________________
તીર્થ તરીકે જાહે૨ ક૨વાનો હેતુ સફળ થતો જાય. બે પવિત્રતમ તીર્થસ્થાન ન હોઈ શકે. શ્રી શત્રુંજય તીર્થનું પવિત્રતમ સ્થાન સહજ રીતે જ છે, કુદરતકૃત છે.
ગિરિરાજ ઉપર બહારના પ્રવાસીઓ માટે એક હૉલ કે સ્થાન રાખવાની વાત જાણવા મળી છે. સાચું શું છે તે જાણવું જોઈએ. શિલ્પના બહારના અભ્યાસીઓ માટે રહેવા કરવાની સગવડ વધારાય તે જોખમી છે. પછી બહારના લોકોની સગવડો માટે રસ્તાઓ બને, સડકો બને, હેલિકૉપ્ટરને ઊતરવાની સગવડો ઊભી થાય, મોટરોનું આવન-જાવન શરૂ થાય. આમ બને તો તીર્થની પવિત્રતાનું - ધાર્મિક ગરિમાનું ખંડન થતું જાય, તીર્થ મનોરંજન કરનારા પર્યટન સ્થળમાં ફેરવાતું જાય અથવા જોવા લાયક સ્થળમાં ફેરવાતું જાય.
અહીં જીર્ણોદ્ધાર શબ્દનો પણ સાચો અર્થ સમજી લેવો જોઈએ. જીર્ણોદ્ધાર શબ્દનું આપણું તાત્પર્ય જુદું છે, સરકાર તેનો જુદો જ અર્થ કરે છે, પરંતુ સરકારી અર્થ આપણા ખ્યાલમાં હાલ ન આવી જાય તે માટે સરકાર પણ જીર્ણોદ્વાર શબ્દનો પ્રયોગ કરે છે.
જીર્ણોદ્ધાર કરાવવા પાછળ આપણા ધર્મનો શાસ્ત્રીય હેતુ પ્રાચીન કલ્યાણક વગેરે સ્થાનો જાળવવાનો તથા પ્રતિષ્ઠા વગેરેના કારણે તે સ્થાનો સાથે જોડાયેલા મહાપવિત્ર- પુરુષોનાં નામોનું સ્મરણ કરાવવાનો હોય છે. જેથી આપણી ધર્મભાવનામાં વિશેષ પ્રેરક બળ ઉમેરાય છે. માટે આવાં સ્થાનોના જીર્ણોદ્ધારનું આઠ ગણું પુણ્ય બતાવ્યું છે.
જીર્ણોદ્ધાર શબ્દથી સરકારને કાંઈક જુદું જ અભિપ્રેત છે. ધાર્મિક સ્થાનોનો જીર્ણોદ્ધાર કરાવવા પાછળનો સરકારનો હેતુ તે સ્થાનોને પ્રાચીન ઐતિહાસિક સ્થાનો તરીકે, કળા કારીગીરીના નમૂના તરીકે જાળવવાનો હોય છે. તેમાં ધાર્મિક ભક્તિને ક્યાંય સ્થાન નથી હોતું. પછી ઉપરની બાબતો જાળવવાના હેતુથી તેવાં સ્થાનો ઉપર સરકારી કબજો સ્થાપી શકાય. એટલે કે જૂનાં ધાર્મિક સ્થાનો કબજે લેવા માટે તેને સાચવવાનુંસમરાવવાનું લક્ષ રાખ્યું છે.
૬૪
