________________
સંત કહે : એક માખી પણ તારું કહ્યું માને નહિ અને તું અહંકાર લઈને બેઠો છે કે દુનિયાનો હું માલિક છું !
સમ્રાટનો અહંકાર નીતરી ગયો.
આ બળ માત્ર સંતના શબ્દોનું ન હતું, શબ્દોની પાછળ રહેલી આધ્યાત્મિકતાનું હતું. પોતાના શુદ્ધ અસ્તિત્વ સિવાય કશું જ બીજું એમને ખપતું નહોતું. આ ભૂમિકા પરથી આવેલ આ બળ હતું.
આ પૃષ્ઠભૂ પર કડીને ખોલીએ :
જબલોં પ્રાની નિજ મતે,
ગ્રહે વચન-મન-કાય; તબલોં હિ સંસાર થિર,
ભેદજ્ઞાન મિટી જાય...
મન-વચન-કાયાના યોગોને સાધક માત્ર સહાયક તરીકે સ્વીકારી શકે. યોગ એ આત્માનું સ્વરૂપ નથી. આત્મા અયોગી છે. હા, મન-વચન-કાયાને શુભમાં મૂકી શકાય અને એ રીતે એમને પ્રવાહિત કરી શકાય. પણ એ પોતાનું સ્વરૂપ તો નથી જ.
પૂ. ચિદાનન્દજી મહારાજ ‘અધ્યાત્મ બાવની’માં કહે છે : ‘પુદ્ગલ ખલ સંગી પરે, સેવે અવસર દેખ; તનુ અશક્ત જ્યું લાકડી, જ્ઞાન ભેદ પદ લેખ...’ લાકડીનો ટેકો કોણ લે ? જેનું શરીર અશક્ત હોય તે. એમ સાધક પણ શબ્દ કે વિચારરૂપ પુદ્ગલોનો સંગ પણ ક્યારે લે ? એના વગર ન ચાલે ત્યાં સુધી. સ્વરૂપ દશામાં આવ્યા પછી ન શબ્દ છે, ન વિચાર છે.
સમાધિ શતક
૫૪
Tur
