtu keI araNyamAM jaIne nirjana sthAnamAM ene huM mUkI dauM, jethI sudhAtRSAthI bahu pIDAIne bahu duHkhavaDe pitAnI meLe ja te marI jaze. ema vicAra karI, he narAdhIza! vaitADhaya parvatanI zilA upara nirjana sthAnamAM tArA putrane teNe mUkI dIdhe. tyAra pachI te deva paNa potAnA sthAnamAM gaye, he naredra ! have A vArtA ATalethI baMdha rAkhuM chuM, paraMtu eka bIjI vArtA huM kahuM chuM, te tuM sAMbhaLa. zrI kuMjarAvartAnagara IzAna devalokamAMthI pitAnuM AyuSya pUrNa karI vidhutama deva avIne vaitADhayagirimAM dakSiNakANInA Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 335 AbhUSaNarUpa suMdara samRddhimaya ratnasa Mcaya nagaranI a'dara kulavatInI kukSie pavanagati vidyAdharanA putrapaNe utpanna thayA. tenuM nAma citravega hatuM, khAdya te caMdrarekhA devI paNa tyAMthI cavIne zrIkuMjarAvatta nagaramAM amitagati vidyAdharanA priya bhAryA citramAlAnI kukSie kaeNnamAlA nAme bahu priya evI putrIpaNe utpanna thaI. have pUrve kahelA vasudatta nAme je sulocanAneA bhAI hatA, te paNa sa'sAramAM paribhramaNa karIne baitADhaya girimAM ga`gAvatta nagaranI aMdara zrI gadhavAhana vidyAdharanI madanAvalI bhAryAne vize nabhAvAhana nAme putra thayA pachI te kanakusAlA ne nabhAvAhana sAthe paraNAvavAnA TharAva karyA hatA, para`tu citravege kapaTavaDe teNInuM apaharaNa karIne tenI sAthe lagna karyuM. tyAra pachI nabhAvAhane nAginI vidyAvaDe te vidyAdharane bAMdhIne paDatA mUkA ane vilApa karatI naamAlAne paNa peAtAnA nagaramAM laI gayA. nabhAvAhananI ajJAnatA huM narendra! je! A duniyAnI ajJAnatA keTalI che? pacayAtarane prApta thayelI ane peAte nahI IcchatI chatAM paNa te peAtAnI bahenanI sAthe ajJAna doSane lIdhe krIDA karavA mATe te nabhAvAhana Icche che. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336. surasuMdarI caritra he nareMdra! A pramANe A saMsAramAM ajJAnathI aMdha banelA prANIo bahena, putrI, vadhU (putranI strI) ane pitAnI mAtA sAthe paNa viSayanI IcchA kare che. vaLI je saMsAramAM bhaginI paNa bhAryA, pitA paNa putra, putrI paNa mAtA ane bhAryA paNa jananI thAya che, tevA saMsAra vAsane dhikkAra che ! he naredra! e sarva hakIkata tane dhanadeve prathama kahelI che ke, pharIthI paNa citravegane kanakamAlA jaladI lAvI ApI. tyAra pachI bahu prakAranI vidyAo sAthe te citravega vidyAdharendra thayo ane te vaitADhayagirimAM pitAnI strI sAthe viSayasukhane anubhava kare che, citragati vidyAdhara - caMdrAna deva paNa tyAMthI cyavIne baitADhayanI uttara zreNamAM camaracacA nagarImAM citragati nAme vidyAdharapaNe utpanna thayo. caMdraprabhA devI paNa tenI priyaMgumaMjarI nAme bhArthI thaI. teNanI sAthe mAnuSyaka bhegone te vidyAdhara vilAsa kare che. ane te citragatine citravege bahu nehanA saMbaMdhane lIdhe vidyAo sAthe uttarazreNInuM rAjya ApyuM. " te sarve bahu AnaMda pUrvaka vaitADhayagirimAM rahe che." have pUrvabhavanA abhyAsathI neharUpI sArane dhAraNa karatAM Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 'surasuMdarI caritra te baMnenA viSayasukhane anubhava karatAM ghaNuM samaya vyatIta thayA. bAda koI eka samaye kanakamAlA strI sahita te te citraga vidyAdhara aSTApada girimAM zrI jidra bhagavAnane vaMdana karavA mATe gaye. tyAM bharatarAjAe karAvelI zrI jidra bhagavAnanI pratimAone bhaktipUrvaka vAMdIne tyAMthI te pAchA Avato hate. te samaye tyAM zilA upara paDe ane zaitADhaya. girinA vananikuMjane potAnI kAMtivaDe vikAsa karate temaja gaLAmAM bAMdhelA divyamaNa vaDe vibhUSita ane netrone AnaMda Apate e te bALaka tenA jevAmAM AvyA. vIMTImAM rahelA te divyamaNane je te vismita thaI gaye. ane te betye! he priye? jenA prabhAvathI prathama sarSothI vIMTAyelo paNa huM jIvato rahyo hate. teja A deve Apele divyamaNi che. A bAlakanA kaMThamAM A maNi keNe bAMdhyo haze? athavA A bALakane janma thaye haze ke, turataja enI mAtAe rakSA mATe enA kaMThamAM bAMdhyo haze. tyAra pachI keI eka vairIe apahAra karI ene ahIM mUke che. mATe he priye! tuM ene laI le tAre bhAga-2/22 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 surasuMdarI caritra putra nathI, mATe tAre putra thaye, jarUra A keIka devane jIva utpanna thayela che. ema kahI he naredra! te bAlakane laIne teo baMne pitAnA nagaramAM gayAM. - tyAra pachI vadhAmaNIo karAvIne samasta nagaramAM prasiddha karyuM ke, gupta garbhavatI kanakamAlAne hAlamAM putra janmyo che. ucita samaye makaraketu evuM nAma pADayuM. he naredra! e pramANe tAro putra vidyAdharane tyAM meTe thAya che. svayaMprabhA devI te bAda tenI svayaprabhA devI devalokamAMthI cavIne A surasuMdarI utpanna thaI che. he naredra! anukrame A surasuMdarI paNa vRddhi pAmavA lAgI ane yauvanavayane te dIpAvavA lAgI. vaLI te samaye vidyAdhara teNIne harIne ratnadvIpamAM laI gayo hato, teja haridatta nAme sulocanAnA janmamAM tene pitA hate. - he naranAtha ! je saMsAranI aMdara pitA paNa potAnI putrI sAthe viSayAganI IcchA kare che, evA A duHkhanA sthAnabhUta saMsAranuM svarUpa kevuM vicitra che! te tuM joI le. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasuMdarI caritra 339 vaLI teja kAlabANuasure pizAcanuM svarUpa dhAraNa karIne vidyAone a5hAra karI tArA putrane samudramAM pheMkI dIdho. tyArapachI potAnA hRdayamAM saMtoSane mAnate te pizAca surasuMdarInuM paNa apaharaNa karI AkAzamAge te cAlato hate. teTalAmAM; he nareMdra! tene cyavanakAla AvI pahoMcyo. eTale tarata ja tyAMthI tenuM vana thayuM. tethI A bAlA AkAzamAMthI A udyAnamAM nIce paDI. te pachI tAre putra samudramAM tarato hato, tyAM dhanadeva vaNikanuM vahANa jatuM hatuM, tene te maLI gayuM. te pachI vahANuM bhAgI gayuM. samudranI aMdara leke vikharAI gayA. tArA putranA hAthamAM pATIyuM AvI gayuM, jethI samudra pAra karIne niAre te AvI pahoMcyA. tyAra pachI priyavaMdAe tene je ane te pitAnA sthAnamAM tene laI gaI. vaLI te tAro putra Aje vikAla samaye tane maLaze. he nareMdra! je te pUchyuM, tene pratyuttara meM tane kahI saMbhaLAvyA. e pramANe AcArya mahArAjanuM vacana sAMbhaLI rAjA, surasuMdarI ane devI, e sarve bahu AnaMda pAmyAM temaja sarva sabhAnA leke paNa saMsAranI vicitratA sAMbhaLI virAgyadazAmAM AvI gayo. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 surasuMdarI caritra, - tyArapachI rAjA che, he munIdra! jyAM sudhI putrane samAgama thaze, tyAM sudhI ahIM ApanA caraNakamalamAM rahIne manuSyapaNAne ame kRtArtha karIzuM. dhanadevane prazna bAda dhanadevavaNika praNAma karI supratiSThita AcAryane kahevA lAgyo, jyAre kanakavatInA sinikee ghara saMgrAma karI pallIne bhaMga karyo ane sarva bhUla subhaTe tyAMthI nAsI gayA, tyAre Apa kyAM gayA hatA? ane A zramaNa paNuM tame kevI rIte prApta karyuM? guru mahArAja belyA. he dhanadeva! te saMbaMdhI vRttAMta tuM sAMbhaLa, te samaye sainikonI sAthe huM yuddhamAM utaryo hate. zatruonA aneka bANethI vRSTithI mAruM zarIra lAsa thaI gayuM, jethI huM pRthvI upara paDI gayo. - tyAra pachI te sthAnamAM AvelA citraga vidyAre mane je. bahu snehanA saMbaMdhane lIdhe te mane vaitADhaya girimAM laI gayo. tatkALa teNe auSadhinA prabhAvathI mane svastha karyo. tyArapachI pUrvanA upakAranuM smaraNa karI teNe mane uttama prakAranI prApti nAme eka vidyA ApI. meM paNa tyAM rahIne vidhipUrvaka te vidyAne siddha karI. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 surasuMdarI caritra tyArapachI huM vidyAdhara sahita siddhapura nagaramAM Avyo. tyArapachI he dhanadeva! kanakavatI sahita surathane dezamAMthI kADhI mUkIne siddhapurane huM rAjA thayo. keTalAka kaDAkoDI varSa sudhI tyAM rAjyapAlana karIne meM pitAnA putra jayasenane rAjyAsane sthApana karyo. bAda mane tIvra vairAgya thavAthI zrI ghanavAhana kevalInI pAse pAMca rAjakumAronI sAthe meM dIkSA grahaNa karI. sAdhunI kriyAone huM abhyAsa karavA lAgyo, anukrame dvAdazAMgIne jANakAra huM thaI gayo. sUri padavI zrI ghanavAhana kevalIe sUripadane lAyaka mane jANuM sUripadavI ApI. tyArapachI he bhadra dhanadeva! amArA guruzrI kevalIbhagavAna zailezI vrata dhAraNa karI zeSa rahelAM cAra ghAtI karmone kSaya karI nirvANa (mokSa) pada pAmyA. . e pramANe supratiSTha sUri pitAnuM vRttAMta kahetA hatA, teTalAmAM AkAzamAMthI eka vidyAdhara tyAM utaryo. prathama suri mahArAjane praNAma karI vinIta evA te vidyAre praNAma pUrvaka kahyuM. vaitADhya parvatamAMthI Apane vadhUpana (vadhAmaNuM) ApavA mATe huM Avyo chuM. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 surasuMdarI caritra sakala (samagra) vidyAe jeNe siddha karelI che evA makaraketu nAme tamArA putrane dIkSA grahaNa karavAmAM utsuka evA citravega rAjae pitAnA sthAnamAM sthApana karyo che. ane te makaraketu aneka vidyAdharonA samUha sahita Apane caraNa sevaka Aje A nagaramAM Avaze. ema huM ApanI AgaLa priyavRttAMta nivedana karU chuM. e pramANe vidyAdharanuM vacana sAMbhaLI rAjAnAM romAMca praphula thaI gayAM. ane teNe potAnA aMga uparanA sarva alaMkAra temaja puSkaLa dravya tene bakSizamAM ApyA. bahu AnaMdamAM magna thayelI devI te vidyAdharanAM vAraNu levA lAgI. temaja surasuMdarIne eTalo badhe harSa thayo ke, tenA aMgomAM paNa samAI zakyo nahIM. tyArapachI amaraketu rAjA sUrine praNAma karI parivAra sahita pote nagaramAM gayo. nagarazobhA nagaramAM gayA bAda bhUpatie nagarapAlakane AjJA karI ke jaladI nagarane suzobhita karAve. | sarva ThekANethI kacarAone dUra karI jalakI sarva zerIonA rastAo sApha karo. kasturI ane kuMkumathI mizrita evA jalavaDe dareka mAge che TA, sarasa kamala sahita sugaMdhita ane mane hara evAM punA upacAra karA. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 surasuMdarI caritra 343 AkAzane AcchAdana karanArI uttama dukAnanI zobhAo karAve. dareka maMdiromAM nAnA prakAranI vaMdanamAlAe baMdhAve. suMdara havelIonI paMktione vicitra raMga vaDe tame jaladI vibhUSita karAve. sarva gRhadvAramAM nirmaLa jaLathI bharelA senAnA kalazenI sthApanA karAvo. temaja dareka bhavana dvAramAM vividha prakAranI patAkAo urva bhAgamAM laTakAvo. vaLI A mukhya mArgamAM uttama prakAranAM puSpa taraNa temaja maMcanI goThavaNa karAve. gorocana, sarasava ane durvAonA prakSepa sahita sAthIyAonI racanAo karAve. - temaja keTalAMka anya kArya paNa je karavAnAM hoya te sarva tame jAte karo ane nagaranA loko pAse paNa karAve. A pramANe nareMdranA kahevAthI teo vizeSa prakAre kAma karavA lAgyA. temaja kAmanI bahu utAvaLane lIdhe cAkara leko nagaranI aMdara cAre tarapha pharavA lAgyA. sarvatra kAryanA samAraMbha thavA lAgyA. te joI nAgarika lokenA umaMga bahu vRddhi pAmavA lAgyA. