________________
શ્રી ઉપદેશ શ્વેતક.
૧૦૩
ભાવાથઃ સર્વ થી તરણાં (ઘાસ) હલકાં તેથી તુથ એટલે અનાજનાં ફોતરાં હલકાં છે અને એ બન્ને કરતાં પણ આજીજી કરી ભીખ માગનાર હલકા છે, અને તે માગનાર કરતાં પણ પ્રાથનાના ભંગ કરનાર એટલે ના કહેનારા હલકા જાણવા, વળી કહ્યું છે કે, ગાથા:
पर पथ्थणा पवत्ति, मा जणणी जणओ एरि संपुत्तं; ચો વિમા ધનિકો, પથ્થળ મનો સ્રોનેળ યાત્શા ભાવાથૅ :—હે માતા ! પારકા પાસે માગવાવાળા પુત્રના જન્મ આપીશ નહિ. છતાં કદી જન્મ આપે તે તારી મરજી, પરંતુ પ્રાર્થનાના ભંગ કરનાર એટલે માગનારને નકાશ કર નાર એટલે ના કહેનાર એવા પુત્રને તે પેટ વિષે પણ ધારણ કરીશ નહિ.
વિધાતાને ઠપકા વિષે,
श्लोक- शशीनी खलु कलंक कंटकं पद्मनाले, जलधी जलमपेयं पंडिते निर्धनत्वम् ; दयित जन वियोगो दुर्भगत्वं स्वरुपे,
ધનપતિ મૂળવં રત્નોાવિ વિધાત્રા ।। ૮ ।। ભાવાર્થ:ચંદ્રમામાં જે હરણનુ લંછન છે તે કલ'કરૂપ છે, વળી કમળની નીચે કાંટા છે તે પણ કલરૂપ છે, વિદ્વાન પડીત પુરૂષ નિધન હાય છે તે પશુ કલકરૂપ છે, દુર્ભાગ્ય માણુસ રૂપ અને કાન્તિવાળા છતાં પણ કલંકરૂપ છે, પૈસાવાળા કૃપણુતાને લઇ કલકરૂપ છે, માટે હે વિધાતા ! તે સુષ્ટિ ઉત્પન્ન કરી પણ કલકરૂપ કરી છે, તને શું કહેવું ?
સાત । વ્યસન વિષે.
श्लोक - तं च मासं च सुरा च वेश्या, पापार्द्ध चोरी परदार सेवा;
