________________
શતનામા પંચમકર્મગ્રંથ
આયુષ્યનો બંધ ક્વચિત હોય છે તેથી આયુષ્યનો ઉત્કૃષ્ટ બંધ કરતો હોય ત્યારે ઉત્કૃષ્ટની સાદિ, એક કે બે સમય પછી અનુત્કૃષ્ટ બંધ કરે ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ અધ્રુવ અને અનુત્કૃષ્ટની સાદિ. કોઈ જીવ જઘન્ય બંધ કરે ત્યારે જઘન્યની સાદિ, પછી અજઘન્યબંધ કરે ત્યારે અજઘન્યની સાદિ અને જઘન્ય અધુવ. આ પ્રવૃતિઓ અધુવબંધી હોવાથી બન્ને બંધ સાદિ અને અધ્રુવ. - શેષ ૭૩ પ્રકૃતિ અધુવબંધી હોવાથી ચારે બંધ ક્વચિત બંધાય તેથી જઘન્યાદિ ચારે બંધમાંથી જે બંધ જ્યારે કરે ત્યારે તે સાદિ અને અધુવએ બે જ ભાંગા સંભવે.
હવે ભાંગાની સંખ્યા આ પ્રમાણે : છ મૂળ પ્રકૃતિના (ચારઘાતી કર્મના જઘન્યના-૨, અજઘન્યના-૪, ઉત્કૃષ્ટના-ર અને અનુત્કૃષ્ટના-૨. તેમજ નામ અને વેદનીય કર્મના જઘન્યના-૨, અજઘન્યના-૨, ઉત્કૃષ્ટના-૨, અનુત્કૃષ્ટના૪) એકેકના ૧૦-૧૦ ભાંગા થાય તેથી ૬૦ ભાંગા થાય.
ગોત્રકર્મના જઘન્ય-૨, અજઘન્યના-૪, ઉત્કૃષ્ટના-૨, અનુત્કૃષ્ટના-૪ એમ ૧૨ ભાંગા, આયુષ્યકર્મના જઘન્યના-૨, અજઘન્યના-૨, ઉત્કૃષ્ટ-૨, અનુત્કૃષ્ટ૨ એમ ૮ ભાંગા આ રીતે મૂળ પ્રકૃતિના ૮૦ ભાંગા થાય.
ઉત્તર પ્રવૃતિઓમાં ધ્રુવબંધી ૪૭ પ્રકૃતિના એકેકના ૧૦ તેથી ૪૭૦ ભાંગા અને શેષ અધુવબંધી ૭૩ પ્રકૃતિના એકેકના ૮ તેથી ૫૮૪ ભાંગા થાય. કુલ ઉત્તર પ્રકૃતિના ૧૦૫૪ ભાંગા થાય. મૂળકર્મ અને ઉત્તર પ્રકૃતિના એ બંન્ને મળીને ૧૧૩૪ ભાંગા થાય છે. શુભવર્ણચતુષ્કને અલગ ગણીએ તો ૪૦ ભાંગા વધે તેથી ૧૧૭૪ ભાંગા થાય.
વર્ગણાનું સ્વરૂપ सेसंमिदुहा इगदुगणुगाई जा अभवणंतगुणिआणू । खंधा उरलोचिअवग्गणा उ तह अगहणंतरिया ||75 ॥ एमेव विउव्वाहार - तेअभासाणुपाण मण कम्मे ।
131
