________________
શતકનામા પંચમકર્મગ્રંથ
બંધકમાં સૌથી વધારે વિશુદ્ધ પરિણામવાળો હોવાથી તે વખતે આ આઠ પ્રકૃતિનો જઘન્ય રસ બાંધે.
અપ્રત્યાખ્યાનીય કષાય, પ્રત્યાખ્યાનીય કષાય પાપ પ્રકૃતિ છે તેથી જઘન્ય રસ વિશુદ્ધિથી બંધાય માટે અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ મનુષ્ય સર્વવિરતિની સન્મુખ થયેલો હોય એટલે પોતાના ગુણઠાણાના ચરમ સમયે વર્તતો હોય ત્યારે અપ્રત્યાખ્યાનીય કષાયનો જઘન્ય રસ બાંધે અને દેશવિરતિ મનુષ્યો સંયમાભિમુખ એટલે સર્વવિરતિની સન્મુખ થયેલો દેશવિરતિ ગુણઠાણાના ચરમ સમયે વર્તતો હોય ત્યારે પ્રત્યાખ્યાની કષાયનો જઘન્ય ૨સ બાંધે.
અતિ શોક પાપ પ્રકૃતિ છે તેથી વિશુદ્ધિથી જઘન્ય રસ બંધાય. આ પ્રકૃતિ ૬ ગુણસ્થાનક સુધી બંધાય છે. તેથી અતિ વિશુદ્ધ પરિણામ અપ્રમતની સન્મુખ થયેલા પ્રમત યુતિને હોય માટે અતિ શોક નો જઘન્યરસ પ્રમતયતિને હોય છે. એટલે તત્પ્રાયોગ્ય વિશુદ્ધ પ્રમત્તયતિ જાણવા. પ્રમત્ત અતિ વિશુદ્ધ હોય તો હાસ્ય રતિ બાંધે, માટે તત્પ્રાયોગ્ય વિશુદ્ધ પ્રમત્તયતિ જાણવા.
अपमाइ हारगदुगं दुनिद्द असुवन्नहासरइकुच्छा । મથમુવધાયમપુો, અનિઅટ્ટી પુરિસસંપત્તળે ||70 ||
અર્થ :- અપ્રમત્તયતિ આહારકદ્ધિકને મંદ ૨સે બાંધે, બે નિદ્રા અપ્રશસ્ત વર્ણચતુષ્ક, હાસ્યરતિ, જુગુપ્સા, ભય અને ઉપઘાત નામકર્મ (એ ૧૧ પ્રકૃતિ) ને અપૂર્વકરણ ગુણઠાણાવાળો ક્ષપક જઘન્ય રસે બાંધે અનિવૃત્તિબાદર સંપરાય ગુણસ્થાનકવર્તી ક્ષપક પુરુષવેદ અને સંજ્વલન કષાયોને જઘન્ય રસે બાંધે. ાગા
વિવરણ :- આહારકદ્ધિક એ શુભ પ્રકૃતિ છે તેનો જઘન્ય રસ સંક્લિષ્ટતા થી બંધાય છે. આહારકદ્ધિકનો બંધ સાતમે અને આઠમે ગુણઠાણે હોય છે. તેથી અપૂ. કરતાં સાતમે ગુણઠાણે સંક્લિષ્ટ પરિણામ વધારે હોય. માટે તત્પ્રાયોગ્ય સંક્લિષ્ટ પ્રમતની સન્મુખ થયેલો અપ્રમતતિ આહારકક્રિકનો જઘન્યરસ બાંધે
છે.
નિદ્રાદ્ધિક એ પાપ પ્રકૃતિ છે તેથી તેનો જઘન્ય રસ વિશુદ્ધિથી બંધાય.
117
