________________
શતકનામા પંચમકર્મગ્રંથ
- અંતર્મુહૂર્તે પહ્યો. (અ) સંખ્યાતમે ભાગે હીન હીન સ્થિતિબંધ કરે તે
સ્થિતિબંધ અને સ્થિતિઘાત સાથે શરૂ થાય છે. અને સાથે પૂર્ણ થાય છે. ૧૦) ગ્રંથીભેદ - અપૂર્વકરણની વિશુદ્ધિથી ગ્રંથીભેદ થાય છે. અહીં ગ્રંથી (ગાંઠ) એટલે તીવ્ર એવો રાગ-દ્વેષ રૂપ પરિણામ. આ ગ્રંથી ચિરકાળથી ઉત્પન્ન થયેલી, કઠણવાંસના મૂળની જેમ દુર્ભેદ્ય હોય છે.
ગ્રંથીભેદ એકવાર જ કરવાનો હોય છે. એટલે એકવાર સમ્યક્ત્વ પામેલ જીવ જો મિથ્યાત્વમાં નિરંતર પલ્યો. નો અસં. ભાગ કાળ - ચિરકાળ રહે તો સમક્તિ મોહનીય અને મિશ્ર મોહનીયની ઉદ્દલના થાય છે. જો તે બંનેની ઉર્દુલના થઈ જાય તો ફરી ઉપશમ સમ્યક્ત્વ પામતી વખતે ત્રણ કરણ કરવા પડે છે. પરંતુ ગ્રંથીભેદ કરવો પડે નહીં.
સંસારમાં ગ્રંથીભેદ એક વાર જ કરે છે.
મિથ્યાત્વમાંથી ઉપશમ સમ્યક્ત્વ આમ કોઈક જીવને અનેકવાર પ્રાપ્ત કરવું પડે છે. છતાં તે જાતિભેદથી એક ગણાય છે.
૧૧) શ્રેણિનું ઉપશમ સમ્યકત્વ સંસાર ચક્રમાં વધારેમાં વધારે ચાર વાર પમાય છે. તેથી અનાદિ મિથ્યાત્વીનું એક અને શ્રેણિનું ચારવાર મળીને કુલ પાંચ વાર પમાય છે.
અનિવૃત્તિકરણ - આ કરણમાં પ્રતિ સમયે ત્રિકાળવર્તી જીવોના અધ્યવસાય પરસ્પર સરખા હોય. અ-નહિ નિવૃત્તિકરણ - વિશુદ્ધિ અર્થાત્ પરસ્પર અધ્યવસાયોમાં ફેરફાર ન હોય. દરેકને એક સરખી વિશુદ્ધિ હોય. પરસ્પર સમાન અધ્યવસાય - પરિણામ હોય તે અનિવૃત્તિકરણ અથવા.
અનિવૃત્તિકરણ - સમક્તિ (ઈષ્ટગુણ) પામ્યા પહેલા જીવ પાછો ન ફરે તેવો ઉત્તરોત્તર ચઢતો પરિણામ
૧) આ કરણમાં પ્રતિ સમયે ત્રિકાળવર્તી જીવોનો એક એક (સમાન – સરખો) અધ્યવસાય હોય છે તેથી મુક્તાવલિની ઉપમા આપી શકાય. ઉત્તરોત્તર ચડતો
211