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 surasuMdarI caritra priyaMvadAnuM Agamana . e pramANe nagara zobhAnI taiyArI thaI rahI che, tevAmAM rAjAnA aMtaHpuranI aMdara ekadama priyaMvadA AvI. tene joI harSathI bharAI gayAM che aMga jenAM evI surasuMdarI bahu premathI tene bheTI paDI. pachI teNIne Asana ApyuM. te upara te beThI. tyArapachI surasuMdarIe pUrvanuM vRttAMta teNIne pUchayuM. - priyaMvadA belI, he suge! jyAre te duSTa vitAla tane upADIne AkAza mArge cAlyA gayA hatA, tyAre huM duSTanA huMkArAthI mUrNita thaI bhUmi upara paDI gaI hatI. tyArapachI kSaNamAtramAM mArI mUcha zAMta thaI eTale huM bahu ja zekAtura thaI gaI ane vilApa karavA lAgI. hA ! mArI bahena kayAM gaI haze? te mAro bhAI paNa haju sudhI kema na Avyo? jarUra te pizAce kaMI paNa enuM aniSTha karyuM haze, ema ciMtavana karatI huM tArI zodha karavA lAgI. ' tyArapachI te ratnadvIpamAM cAre bAjue pharIne sarva ThekANe meM tapAsa karI. pachI AkAza mArge cAlatAM samudranI aMdara bahu bahu tapAsa karI paNa tAro patto lAgyo nahIM. paraMtu samudranI aMdara aneka taraMgenA vegathI uchaLatuM che zarIra jenuM ane eka pATIyAne vaLagele mAro bhAI makarake, mArA jevAmAM AvyuM. eTale Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 surasuMdarI caritra tarata ja huM tene tyAMthI laIne te zrI AdinAtha bhagavAnanA maMdiramAM gaI. bAda meM tene pUchayuM, he bhAI! tuM samudramAM zAthI paDI gayo hato? tyArapachI teNe vaitAlanA darzanathI AraMbhIne mArI vidyAno teNe nAza karyo vigere sarvavRttAnta kahI saMbhaLAvyA. tyArapachI teNe paNa mane pUchayuM, surasuMdarI kayAM gaI? meM paNa tene kahyuM. he bhAI ! teNIne paNa koIka pizAca hArI gayA che. ema mAruM vacana sAMbhaLI meTA muddagarathI haNacelAnI mAphaka ekadama te mUchita thaI gayo. pachI tenI pAse rahelA vidyAdharoe zItalapavanadikanA upacAro vaDe mahA muzIbate tene svastha karyo, chatAM paNa pharIthI te mUrSita thaI gaye. . teTalAmAM vidyAdhare e mArA pitAne A vRttAMta tyAM jaIne kahyuM, eTale te paNa ekadama bahu zokAtura thaI amArI pAse AvyA. bAda bahu prayane vaDe sacetana karI vaitADhaya parvatamAM laI gayA. tyArapachI mArA pitAe bahu khecara kumArone AjJA karI ke; cha khaMDa bharatakSetranI aMdara gAma, AkAra, nagara ane paTTaNAdikamAM paribhramaNa karIne surasuMdarInuM yathA. sthita vRtAMta jANe jaladI tame ahIM Ave. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 surasuMdarI caritra e pramANe kahIne mArA pitAe ghaNuM vidyAdharane tArI zedha mATe mokalyA che. kumArane paNa pitAnI AjJA vaDe tenA mitra vineda karAve che. priyAnA virahane lIdhe bahu zekathI pIDAtA evA kumAranA keTalA divaso vyatIta thayA. damASa cAraNamuni teTalAmAM eka divasa te nagaramAM cAra jJAnanA dhAraNa karanAra ane dvAdazAMgImAM pravINa evA damoSa nAme eka cAraNamuni AvyA. ane te sahassAmravanamAM utaryA. temane vAMdavA mATe kumArasahita mArA pitA gharathI nIkaLIne tyAM gayA. temane vaMdana karIne pitAnA parivAra sahita pRthvI upara beThA. | munie temanI AgaLa saMsArarUpI mahAsAgarane tAravAmAM nAvasamAna ane nirava evI dharmadezanAne prAraMbha karyo. zArIrika ane mAnasika dukhone kSaya IcchanAra purUSoe mana, vacana ane kAyAvaDe prANIone abhayadAna ApavuM. je manuSyo haMmezAM niravadya evuM satya vacana bole che, teo jarA maraNanA duHkhathI bharelA saMsArane lIlA vaDe tarI jAya che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 47 vaLI jeo adattavastune grahaNa karatA nathI, te prANIone dAridra, vyAdhi, jarA, maraNa, zeka ane priyaviraha vigere duHkha thatAM nathI. je prANIo mana vacana ane kAyAvaDe abrahma (maithuna) ne tyAga kare che, teo sarva karmone kSaya karIne mokSa sthAnamAM jAya che. je manuSya dharmanAM upakaraNe sivAya bAkInA parigrahane sarvathA tyAga kare che, teo bhavasAgarane tarIne ajarAmara (mokSa) sthAnane pAme che. mATe he bhavyAtmAo! aneka doSanA kAraNabhUta evA parigrahano tyAga karavo ucita che. A jagatamAM zAMtine bhayaMkara duzmana, adheyane khAsa mitra, moharAjAne vizrAMtinuM mukhya sthAna, pAponuM utpattisthAna, ApattionuM mULasthAna; asadhyAnanuM kIDAvana, mithyAvAdane nidhi, madane kArabhArI, zekanuM mULakAraNa ane kalezanuM kIDAgraha evA aneka dethI bharelA parigrahane AtmAthI purUe sarvadA tyAga karavo joIe. e pramANe zrIniMdrabhagavAne kahelA dharmane upadeza muni mahArAje karyo. bAda avasara jANIne kumAre munine pUchyuM. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 surasu MdarI caritra he bhagavan ! taideve mArI vidyAonA uccheda zA mATe karyAM? tyArabAda munie paNa vairanu` samagra kAraNa kahI sabha LAvyu.. te pachI munI'dranu vacana sAMbhaLI amaraketukumArane uhApAha karatAM jAtismaraNujJAna utpanna thayuM. peAtAnA pUrvabhavanu' smaraNa karIne kumAre kahyuM ke; he bhagavan ! ApanuM kahevuM satya che. vaLI krIthI teNe pUchyu he bhagavan! te deve apaharaNa karIne surasudarI kAM mUkI che ? munie kahyu, cyavanakALanA samaye te devanA hAthamAM rahelI surasu darI AkAzamAMthI kusumAkara udyAnamAM paDI hatI. he kumAra! hAlamAM te hastinApuramAM kamalAvatI nAme tArI mAtAnI pAse rahelI che. te sAMbhaLI kumAra khelyA. hai munIMdra ! zuM mArA pitA ane A namAlA mArI mAtA nathI ! tyArapachI munie tenA sazayane dUra karavA mATe deve apaharaNa karyuM', vigere savRttAMta tene kahI sa`bhaLAvyu. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 surasuMdarI caritra pachI muninA vacanavaDe zuddha thayuM che hRdaya jenuM evA citravega rAjAe kahyuM. he kumAra ! pUrvabhavanA vairI evA deva vaDe apaharaNa karAyele tuM citravega vidyAdhareMdranA tyAM moTe thaIza, e pramANe devabhavamAM rahelA te mane je prathama . kahyuM hatuM, te hAlamAM tane kema sAMbharatuM nathI ? mATe te vAta satya thaI. vaLI he putra! pharIthI te vidyAone tuM siddha kara. have tuM zeka karIza nahI. kAraNa ke huM mArA sthAnamAM tene sthApana karIza. viSa samAna viSaya saMgane sarvathA tyAga karIne saMsAra bhramaNathI khinna thayuM che hadaya jemanuM, evA ame hAlamAM niravagha evA dIkSAvratane grahaNa karavAmAM utsuka thayA chIe. ) dharaNendranuM Agamana he surasuMdarI ? A pramANe kumArane pitA kahetA hatA, teTalAmAM maLeSa munIne vaMdana karavA mATe tyAM dharaNendranuM Agamana thayuM. makaraketune joI bahu samaya sudhI dhyAna daI dharaNenTe kahyuM, he kumAra ! tuM jANe che? bhImaratha nAme huM pUrva bhavamAM tAre pitA hatA; tuM mane bahu ja priya hato Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 surasuMdarI caritra tArI mAtAnuM nAma kusumAvaLI ane tAruM nAma kanakaratha hatuM. strI sahita tuM unmata thaIne dezAMtaramAM nIkaLI gaye. tArI zodha mATe ame ghaNu tapAsa karAvI, chatAM keIpaNa ThekANethI tAro patto maLyo nahI. pachI tArA laghubaMdhu vajA rathane rAjyagAdIe besADa. virAgyanI bhAvanA vaDe meM gurunI pAse dIkSA lIdhI. vidhipUrvaka dIkSAvrata pALIne huM saudharma devakamAM sAta palyopamanuM AyuSya bAMdhI devapaNe utpanna thaye. AyuSya pUrNa karI tyAMthI cyavIne A bharata kSetramAM caMpAnagarIne viSe dadhivAhana rAjAnI kusumazrI bhAryAnI kukSimAM putrapaNe huM utpanna thayo. - garbhane samaya pUrNa thayo eTale zubha samayamAM mAre janma thayo, prazaMkara mAruM nAma pADayuM. vimalamaMtrI rAjyanI IcchAvALA vimalamaMtrIe madyapAnamAM Asakta thayelA mArA pitAne mArI nAkhyA ane rAjyalakSamI teNe pote ja svAdhIna karI. te samaye huM traNa mAsane hate. mArI mAtA bahu bhayabhIta thaI gaI. tyAM rahevAnI tenI zakti rahI nahIM, - traNa mAsane mane laI mArI mAtA te duSTanA bhayane lIdhe tyAMthI nAThI. ane vijayapura nagaramAM pitAnA Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rayAsane nAza karavA surasuMdarI caritra 351 mimmmmmmmm bhAI zekharAja raheto hato, tenI pAse te gaI tyAM rahyA bAda anukrame huM yauvana avasthAmAM AvI gayA.. pazcAt zaMkharAjAne sAthe laI huM caMpAnagarImAM ga, saMgrAma karIne meM vimala maMtrIne yuddhamAM mArI nAkhyA. ane caMpAnagarImAM rAjyAsane huM beTho. vimalanA putre paNa mArA bhayathI kaMpIne tyAMthI nAsI gayA ane hatizISa nagaramAM jaIne jitazatru rAjAnI sevA karavA lAgyA. prabhakara rAjA rAjagAdIe beThA pachI huM nItipUrvaka rAjya calAvatuM hatuM, pakSapAta rahita prajAnuM saMrakSaNa karate hato. temaja mArA parAkramane lIdhe keIpaNa zatrue mArI daSTigocara thatA nahatA. - vaLI bAhubaLanA garvane lIdhe huM hAthIonI sAthe tyAM krIDA karatA hatA. tethI sarvadezomAM mArI prasiddhi thaI A bharatakSetramAM prazaMkara rAjAnA sarakho bIje keI baLavAna nathI, je rAjA rUjha ane mammata evA gadrane eka bAhuvaDe pakaDI rAkhe che. bAda huM paNa ghaNA kALa sudhI te caMpAnagarImAM rAjaya karIne saddagurunI pAse pratibaMdha pAmyo. - pachI pitAnA putrane rAjyamAM sthApana karI meM dIkSA grahaNa karI. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 surasuMdarI caritra meM gurunI pAse evo abhigraha lIdhe ke, yAvata jIva (jIvanaparyata) mAse mAse pAraNuM karavuM. hastizISa nagara anyadA vihAra karate karate kadAcita huM hastizISanagaramAM gaye pAraNAnA divase bhikSA mATe te nagaramAM huM paribhramaNa karatA hatA. tevAmAM eka garviSTha sAMDhanA jhapATAmAM huM AvI paDayo. jethI huM ghAyala thaIne pRthvI upara paDI gayo. te joI tyAM ubhelA vimalanA putrae mArUM upahAsa karyuM. ane te duSToe kahyuM. gaje kone pIDavAmAM eka rasika evuM tamArUM te pracaMDa baLa hAlamAM kayAM gayuM? ema belatA te sarve pitAnA pitAnuM vaira saMbhArIne lakuTa ane patharAe hAthamAM laI mane mAravA mATe doDavA lAgyA. huM paNa temane AvatA joIne ajJAnatAnA doSavaDe ekadama kapAyamAna thaI, tyAM paDelo eka staMbha upADIne temanA sanmukha huM doDayA. | meM temane kahyuM, re! re! nAmardo ! siMhanA baLane zIyALIAe khaMDana karI zake kharA? je ke zarIre durbala thaI gayo chuM, te paNa mArI pAse tame AvavA lAyaka nathI. kAraNa ke, kSaNa mAtramAM sanmukha AvelA evA tamane tamArA pitAnA mArga pratye huM mekalI daIza. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - surasuMdarI caritra 353 ema kahI temane mRta prAya karI nAkhyA, bAda prAyazcittane mATe meM anazana vrata grahaNa karyuM, paraMtu lajajAne lIdhe te duzcaritrane meM gurunI AgaLa pragaTa karyuM nahIM. tethI AlocanA karyA sivAya mArUM cAritra khaMDita thayuM. tyAra pachI te kumAra ! huM kALa karIne dharaNendra thaye. te ja huM pote hAlamAM ahIM Avyo chuM. | mATe he kumAra ! have tuM kheda karIza nahIM. huM tane prajJapti vagere sarva vidyAo Apu chuM. te vidyAo sAdhanA karyA vinA paNa tane siddha thaze. e pramANe dharaNendranuM vacana sAMbhaLI mahAprasAda" ema kahIne mastake hAtha joDI kumAra dharaNenA caraNakamalamAM praNAma karavA lAgyA. sarva vidyAdharee temaja pitAe tene bahu mahimA (satkAra) karyo, bAda te dharaNendra potAnA parivAra sahita pitAnA sthAnamAM gaye. cakravatI padavI vidyAdhare sahita citravega cakavatIe temaja citragatie paNa moTA vaibhava sAthe potAnA sthAnamAM kumArane rAjyAbhiSeka karyo ane baitADhaya 5ttamAM te kumArendra vidyAdharane cakravatI thayA. - 23 - Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 surasuMdarI caritra sarva vidyAdharoe pitApitAnI kanyAo tene ApI. bAda makaraketue temane kahyuM, jyAM sudhI naravAhana rAjAnI te kanyA (surasuMdarI)ne huM para nathI, tyAM sudhI anya kanyAone paraNIza nahIM. ' ' pachI bhAnuvege kahyuM. hAlamAM huM kuzAgranagaramAM jAu chuM ane naravAhana rAjAnI pAse mAMgaNI karIne tArA mATe surasuMdarIne lAvuM chuM. makaraketue kahyuM. ' e bAbatamAM tame have vilaMba karaze nahIM. ame paNa pitAnI AjJA laI hastinApuramAM jaIe chIe. haju sudhI mAtApitAnAM keIpaNa samaye mane darzana thayAM nathI. mATe temanA caraNakamalane ame vaMdana karIe, evI amArI icchA che. e pramANe kumAranuM vacana sAMbhaLI te bhAnuga ekadama AkAzamAge gamana karavA lAgyo. rAjanideza makaraketurAjAne pitAe AjJA karI ke, - he putra! Aje vikAla samaye uttama prakAranuM muhUrta che, mATe te uttama samayamAM mAtApitAnAM darzana " e pramANe pitAnA kahevAthI samagra vidyAre te ja vakhate prayANanI sAmagrI taiyAra karavA lAgyA. