Karmaprakrutigatmaupashamanakaranam

Author(s): Shivsharmsuri, Gunratnasuri
Publisher: Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti

Page 218

गाथा ३४
१६० ]
उपशमनाकरणम् सिद्धं भवति-अपूर्वकरणप्रथमस नये गुणश्रेण्यायामोऽपूर्वकरणाऽनिवृत्तिकरणसूक्ष्मसंपरायाऽद्धाया अग्र उपशान्तकषायसंख्यातभागं यावत्संभवति ।
अपूर्वकरणप्रथमममयादेव मर्गसामबध्यमानानां प्रकृतीनामशभानां गुणसंक्रमः प्रवर्तते । उक्तं चोपाध्यायप्रवरै. कर्नप्रकृतिटीकायाम्- मन्त्राऽपि स्थितिघातादयः पूर्ववदेव प्रवर्तन्ते । नवरमिह सर्वासामशुभप्रकृनीनामबध्यमानानां गुणसक्रमः प्रवर्तत इति वक्तव्यम्" इति । यद्यपि कषायप्राभूतचूर्णिक रैः साक्षाद् गुणसंक्रमो नोक्तस्तथाऽपि *परिशेषाऽनुमानन्यायेन गुणसंक्रमः संभाव्यते, तथाहि-- अबध्यमानाऽशुभप्रकृतीनामपूर्वकरणगुणस्थानकात्प्रभृति कः संक्रमो वाच्यः । न च विध्यातसङ्क्रमः संभवति, तस्य सप्तमगुणस्थानकपर्यन्तं प्रर्तमानत्वात् । तथैव यथाप्रवृत्त संक्रमोऽपि न प्रवर्तते, बन्धयोग्यप्रकनीनां तस्य भवनात । उद्घलनाऽपि न प्रवर्तते, प्रकृतिविनाशे तस्य सद्भावादिति परिशेषाद् गुणमङ्कमः संभवति । किं च कषायप्राभूतचूर्णी श्रेणितः प्रतिपाताऽधिकारे यथाप्रवृत्त करणे गुण मक्रमस्य विच्छेद उक्तः, तद्यथा 'पढमसमय अधापवत्तकरणे गणसंक्रमो वोच्छिन्नो' इति । तेनाऽऽराहकस्याऽपूर्वकरणे गुणसङ्क्रमः प्रर्वतते स्मेति सिद्धं भवति, अन्यथा विच्छेदस्याऽनुपपत्तेः । विहितस्यैव निषेधः सार्थक इति भावः । अपूर्वकरणगुणस्थानसत्कप्रथम भागस्य प्रान्ते निद्राद्विकस्य बन्धो व्यवनिछद्यते । तत्षष्ठभागान्ते - देवद्विकाञ्चेन्द्रियजातिवक्रि यद्विकाऽऽहारकद्विकतेजसकामणशरीरवर्णचतुष्कसमचतुरस्त्रसंस्थानशुभव गतित्रमानवकाऽऽनशेयोतवर्जितप्रत्येकपटकरूपत्रिंशत्प्रकृतीनां बन्धो विच्छिन्नो भवति । अपूर्वकरणगुणस्थान कस्य सप्तम भागान्तेऽपूर्वकरणगुणस्थानकस्य चरमसमये हास्यरतिभयजुगुप्सालाण चतुःप्रकृतीनां बन्धो हास्यादिषट्कस्य चोदयो व्यवच्छिद्यते ।
यद्यप्यनुक्रमेण त्रयो बन्धविच्छेदा भवन्ति, तथान्यपूर्वकरणगुणस्थानकस्य सप्त विभागाः क्रियन्ते, तोद कारणं वयं ब्रुमहे-अपूर्व रणगुणस्थानकस्य समाः सप्तविभागाः क्रियन्ते तत्रप्रथम विभागान्ते निद्राद्विकस्य पष्ठविभागान्ते त्रिंशताकृतीनां सप्तमविभागान्ते च चतमृणां प्रकृतीनां बन्धी व्यवच्छिन्नो भवति । उक्तं च कषायप्रभृतची-अपुवकरणपविठ्ठस्स.
★नपुंसक वेदादिप्रकृतीनां गुणसङ्क्रमाऽप्यत्रैव प्रारब्धः। बन्ध्वत्प्रकृतीनां गुणसक्रमो नास्तीति लब्धिसार जपढमे छ8 चरिमेबंधे दुगतीस चदुरा वोच्छिण्णा । छण्णोकसाय उदयो प्रवचरिम'म्ह वोच्छिण्णा । (लब्धिसारगाथा२२५) प्रपूर्वक रणक लस्य सप्तभागेषु प्रथनभागे द्वयोनिद्राप्रचलयोर्बन्धो व्युच्छिन्नः । षष्ठे भागे तीर्थकरत्वादानां त्रिंशत्यकृतीनां बन्धो व्युच्छिन्नः। सप्तमभागचरमसमये हास्यादिचतु:प्रकृतीनां बन्धो व्युच्छिन्न । हास्यादिषण्णां कषायाणामुदयोऽपूर्वकरणचरमसमये व्युच्छिन्नः ।