________________
ઇતિહાસની કાંઈક ઝાંખી ભૂતકાળમાં આપણે તે તીર્થો માટે કેસો કરવા પડેલા છે. તે વખતે આપણા આગેવાનોને શી માલૂમ પડે કે “ભવિષ્યમાં ધર્મ ક્ષેત્રમાં દરમિયાનગીરી કરવાની ચાલ છે.”
આંતરિક રીતે તીર્થો વગેરેને પોતાની માલિકીના માની લેવા ઉપરાંત તે માલિકીના પ્રત્યક્ષીકરણ કરવાનાં બીજો રોપવા માટે યુક્તિપૂર્વક પક્ષકારો ઊભા થવા દઈ, ત્રીજા પક્ષકાર તરીકે પ્રવેશી જઈ, પોતાની માલિકી હોવાનું દેખાડવાની ધારણાઓ પાર પાડવામાં આવતી હોય છે.” તેની કલ્પના પણ ત્યારે કેમ આવે? “વાદી પોતે, પ્રતિવાદી પોતે, જજ પણ પોતે અને જજમેન્ટ પણ ખરી રીતે પોતાના પક્ષ તરફનું આ અદ્ભુત ખૂબી ભરેલી તે ઘટનાઓ છે.
આવું કદી જગતમાં બન્યું નથી, તેની કલ્પના પણ તે સરળ મનના લોકોને શી રીતે આવે? એ બધા કેસો એ હેતુ માટે રાજદ્વારી કુનેહથી ઊભા કરાવાયા હતા અને આજે પણ એ જ બીજી રીતે ચાલતું હોય છે, પરંતુ હવે ચેતીએ તો ઘણું સારું.
૨
૯