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 355 he surasuMdarI ! eTalAmAM huM paNa pitAnI AjJA laIne bahu utAvaLathI A samAcAra kahevA mATe tArI pAse AvI chuM A pramANe priyaMvadAnuM vacana sAMbhaLI dAsIoe rAjAnI pAse jaIne A sarva hakIkata tane nivedana karI. sAmaiyAnI taiyArI bAda rAjA paNa A vAta sAMbhaLI bahu harSAtura thaI gayo. ane rAjapurUSane AjJA karI ke, rAjakumAranuM sAmaiyuM karavAnuM che, mATe jaladI taiyArI karAvo. adhikArI lokonI preraNAthI ekadama uttamaprakAranAM gItagAnanI sAthe vividha prakAranAM vA vAgavA lAgyAM. nRtyamAM kuzaLa evI aneka vArAMganAo nRtya karavA lAgI. naTaviTAdika kautukinA vargoe nAnA prakAranAM kautukene prAraMbha karyo. ' ema aneka prakAranA ADaMbaravaDe nagaranI aMdara mahAna kolAhalane pragaTa karate ane caturaMga balasahita zrI amaraketu rAjA gajendra upara besI putranA svAgata mATe sarva prakAranA vaibhava sAthe nagaramAMthI nIkaLe. sarva lokesahita rAjA nagaranI bahAra Avyo, teTalAmAM tyAM AkAzamArge AvatuM vija chatrAdikanAM cihe jemAM aneka prakAranAM rahelA che ane aneka prakAranAM Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 surasuMdarI caritra vAhane che jemAM, evuM vidyAdharonuM sainya paNa dekhAva lAgyuM. te sainyanA madhyabhAgamAM rahelA aneka prakAranA maNirathI vibhUSita ane vicitravarNa tathA rUpAdikathI manahara evA kumAranA vimAna AgaLa aneka vidyAdharonA samudAya doDatA hatA. pitAputrane samAgama bAda makaraketu vidyAdhareMdra pitAnA pitAne AgaLa AvatA joIne ekadama AkAzamAMthI nIce utarI pitAnA caraNemAM paDa. - pachI zrI amaraketu rAjA neha pUrvaka putrane AliMgana daI AnaMdanA azrujaLane vasAvatA chatAM mastakane cuMbana karavA lAgyo. bAda sarva sahacArI varganI sAthe saMbhASaNa karI uttama vidyArene yathAyogya satkAra karyo. pachI potAnA pitA sAthe kumAre nagaramAM praveza karyo, te samaye seMkaDe mAgadha loke stuti karatA hatA. temaja aneka prakAranA mAMgalika upacAro karavAmAM * AvyA hatA. ' anukrame nAgarika naranArIonA netrane AnaMda ApatA kumArane zrIamaraketu rAjAe potAnA maMdiramAM praveza karAvyA. temaja bAkInA vidyAdharone tipitAne lAyaka nivAsasthAna ApyAM. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasuMdarI caritra 357 pachI keTalAka vidyAdharo sahita kumArane rAjA pitAnA aMtaHpuramAM laI gaye. putrAvakanamAM utsuka banelI pitAnI mAtAnA caraNamAM kumAra bahu premathI namana karavA lAgyo. - jananIe sukomala evA potAnA hAthavaDe kumArane grahaNa karI potAnA kheLAmAM besADa. bAda te apUrva harSane lIdhe bahu AliMgana karI, tenA mastaka upara baccIo karavA lAgI. ane AnaMdAzrune varasAvatI te kahevA lAgI; ' he putra ! tArI jananInuM hadaya kharekhara vajIthI ghaDAyeluM che. kAraNake, tArA virahamAM paNa te akhaMDita rahyuM che. te sAMbhaLI makaraketu be, he aMbe! daivanI ghaTanA bahu vicitra che. tenI AgaLa ApaNe zuM karIye? kAraNa ke kamane AdhIna thayelA prANIone AvA prakAranAM duHkha AvI paDe che. kahyuM che ke, aho ! A jagatamAM karmanI sattA eTalI badhI prabala che ke, jeNe brahmAne brahmAMDarUpI pAtrane banAvavAnI aMdara kulAlanI mAphaka niyamita karyA che. temaja zaMkarane kapAlarUpI hasta saMpuTamAM bhikSATana karavAno adhikAra Apelo che, Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 susse thI caritra viSaNune daza avatAra grahaNa karavAnI moTI vyathAmAM nAkhelA che. - jenA pratibaMdhathI sUryane hamezAM AkAzamAM paribhramaNa karavuM paDe che. evA karmane namaskAra thAo." mATe he mAtA ! have gatavAtane zoka tamAre karavo nahIM. tyArapachI sthUla AkRtivALI mauktika (metI)nI paMktiothI vibhUSita evI eka manahara cekInI upara aneka prakAranAM maNiratnanI kAMtio vaDe vyApta ane divyA AkRtimaya siMhAsana mUkIne tenI upara kumArane besAryo. pachI putra samAgamanA harSathI romAMcita thayelI devIe mAMgalika upacAra karyA. te samaye temane putranA samAgamamAM je kaMI sukha thayuM, tene kahevA mATe mekSanA sukhanI mAphaka keNa samartha thAya ? naravAhana rAjA have bhAnuga vidyAdhare kuzAgra nagaramAM jaIne naravAhana rAjAnI AgaLa A sarva vRttAMta nivedana karyuM. te sAMbhaLI naravAhanarAjAe kahyuM ke; eTalA ja mATe e kanyAne ApaNe rAkhelI che. prathama ghaNu rAjA ee enI mAgaNI karelI hatI, chatAM paNa bIjAone e kanyA ApI nathI. ' temaja teNInA janma divase jJAnadhArI divya purUSoe kaheluM ke, e kanyA vidyAdharonA cakavatInI bhAya thaze. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 359 surasuMdarI caritra temaja zatruMjayarAjAe mane ahIM rokyo hato, te vakhate eNe mane jIvitadAna ApyuM che, tethI surasuMdarI meM tene ApelI che, te emAM pUchavAnI have zI jarUra che? ema kahI tarata ja teNe joSIne belAvarAvyo. joSI paNa taiyAra thaI tyAM AvyA. bhUpatie kahyuM. he jAtiviMda ! samagra doSothI zuddha. evA uttama lagna divasane nirNaya karI amane zuddha muhurta kADhI Apo. yogAgane vicAra karI joSIe kahyuM. he nareMdra! AjathI trIje divase rAtrInA chellA praharamAM bahu sArU lagna Ave che. enA jevuM bIjuM zubha muhUrta hAlamAM AvatuM nathI. rAjAe paNa kahyuM ke, lagnane TAIma bahu najIkamAM Ave che, te teTalI Tuka mudatamAM vivAhanI saghaLI sAmagrIe ApaNe zI rIte taiyAra karIzuM ? | mATe he bhAnavege! have tuM bela ApaNe ahI ka upAya kare ? bhAnavega be he naranAtha ! prathama ApaNe hastinApuramAM javuM. tyAM gayA bAda badhue sArUM thaze. ema kahI tarata ja bhAnavege divya vimAna banAvyuM. tenI aMdara tatkAla ucita vivAhanI sAmagrI laI potAnA parivAra sahita rAjA besI gayo. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 surasuMdarI caritra eTalAmAM citragati ane citravega paNa potapitAnA vidyAdharonA parivAra sahita A vRttAMta jANIne tyAM AvI pahoMcyA. vivAha mahotsava amaraketu rAjAe potAne tyAM AvelA te sarva janane sArI rIte satkAra karyo. pachI khAdya ane peyAdika vividha prakAranA padArtho sahita vivAha sAmagrIne pite taiyAra karAvavA lAgyo. lagnanA divase potAnA kulAcAra pramANe mAMgalika upacAro karavAmAM AvyA. tyArapachI nagaranA samasta lokone AnaMda kAraka tathA vilAsinI jananA nRtya vaDe suzobhita temaja aneka prakAranA vAjI tathA Adya vagerenA gaMbhIranAdavaDe dizAone gajavate, te varakanyAne zubhalagna mahatsava meTA vaibhava sAthe karavAmAM Avyo. pachI bhUpatie samAcita saMbhAvanA vaDe vidyAdharonuM sanmAna karyuM temaja yAcakajanene moTAM dAna ApyAM. nagaranA lokone satkArapUrvaka jamADayA. sarva jina maMdiramAM bahu premapUrvaka mahotsava karAvyA. zrI jineMdrabhagavAnanI pratimAonI vastrAdika vaDe mahApUjA karavAmAM AvI. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 361 sarva upAdhithI zuddha evAM uttama prakAranAM vastra, pAtra, kaMbala ane AsanAdika vaDe munisaMghane paNa bahu bhaktipUrvaka satkAra karyo. te samaye rAjAe sAmaMta lokene yathAyogya hAthI, ghoDA, uttama prakAranA ratha, gAma, Akara, nagara ane pattanAdikane enAyata karyA. AcArya darzana anyadA vidyAdhara tathA parijana sahita zrI amaraketu rAjA meTI vibhUtI sAthe AcArya mahArAjane vaMdana karavA mATe nIkaLe. prathama sUrIzvarane vaMdana karI pazcAt sarva munione vAMdIne nareMdra sahita sarva loke paNa bhUmi upara besI gayA. bAda gurue zrI jidrabhagavAne prarUpelA gharmane upadeza Apyo. ' he bhavyAtmAo! A pAMca bhautika zarIranI suMdara AkRti joI tame mehita thaze nahIM. kAraNa ke, teo nitya sthAyI bhAve rahevAnAM nathI. kSaNamAM je daSTa hoya che, te sthitinuM kSaNetaramAM rUpAMtara jovAmAM Ave che. temaja vaibhava eTale saMpadAonA saMyoga paNa zAzvataniraMtara eka sarakhA rahetA nathI, mATe buddhimAna puruSoe Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 surasuMdarI caritra kevala tenA saMgrahamAM ja lakSya rAkhe nahI; dAnAdika satkAryo karIne tene sadupayoga paNa karI levo; vaLI mRtyurUpa subhaTane mAro hamezAM prANuonA najIka bhAgamAM rahelo che, te mArane amala Aje athavA kAlAntare thavAne, te saMbaMdhI vizeSa mAhitI sivAya anya prANIone hotI nathI, mATe haMmezAM dharma saMgraha kare. dharmamAM je pramAda kare che, te mUkhanI nizAnI che. mATe he mahAnubhAvo! durlabha e A manuSyabhava pAmI bhavasAgara taravAne A naukAsamAna zrImatI pAramezvarI dIkSAne grahaNa karI mAnavabhava saphala karavAmAM tame ukata thAo ! e pramANe guru mahArAjane upadeza sAMbhaLIne kamalAvatI devIe sUrine vaMdana karI pUchyuM. he bhagavan! meM janmAMtaramAM tevuM zuM pApa karyuM haze? ke, jenAM prabhAvathI dusaha evuM A putra viyoganuM duHkha mane paDayuM. - zrI kevalI bhagavAna bolyA, he devAnupriye ! te saMbaMdhI hakIkata tuM sAMbhaLa. ajuna ane baMdhuzrI avarakaMkA nagarImAM maMDeNa, mahaNa ane caMdaNune pitA, temaja akSubdhA che bhAryA jenI evA je aMmaDa vaNikanuM vRttAMta meM prathama kaheluM che, te aMmaDa vaNika ghaNA bhava bhramaNa karIne A bharatakSetramAM rahelA marU dezamAM harSapura gAmanI aMdara arjuna nAme gAmetI utpanna thayo.. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 363 bAda akSubdhA paNa vividha prakAranA bhAmAM janma dhAraNa karIne te arjunanI baMdhuzrI nAme bhAryA thaI svabhAvathI ja kSINa che kaSAya jemanA, dayAdharma pAlavAmAM tatpara ane kRSi [khetI] kAryamAM rakta evAM te baMnene samaya parasparanA prema vaDe bahu AnaMdamAM cAlyo jAya che. tevAmAM varSARtune samaya Avyo. meghanI garjanAo zarU thavA lAgI, anukrame vRSTi thavAthI pANI bahu bharAI gayAM. bAda strI sahita ane paNa potAnI sImamAM khetIne prAraMbha karyo. mRga ane mRgalI te arjuna jyAM khetI karatA hatA, tenI pAsamAM eka mRga potAnI strI sahita rahetA hatA. vaLI te mRgalI sagarbhA hatI. te sImADAnA prAMtabhAgamAM potAnI strI sahita mRgale ghAsa cAro carato hate. eka divasa te mRganuM joDaluM caratAM caratAM tenA kSetramAM jaI pahoMcyuM. potAnA kSetramAM peThelA te mRgana jeDalAne joI arjuna ekadama hAMkArA karatA temane kADhavA mATe doDatA cAlyo. bhaya vaDe garbhanA bhArathI bahu bhAre thayelI mRgalI ekadama vegathI doDavA lAgI. prasavano samaya paNa tene najIkamAM Avela hate. tethI bahu vedanA vaDe vihavaLa thaI te bicArI pRthvI upara paDI gaI. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra mRgalo paNa vAraMvAra arjuna tarapha dRSTi karate bahu bhayane lIdhe nAzI gayA. paraMtu pitAnI strInA viyega vaDe tenuM hRdaya bahu baLavA lAgyuM ane te zokAtura thaI gayo. ajuna mRgalInI pAse gayo. tenA hRdayamAM dayA AvI, tethI te mRgalIne arjuna potAnA sthAnamAM laI gayo. ThaMDA pANI vaDe teNInA zarIre siMcana karyuM. tethI te sacetana thaI gaI. teNIne prasava tha, kedrAnA sarakhe che varNa jene ane mugdha svabhAvavALo te bALaka pitAnI pAse gothAM khAvA lAge, mRgalIe putranA premavaDe te bALakane dhAvavA mATe potAne stana (caLa) Ape. manahara AkRti vALA temaja vizAla ane snigdha netro vaDe suzobhita evA te mRganA baccAne joI baMdhuzrIe kahyuM. A mRga bAlaka te mAre ramavAnuM ramakaDuM thaze. - tyArabAda teNIe te baccAnA DAbe page eka suMvALI dorI bAMdhI mRgalI paNa pIDAthI mukta thaI eTale te - baccAne tyAM mukIne bhayane lIdhe palAyana thaI gaI. ane pitAnA svAmIne te maLI gaI. bAda te mRgalI bacAnA snehathI vAraMvAra tyAM - jAya che, paraMtu bhayane lIdhe te sthAnamAM tenI pAse jaI -zakatI nathI. