________________
- ર૬ વર્ગણા સ્વરૂપે પુદગલ છે અહીં કાશ્મણ વર્ગણાને જીવ કર્મરૂપે ગ્રહણ કરે છે. તેમાં તે કાર્મણવર્ગણા
૧૬મી વર્ગણા છે તેથી ર૬ વર્ગણાનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન આ પ્રમાણે.... ૧. ઔદારિક અગ્રહણ વર્ગણા ૧૪. મન ગ્રહણ વર્ગણા ૨. ઔદારિક ગ્રહણ ”
૧૫. કાર્પણ અગ્રહણ વર્ગણા ૩. વૈક્રિય અગ્રહણ વર્ગણા ૧૬, કાર્મણ ગ્રહણ ” ૪. વૈક્રિય ગ્રહણ ”
૧૭. ધ્રુવાચિત્ત વર્ગણા - ૫. આહારક અગ્રહણ વર્ગણા
૧૮. અધુવાચિત્ત' ૬. આહારક ગ્રહણ ”
૧૯. પ્રથમ ધ્રુવશૂન્ય” ૭. તેજસ અગ્રહણ વર્ગણા ૨૦. પ્રત્યેક શરીરી” ૮. તેજસ ગ્રહણ ”
' ૨૧. દ્વિતીય ધ્રુવશૂન્ય” ૯. ભાષા અગ્રહણ વર્ગણા ૨૨. બાદર નિગોદમાં, ૧૦. ભાષા ગ્રહણ ”
૨૩. તૃતીય ધ્રુવશૂન્ય” , ૧૧. શ્વાસોશ્વાસ અગ્રહણ વર્ગણા ૨૪. સૂક્ષ્મ નિગોદ” ૧૨. શ્વાસોશ્વાસ ગ્રહણ " ૨૫. ચતુર્થ ધ્રુવશૂન્ય” ૧૩. મન અગ્રહણ વર્ગણા
૨૬. અચિત્ત મહારૂંઘ” આ ર૬ વર્ગણામાંની ચાર પ્રકારની શૂન્ય વર્ગણાઓ જગતમાં હોય નહી. છતાં ઉપરની વર્ગણાનું સ્વરૂપ સમજાવવા માટે વર્ણન કર્યું છે. અધુવાચિત્ત વર્ગણાની સંખ્યા ઓછી વધારે થાય છે. તેની સંખ્યા નિયત નથી. દરેક વર્ગણાનો તે વર્ગણા રૂપે રહેવાનો કાળ જઘન્યથી એક સમય અને ઉત્કૃષ્ટથી પલ્યો. નો અસંખ્યાતમો ભાગ કાળ છે. જીવસમાસમાં ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્ય ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણી કહ્યો છે. એટલે વર્ગણાના પરમાણુની સંખ્યા જે હોય તેટલી તેટલો ટાઈમ રહે. પુરણ ગલન થાય. સંખ્યાનું નિયતપણે તેટલો ટાઈમ રહે. આઠ અગ્રહણ વર્ગણા તે ઔદારિકાદિને માટે જ અગ્રહણ છે તેવું નથી. સર્વ માટે અગ્રહણ છે. પરંતુ સમજવા માટે ઔદારિકઆદિ વિશેષણ મુક્યું છે. અચિત્તમહાત્કંધ વર્ગણા કેવલી સમુદ્ધાતની જેમ ચાર સમયમાં ચૌદરાજ લોકવ્યાપી થઈ ફરી ચાર સમયમાં અંગુલના અસં. મા ભાગ જેટલી થઈ જાય છે. તેને અજીવ સમુદ્દાત કહેવામાં આવ્યો છે. અહીં ૧૬મી કાર્મણ વર્ગણાને જીવ કર્મરૂપે ગ્રહણ કરી ઉપર પ્રમાણે વહેંચણી કરે છે.
148
