________________
ગુણ અને ગુણીને કથંચિદ્ અભિન્ન માન્યા છે. એટલે આત્મગુણો પણ આત્મસ્વરૂપ જ થશે.
જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, આનંદ, વીતરાગદશા આદિ ગુણોની અનુભૂતિ સાધક કરવા લાગે તેમ તે શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ ભણી આગળ વધવા લાગે.
કેવી રીતે આ ગુણાનુભૂતિ થાય છે ?
જ્ઞાન.
સાધકના સંદર્ભમાં જ્ઞાતાભાવ.
-
ઉપયોગી જ્ઞેય – જાણવા યોગ્ય પદાર્થ કે વ્યક્તિ - ને જાણી શકાય. પરંતુ એ શેયમાં રાગ, દ્વેષ ન થાય.
જેમ કે, કોઈ મુનિરાજ ગામમાં આવે, ઊતરવા માટે કોઈ મકાન કે ઉપાશ્રય મળે. તેમાં તેઓ ઊતરે. વિરાધના આદિથી બચવા માટે ઉપાશ્રયમાં તેઓ રહે છે. પણ એ ઉપાશ્રય સારો છે - હવાવાળો, પ્રકાશવાળો ઈત્યાદિ
આવો વિકલ્પ તેમને નહિ થાય. કે ખરાબ સ્થાન છે તેવો વિકલ્પ પણ તેમને નહિ થાય. ઉપાશ્રય ઉપાશ્રય છે. નથી તે સારો, નથી તે ખરાબ.
આ છે જ્ઞાતાભાવ.
પદાર્થમાં અનુકૂળતાની બુદ્ધિ થઈ તો એના પ્રત્યે રાગ થશે. પ્રતિકૂળતાની દૃષ્ટિ થઈ તો દ્વેષ થશે. ગમા અને અણગમાના આ વર્તુળથી પર રહીને વસ્તુને માત્ર વસ્તુ તરીકે જોવી તો જ્ઞાતાભાવ.
સમાધિ શતક ૧૧૧