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 36pa vaLI baccAnA neha vaDe hRdayamAM bahu udvega karatI te bIcArI zokane lIdhe ghAsa caratI nathI, pANa paNa, pItI nathI, mAtra kheDAtura thaI tyAM AjubAjue bhamyA. kare che. bIje divase paNa te ja pramANe bahu duHkhathI bhramaNa karatI te mRgalIne joI baMdhuzrIne dayA AvI, tethI te. baccAne teNe baMdhanathI mukta karyo. te pachI chuTa thayela te mRgabAla bhaya ane snehane dhAraNa karatI evI potAnI mA pAse jaIne maLI gaye. mRgalI tene joI bahu zAMta thaI gaI, arthAt apUrva sukhamAnavA lAgI. madhyama prakAranA guNo vaDe yukta e te arjuna kRSikAra dayAnA prabhAvathI kALa karIne amaraketu rAjA thayo. vaLI he bhadra! baMdhuzrI paNa manuSyanuM AyuSa bAMdhI, tyAMthI marIne ahIM tuM kamalAvatI devI thayelI che. - A pramANe pUrvabhavanA abhyAsathI tamAre baMnene. paraspara bahuM prIti baMdhANI che ane jIvadayA karavAthI tamane bahu vizAla legasaMpattio prApta thayelI che. eka kSaNa mAtra mRgalAne mRgalI sAthe pUrvabhavamAM te viyAga karyo hato, te karmanA udayathI rAjAne tArIsAthe viyoga thayo. : Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 surasuMdarI caritra temaja mRgalIne potAnA bALaka sAthe ATha prahAra sudhI viyoga karyo hato, tethI te pUrvabhavamAM putravirahanA duHkharUpI phalane ApanAra karma bAMdhyuM. tenA udayathI janmasamaye ja putranI sAthe tAro viraha thayo. AThalAkha varSa vaDe Aje te karma kSINa thayuM. prANa nA bhAvanI vizeSatA lIdhe kSaNa mAtra kareluM zubha athavA azubha karma bahu lAMbA vakhata sudhI vipAkane *utpanna kare che. e pramANe he bhavyAtmAo ! pramAdathI upArjana karelA karmane vipAka jANIne kamabaMdhanA kAraNa bhUta pramAdane dUrathI prayatna pUrvaka tamAre tyAga karavo. A pramANe gurumahArAjanuM vacana sAMbaLI sarva sabhAnA loko paNa vairAgya rasane anubhava karavA lAgyA ane saMsAranA duHkhothI bhaya pAmIne teo saMsAratAriNI - dIkSA levA taiyAra thayA. vaLI vizuddha vezyAo vaDe vartamAna evAM rAjA ane rANane uhApoha karatAM jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. potAnA pUrvabhavanuM smaraNa karavAthI te baMnenAM hadaya saMgaraMgathI vAsita thaI gayAM ane cAritrAvaraNIyakamane kSaya thavAthI cAritrane pariNAma jAgrata thayo. dIkSA grahaNa - sasAvAsathI bhIrU e amaraketurAja potAnA putrane rAjyAbhiSeka karI, te samayane ucita evAM anya kArya saMpAdana karIne nivRtta thaze. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 67 surasuMdarI caritra - ~ putrane zikhAmaNa ApI potAnA samagra parivArane pUchIne kamalAvatIdevI sahita teNe tIvra vairAgya vaDe gurunI pAse dIkSA lIdhI. zrIdevanAme potAnA putrane kuTuMba bhAra sepIne pitAnI strI sahita dhanadevazreSTIe rAjAnI sAthe dIkSAvrata grahaNa karyuM. kAmagothI nivRtta thayelA citravege paNa citragati Adika vidyAdharo sahita gurumahArAjanA caraNa kamalamAM bhavabhedinI evI pratrajyA grahaNa karI. | kanakamAlA vidyAdharIe paNa sUrinA pravacanathI pratibaMdha pAmIne priyaMgu majarI pramukha bahu vidyAdharIe sahita cAritravata grahaNa karyuM. naravAhanarAja paNa makaraketune rAjya ApI, supratiSa kevalI bhagavAnanI pAse dIkSita thaye. e pramANe amaraketurAjAnI sAthe vidyAdhara ane rAjAo maLI dazahajAra temaja kamalAvatI pramukha strIo vizahajAra, ema ekaMdara trIzahajAra ne zrI kevalI bhagavAne eka samaye sAthe dIkSA ApI. te samaye saMnihita deve te sarva bhavya jIvone varUpAtrAdika muninAM upakaraNe ApyAM. makaraketu rAja dIkSA pradAna thayA bAda makaraketu rAjA che. he bhagavana ! sarvaviratirUpa cAritravrata pALavAne huM : azakta chuM, mATe kRpA karI gRhasthane ucita evA dharmane - upadeza amane A Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 surasuMdarI caritra - gurumahArAja bolyA he jIjJAsuo ! ekAgra vRttie. tame prabhu vacanAmRtanuM pAna karo. he bhavyAtmAo ! jeo niraparAdhI sthUla jIvone daMDa karatA nathI, teo paNa mokSapadane pAme che. jeo sthUla asatya bhASAne mana, vacana ane kAyAvaDe belatA nathI, teo devedra ane nareMdranA sukha. bhogavIne aMte nirvANapadane prApta kare che. jeo mana, vacana ane kAyA vaDe haMmezA skUla adattano tyAga kare che, teo sarvArthanI akSaya saMpattivALA thaIne siddhasthAnamAM jAya che. - potAnI strIne viSe saMtoSa athavA parastrIne tyAga karavAthI devAMganAonAM sukha bhogavIne nirvANapada pAme che temaja deva tathA narendranA bhAvamAM ghaNI samRddhio pAmIne jeo IcchAnuM pramANa kare che, teo anukrame mokSapada pAme che. e pramANe ati vistArapUrvaka gRhastha dharmanuM svarUpa zrI kevalI bhagavAne kahe chate makaraketu rAjAe kahyuM. he bhagavan! A pramANe gRhIdharma pALavAne huM zaktimAnuM chuM. ema kahI surasuMdarI ane makaraketu vigere keTalAka janee gurunI pAse samyakatva ratna che. mUla jenuM evA zrAvaka dharmane svIkAra karyo. citravega ri. - cirAga pramukha sarva munie sUrIzvaranA caraNa. kamalamAM rahIne grahaNa ane AsevanA rUpa zikSAne Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra abhyAsa karavA lAgyA. temaja kamalAvatI Adi sarva sAvI suvratA nAme pravattinInI pAse munionI kiyAne tathA dvAdaza aMgeno abhyAsa karavA lAgI. chaThTha, aThThama, dazama ane dvAdazAdika vividha prakAranI tapazcaryA karavA lAgI. temaja sarvamunie gurumahArAjane vinaya tathA samyaphaprakAre vaiyAvacca karavA lAgyA. dareka guNemAM vinayaguNa mukhya gaNAya che, mATe vinayaguNanuM pradhAnapaNe sevana karavuM. - vinayanuM mukhya kAraNa jitedriyatna kaheluM che. jeo Indriyone vijya kare che, temane vinavaguNa svAbhAvika prApta thAya che. ane jyAre vinayane prAdurbhAva thAya che, tyAre teonA hRdayamAM saddaguNene vikAsa thAya che. vaLI guNavAn puruSanI upara dareka prANIone premabhAva pragaTa thAya che. temaja premAnusArI mahAtmA puruSone svargAdi saMpattio sulabha thAya che. mATe gurujanane vinaya kara, e mukhyasUtra gaNavAmAM AvyuM che. gurunA prasAdathI sarvavidyAo siddha thAya che. citravegamunie gurunI pAse rahI catudarza pUvane abhyAsa zarU karyo, thoDA samayamAM kaMIka nyUna pUrvadhara, te thayA. supratiSThasUri citravegamunine sUri padavI ApIne anazana vrata grahaNa karI vizuddha AtmabhAve uttama evA nirvANa padane pAmyA. bhAga-2/24 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 surasuMdarI caritra citravega sUri gAma, Akara ane nagarothI vibhUSita evI pRthvI upara bhavya jananA samudAyane baMdha ApatA chatA pratibaMdha rahita vihAra karavA lAgyA. have sutratA pravartinI svargastha thaye chate sarva sAdhvIonA samudAyane saMmata evI kanakamAlA sAvIne sarvasaMghe pravatinI tarIke guruNInA sthAnamAM sthApana karI. | bhavya lokone bedha ApatA tathA tapazcaryA vaDe zarIrane kSINa karatA temaja samagra rAganA tyAgI, saddadhyAnamAM ArUDha thayelA ane svasiddhAMtanA vidhi pramANe munione siddhA tenuM smaraNa karAvatA tathA mumukSujanene zrIjidroe prarUpelA dharmane upadeza ApatA, temaja saMyamanA pAlana udyakta ane zramaNAmAM puraMdara samAna tejasvI evA citravega sUrIzvara pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. makaraketunI dharma pravRtti nItidharmamAM kuzala e makaraketu rAjA prajAonA aspRdayane mATe pitAne pratApa prasAravA lAge. dezavidezamAM jenI kIrti sthAyI bhAva thavA lAgyA. jenA yazathI ujavala banelA vidyAdharoe ApelI kanyAone te paraNavA lAgyo. ema keTalIka vidyAdharonI kanyAonI sAthe lagna karyA bAda teNe vidyAdharone yogyatA pramANe ghaNAM gAma nagarAdika bakSizamAM ApyAM. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 371 addha bharatakSetramAM rahelA samasta rAjAone potAnI AjJAmAM pravartAvyA. temaja teNe samagra dezavibhAgone Damara ane ceronA bhayathI vimukta kya.. Arya dezamAM rahelAM gAma, Akara ane nagarAdikanA samUhone ghaNuM ucAM, kAMtimAM veta ane dekhAvamAM bahuja ramaNIya evAM aneka jina caityabhavane vaDe vibhUSita karyA. temaja samagra zrAvaka vargane aneka prakAranA kara (verA) ane zuka (dANa)thI vimukta karyA. jainazAsana tathA jainasaMghanA samasta zatruone nimUla karyA. sarva dezamAM munienA akhalita (nirvigna) vihAra pravartAvyA. sAdharmikajananA vAtsalyamAM pitAnA sAmatane niyoga karyo. dareka dezamAM dareka sthAne vividha prakAranI bhajanazAlAo sthApanA karI. temaja satrAgAra (dAnazAlAo)nI aMdara manuSyanI IcchA pramANe uttama prakAranI sarva vastuo ApavAmAM Ave che. temaja anavadyakAryamAM rakta, prajAne pAlavAmAM ja mukhya pravRtti karatA, duSTa, dhRSTa, laMTha ane mRtyavargane pracaMDapaNe nigraha karate, namrajanene saMtoSa Apate, samagra zatrujanene vaza karate, sarva prANIonA samudAyane AnaMda Apate, samasta durgamyamArgone sugama karate e mahAna parAkramI makaraketu rAjA rAjyanuM pAlana karavA lAgyo. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 772 surasuMdarI caritra bAda surasuMdarI pramukha potAnI rANIo sAthe makaraketurAjA dharma artha ane kAmane viSe sArabhUtA evA viSayasukhane anubhava karate hate. kadAcit nirmala kiravaDe daza dizAone prakAza ApatAM ane uttama zilAtalathI ghaDelA zrIjainamaMdirone bahu bhaktivaDe baMdhAvate hate. kadAcit bhinna bhinna varSothI suzobhita, nirmala maNi, ratna ane suvarNathI banAvelI saMsArasAgaramAM DUbatA prANIone tAravAmAM nAvasamAna ane uttama prakAranI zebhAne dhAraNa karatAM evAM zrIjinabiMbane bahu dravya ApIne saMtuSTa karelA ane zilyazAstramAM kuzaLa evA aneka vaijJAnika puruSavaDe taiyAra karAvate hate. kadAcit Agamakta vidhivaDe prANIonI rakSA karate hato. kadAcit uttama prakAranAsaMghanI pUjA karate hate. kadAcit zrIjinapratimAonI pratiSThA karavA mATe AjJA karate hate. kadAcita kapUra, barAsa,zIrSa caMdanathI mizrita evAM haricaMdanAdi dravyavahe zrIniMdra bhagavAnanI pratimAonuM vilepana karate hate. kadAcita bahu sugaMdha prasarAvatA cagI punA samUha vaDe vividha prakAranI zrIjine bhagavAnanI pUjAe karatA hatA, dAcit uttama prakAranA nagarAnI banAvaTavALA, Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 373 amUlya ane ghaNAM sArAM vAthI suzobhita evA aneka prakAranA caMdaravA zrIjainamaMdiromAM karAvate hate. kadAcit kArAgAramAM rahelA puruSone mukta karate temaja zrIjineMdra bhagavAnanA maMdiromAM AnaMda sahita rathayAtrAenuM vidhipUrvaka nirIkSaNa karate hate. kadAcit zrIjinayAtrAnA samaye AvelA kRpaNa anAtha ane dInAkanA mane rathane zreSTha padArthonA dAna vaDe pUrNa karato hato. , kadAcita rathayAtrAmAM AvelA sAdharmikAjanene bahu premapUrvaka bhojana, vastra ane alaMkArAdikanA dAna vaDe saMtuSTa karate hato. kadAcit aMtaHpuramAM jaIne vividha prakAranA kIDA vilAsamAM pravINa evI pitAnI strIo sAthe viSaya sukhane sevate hate. kadAcita hoMzIyAra evI vArAMganAoe karelA hAvabhAvavaDe ramaNIya ane suMdara gItavALA nATayakalAnuM avalokana karato hato. vaLI e sivAya anya paNa ziSTapuruSane saMmata, pitAnA pUrvajoe AcareluM. potAnA kulane avirUddha, pitAnI uMmarane lAyaka, sajajanene vakhANavA lAyaka, laukika AgamathI avirUddha ane prAcIna rAjAoe AcareluM je je kArya hatuM, te sarvane pota pitAnA samayamAM pratipAdana karate, sukhasAgaramAM magna thayele, duHkharahita che prakRti jenI, e te makaraketurAjA zrI jinazAsananI sevAmAM niraMtara udyamazIla raheto hato. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 surasuMdarI caritra surasuMdarInI sAthe neha pUrvaka nivAsa karatA te makaraketurAjAnAM keTalAe lakSapUrva varSa vyatIta thayAM. pitAnI puNyaprakRtine lIdhe tenI dhArmika pravRttio nirvidhrapaNe siddha thatI hatI. kahyuM che ke - jyAM sudhI prANIonuM puNya jAgrata hoya che, tyAM sudhI caMdrabala, grahabala, tArAbala, pRthvIbala, ane samasta abhivachita artho siddha thAya che. temaja sajajanenuM sajajanapaNuM tyAM sudhI TakI rahe che. mudrAmaMDala, taMtra ane maMtrane mahimA ane kareluM parAkrama paNa tyAM sudhI ja siddha thAya che. vaLI jyAre puNyane kSaya thAya che, tyAre teomAMthI keIpaNa daSTigocara thatuM nathI, mATe puNyano prabhAva A duniyAmAM alaukika hoya che." svapna avalokana anyadA keI eka rAtrIe rAjAnI sAthe surasuMdarI devI pitAnA AvAsamAM sutI hatI. prabhAtanA samaye teNIne svama AvyuM. keIpaNa kALo sarSa nareMdrasahita mane karaDIne mArA udaramAM pesI gayA. evuM svapna joI tarata huM jAgI uThI ane huM vicAra karavA lAgI. are ! A svapna bahu aniSTa phala ApanAra che. mATe rAjAnI AgaLa AvuM kharAba svapna kahevAthI zuM phala? Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 375 ema huM ciMtavana karatI hatI, teTalAmAM te samayamAM niyukta karelA stutipAThake gaMbhIrapaTanA nAda sAthe gItanA dhvani sahita prabhAtika vAdya vagADavA lAgyA. vAjInA nAda sAMbhaLI makaraketurAjA jagata thaI gaye, pitAnA hRdayamAM paMca parameSThinuM smaraNa karIne takAla ucita zarIra zuddhi karI. - tyAra pachI te rAjA maNi ane ratnanI kAMtivaDe naSTa thayuM che aMdhAruM jenuM ane zrIjidrabhagavAnanI pratimAovaDe ramaNiya evA vizAla caitya bhavanamAM gaye. vidhipUrvaka bhagavAnanI pUjA karI, bAda cityavaMdana karI yAcita paccakhANa vrata lIdhuM pachI pitAnuM Avazyaka kArya ATepIne rAjA vArAMganAothI vyAma evA AsthAna maMDapamAM gayo. . tyAM vArAMganAoe samAcita rAjAnA zarIre caMdanAdikane vilepa karyo, kSaNamAtra tyAM besIne tyAMthI uThI gayo. pachI teNe vidyAvaDe suMdara vimAna banAvyuM. surasuMdarI pramukha strIo sahita rAjA vimAnamAM besIne vidyAdharonA samudAya sAthe himAlayanA zikharamAM jaladI gaye. tyAM aneka gozIrSa caMdananA vRkSethI vyApta ane naMdanavananA sara ramaNIya evA udyAnamAM kIDAmATe te nIce utaryo. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra keLAnA vanAnI aMdara rahelI ane bhavya AkRtivALI ratnamaya zilAenA pRSThabhAga upara pravartamAna gIta, vAgha ane nATayanA rasathI kheMcAyu che citta jevu evA pAtAnA aMtaHpura sahita zrI makaraketu rAjAnA himAlayamAM madhyAhna samaya thaI gayA. 37 bheAjananA samaya thavAthI rasAiAe sUcanA ApI. pachI tyAMthI nivRtta thaI rAjA vidhipUrvaka zrIjineMdra pUjA tathA caityavadana karIne vidyAdharAnA parivAra sahita leAjanagRhamAM gayA. vividha jAtanAM su'dara bhAjana karI surasu MdarI sahita te rAjA punaH kalIgRhamAM cAlyA gayeA. kSaNa mAtra viSaya krIDA karIne zayanAsana upara tee ane jaNa suI gayAM. tyArapachI jAgrata thayelI surasuMdarIe rAjAne kahyuM. he priyatama! kSaNamAtra ApaNe ahI vibudhajanAne lAyaka evA vinAda karavA ucita che mATe kaMIpaNa tame praznottara khAle. praznAttara vinAda vinAda che priya jene evI surasu darInA abhiprAya jANIne rAjA melyA. hai su'ri ! AkAzamAM kANu jAya che? (1) manuSya kAne icche che ? (2) ca'dranI gati kayAM heAya che ? (3) haMmezAM zAthI prIti vakhaNAya che ? Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ooo A pramANe rAjAnA prazna sAMbhaLI surasuMdarI belI. priyatama! aneka artha vAcaka eka ja zabdavaDe tamArA praznone uttara tame Ape. pachI rAjAe kahyuM. he devi ! te uttara tArA jANavAmAM AvI gayo che. tyArapachI devIe jaNAvyuM. tamArA praznone uttara "vI-saMbhe" e zabdathI siddha thAya che. jemake "vi (pakSI) AkAzamAM jAya che. (1) manuSya saM" (sukhane) Irache che. (2) caMdra "bhe" (nakSatra)ne viSe gati kare che. arthAt nakSatrane Azrine tenI gati hoya che. (3) manuSyanI prIti visaMbha ( vibha=vizvAsa) thI vakhaNAya che. A pramANe praznono uttara sAMbhaLI rAjAe kahyuM. he devi! A praznottara tane jaladI yAda AvyA. mATe have tuM prazna bela. pachI devI belI. he naranAtha! tIsA zabdamAM prathama akSara kayo? (1) konA vinAzathI rAjAne vinAza thAya? (2) eka vAra gayeluM zuM hoya che? (3) he nAtha ! azva kene priya hoya ? (4) lakSamInA saMbaMdhananuM rUpa zuM? (5) gAyanamAM madhura svaravALI keNa hoya che? (6) tamee ApelA praznottaranI taMtrAvalI (varNa paMkti) kaI che? Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 surasuMdarI caritra e pramANe devInA prazna sAMbhaLI rAjAe kahyuM. he devi ! tuM praznottara karavAmAM bahu kuzala che kAraNa ke, taMtravalI ane praznottara paNa te jaladI kahI dIdhA. vaLI he devi! tArA praznonA uttara tI---e taMtrAvalI uparathI thaI zake che. jemake bevAra anulomavaDe bhina akSane levA, temaja pratimavaDe eka vAra vyasta (bhinnabhinna) akSara levA ane eka vakhata anulomavaDe samasta pATha levo ema cAra vAra Avartana karavAthI pranettara siddha thAya che. te AtIsA zabdamAM prathama akSara (tI) hoya che. (1) taMtra (deza)ne vinAza thavAthI rAjAne vinAza thAya che. (2) ekavAra gayelo, tIta (atIta)=bhUtakAla hoya che. (3) abdha-ghaDe, te temane priya che. (4) lakSmInuM AmaMtraNa, hete? (he lakSamI)thAya che. (5) gAyanamAM, taMtI (taMtrI vINA) madhura svaravALI hoya che, (6) mArA prakanottaranI taMdrAvalI, tI-ta-te, e pramANe samajavI. pharIthI rAjA bolyA, he devi ! sarva loke zuM che che? (1) iMkanuM Ayudha zuM che ? (2) pathikajane Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 surasuMdarI caritra zuM grahaNa kare che? (3) A praznanane uttara paNa tuM kahe surasuMdarI belI. he deva! saM-bala-e akSaromA ekeka vadhAravAthI anukame tamArA praznane uttara AvI jAya che. jemake, dareka jaNa, saM(sukha) Iche che, (1) iMdranuM Ayudha saba (vA) hoya che. (2) pathika loka mArgamAM saMbala (bhAnu) grahaNa kare che, (3) rAjAe kahyuM he devi ! have tuM bela, pachI devI belI. he priyatama? lakSamInuM saMbodhana zuM ? (1) kayAM rahevAthI lokeAnI buddhi naSTa thAya che ? (2) - subhaTa kyA sthAnamAMthI nAsata nathI ? (3) A praznane uttara Apa kaho. rAjA bolyA he suMdari! "saM-gA-me, A akSarene ulaTI rIte eka eka vadhAravAthI prattara siddha thAya che; jemake-lakSamInuM saMmelana, me (he lakSamI) thAya che (1) gAma (gAmaDAmAM rahevAthI buddhine nAza thAya che (2) saMgama (saMgrAma)mAMthI subhaTa nAsatA nathI (3) pharIthI nareMdranA kahevAthI surasuMdarI belI. he narAdhIza ! pUrNa caMdra kene dhAraNa kare che ? (1) pAmaraloka kSetramAM kenI IcchA rAkhe che? (2) aMtagurunuM saMbaMdhana zuM ? (3) sukhavAcaka zabda karyo che ? (4) Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra punaH sukhavAcaka zabda kA che ? (5) leAkeAnA manane raMjana karanAra puSpavana phAne joIne vikasvara thAya che ? (6) 380 A praznanA uttarapaNa ApaNe jANavA joie. rAjAe kahyuM. huM divasa-sa-ka'A akSarAne bevAra vyasta (pRthak pRthak) ane bevAra samasta Avana karavAthI tArA praznAnA uttara siddha thAya che-- jemake-pUrNa cadra, 'sasa'(zaza=mRga)ne dhAraNa kare che. (1) pAmara leAkA kSetramAM 'ka' (jala)nI IcchA rAkhe che, (2) aMtaguru sagaNanu' sameAdhana, 'rA' (hesa) thAya che, (3) 'sa' (sukha) (4) 'ka' (sukha) e baMne zabdo sukha vAcaka che (5) 'sasaka' (zazAMka) caMdrane joI puSpavana khIle che (6) parastrI, 'sasaMka' (sazaMka) za'kita thaIne jArapurUSA sAthe krIDA kare che. (7) A pramANe praznottaranI vyAkhyAnA rasamAM ja Asakta che hRdaya jemanu evAM rAjA ane rANI baMne jaNa vinAda karatAM kadalIgRhamAM beThAM hatAM. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 381 sarpadaMza tevAmAM akasmAta meTo eka kALo sarSa tyAM Avyo. pUrvano vairI e te duSTa sarSa, te baMnenA pRSThabhAgamAM bahu roSavaDe daMza karI tyAMthI cAlate tho. te sarSa surasuMdarInA jovAmAM Avyo, ke tarata ja teNee buma pADI ke "sarpa, sarpa e pramANe teNIne kelAhala sAMbhaLI hAthamAM paga laI tenA aMgarakSake deDatA AvyA ane pitAnA aparAdhane lIdhe kaMpatuM che zarIra jenuM evA te sapane nAsata joI temaNe A duSTa mATe aparAdha karyo che, ema jANI tene tila jevaDA TukaDA karI nAkhyA. kSaNamAtramAM tenA parijanane mATe kolAhala rAjA ane rANInA zarIramAM rahelA viSa vikAranI sAthe uchaLavA lAgyA. viSaghAtaka upacAra rAjA ane rANInA zarIramAM vizvavikAra prasarI gayo. jethI teo acetana sthitimAM AvI paDayAM. te joI adhikArI purUe tarata ja tenI zAMti mATe maMtravAdI purUSomAM zreSTha evA mukhya gADikAne tyAM bolAvyA. keTalAka te maMtra jApa karavA besI gayA, Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 surasuMdarI caritra vaLI keTalAka tA jaDIbuTTIe magAvavA lAgyA. te auSadhIonA matrelA jalavaDe te khanenA zarIre sicana karavA lAgyA. temanA zarIre kaTaka nAmanI auSadhIene bAMdhavA lAgyA. temaja auSadheAnI sAmagrI taiyAra karavA lAgyA, e pramANe gADikAnA samudAya sAthe sarva vidyA dharAe ghaNA upacAra karyA. paraMtu dhRta siMcanathI agninI mAka ulaTA vivakAra bahu ja prakhala thaI gayA. tyArapachI rAjA tyAM nirIkSaNa karatA evA vidyAdharAne divyamaNI lAvA' ema anyakta uccAra pUrNAMka kahetA hatA, teTalAmAM ekadama te acetana thai gayA. A sarva hakIkta jANIne rAjAnI priya bhaginI priya vadA khAlI. huM bAhuvega! jaladI tu' jA ! jA ! zrI ku'jarAvatta nagaramAM bhAnuveganA putra ca'vega nAme vidyAdhara che, tenI pAse jai mArA vacanavaDe tuM kaheje ke; tame je divyamaNi prathama mArI pAsethI laI gayA hatA, te hAlamAM mane jaladI pAcheA Ape. e pramANe priyaMvadAnuM vacana sAMbhaLI mahuvega bahu utAvaLA tyAM gayA ane te kSaNamAtramAM divyamaNi laI cadraveganI sAthe pA| AvyuM. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 surasuMdarI caritra bAda te divyamaNinA jaLanuM te baMnene pAna karAvyuM, temaja zarIre chAMTavAthI te baMne jaNano eka sAthe samagra viSavikAra dUra thaI gaye. sarva vidyAdhara, priyaMvadA temaja samasta parivAra vargamAM bahu AnaMda phelAI gaye. makaraketurAjA paNa saMsArasvarUpanuM ciMtavana karate chate nagaramAM AvyuM. temaja pUrvApara vividha prakAranI Apattio vaDe naSTa thaye che jIvanasAra jemane evA prANIone sarvajJakathita dharma sivAya anya kaI zaraNa nathI. zUla, sapaviSa, visUcikA (kelerA) tIkSaNazAstra ane agninA AghAtavaDe muhurta mAtramAM prANIo dehAMtaranuM saMkramaNa kare che. e pramANe jIvitanuM caMcalapaNuM che, chatAM paNa mehagrahathI grasta thayelA ane viSayamAM mAhitI evA prANIo ghamasAdhanamAM pramAda kare che. tyArapachI vidyAdharo vicAra karavA lAgyA, aho ! A eka rAjA ane rANI upara mATI Apatti AvI hatI, te dharma pasAye dUra thaI gaI, te bahu sAruM thayuM. ema AnaMda mAnatA keTalAka vidyAdhare hastinApuramAM gayA ane rAjAne zAMtinI vadhAmaNI ApI. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 surasu darI caritra garbhadhAraNa surasuMdarI devI paNa te ja divse sagarbhA thaI. ane te duSTa gaCnA prabhAvathI surasuMdarInA sneha peAtAnA svAmI uparathI naSTa thaI gayA. jema jema garbhanI vRddhi thavA lAgI, tema tema devI paNa garbhAnA pratApathI niSThura hRdayavALI thaI gaI ane peAtAnA hAthathI rAjAne huM' mArI nAkhu', ema te ciMtavana karavA lAgI. rAjA pArte tene melAve che, te paNa te rIsAya che ane niSThura vacanA melyA kare che. bhAgavilAsanI IcchA karatI nathI. hATha pIsIne bhrakuTI bahu bhayaMkara caDhAve che. eNInA sAmu jovAthI viparIta mukha karIne te esI rahe che. e pramANe teNInu viparIta svarUpa joI priya vadA kahevA lAgI. huM bhadra! tu' ekadama sneha vinAnI thaIne rAjAnA tiraskAra kema kare che? te sAMbhaLI surasuMdarI khAlI duSTa evA A garbhanA doSa vaDe temaja mArA kane lIdhe rAjAnI upara mane alAhAre dveSa utpanna thAya che. tu' rAjAnI pAse jA ane temane tu' kahe, ke jethI snehahIna evI mane joI te mArI upara anyathA bhAva ci Mtave nahI. