________________
w
માટે કાયદા કેવી રીતે બનાવી શકે? તે તે ધર્મનાં ધર્મસ્થાનકો ઉપર કબજા લેવાના કાયદા બહારની સત્તા કેવી રીતે બનાવી શકે ?
પરંતુ ઇ.સ. ૧૬૦૦થી પોતે માનેલી માલિકીને ભારતમાં નક્કર રૂપ આપવાનું બ્રિટિશ સત્તાએ શરૂ કર્યું છે. ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીને ભારતમાં વેપાર કરવાના ચાર્ટર આપીને રાણી એલિઝાબેથે આની શરૂઆત કરી છે. બીજાના દેશમાં વેપાર કરવા માટેનો ચાર્ટર આપવાની તેમને સત્તા ક્યાંથી મળી તેવા એક પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પોતાના રાજા તરીકેના વિશેષ હક્કથી આ અધિકાર આપવાની સત્તા મળી છે એમ રાણીએ જણાવ્યું હોવાનું ઇતિહાસમાંથી જાણવા મળે છે. એ માલિકીની માન્યતાનો અમલ ઉત્તરોત્તર આગળ વધતો રહ્યો છે અને હવે છેલ્લા તબક્કામાં તેનો પ્રવેશ થયો છે. આ વાત ન તો વિદ્વાનો સમજે છે, ન તો ધર્મગુરુઓ સમજે છે. ન તો રાજા-મહારાજાઓ સમજે છે. પછી અંગ્રેજી શિક્ષિણ લીધેલાઓની સમજમાં તો વાત આવે જ ક્યાંથી? ખુદ ભારતના વડા પ્રધાન શ્રી નહેરુજીની સમજમાં આ વાત નહોતી આવી, એમ તેમણે લંડનમાં જણાવ્યું હતું.
ટૂંકમાં, આ માન્યતાના આધાર ઉપર ભારતનાં ધર્મસ્થાનો પણ બ્રિટિશ સત્તાની મિલકત છે. પરંતુ એકાએક એ વાત ભારતની પ્રજાને સ્વીકાર્ય ન બને. તેથી તેમના સત્તાકાળ દરમિયાન ધાર્મિક મિલકતો ઉપર કબજો જમાવનારા કાયદા કર્યા પછી અને તેનો હળવો અમલ શરૂ કર્યા પછી, બ્રિટિશ સત્તાએ દોરી આપેલી નીતિઓ મુજબ ચાલનારી તેમની ઉત્તરાધિકારી સરકાર દ્વારા તે કાયદાના અમલને તીવ્ર બનાવાયો છે. સરકાર અમારી છે” એવા વિશ્વાસથી લોકો તેનો બહુ વિરોધ ન કરે. વળી કેટલાક લોકોની ઉત્કૃષ્ટ ધર્મભાવનાને કારણે જે અમલ મુલતવી રાખવામાં આવ્યો હોય તેને હવે દેશી સરકાર દ્વારા ઝડપથી અમલમાં લવાઈ રહ્યો છે.
ધર્મસ્થાનોનો કબજો લેવા માટે નીચે મુજબ બે-ત્રણ બહાનાઓ આગળ કરવામાં આવે છે.
– ૩૯.
