Book Title: Karmaprakrutigatmaupashamanakaranam
Author(s): Shivsharmsuri, Gunratnasuri
Publisher: Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti
View full book text ________________
उपशमनाकरणम
१६४ ]
[ गाथा-४८ वोच्छिण्णा" इत्युभयोः परस्परं विरोधः स्यादिति चेत् ? उच्यते, यस्मिन्समये संज्वलनक्रोधस्यबन्धोदयोदीरणा व्यवच्छिद्यन्ते, तस्मिन्न समये द्वितीयस्थितितो मानस्य दलिकं गृहीत्वा तत्तत्प्रथमस्थितिं करोति वेदयति च । उक्तं च वर्मप्रकृतिचूौँ-"जाहे चेव कोहस्स बंधोउदो उदीरणा च वोच्छन्नाणि, ताहे चेव माणस्स हितिबीयिहितितो दलियं घेत्तण करोति पढमसमयवेयगो पढमहितिंकरमाणो" इत्यादि संज्वलनमानस्य वेद्यमात्वात् संज्वलनक्रोधस्योदयसमयगतदलिकं संज्वलनम ने स्तिबुकसङ्क्रमेण सङ्क्रान्तं भवति, अत एव समयोनाऽऽवलिकागतनिषेकेषु स्वस्वरूपेण तदलिकमवतिष्ठते । एकनिषेकगतसंक्रान्तसंज्वलनक्रोधदलिकस्य मानत्वेन विवक्षामनाश्रित्य कर्म प्रकृतिचूर्णिकारैरुक्तम, तद्विवक्षा त्याश्रित्य कषायामाभृतर्णिकारैः समयोनावलिकाशेषे बन्धोदयोदीरणा व्यवन्छिद्यन्त इत्युक्तम्, अतो न कश्चित्पदार्थभेदः, विवक्षाभेदस्य संभवात् । तथा च कर्मप्रकृतिचूर्णी प्रत्यावलिकाया विच्छेदकाले समयोनावलिकाद्वयेन संज्वलनक्रोधस्य बद्धदलिकमनुपशान्तं तिष्ठतीत्युक्तम् , कषायप्राभृतचूर्णिकाराणां तु द्विसमयोनावलिकाद्विकेन संज्वलनकोधस्य नूतनबद्धपलिकमनुपशान्तं तिष्ठतीत्यभिप्रायः, तथा च तद्ग्रन्थः-पडिआवलिया उदयावलियं पविसमणा पविट्ठा । ताधे चेव कोहसंजलणे दो आवलियबंधे दुसमयूणे मोत्तण सेसा तिविहा कोधपदेसा उवसामिजमाणा उवसंता" इति । अत्राऽपि पूर्ववद्विवक्षाभेदोऽस्ति, न पदार्थभेदः । तद्यथा-प्रन्यावलिकायाः प्रथमसमये प्रवृत्तोपशमनक्रियातः परं संज्वलनक्रोधस्य द्विसमयोनद्वयावलिकाबद्धदलिकमनुपशान्तं तिष्ठति । तस्मिन्समये प्रवृत्तोपशमनक्रियाया विवक्षामना. श्रित्य समयोनावलिकाद्विकेनबद्धं दलिकमनुपशान्तं तिष्ठतीत्युच्यते। संज्वलनमानोदये वर्तमानस्सन् संज्वलनक्रोधस्य प्रथमस्थितेः शेषावलिकां संज्वलनमाने स्तिवुकसङ्क्रमेण सङ्क्रमय्य वेदयति तथा च ममयोनावलिकाद्विकेन बद्धदलिकमपि पुरुषवेदोक्तप्रकारेण तावता कालेनोपशमयति सङ्क्रमय त च, तथाऽप्रत्याख्यानावरणप्रत्याख्यानावरणसंज्वलनमानोपशमनायाः प्रारम्भं करोति ।
'कमेण इत्यादि, अनेनैव क्रमेण शेषानपि कषायान त्रिविधान् त्रिप्रकारान् मानमायालो. मरूपान, पुनः कथं भूतान् ? हत्याह- त्रिविधान् प्रत्येक त्रिप्रकारान् । तथाहि- अप्रत्याख्यानावरणप्रत्याख्यानावरणसंज्वलनभेदात् त्रिविधो मानः, एवं मायालोभावपि, तानुपशमयति । तत्र संज्वलनोपशमना पुरुषवेदसमाऽवसेया, अप्रत्याख्यानावरण प्रत्याख्यानावरणमानादीनां चोपश
कुद प्रत्थ उच्छिद्रमावलियाए समयूणत्तमिदि णासंकणिज्जं, तम्मि चेव समये उदयवोच्छेदणवसेणपढमणिसेगट्टिदिए माणसंजलणोदयम्मि स्थिक्कसकमेण संकमनाए तिस्से तहा भावोवल मादो ( जयधबला पृष्ठ१८५३)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Loading... Page Navigation 1 ... 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332