________________
દર્શનત્રિકની ક્ષપણા
અસંખ્યાતમો ભાગ બાકી રાખી બીજા અસંખ્ય ભાગોનો નાશ કરે છે. એમ હજારો સ્થિતિખંડ ગયે છતે મિશ્ર. એક આવલિકા જેટલું રહે છે. અને સમ્યકત્વ મોહ. આઠ વર્ષ પ્રમાણે રહે છે. ૧૮) પછી મિશ્રની એક આવલિકાને સ્ટિબુક સંક્રમ વડે સમ્યકત્વ મોહનીયમાં સંક્રમાવી નાશ કરે છે. ૧૯) સમ્યકત્વ મોહનીયની સ્થિતિ આઠ વર્ષ પ્રમાણ સત્તામાં હોય ત્યારે નિશ્ચય નયથી દર્શન મોહનીયનો ક્ષપક કહેવાય છે. ૨૦) ત્યાર પછી સમ્યકત્વના અંતર્મુહૂર્ત, અંતર્મુ. પ્રમાણ સ્થિતિખંડોને ઉકેરે છે. દ્વિચરમ સ્થિતિખંડ કરતાં ચરમ સ્થિતિખંડ સંખ્યાત ગુણો મોટો હોય છે. ૨૧) સમ્યકત્વ મોહનીયનો ચરમ સ્થિતિખંડનો નાશ થયા પછી સમ્યકત્વ મોહનીયની અંતર્મુહૂર્તની સત્તા હોય છે. તે વખતે જીવ કૃતકરણ કહેવાય છે. ૨૨) ઉમેરાતા મિથ્યાત્વના દલિયા સભ્ય. મોહનીય અને મિશ્ર મોહનીયમાં નાખે છે. અને મિશ્રના દલિયા સમ્યકત્વ મોહનીયમાં નાખે છે. ૨૩) કૃતકરણમાં વર્તતો જીવ જો પૂર્વ બદ્ધાયુ હોય તો ભોગવાતુ આયુ. પૂર્ણ થાય તે મરણ પામી બાંધેલા આયુષ્ય પ્રમાણે ચારે ગતિમાંથી કોઈ પણ ગતિમાં જાય છે. ૨૪) પ્રથમ શુભ લેશ્યા હતી. હવે કોઈ પણ લેણ્યમાં પ્રવર્તે છે. ૨૫) આ રીતે છેલ્લો ગ્રાસ (અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણ) સમક્તિ મોહનીયને ઉદય ઉદીરણા વડે ભોગવીને નાશ કરે છે. અનંતર સમયે ક્ષાયિક સમ્યત્વ પ્રાપ્ત કરે
૨૬) સમ્યકત્વ મોહનીયની છેલ્લી, આવલિકા (લોકપ્રકાશના મતે ચરમ સમયને) ફક્ત ઉદય વડે ભોગવતો જીવ વેદક સમ્યકત્વી કહેવાય છે.
આ રીતે ક્ષાયિક પામવાનો પ્રારંભ મનુષ્ય જ કરે છે. અને સમાપ્તિ ચાર ગતિમાં થાય છે. “પઢવગો અ મણસો નિઝવગો ચઉસુવિ
222
