________________
મંત્રી કહે : સાહેબ, હું તમારો નોકર છું. ભીંડાનો નહિ ! તમે કહ્યું : ભીંડા જેવું એક પણ શાક નહિ, તો મેં એમ કહ્યું. તમે કહ્યું કે એના જેવું નકામું શાક એક પણ નહિ, તો મેં એમ કહ્યું. રાજા હસી પડ્યા.
તમે જેને સુખ કહો છો, એ વસ્તુમાં કે વ્યક્તિમાં છે કે તમારી કલ્પનામાં છે ? એક વ્યક્તિ માટે ઝૂરી મરનાર વ્યક્તિ એ જ વ્યક્તિને દૂ૨ ક૨વા માટે પ્રાણોની લડાઈ ખેલી દે, ત્યારે માનવું જ પડે કે સુખ એ વ્યક્તિમાં નહોતું. આની કલ્પનામાં હતું.
વાસ્તવિક સુખ માટે આથી જ, શુદ્ધાનુમવસંવેદ્યમ્ વિશેષણ મૂક્યું છે. તમારો અનુભવ સમાજ કે વ્યક્તિસમૂહો, જેમની વચ્ચે તમે રહો છો, એના આધારે ઘડાયો હોય તો એને શુદ્ધ અનુભવ ન કહી શકાય. હા, એને ઊછીનો અનુભવ કહી શકાય !
તમારો પોતીકો અનુભવ... એ વાત પણ અહીં નથી. તમારો પોતીકો કહેવાતો અનુભવ સમાજ દ્વારા પ્રભાવિત હોય તો એને પોતીકો કેમ કહેવાય ? એ જ રીતે અનાદિની પરિગ્રહ સંજ્ઞાથી પ્રભાવિત અનુભવ હોય તો પણ એને તમારો અનુભવ કેમ કહી શકાય ?
માટે સરસ વિશેષણ આવ્યું : ‘શુદ્ધાનુમવસંવેદ્યમ્' શુદ્ધ અનુભવ દ્વારા અનુભવાય એવું સુખ...
જ્ઞાતાભાવ અને દ્રષ્ટાભાવ કે ઉદાસીનભાવમાં સાધક હશે ત્યારે તો રતિ કે અરતિને એ સ્પર્શશે પણ નહિ. કારણ કે જ્ઞાતાભાવની પળોમાં જે અનુભવ થશે તે શુદ્ધ અનુભવ હશે.
સમાધિ શતક
| ૧૮
૧૮૦
