________________
પરિષહસહન છે વ્યવહાર ચારિત્ર. નિજગુણસ્થિરતા છે નિશ્ચય
ચારિત્ર.
પરિષહ-સહન દ્વારા શરીર સાધના માટે સક્ષમ બને અને એ સાધના સાધકને નિશ્ચય ચારિત્ર ભણી દોરી જાય.
પણ, નિશ્ચય ચારિત્ર - સ્વગુણસ્થિરતા ભણી લંબાય એવી વ્યવહાર સાધના ન હોય ત્યારે તે વ્યવહારાભાસ બની શકે.
એ સંદર્ભમાં જ પૂ. મહોપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજે સાડા ત્રણસો ગાથાની સ્તવનામાં કહ્યું : ‘જો કષ્ટે મુનિમારગ પાવે, બળદ થાય તો સારો...’ માત્ર કષ્ટવૃત્તિ વડે જ જો ચારિત્ર મળી જતું હોય તો ઘાંચીનો બળદ કેટલું કષ્ટ સહન કરે છે ?
કષ્ટવૃત્તિરૂપ વ્યવહાર ચારિત્ર નિશ્ચય ચારિત્રમાં પરિણમે તો બરોબર
કહેવાય.
આ સંદર્ભે પ્રસ્તુત કડી જોઈએ :
લિંગ દેહ આશ્રિત રહે,
ભવ કો કારણ દેહ;
તાતેં ભવ છેદે નહિ,
લિંગ-પક્ષ-રત જેહ...
સમાધિ શતક
૧૬૯
