________________
ધ્રુવોદયી અંધ્રુવોદયી યોપશાનુવિધ્ધઉદય હોય એટલે ક્ષયોપશમ અને ઉદયસાથે હોય છે.
ચક્ષુદર્શનાવરણીય, અવધિદર્શનાવરણીય, અવધિજ્ઞાનાવરણીય, મન:પર્યવજ્ઞાનાવરણીયનો એકલો ઉદય પણ હોય અને ક્ષયોપશમાનુવિધ્ધ ઉદય પણ હોય જયારે કેવળજ્ઞાનાવરણીય અને કેવળદર્શનાવરણીયનો કેવળ ઉદય હોય છે પણ ક્ષયોપશમાનુવિધ્યઉદય ન હોય.
અધ્રુવોદયી ૯૫ પ્રકૃતિ. थिरसुभिअरविणु अधुव, बंधी मिच्छविणु मोहधुवबंधी।
निट्दोवघायमीसं, सम्मं पणनवइ अधुवुदया ॥ ७॥ ૩વઘા = ઉપઘાતનામ : મુનિવરું = પંચાણું. અર્થ - સ્થિર શુભ અને તેથી ઈતર તે અસ્થિર અશુભ એ ચાર વિના અધુવબંધી ૬૯ અને મિથ્યાત્વવિના મોહનીયકર્મની૧૮ ધ્રુવબંધી, પ-નિદ્રા, ઉપઘાત, મિશ્રમોહનીય, સમ્યકત્વમોહનીય એમ કુલ ૯૫ અધુવોદયી છે. છા વિવરણ :- જે પ્રકૃતિનો ઉદય જેટલા ગુણસ્થાનક સુધી કહ્યો હોય તેનો ઉદય તેટલા ગુણસ્થાનક સુધી ભજનાએ હોય તે અધુવોદયી પ્રકૃતિ એટલે ઉદયવિચ્છેદ સ્થાન સુધી કવચિત્ ઉદય હોય, કવચિત્ ન હોય તે. તે પ્રકૃતિઓ આ પ્રમાણે છે. દર્શના.-૫, વેદનીય-૨, મોહ.-૨૭, આયુષ્ય-૪, નામકર્મની-પપ, ગોત્ર-૨.
નામકર્મની વબંધી ૧૨ પ્રકૃતિ સિવાયની ૫૫ પ્રકૃતિઓ પ્રતિપક્ષી હોવાથી અધુવોદયી છે કારણ પરસ્પર વિરોધિ બે પ્રકૃતિ સાથે ઉદયમાં હોય નહી. વળી આયુષ્ય ચારમાંથી કોઈપણ એકજ ઉદયમાં હોય છે માટે અધુવોદયી.
નિદ્રા-પનો સાથે ઉદય ન હોય પરંતુ જયારે ઉદય હોય ત્યારે કોઈપણ એકનો ઉદય હોય છે. અનંતાનુબંધી, અપ્રત્યાખ્યાની, પ્રત્યાખ્યાન કષાય નો કેવળ ઉદય અને કેવળ ક્ષયોપશમ હોય છે, અને ક્રોધ-માન-માયા તેમજ લોભનો ઉદય સાથે ન હોય. કોઈપણ એકનો હોય. અનંતાનુબંધિઆદિ સાથે હોય તેથી જે પ્રકૃતિનો ઉદય જેટલા ગુણસ્થાનક સુધી કહ્યો હોય તેટલા ગુણસ્થાનક સુધી ભજનાએ ઉદયમાં હોય તે અધુવોદયી પ્રકૃતિ કહેવાય છે. પ્રશ્ન :- મિથ્યાત્વ મોહનીપનો ઉદય સમ્યકત્વ પામવાથી ચાલ્યો જાય છે. વળી
