________________
સમભાવનું ઝરણું... ઝરણું સમંદરમાં મળી જાય... કેવી મઝાની આ અભેદાનુભૂતિ !
‘ના હમ મનસા, ના હમ શબદા, ના હમ તન કી ધરણી...' પછી કહે છે યોગીરાજ : ‘ના હમ ભેખ, ભેખધર નાંહિ, ના હમ કરતા કરની.’ હું વેષ પણ નથી અને વેષધર પણ નથી. વેષ તો દેહને હોય; હું દેહાતીત ઘટના છું. વેષને અને મારે કોઈ સંબંધ નથી. વેષને ધારણ કરનાર પણ દેહ છે. હું નથી.
‘ના હમ કરતા કરની.’ વૈભાવિક દુનિયામાં પ૨સ્વભાવના કર્તા તરીકે પણ હું નથી કે નથી હું કોઈ જ પરના કાર્ય-સાધન રૂપે.
‘ના હમ દરસન, ના હમ પરસન, રસ ન ગંધ કછુ નાંહિ...' પંચ વિંશતિકાના ‘નેતિ-નેતિ'ના લયની વાત અહીં યાદ આવશે. હું દશ્ય કે દ્રષ્ટા નથી પરનો, હું પરનો સ્પર્શ કરનાર નથી. ન રસ કે ગંધ મારામાં છે... હું છું ‘આનંદઘન ચેતનમય મૂરત...’
નેતિ-નેતિના આ લયમાં વહી આવી છે પ્રસ્તુત કડી :
પુણ્ય પાપ વ્રત અવ્રત,
મુગતિ દોઉકે ત્યાગ;
અવ્રત પરે વ્રત ભી તજે,
તાતેં ધરી શિવરાગ...
સમાધિ શતક
| ૧૪૫
