________________
સાથે આવેલા મુનિવરે જ્યારે આ વાત પર બાળમુનિનું ધ્યાન દોર્યું ત્યારે તેઓ ધ્રૂજી ગયા : આહ ! આટલા બધા જીવોને આવી પીડા મારા દ્વારા પહોંચી !
સમવસરણ સુધીની તેમની યાત્રા પશ્ચાત્તાપ-યાત્રા બની ગઈ. સમવસરણમાં આવ્યા પછી ઈરિયાવહી સૂત્ર પ્રતિક્રમતાં આંખો ચોધાર વરસી રહી. ‘જે મે જીવા વિરાહિયા...' બોલતાં તો આંસુનો બંધ તૂટી ગયો.
કોમળતા આત્મૌપમ્યમાં બદલાઈ. પોતાની જાત જેવા જ દરેક આત્માને જોવાના તે આત્મૌપમ્ય.
આત્મૌપમ્યની એક મઝાની હમણાંની ઘટના યાદ આવે છે.
રમણ મહર્ષિના આશ્રમમાં રાત્રે ચોરો આવ્યા. લોકો જાગી જતાં ચોરો પકડાઈ ગયા. રમણ મહર્ષિ પાસે ચોરોને લઈ જવાયા. પૂછવામાં આવ્યું કે એમનું શું કરવું ?
મહર્ષિએ કહ્યું કે તેમને છોડી મૂકો ! શિષ્યો તો આજ્ઞાંકિત હતા. ગુરુની મનોભાવનાને તેઓ સમજતા હતા. પરંતુ જે લોકો નવા મહેમાન તરીકે સાંજે જ આવેલા, તેઓને આ વાત સમજાઈ નહિ. તેમણે મહર્ષિને કહ્યું : આ રીતે તો સમાજની વ્યવસ્થા કેમ ચાલે ? દોષિતને દંડ થવો જ જોઈએ.
:
મહર્ષિએ પૂછ્યું એ લોકોને ઃ તમે જમવા બેઠા હો અને તમારા દાંતો
તળે તમારી જીભ કચરાઈ જાય તો દાંતને શું સજા કરો ?
મહેમાનોએ કહ્યું : દાંત પણ અમારા... દાંતને શું સજા થાય ?
સમાધિ શતક
| ૧૪૯
