________________
સ્થિતિબંધના ભાંગા પતિત થાય ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ અધ્રુવ. અને અનુત્કૃષ્ટની સાદિ, વળી કાલાંતરે એટલે જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત પછી અને ઉત્કૃષ્ટથી અનંતકાલે અતિ સંક્લિષ્ટ પરિણામી પર્યા. સંજ્ઞી મિથ્યા. થાય ત્યારે અનુત્કૃષ્ટ અધુવ અને ઉત્કૃષ્ટની સાદિ થાય.
શેષ ૧૦૨ પ્રકૃતિમાં નિદ્રાપંચક (૫) મિથ્યાત્વ (૬) બારકષાય (૧૮) ભય (૧૯) જુગુપ્સા (૨૦) તૈજસ (૨૧) કામણ (૨૨) વર્ણ ચતુષ્ક (૨૬) ઉપઘાત (૨૭) અગુરુલઘુ (૨૮) અને નિર્માણ (૨૯) એ ઓગણત્રીશ ધ્રુવબંધી પ્રકૃતિનો જઘન્ય સ્થિતિબંધ સર્વ વિશુદ્ધ પરિણામ બાદર પર્યાતો એકેન્દ્રિય કરે છે. સમયથી માંડીને અંતર્મુહૂર્ત પછી સંક્લિષ્ટ થઈને તે જ એકેન્દ્રિય અજઘન્ય બંધ કરે છે. વળી તે જ ભવમાં અથવા ભવાંતરે બાદર પર્યા. એકેન્દ્રિય વિશુદ્ધ થઈને ફરી પણ જઘન્ય બંધ કરે એમ વારાફરતી જઘન્ય-અજઘન્ય બંધ સંસારમાં અનેકવાર થાય માટે સાદિ – અધુવબંધ હોય.
ઉત્કૃષ્ટબંધ સર્વ સંક્લિષ્ટ સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્ત જ કરીને અંતર્મુહૂર્ત ફરી અનુત્કૃષ્ટ બંધ કરે, વળી કોઈ વારે ઉત્કૃષ્ટ બંધ કરે એમ એ બંને પણ સાદિઅધુવબંધ હોય.
શેષ અધુવબંધી ૭૩ પ્રકૃતિનો જઘન્ય, અજઘન્ય, ઉત્કૃષ્ટ અને અનુત્કૃષ્ટ બંધ અધુવબંધી હોવાથી સાદિ અને અધુવ એ બે ભેદ હોય. એટલે કે જ્યારે જે બંધ કરે ત્યારે તેની સાદિ અને બંધ ન કરે ત્યારે અધુવ.
આ રીતે જ્ઞાના. આદિ ૧૮ પ્રકૃતિને વિષે એક એકના દશ. એટલે કે અજઘન્ય-૪, જઘન્ય-૨, ઉત્કૃષ્ટ-૨, અનુત્કૃષ્ટ-૨ એમ દશ ભાંગા થાય. એ પ્રમાણે ૧૮-પ્રકૃતિના ૧૮૦ ભાંગા થાય.
૧૦૨ પ્રકૃતિના એક એકના - ૮ એટલે કે અજઘન્યના-૨, જઘન્ય-૨, ઉત્કૃષ્ટ-૨, અનુત્કૃષ્ટ-૨ એમ આઠ ભાંગા થાય. તેથી ૧૦૨ પ્રકૃતિના ૮૧૬ ભાંગા થાય. એ બંને મળીને ઉત્તરપ્રકૃતિના કુલ ૯૯૬ ભાંગા થાય. અને મૂળ પ્રકૃતિના ૭૮ ભાંગા. એ સર્વમળીને એક હજાર ચુમ્મોત્તેર (૧૦૭૪) સ્થિતિબંધના ભાંગા થાય.