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 surasuMdarI caritra vaLI bIju paNa tAre temane kahevuM ke - jyAM sudhI A duSTa garbhane prasava thAya nahIM, tyAM sudhI mAruM pANiInuM mukha tamAre javuM nahIM. e pramANe teNInuM vacana sAMbhaLI priyavadA rAjAnI pAse gaI ane A sarva vArtA teNIe makaraketune saMbhaLAvI. te vAta sAMbhaLI rAjA pitAnA hRdayamAM bahu vismita thaI gayA ane ciMtavana karavA lAgyA. ahe! je devI nimeSa mAtra paNa mArA virahane sahana karavA azakta hatI, te hAlamAM garbhanA prabhAvathI ekadama niSphara hRdayavALI thaI gaI ane mArA darzananI paNa pRhA rAkhatI nathI. zuM te pUrvano vairI e A bhavitavyatAne lIdhe devInA garbhamAM Avelo subaMdhune jIvate nahIM haiya?' - ema vicAra karato makaraketu rAjA devIne darzana paNa Apato nathI ane pitAnA vairInI zaMkAne lIdhe potAnA hRdayamAM bahu ja zakAtura rahyAM kare che. garbhacinha - garbhanA divase keTalAka vyatIta thayA, bAda azubha adhyavasAyane lIdhe krUra manavALI devIne joI rAjAnA priya mitranI mAphaka huM mAnuM chuM ke, teNInA stana zyAma mukhavALA thaI gayA. bhAga-2/25 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 surasuMdarI caritra nareMdranA utkRSTa ane zubha evA saMgama sukhanA viraha vaDe utkaMThita heya ne zuM? evA devInA gaMDasthala zyAmakAMtine tyAga karI pAMDuraMganA thaI gayA. rAjAnA vairIne udaya jANI anya sarva aMgone gausvapaNuM prApta thayuM. mAtra mane ja na thayuM evA hetuthI jema ucita samaye teNInuM udara paNa vRddhi pAmyuM, bAda udaranuM paNa gauravapaNuM je prakaTa thayA che abhimAna jene evuM teNInuM nitaMbasthaLa "mArA parAjyane te mA kare evI ciMtAthI vRddhi pAmavA lAgyuM. prasava kAla anukame prasavane samaya lagabhaga AvI pahocyA. caMdranI gati mUla nakSatramAM cAlatI hatI. lagnasthAnamAM pApagraho rahelA hatA ane azubhasUcaka viSTi nAme karaNa cAlatuM hatuM, te samaye surasuMdarIne mahAkaSTa vaDe putrane janma thayo. bAda rAjAnuM hRdaya bahu trAsa pAmavA lAgyuM ane tarata ja tenI hakIkta jANavA mATe bhUpatie uttama tiSikane bolAvyA. . teNe pUchayuM ke, he naimittika! A putrane janmakAla kevA rUpamAM che? enAmAM guNe kevA rahelA che? ? e pramANe rAjanuM vacana sAMbhaLI mastakadhuNAvIne joSIe kahyuM ke, Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 387 he nareMdra! AvA samayamAM janmelo bALaka pitAne sukhakArI thatI nathI. A bALaka pitAne ghera moTe thAya, te kulane tathA rAjyalakSamIne nAza kare, emAM saMdeha nathI; vaLI he deva! mArA kahevAthI A5 reSa karaze nahIM. vizeSamAM mAre eTaluM Apane jaNAvavAnuM che ke, jyAM sudhI Apa ene joze nahIM, tyAM sudhI ja ApanuM kula che ane jyAre ene dekhaze, ke tarataja tamArA prANano paNa saMzaya thaze. bhUpatie kahyuM, he bhadraka ! satya vAtamAM koI zA mATe kare paDe? . zAstromAM pratipAdana karelAM madhyastha tanA jANakAra daivajJa puruSe je vAta kare che, te yathArtha hoya che. mATe he daivajJa ! zAstrabuddhithI kahelAM tArAM vacana upara temaja tArI upara mane bIlakula roSa nathI. ema kahI bhUpatie sAkAra karI tene vidAya karyo. madanagara kumAra devajJanA gayA bAda nareMdrane bahuja saMtApa thavA lAgyA. have mAre zuM karavuM? A putrane koI paNa sthAnamAM vidAya kare ThIka che. kAraNa ke enuM mukhAvakana thavuM na joIe. . ema vicAra karI rAjAe bolAvIne sukhAsanamAM beThelI potAnI bahena priyavadAne kahyuM, Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 surasuMdarI caritra prathama putranA janma divase mAtApitAne ghaNe harSa thAya che. paraMtu amArA durdevane lIdhe te prasaMga amane viparIta phaladAyaka thaI paDayo. | mATe he bhadra! dhAvamAtA sahita A bALakane laI tuM potAnA sAsare jaladI cAlI che ane tyAM ene meTa kara, e pramANe pitAnA bhAInI AjJA svIkArIne priyaMvadA suranaMdana nagaramAM tene laI gaI. bAda javalAprabha vidyAdhareMdranI priyabhAryA caMdralekhAnI kukSie utpanna thayelA jalakAMta nAme potAnA svAmInI AgaLa teNIe te sarva vArtA kahI. teNe paNa eNInuM bahumAna karyuM. tyArapachI jalakAMta vidyAre paNa janma mahatsavAdi samasta kArya karIne zubha divase madanavega evuM te bALakanuM nAma pADavuM. pratidivase vRddhi pAmate te anukrame yauvana avasthAne zobhAvavA lAgyA. paraMtu enAmAM aMzamAtra paNuM vinaya te hatuM ja nahIM. | durAcAramAM pUrNa hate. akArya karavAmAM ja kevalara prIti rAkhatuM hatuM. temaja upakArIne apakAra karyo sivAya te rahete nahI. vI kaMcanadevInA garbhathI utpanna thayele jalavega nAme jalakAMta vidyAdharane putra hatA, have te madanevega Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 susuMdarI caritra ane jalaga bane bhaNavA ramavAmAM sAthe rahetA hatA, tethI eka bIjAnA premane lIdhe te baMne mitra tarIke vartatA hatA. anaMgaketu kumAra anyadA surasuMdarIne siMhanA svathI sUcita e bIje paNa putra utpanna thayo. janma samaye tithi, nakSatra ane karaNAdikano yoga bahu utkRSTa hate. vaLI te putra rUpamAM anaMga [kAma] samAna hato. pratApamAM sUrya samAna hatuM. zUravIra temaja dAnI hate. priyavAdI, dakSa ane mAtApitAne vinaya sAcavanAra thaye. anaMgaketu tenuM nAma hatuM. " anukrame te yuvAsthAne prApta thayuM. pitAe tene yuvarAjapada upara sthApana karyo. bAda sarva vidyAone siddha karI te ane ketu pitAnI IcchA pramANe vidyAdharonA nagaromAM vilAsa kare che. vasaMta samaya anyadA makaraketu rAjA vasaMtaRtuno prAdurbhAva jANuM potAnA aMtaHpura sahita aSTAhikA mahotsava karavA mATe vaitADhayagirinA zikhara upara gaye, temaja vitADhayavAsI sarve vidyAdhara paNa moTA utsava vaDe tyAM gayA, gAMdharva lokenA nRtya sAthe moTA vistArathI aThThAI mahatsava cAle che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 surasuMdarI caritra te samaye gaMgAvatta nagaramAMthI aneka vidyAdharanA parivAra sahita ane suMdara rUpavALI anaMgagA nAme eka kanyA tyAM AvI. yuvarAjanI daSTi teNInI upara paDI ane anaMtagAe paNa snigdha daSTipAta vaDe kumArane je. kAmanAM bANathI vIMdhAyela kumAra tarata ja parAdhIna thaI gayo. bAda anaMgaketu kumAre vasaMta nAme pitAnA mitrane pUchayuM. ' he bhadra! A suMdara rUpavALI strI kenI che ? eNanA pitAnuM nAma zuM che? temaja eNInuM nAma zuM che? e pramANe kumAranuM vacana sAMbhaLI vasaMta belya. gaMgAvatta nagaramAM zrIgadhavAhana rAjA che. madanAvalI nAme tenI strI che. teNane prathama naravAhana, makaketu ane meghanAda ema traNa putro hatA. teo vidyAnA balathI bahu garvika ane zUravIra hatA. potAnA pitAnI sAthe naravAhana rAjAe dIkSA lIdhI eTale makaratu rAjyagAdIe beThe. tyArapachI te paNa vidyA sAdhavA mATe nirjana araNyanI aMdara vaMzajAlImAM beThe hatA, tyAre mArA pitAe potAnA pramAdane lIdhe vAMsanA jALAne kApatAM tene mArI nAkhyo. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 surasuMdarI caritra te joI bahu dayAne lIdhe tArA pitAe te meghanAdane tenA rAjyamAM sthApana karyo ane ene ghaNuM nagara tathA gAmo ApyAM. tyArapachI citragati vidyAdharanI uttama rUpavatI paDyodarA nAme putrI tene ApI. teNInI A mAnavegA nAme kanyA che. paraMtu he kumAra ! kaMcanadevInA garbhathI utpanna thayela ane jalakAMta vidyAdharane putra jalaga vidyAdhara teNanAM mAtApitAnI pAse teNanI mAgaNI kare che, te tene ApI ke nahI ? e huM cokkasa jANato nathI. anaMgaketune lagna mahotsava e pramANe vasaMtanuM kahevuM sAMbhaLI kumAra che, he mitra ! mArI satya hakIkata tuM sAMbhaLa, e kanyAratna je mane nahIM maLe te mArA jIvitanI AzA mane nathI. vaLI je mArA jIvitanuM kAma heya ane huM tane priya uM, te tuM jaladI mArA pitAnI pAse jA ane tevI rIte tuM kahe, jethI Dheka mudatamAM A kArya siddha thAya. | bAda te bAlamitra kumArano nizcaya jANa rAjAnI pAse gayA ane yathAsthita A sarva vAta tene saMbhaLAvI. rAjAe paNa tarata ja meghanAdane pitAnI pAse bolAvIne te kanyAnI mAgaNI karI. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 surasuMdarI caritra A vAta sAMbhaLI praphulla thayuM che mukhAraviMda jenuM evA te meghanAde paNa pitAnI kanyA tene ApI. bAda teNe gaMgAvatta nagaramAM meTA vibhava sAthe lagna mahotsava karyo. bAda madanagAne laI kumAra pitAnA nagaramAM Avyo. jalavegano upadrava have jalavega te baMnenuM pANigrahaNa sAMbhaLIne pitAnA manamAM bahu ja zokAtura thaI gayo ane te kanyAnA viyoga vaDe duHkhI thaye chate naraka samAna pIDAne anubhavavA lAgyo. temaja bahu ke pAyamAna thaI te duSTa anaMgaketune mAravA mATe aneka prakAranA upAya ciMtavavA lAgyA. bahu vicAra karatAM tene eka upAya yAda Avyo. jethI te madanaveganI pAse jaI kahevA lAgyo. he mitra! te vAtane tuM jANatA nathI. tuM makaraketu rAjAne mATe putra che ane tArI mAtAnuM nAma surasuMdarI che. tArA janmadivase tane ahIM lAvelA che. he mitra! e lokee A tArUM meTuM apamAna kareluM che. vaLI niSphara hadayanA tArA pitAe tArA nAnAbhAIne yuvarAja padavI ApelI che. | tArAM mAtApitA tArA darzana mAtrane paNa kaI - divasa IcchatAM nathI, dUradezamAM tuM rahelo che, chatAM paNa haMmezAM teo tane vairI samAna jANe che. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 303 surasuMdarI caritra je sthAnamAM tArA pitA rahe che, te dizAmAM paNa tAre javAno adhikAra nathI. mATe he mitra! pitAthI parAjita thayelA tArA jIvitanuM zuM phala? ItyAdi vacanarUpI madha ane ghI vaDe hamelo madanagane mahAn draSAgni janmAMtaranI paraMparAthI bAMdhelA saMbaMdhanA yoga vaDe ekadama prajavalita thayo. reSane svAdhIna thaI teNe kahyuM. he mitra ! te vairI mAre pitA kyAM che? cAla mane tuM batAva; tethI te pApIne tenI avajJAnuM phUla huM batAvuM. te sAMbhaLI manamAM bahu khuzI thaI jalavega bAlyo. - tIkaNadhArAothI dedIpyamAna ane vizAla khaga tathA gadAone dhAraNa karatA aneka vidyAdharo tArA pitAnI - rakSAmAM hAjara rahe che. mATe tyAM tArA jevAne praveza paNa durlabha che. he mitra! rUpaparivattinI kula paraMparAthI prApta thaelI evI eka vidyA huM tane ApuM chuM. tene tuM svIkAra kara. jethI tuM sva85 samayamAM potAnA manorathane siddha karIza. ema kahI tene vidyA ApI. madanavege paNa araNyamAM jaIne anukrame te vidyA siddha karI. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 surasuMdarI caritra madanaveganA parAjaya pachI vidyAnA gathI madanavega hastinApuramAM gayA. temaja vidyAnA prabhAvavaDe dAsInuM svarUpa teNe dhAraNa karyuM" ane devInA nivAsagRhamAM te rahyo. lalitA nAme surasu'darInI dAsInA apahAra karIne tene bahu dUradezamAM te mUkI AvyA. ane teNInuM svarUpa karI teNInA sthAnamAM te rahyo. te duSTa haMmezAM rAjAne mAravAnA upAyA citavavA lAgyA. rAjAne kRSNu sarpe daza karyAM, tyArathI Ara'bhIne te peAtAnI AMgaLIethI dIvya mudrikAne khaseDatA nathI. mAtra maithunArdikanA samaye tenA tyAga kare che. eka divasa rAjA bhAjana karIne vidyAdhara ane kaMcukI sahita devInA sthAnamAM gayA. tyAM te duSTa dAsIe. tene joyA. aMgarakSakAne bahAra mUkI devI sahita rAjA devInA ratnamaya vAsagRhamAM gayA ane tenAM dvAra baMdha karI dIdhAM.. kSaNamAtra parihAsAdika gAchI karIne rAjAe maithunakriyAnA Arabha samaye devInA DAbhaDAmAM peAtAnI mudrikA. mUkI dIdhI. pachI maithunanA prArabha karyo eTale ekadama khaDga. khe'cIne dAsInA veSavaDe rahelA te putrarUpI kRtAMta (yama) tyAM gayA. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35. surasuMdarI caritra jananInA saMgamAM Asakta thayelA potAnA pitAne mAravA mATe putra taiyAra thaye. hA ! hA! mahAkaSTa, AvA akAryane dhikkAra che.. A saMsAravAsane paNa dhikkAra che ! pitAne putra jANato. chata paNa dveSane lIdhe mAtAsahita pitAne mAravA taiyAra thayo che. A eka Azcarya che ke je dveSathI duraMta evo. A deSa utpanna thAya che. rAgathI dveSa thAya che. dveSathI varane saMbadha thAya che. vairathI prANuonA ghAta thAya che. prANIonA ghAtathI guru evA pApakarmona baMdha. thAya che. pApakarmathI bhAre thayelA prANIo tiryaMca temaja narakanA dArUNa duHkhamAM paDe che. duHkhathI pIDAyelA teo pApakarma karIne punaH saMsAra: bhramaNa kare che. narakamAMthI nIkaLIne tiryaMcamAM ane tiryaMcamAMthI punaH narakamAM gamana karato jIva, seMkaDo dukhothI bharelA bhavasAgaramAM vAraMvAra bhramaNa kare che. he bhavyAtmAo ! A pramANe dArUNa evI bhava.. sthitine jANa rAgadveSane tame tyAga karo. jethI seMkaDo. bhAnA kalezamaya saMsArasAgarane tame utarI jAo. