Book Title: Karmaprakrutigatmaupashamanakaranam
Author(s): Shivsharmsuri, Gunratnasuri
Publisher: Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti
View full book text ________________
उपशमनाकरणम्
[ गाथा- ३२
ततस्तृतीयमनिवृत्तिकरणं प्रविशति । अनिवृत्तिकरणस्य प्रथमसमयतो दर्शनत्रिक देशोपशमनानिकाचनानिद्धत्तिकरणरहितं भवति । अतः प्रभृति सत्कर्मणि दर्शनत्रिकस्य दलिकमदेशोपशमितमनिकाचिनमनिद्धत्तं भवति, तथा सत्कर्मणि विद्यमानेषु दलिकेषु देशोपशमनानिद्धत्तिनिकाचनाकरणानि न प्रवर्तन्ते ।
१२० ]
उक्तं च पञ्चसङग्रह उपशमनाऽधिकारे-"देव समणानिकायणनिहत्तर हियं 'च । होइ दिट्ठितिगं" तथैव तट्टीकायां "अनिवृत्तिकरणे प्रवर्त्तमान निदेशोपशमनानिकाचनानिधत्तिकरणरहितं वियुक्तं दर्शनत्रिकं भवति ।" इति । अनिवृत्ति करणेऽपि पूर्वस्थितिघातादयः पञ्च पदार्थाः प्रवर्तन्ते, तत्प्रथमसमयत एवाऽपूर्वस्थितिघातोऽपूर्व रसघातोऽपूर्वस्थितिबन्धश्च भूयो युगपदारभ्यन्ते ।
ॐ अनिवृत्तिकरणस्य प्रथमसमये दर्शनमोहनीयस्य स्थितिसत्त्वं सागरोपमलक्षपृथक्त्वप्रमाणं भवति, अन्तःमागरोपमकोटीप्रमाणं भवतीति यावत, शेषकर्मणां स्थितिसत्त्वं सागरोपमकोटीप्रमाणं भवतीति यावत्, शेषकर्मणां स्थितिमचं सागरोपमलक्ष कोटीपृथक्त्व प्रमाणं भवति, अन्तः सागरोपमकोटी कोटीप्रमाणं भवतीति यावत् उक्तं च कषायप्राभृतचूण-अणिय टिकरणम्स परमसमए दंसणमोहणीयस्स ठिदिसंतकम्मं सागरोवमसदसहस्स पुधत्तमंत कोडोए । सेसाणं कम्माण कोडी सदसरसपुधत्तमंतो कोडाकोडीए ।" इति । महस्रैः स्थितिघातैरनिवृत्तिकरणस्य संख्यातबहु भागेषु गतेष्वेकसंख्येय मागोऽवतिष्ठते तदा दर्शन मोहत्रिकम्य स्थितिमत्कर्माऽमंज्ञि पञ्चेन्द्रियस्थितिसत्कर्मसम नं भवति, ततः सहस्रैः स्थितिघातैर्घात्यमानं दर्शनत्रिकम्य स्थितिमत्कर्म चतुरिन्द्रियस्थितिमत्कर्मसदृक्षं भवति, ततोऽपि स्थितिखण्डसहस्रपृथक्त्वे गते सति दर्शनत्रिकस्य स्थितिमच्चं त्रीन्द्रियस्थितिमत्कर्म सदृग्भवति ।
अत पृथक्त्वशब्दो बहुत्वाची ज्ञातव्यः तेनाऽनेक महस्र ेषु स्थितिखण्डेषु गतेषु दर्शनत्रिकस्य स्थितिसत्कर्म त्रीन्द्रियस्थितिसत्कर्मसदृग्भवतीत्यर्थी लभ्यते, ततोऽप्यनेकसहस्रपु
फलब्धिसारेऽनिवृत्तिकरणम्थानां सर्वजीवानां दर्शन त्रिकस्य स्थितिसत्कर्म समानं भवतीत्युक्तम् । तथा च तद्ग्रन्थः " अत्र सर्वेषां जीवानां विशुद्धिपरिणामसादृश्येन जधन्योत्कृष्टविकल्पं विना स्थितिसत्वमेकादृशमेव भवति" श्रनिवृत्तिकरणे जीवानां स्थितिसत्त्वं प्रथम स्थितिखण्डे घातिते सां संभवति, कथमेतदवसीयत इति चेद् ? श्रणुत चारित्रमोहनीयक्षपणाऽधिकारे द्वितीयादिस्थितिसत्वं समानं दर्शितं तथैवाऽत्रापि संभवति । जयधबलाकारैरनिवृत्तिकरणे प्रथमखण्डस्य नानाजीवाऽपेक्षया वैषम्यं दर्शयित्वा द्वितीयादिखण्डानां समानत्वं दर्शितम् अक्षराणि त्वेवम्-"बिदिया दिखंडयाणि पुखं सब्वेसि जीवाणं सरसारिण चैव तत्थ विसरोसत्ते कारणाणुवलहीदो ।" तेन स्थितिसत्त्वस्याऽपि तदानीमेव सहक्षत्वं संभवति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Loading... Page Navigation 1 ... 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 