________________
યદ્યપિ સાવધ પ્રવૃત્તિ મુનિ મહારાજાઓને કરવાની નથી હોતી, છતાં સમજવાનું તો એ છે કે રત્નત્રયીની કોઈ પણ પ્રવૃત્તિ સાવદ્ય નથી. રત્નત્રયીની સાધનામાં હિંસા કે અહિંસા પણ અહિંસા છે અને સત્ય કે અસત્ય પણ સત્ય છે. એ જ પ્રમાણે રત્નત્રયીની આરાધના વગરની અહિંસક કે હિંસક પ્રવૃત્તિ પણ હિંસક પ્રવૃત્તિ છે અને સત્ય કે અસત્ય પણ અસત્ય છે.
આમ છતાં અતિચાર અનાચારની સંભાવના હોવાથી તેવી બાબતોથી મુનિરાજ દૂર રહે તે તેમના માટે હિતાવહ છે. અનાભોગાદિકથી પણ દોષનું સેવન થઈ ન જાય માટે હિતાવહ છે. તેનો અર્થ એ નથી કે શાસનમાં ગમે તે બને તે પણ ચાલવા દેવા તેઓ બંધાયેલા છે એમ સમજવાનું નથી. શ્રાવકો કે કોઈ પણ માર્ગ વિરુદ્ધ આચરણ કરે, અને મુનિમહારાજ મૂંગે મોઢે જોઈ રહે તો તેઓ મોટા પ્રાયશ્ચિત્તના ભાગીદાર બને છે.
શ્રાવકો શાસનના માલિક નથી. તેઓ તો ઉપાસક છે, અનુયાયી છે, આરાધક છે. ત્યારે ધર્મ વિશ્વનો માલિક છે, અને તે આધારે શાસનના વફાદાર ચારિત્ર પાત્ર જૈન મુનિ મહાત્માઓ ધર્મની માલિકીના જવાબદાર સંચાલકો છે.
અરે, ગામેગામના સંઘમાં ભલે ત્યાં સાધુ - સાધ્વી મહારાજ ન વિચરતા હોય, છતાં ત્યાંનો સંઘ એકલો શ્રાવક કે શ્રાવિકાનો સંઘ નથી જ. ત્યાં પણ દેવ-ગુરુ હાજર છે. ચતુર્વિધ શ્રમણ સંઘ હાજર છે. તેની રૂઇએ સ્થાનિક સંઘોનો સ્થાનિક સંચાલન ક૨વાનો અધિકાર છે. સિવાય નથી.
એક ઘર હોય કે એક પ્રતિમા હોય કે એકાદ વ્યક્તિ હોય, તોપણ ત્યાં ચતુર્વિધ શ્રમણ સંઘ હાજર છે, એમ માનીને તેની રૂઇએ સ્થાનિક સંઘ કામ કરી શકે છે, નહીં કે મનમાની રીતે. આવી બધી જૈન શાસનની વ્યવસ્થાનો શું પેઢી લોપ કરવા માગે છે? આનો બીજો શો અર્થ થાય ? માટે દરેક કામ સમજીને ઘટતી રીતે કરવું જોઈએ. જો કોઈ એમ માનતા
૭૪