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 surasu MdarI caritra he bhavyAtmAe ! A jagatamAM zrIjine'dra bhagavAnane alavAna evA paNu je rAgAdika zatruone peAtAnA Atmika - balavarDa atyaMta jItI lIdhA che, teone je jaDabuddhivALA puruSA pAtAnA maneAgRhanI aMdara pANe che, tevA mUDha prANIone jagatpati evA zrIvItarAga paramAtmA kevI rIte prasanna thAya? arthAt te zI rIte zivasukha pAme !" vastutaH na ja pAme. madanavegane zikSA have khaga ugAmI UbhI rahelI strIne joi vismata thayelA rAjA paNa vicAramAM paDayA A dhRSTAe mane mAravA mATe ahI' kevI rIte praveza karyo? ema cakita thayelA rAjAe bhayakara huMkArA sAthe sta`bhinI vidyAvaDe te duSTAnA deha ekadama stabdha karI nAkhyA. jethI te citramAM rahelI mUrttinI mAphka ceSTA rahita thaI gaI. devI paNa peAtAnA hRdayamAM vismita thaI kheAlI. he lalite ! teM A zu' Arayu che! he pApe! rAjAnA ghAta karavA mATe tane kayA dRSTapuruSe mAkalI che! rAjA melyA. strIne viSe ATaluM badhu sAhasa sa'bhavatuM nathI. mATe he daivi kAi paNa A duSTapurUSa hAvA joie. enA kALa have AvI paheAMcyA che, ema kahI rAjAe pavidyAonA uccheda karanArI vidyAnuM AvAhana Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 307 karI ghaNA kALanI sAdhelI te duSTanI vidyAone viccheda karyo. tethI te potAnA svarUpamAM AvI gayo. arthAt madanagapaNe pragaTa thayo. - tenuM zarIra bhayathI bahu kaMpavA lAgyuM, tene joI rAjAe kahyuM. he devi ! enI AkRti kumAranA sarakhI dekhAya. che. mATe jarUra A tAre prathama utpanna thayele Te. putra che, paraMtu A koI anya nathI, e pramANe rAjAnuM vacana sAMbhaLI devI bhaya, lajajA. ane zekathI saMbhrAnta thaI gaI, have teja divase suranaMdana nagaramAMthI kuTavacana. nAme jalakAMta rAjAne dUta rAjakAryane mATe tyAM Avelo hato. tene bolAvIne rAjAe pUchyuM. ' he bhadra ! priyavaMdAnI sAthe ja ke tarata ja je putrane naimittikanA kahevAthI ame mokalAvyA hatA, te A che ? vacana belyo. hA te ja A madanaga che. e pramANe dUtanuM vacana sAMbhaLI rAja zekAtura thaI gayo ane ciMtavavA lAgyo. haju paNa pUrvane virodhI duSTa zatru mAro pRSTha. bhAga choDatA nathI. saMsAranI sthitine dhikkAra che. pitAne putra paNa chatAM dArUNa vairI thayo che. juo te kharA ! kAraNa. sivAya kaidhane vaza thayelo A durAtmA AvuM pApa kare che : Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarIcaritra bAda maMtrIenI sAthe khAnagI vicAra karIne temanA kahevAthI rAjAe madanavegane kaSTagRhamAM nAkhI dIdhA ane tenI rakSA mATe peAtAnA hitakArI purUSAnA niyeAga kacerI. 398 paraMtu kaluSita che hRdaya jenu' ane peAtAnA pitR"vadhanA pariNAmamAM nizcita che buddhi jenI ane phredhAgnithI dhamadhamatA evA madanavega mahA kaSTathI divaseA niga mana karavA lAgyA. madanavegane chuTakArA anyadA paryuSaNapa nA samaya AvyeA. bhUpatinI AjJA thavAthI kArAgRhamAM rahelA kha'dIjanAne mukta karyAM. bAda kAgRhamAM rahelA peAtAnA jyeSThaputranu` rAjAne smaraNa thayuM ane te vicAra karavA lAgyA. hA ! hA ! mahAkaSTa che. mAre A pramANe putrane duHkha Apavu. ceAgya gaNAya nahI. jo ke te mArA putra bahu aparAdhI temaja durAcArI che, chatAM paNa tene rUdhI rAkhIne hu mArA rAjavaibhavanA sukhane vakhANatA nathI. " vaLI jyAM sudhI te baMdhanamAM rahelA che, tyAM sudhI "mArU' payUSaNa parva paNa kharekhara zuddha gaNAya nahIM. ema vicAra karI rAjAe tane baMdhanamAMthI mukta karyAM. ane madhura vacanA vaDe tane mAlAvIne kahyuM. he putra! have tu kheda karIza nahI, kumArane lAyaka evI bhAgya vastuemAM tuM Ana Mda mAna. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 399 huM jyAre dIkSA grahaNa karIza, te samaye pitAnA rAjya sthAnamAM tene sthApana karIza. ema kahI tene se gAmaDAM ApIne potAnA vizvAsu purUSanI sAthe chevaTanA dezamAM mokalI dIdhe. te paNa tenA hRdayamAMthI verabhAva gaye nahi. dhUmramukha yogI haradezamAM rahelA ane kRtana e te madanavega vividha prakAranA upAyo vaDe pitAnA pitAne mAravAnI ciMtA karyA kare che. phUTakarmonuM ciMtavana karato e te duSTa rAtrIe uMghate paNa nathI. parvatanI khINamAM pallInI pAse raheto, tevAmAM tyAM mULIAnI zodha karate dhUmramukha nAme eka gI A . madanavege zayana, Asana, pAna ane bhejanAdika vaDe bahu tenI sevA karI. tethI te cogI tenI upara prasanna thayA. teNe madanavegane adazya aMjana ApyuM. baMne netromAM aMjana ApuM eTale te adazyarUpa thaI gaye. pachI te hRdayamAM vicAravA lAgyo have huM virIne mArI nAkhuM. jethI mAruM mana zAMta thAya. kAraNa ke, mArA pitAnA hAthathI pitAne mAravA eja mAro rAjya lAbha che vairIe ApeluM rAjya bhagavavuM, te narakasamAna gaNAya che. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 surasuMdarI caritra adazya madanavega - have te madanavega adazyarUpavaDe pitAnI pAsamAM rahelA samasta rakSapurUSane chetarI hastinApuramAM Avyo ane rAjAnAM chidro joyA kare che. adazyarUpe te jAjarAnI aMdara rahyo ho, tevAmAM zarIra ciMtAne mATe tyAM AvelA rAjAne divya maNi rahita jaI tenA pRSTha bhAgamAM teNe charIne ghA karyo ke, tarata ja te duSTa te aMjananA prabhAvathI jovAmAM Avyo. nahIM, paraMtu rAjA pite aMdarathI ekadama bahAra nIkaLI gaye. ane teNe kahyuM ke, jAjarUnAM dvAra baMdha karI gho. kAraNa ke; enI aMdara adazyarUpe keIpaNa duSTa puruSa rahela che. e pramANe nareMdranI bUma sAMbhaLI, mAro ! mAro ema belatA ane bhAlAone dhAraNa karatA evA rakSakapuruSAe ekadama tenAM dvAra baMdha karI dIdhAM. madanavega maraNanA bhayane lIdhe te jAjarUraviSTAna kUvAmAM paDI gayo. - kRra pariNAmavALe puruSa verI lokonuM pApa (kharAba) ciMtave che, paraMtu anyanA pu vaDe tene pitAne ja duHkha AvI paDe che. . aMgarakSakAe auSadhinA upacArapUrvaka vraNa (ghA)ne rUjhAvanAra mATe te ja vakhate bAMdhI dIdhe. temaja divyamaNinA jalasiMcanathI bhUpatinI vedanA dUra thaI gaI.. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 , mmm surasuMdarI caritra teTalAmAM dezAMtarathI pote mokalelA rakSake paNa tyAM - AvI pahoMcyA ane teo belyA; henaradeva ! te madanavega adazya thaIne amArI pAsethI nAThe che. e pramANe saMsAranI vicitratA joI rAjA saMvigna thaI vicAra karavA lAgyA. putranuM AvuM AcaraNa huM jANuM chuM, chatAM paNa haju huM dharmakAryamAM udyakta thata nathI, e keTalI mArI bhUla gaNAya ? makaraketune vairAgya viSayabhegamAM Asakta ane jainadharmarahita eve huM je ArtadhyAnamAM paDI keIpaNa kAraNane lIdhe te, vakhate marI gayo hota to mArI zI gati thAta?. eka divase rAjA sabhAmAM beThe hatetevA prasaMge pitAne sevaka vidyAdhara tyAM AvyA ane vinati karavA lAgyA, he deva ! kusumAkara udyAnamAM. citravegasUri : padhAryA che. te sAMbhaLI rAjA bahu khuzI thaye. tene pari. teSika ApIne vidAya karyo, pachI rAja aMtaHkhurasahita vana karavA mATe sArI zvaranI pAse gaye, - traNa svakSiNA karI vinayavahe namra chellA zvastakarUpI kamala jenuM evA makarakezue munI kane rada karyuM.. bhAga-2/26 : * * * Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 surasuMdarI caritra temaja amaraketu vagere anya munivarone bhaktivaDe vaMdana karIne parivAra sahita rAjA sUrinI AgaLa beThe. citravega sUri vizuddhacaritrapAlaka, loke pakArI ane parama kRpALu citravegasUrie dezanAne prAraMbha karyo. ' he bhavyAtmAo ! A asAra saMsAramAM durlabha e manuSyabhava pAmIne rAga dveSane tame tyAga kare, kAraNa ke jyAM sudhI rAga dveSarUpI zatruone hRdayagRhamAM vAsa hoya che, tyAM sudhI dhamamitrane samAgama tha bahu durlabha che, vaLI dharma vinAnA manuSyane pazu samAna jANavA. anyatra paNa kahyuM che " jIjJAsuo! AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna, e cAre kiyAo manuSya ane pazujAtimAM samAnabhAve rahelI che. mAtra manuSyane dharmakriyA adhika hoya che. tethI teo pazu karatAM vizeSa prabhAvika gaNAya che. mATe jeo eTalA mATe dharmarahita hoya che, temane te pazumAne ja gaNela che. he mumukSuo ! bhadadhi tarAne nakAsamAna evI dhamapriyAmAM tamAre pramAda karavA nahI, pramAda sevanathI moTA anartha sevavA paDe che. " he zAne ? A zarAmAM moTAmAM e zatru ane moTAse mATe vidyA che te kharekhara prada * Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI riMta ja che, kAraNa ke, bAhya zatru ane viSa te eka vakhata duHkha sahana karavA ApI zake che ane pramAdajanya pIDA te bhavAMtaramAM paNa vAraMvAra lAgu paDe che. pramAdane mokSapurIne kaTTo cAra gaNe che. pramAdane narakasthAna samAna gaNavAmAM AvyA che. mATe AvA anardhadAyaka pramAdathI dUra rahevuM. he dharmAdhikArio ! pramAdane mATe viSadhara (sarpa)nI upamA ApI che, paraMtu temAM moTuM aMtara dekhAya che, kAraNa ke, pramAda sevanathI dareka bhavamAM mRtyu thAya che ane sarSathI to thAya athavA na paNa thAya. mATe zAsakAroe pramAda sevanano sarvathA niSedha karelo che. ema jaNa zrIvItarAga bhagavAne prarUpelA dharmanuM tame ArAdhana karo. e pramANe saMsArane udvega karanArI, rAgadveSa rUpI zatruone nimna karanArI ane vairAgya janaka dharmadezanA gurumahArAje ApI. te sAMbhaLI virakta thayela rAja bAlyA. ' he bhagavana! mAre putra madanavega mArI upara vira kare che, tenuM zuM kAraNa? ane hAlamAM te kyAM che? sUrimahArAja bolyA he naredraje sabaMdhane jIva kAlabANayura thayA hatA, te tArI vihAene viSe karI surasuMdarInuM haraNa karIne jate hase te samaye - - Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 surasuMdarI caritra tenuM AyuSa kSINa thavAthI cavIne vanamahiSa (ja*galIpADA) thayA. pachI te araNyamAM dAvAnaLathI maLIne marI gayA. tyAra pachI te tIkSNa tuMDavALA aneka kIDAothI vyAkula ane kSudhAtura evI kutarInA garbhamAM kutarApaNuM utpanna thayA. tene janme pAMcadivasa thayA eTale tenI mA marI gaI. tyArabAda baccAonI pIDAnA duHkhane lIdhe bahu bhukhanA mAryo teNInA putra te khIcAre kutarA paNa marI gayA. tyAMthI te brAhmaNane tyAM gaLIe maLada thaIne janmyA. tyAM paNa tene calAvavA mATe parANA AdikanA mArathI te bahu pIDAvA lAgyA. bAda brAhmaNu paNa mathAkUTa karIne thAkayA eTale teNe ghAMcInA ghera tene vecI mAryAM. - ghAMcI paNa rAtrIdivasa ghAMNImAM tene calAve che. kSaNu mAtra paNa choDatA nathI. jethI te baLada bahu dula thaI gayA. pachI tenA zarIre kIDA paDyA ane Akhu zarIra saDI gayuM. chevaTe te bahu samaya sudhI paga dazIne marI gayA. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 405 khAdya geAzISa caMdananAM anekakSAthI vyApta evA himAlayamAM te sarpa thayA. he naredra ! surasu`darInI sAthe tuM praznAttara karatA hatA, te prasa`ge teNe pUrvanA vairathI tane daza karyAM. pachI tArA aMgarakSakAe tene mArI nAkhyA. tyAMthI marIne te madanavega thayeA, te tArA putra chatAM paNa pUrvanA vairathI tane mAravAmAM ukta thayA. adRzya rUpa karIne jAjarAnI adara tane mAravA AvyA, te samaye bhAlAethI haNAyelA te bhayane lIdhe viSThAnA khADAmAM paDI gayA. viSThAnA kIDAnI mAphaka te temAM ghaNA vakhata rahyo. pachI koIka samaye azuddhine sApha karanAra puruSAe tenu' dvAra jyAre khullu' karyuM, tyAre tyAMthI rAtrInA samaye nIkaLIne huM rAjan 1tArA bhayathI te bahAra nAzI gayA. pApanA udaya vaDe anucita AhAra karavAthI tene kADharAga thayA che. ane tenA du:khathI pIDAyeleA te hAlamAM bahu du:khI thaI pharyA kare che. sakaraketunA vairAgya e pramANe surI'dranu' vacana sAMbhaLI, vairAgyabhAvathI utpanna thayA che viratinA pariNAma jene evA makaraketu rAjA surasuMdarInA dvitIyaputra anaMgaketune rAjyAsane sthApana karI peAte gRhakArya mAMthI nivRtta thayA. