________________
શતકનામા પંચમકર્મગ્રંથ
આ ૪૩ પ્રકૃતિનો ઉત્કૃષ્ટ રસબંધ મિથ્યાત્વી અતિ સક્લિષ્ટ પરિણામી સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્તા ચારે ગતિના જીવો કરે માટે જ્યારે ઉત્કૃષ્ટ રસબાંધે ત્યારે ઉત્કૃષ્ટની સાદિ. ઉત્કૃષ્ટ રસ ૧ અથવા ૨ સમય બંધાય તેથી ઉત્કૃષ્ટ પરિણામથી પતિત થાય. ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ અદ્ભવ અને અનુત્કૃષ્ટની સાદિ. વળી કાલાંતરે અતિ સંક્લિષ્ટ પરિણામી મિથ્યાદષ્ટિ સંજ્ઞી થાય ત્યારે અનુત્કૃષ્ટ અધ્રુવ અને ઉત્કૃષ્ટની સાદિ.
આ રીતે બન્ને બંધ (ઉત્કૃષ્ટ અને અનુત્કૃષ્ટ) સંસારમાં ૧ લા ગુણઠાણે વારાફરતી પ્રાપ્ત થતા હોવાથી બંન્ને બંધ સાદિ અને અદ્ભવ છે.
જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, મોહનીય અને અંતરાય એ ચારઘાતી કર્મોનો જઘન્ય રસ બે પ્રકારે અને અજઘન્ય રસબંધ ચાર પ્રકારે છે. તે આ પ્રમાણે : ક્ષપકને દશમા ગુણઠાણાના ચરમસમયે જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય અને અંતરાયનો જઘન્યરસબંધ હોય અને અનિવૃત્તિના ચરમ સમયે મોહનીયકર્મનો જઘન્ય રસબંધ હોય ત્યારે જઘન્યની સાદિ. બીજા સમયે બંધવિચ્છેદ થવાથી જઘન્ય અધુવ.. ' ઉપશમશ્રેણીમાં બંધવિચ્છેદસ્થાન પામે એટલે ત્રણકર્મનો ૧૧મે ગુણઠાણે અને મોહનીયનો ૧૦મે ગુણઠાણે અબંધ થાય ત્યારે અજઘન્ય અધ્રુવ. ઉપશમશ્રેણીમાંથી પડી ૧૦મે ગુણઠાણે આવે ત્યારે ત્રણઘાતી કર્મોનો અને ૯ મે ગુણઠાણે આવે ત્યારે મોહનીય કર્મનો બંધ કરે ત્યારે અજઘન્યની સાદિ. અનાદિકાળથી મિથ્યાત્વે રહેલાને અજઘન્ય અનાદિ. અભવ્યને ધ્રુવ અને ભવ્ય ક્ષપકશ્રેણીમાં જઘન્ય બંધ સ્થાન પામે અથવા ઉપશમશ્રેણિમાં અબંધપણુ પામે ત્યારે અજઘન્ય અપ્રુવ.
આ પાપ પ્રકૃતિઓ હોવાથી ઉત્કૃષ્ટરસ અતિસંક્લિષ્ટ પરિણામથી બંધાય. અતિસંક્લિષ્ટ પરિણામી મિથ્યાષ્ટિ સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ રસ બાંધે ત્યારે ઉત્કૃષ્ટની સાદિ. અતિ સંક્લિષ્ટ પરિણામ ૨ સમયથી વધારે હોય નહિ. તેથી ઉત્કૃષ્ટ પરિણામથી પતિત થાય ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ અધુવ અને અનુત્કૃષ્ટની
129.