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 surasuMdarI caritra bAda teNe jinendra bhagavAnanI pUjA karI. vividha prakAranAM dInAdikane dAna ApyAM. vastrAdika vaDe muni saMghanI bhakti karI. pachI tIvra saMvegadhArI evA bhUpatie bahu vidyAghare sahita zubhalagnamAM citravegasUrinA caraNakamalamAM dIkSA grahaNa karI. surasuMdarI e paNa vairathI utpanna thayeluM dArUNa duHkha sAMbhaLIne kanamAlA guNInI pAse dIkSA vrata lIdhuM. e pramANe vratanI siddhi vaDe traNe pUrvabhavanI bahene ahIM ekaThI thaI. temaja temanA pUrva bhavana, svAmI evA te traNe mitrone meLApa thayo. makaraketu muni * munizrI citragati vAcaka (upAdhyAya)nI pAse makaraketu muni aMga tathA anya sUtrane abhyAsa karavA lAgyA. anukrame citravega AcAryanI pAse mUla artha sAMbhaLavA lAgyA. keTalAka samayamAM buddhinI tIvratAne lIdhe te mahAsatva sUtronA arthanI tulanA karavA lAgyA. tapanI bhAvanA vaDe bhAvita che AtmA jemane, evA te muni satvabhAvanAno abhyAsa karatA chatAM rAtrIe Btavana (smazAna)mAM kAryotsarga karavA lAgyA. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra capAnagI teTalAmAM vihAra karatA zrImAnuM citravega AcArya caMpApurImAM gayA. makaraketu muni hamezAM smazAnabhUmimAM rahe che. citragati upAdhyAya paNa vAcanAnA samaye munienA madhyabhAgamAM beThA hatA, te samaye visthAmAM pramatta thayelA temane jANIne keI eka deva harI gaye. bAda vismita thayelA munie gurunI pAse gayA ane upAdhyAyanA apaharaNanI vArtA temane saMbhaLAvI. gurue pUrvagata jJAnanA upayoga vaDe te vairInuM vRtAMta jANIne sarva munie tathA sAdhvIo sahita pravattinIne uddezIne kahyuM he sAdhu sAdhvIe ! vairabuddhine bahu dUrathI tame tyAga kare. kAraNa ke gerane lIdhe aneka duHkha bhogavavAM paDe che. parabhavamAM rUjha thayela dhanapatine jIva je tho hata, te pUrvanA vairane lIdhe mahA kedha vaDe mahilane jIva je sumaMgala thayA, tene mAnuSettara parvatanI apara bAjue mUkI Avyo hato. te tyAMthI cAlatA cAlate nirjana araNyamAM AvyA, eTale tyAM AgaLa tene kukakuTa jAtinA sarpe daMza karyo. jethI te marIne saMsAramAM paribhramaNa karavA lAgyo. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 408 1 surasuMdarI caritra pachI nAraka, tiryaMca ane manuSyanA bhAvomAM dArUNa duHkhe anubhavIne siddhapura nagaramAM surathanA nAme te kinavatIne putra thaye. bAda kSayanA rogathI tenA sugrIva rAjA marI gayA eTale te rAjA thaye. tene karmanA udaya vaDe te rAjyane suprati The pitAne svAdhIna karyuM. rAjyathI bhraSTa thayela te suratha caMpAnagarImAM AvyuM. kIrtidharma bhUpatie pitAne bhANeja jANI tene dezanA chevaTanA bhAgamAM se gAma ApyAM. tyAM paNa te bahu anIti karavA lAgyA. bAda bhIma nAme kItidhama rAjAne putra hate. teNe te durAcArIne gAmaDAM kheMcI laIne deza bahAra karyo. pachI paribhramaNa karatA te suratha bahu duHkhI thayo. chevaTe ajJAnatapa karIne te jotiSavAsI zanizcara deva thayo. - tyAM te pitAnuM pUrva vaira saMbhArIne ahIM citragati muninI pAse AvyA ane temanAM hamezAM chidra gaveSaNa karate hato. che. Aje vikathAmAM, pramAda sevatA joI te duSTa temane upADI gayA ane lavaNa samudramAM temane nAkhI dIdhA che. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * surasuMdarI caritra 409 vaLI zubha pariNAmavALA te muni zukala dhyAna vaDe karmAzane bALI hAlamAM aMtakRta kevalI bhagavAna thayA che. - jemane saMsArane bhaya have rahyo nahIM. e pramANe AcArya mahArAjanuM vacana sAMbhaLI munio tathA sAdavIo parama vairAgya bhAvanA bhAvatAM hatAM. teTalAmAM mazAna bhUmimAMthI zrI amaraketu muni - tyAM AvyA ane temaNe kahyuM he bhagavan! gurunI AjJA vaDe prabhAta kAlamAM dhanadeva sahita huM pretavanamAM makaraketu muninI pAse gayuM hatuM. paraMtu tyAM AgaLa te mArA jevAmAM AvyA nahIM, paNa jAjavalyamAna aMgArAvALI eka citA baLatI joI. temaja tyAM AgaLa gadhadaka ane puchapane sugaMdha - bahu ja prasarI rahyo che. A vAta sAMbhaLI AcAryazrIne saMvega dviguNa thaI gayo. bAda potAnA jJAna vaDe satya hakIkata jANIne sUri paNa kahevA lAgyA, he muni ! bahu duHkhathI pIDAto te madanavega cAlatA cAlatA ahIM Avyo ane pretavanamAM kAyotsargamAM UbhelA potAnA pitAne joI te pApI ciMtavavA lAgyA. have A bairIne haNane pitAne janma huM saphaLa karUM. tyAra bAda tyAM AgaLa lAkaDA bhareluM gADuM laI kaIka kheDuta ja haze. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 surasuMdarI caritra tevAmAM te pretavananI najIkamAM te gADuM bhAMgI gayuM, jethI te kheDuta asura DuM thavAne lIdhe pitAnA baLada, laI gADAne tyAM paDatuM mUkI gAmamAM cAlyo gaye. pachI bahu aMdhArU thayuM eTale te pApIe gADAmAMthI lAkaDA lAvIne muninI upara khaDakIne agni saLagAvI sAdhune bALI mUkayA. . agniAe dehane bALe ane pote paNa samabhAvanA. rahIne zuphala dhyAna vaDe karmone bALI nAkhyAM. pachI te aMtakRta kevalI bhagavAn thayA. A pramANe upadeza ApatA ane ullAsamAna che vIrya jemanuM evA citravega sUrinAM cAra karma kSINa thaI gayAM, jethI kevalajJAna pragaTa thayuM. temaja zubhabhAvamAM rahelA zrI amaraketu muni, dhanadevamuni, kanakamAlA kamalAvatI, surasuMdarI ane priyaMgumaMjarI e sarvene paNa vizuddha evuM kevalajJAna pragaTa thayuM. te samaye devee apUrva vaibhava sAthe kevalajJAnane mahatsava karyo ane ucita samaye te sarve mekSa sukha. pAmyAM. vaLI pitAnA duSTa kama vaDe madanavega anaMta. saMsAra paribhramaNa karaze. mATe he bhavyAtmAo! rAga ane dveSarUpI kaTTa. zatruone tame sarvathA tyAga kare. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 surasuMdarI caritra vaLI hai mahAza ! rAgadveSathI vimukta evA jinaMda bhagavAnane tame bhakti pUrvaka praNAma kare jethI A bhava samudrane pAra AvI jAya. e pramANe bAdha ApatI A prAcIna surasuMdarI kathA samApta karavAmAM Ave che. graMthakAra sUcanA hamezAM jemanA avalokanamAM Asakta thayelA, vaLI teomAM ja lIna thayelA ane tyAga karyA che anya prakAranA vyApAra jemaNe evA puruSa, artha (padArtha =dhana) pradAna rahita chatA jemanA vacanane paNa pAmatA nathI, temaja pitAne artha (padArtha=dhana) Ape che, te paNa [sneha hIna ane Asakta cittavALI jeo mugdha puruSone potAne sadabhAva ApatI nathI, vaLI suvarNa [senuM=akSara] ratna 2icanA ro] vaDe uchaLatI che zobhA jemanI evI vArAMganAo sarakhI kathAomAM che ke vizva [3] puruSanuM hadaya haMmezAM Asakta hoya che, te paNa sarala evA he sajajana purUSe ! ahIM mArI eka vinati tame sAMbhaLe ! alaMkAra rahita, IcchA pramANe vartanArI, suMdara ane kamaLa che, zarIra jenuM, tema ja daridrInI uttama evI kula bAlikA sarakhI A surasuMdarI kathA anyamAM Asakta che, te paNa temane nivArIne he sajajane ! tamArI AgaLa meM mUkI che, mATe satparuSe ! avidagdha . Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 surasuMdarI caritra [akuzala=aprasiddha chatAM paNa te vidagdha (prasiddha thAya tevI rIte tame prayatna karo. graMthakAra prazasti jagadRbaMdhu, tIrthAdhipati, vItarAga ane saMsAra samudramAM DUbatA prANIone tAravAmAM yAnapAtra samAna zrI vimAna nAme jiteMdra bhagavAn hatA. temanA ziSya zrI sudhama svAmI thayA. temanA ziSya zrI jabUsvAmI thayA, temanA ziSya zrI prabhava svAmI thayA, e pramANe AcAryonI paraMparAe zrI vajIsvAmI thayA, temanI zAkhAmAM leka vikhyAta zrI jinezvarasUri thayA. temanA ziSya zrI allaka upAdhyAya thayA, jemanA guNe bahu nirmala hatA. vaLI temanA ziSya doSa [doSarAtrI) ne aMta karanAra ane niraMtara guNa saMpadA vaDe vRddhi pAmatA sUrya samAna zrI viddhamAnasUri thayA. jemane dharma upara bahu ja rAga hatuM ane pApa kriyAmAM TheSa hatuM. temaja jemanI mitro ane zatruo upara samAna daSTi hatI. evA te munI dranA be ziSya thayA hatA. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI carinna 413 vaLI te sUri durvAra evA vAdIrUpa hastIone garva utAravAmAM pracaMDa kesarI samAna ane zrIniMdra bhagavAne prarupelA pavitra siddhAMtanI prarupaNa karavAmAM pravINa hatA. temaja atyaMta ramaNIya che pada saMcAra jenA, suMdara che vANI jenI, zleSa, (zabdAlaMkAra=vizeSa AliMgana), mAM ati sukamala, vividha alaMkAre vaDe vibhUSita, sArA. vanI racanAo vaDe manahara che samasta aMga jenAM ane lokonA manane AnaMda ApanAra lIlAvatI nAme jemanI racelI kathA, suvarNa ane ravaDe vibhUSita che, samagra, avayava jenA evI vArAMganAnI mAphaka jayavaMta vache, evA te AcAryanA be ziSyo paikI eka to zrIjinezvarasUri sUryasamAna utkaTapratApI hatA. ane bIjA temanA sahedara zrIbuddhisAgarasUri hatA. zaradaRtunA pUrNa caMdrasamAna manahara evA pitAnA yazarAzi vaDe pUrNa karyuM che bhuvanatala jemaNe, ane. zrIjinedrabhASita siddhAMtanA tatvarAzimAM Asakata che hRdaya jemanuM evA je buddhisAgarasUrinA mukharUpI. guphAmAMthI nikaLelI, artharUpI jalavaDe suzobhita, paMDitarUpI. cakravAke vaDe saMyukta, durgADha evA artharUpI taraMge jemAM. uchaLI rahyA che; taTasthAnamAM rahelAM apazabdarUpI vRkSone. nimaeNla karavAmAM samartha ane adhyAyarUpI uttama sopAna. (pagathIyAM) nIracanA jemAM rahelI che evI nadI samAna uttama prakAranI paMcagraMthI (pAMcagraMtha) vidyamAna che. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 414 surasuMdarI caritra temanA ziSyapravara zrIdhanezvaramunie caDDAvalIpurImAM rahIne pitAnA guruzrInI AjJAvaDe vikrama saMvat 1995 nI sAlamAM bhAdrapada kRSNa dvitIyA guruvAre dhaniSThA nakSatramAM A surasuMdarI kathA pAThAMtaravaDe prAkRta [mAgadhI bhASAmAM racI che, zrI mAna ghanezvamunie racelI subodha gAthAonA samUha vaDe manahara ane rAga tathA TheSarUpI agni ane viSadharane zAMta karavAmAM jaLa ane maMtrasamAna A surasuMdarI kathA samApta thaI suMdara ane rasapracura zrI surasuMdarI caritranuM vAcana ane manana karI, vAcake hadayanA melane dUra karI mAnava -janmane saphala karavA prayatna karI, granthakAra mahAtmAzrIne priyatna saphaLa karo eja attaranI zubhecchA saha zubha bhAvanA...vimerA sarva jAtiH samApta Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMmada 1 pa-00 pa-90 = = = = adhyamika tathA kathA sAhitya vAco..paMcAdo____vasAgha__ pustaka nuM jAma 1 karmayoga mA-1-23 50-00 pU. zrImad buddhisAgara sUri ma.sA. 2 AdadhAna pada mAsvArtha mA.2.23 90-00 3 ma8888 padasaMgraha che zAstraka dharmasvarUpa 5 khaDa TradhdhapacAra pa-00 6 paramAm Thakyora 11-00 9 paramAtmadarza4 21: 2 adhya 10-09 - pAtheya pa-00 10 8i87mbarUcaoNrAMtikA 10-00 pU.A.zrImaaNJHsAgara sUri.ma.sA. - tathA aiEsTAra 11 laghusatra 24nAkara 12 saraMDAghANI (pra)-saMskRtta 20:00 13 stIta ResiAkara pa-00 14 DIsa1 prAmAkara pa-00 15 nAThI aAga [bhImasenacaritra 20-00 - 16 surasuMdarIcatra-mAna-2 40: 00 17 ghaMTAkarga-5Q (saMskRSa-gujarA) ra0- OO VA zrImatacaTTopAdhyAvarasAlA = prAjasthAmAM - mahuDI 48s 2.m. TrasTa mahuDI tA.(vijhApura) .je-us - zrI buddhisAgara sUri 18% samayamaMdira sTezaYroDaujhApura(uMjhu)3299phoThas.ra0- zrI -korsa-zAja-prakAza ja TrasTa. phoThaY.74.46228. sulakaSA'ThaYuuda sosAyaTI, jaatvakAsagRha sAme,pAlaDI, amadATaaida380007. - stut mahesA. sAgara prInTarsa videzalha para poLa,amadatual - 380001. - mudrakaH darelA prInTarsa, amadAvAda - 20. .